SPOR POLİTİKALARINI ETKİLEYEN YASAL DÜZENLEMELER
Türkiye’de spor politikasının belirleyen etkilen spor şuraları, kalkınma planları ve hükümet programlarının yanı sıra, yasal düzenlemeler vardır.
1982 Anayasası’nın 58. ve 59. maddeleri,
1986 tarihli 3289 sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu,
2011 yılında yürürlüğe giren, Gençlik ve Spor Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri hakkındaki 638 sayılı KHK,
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı 1 Numaralı
Kararname’nin (R. G. 10/7/2018 – 30474) Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın
görev ve teşkilatını düzenleyen 184. ve 216. arasındaki 32 madde.
SPOR POLİTİKALARINI ETKİLEYEN YASAL DÜZENLEMELER
Gençlik ve Spor Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri hakkındaki 638 sayılı KHK ile Gençlik ve Spor Bakanlığı’na “spor alanında uygulanacak
politikaları tespit etmek (Madde 2/e)” görevi verilmiştir.
638 Sayılı KHK’nin 18. Maddesi ile Gençlik ve Spor Bakanlığı’na Ulusal Gençlik ve Spor Politikası Belgesi hazırlanması görevi de verilmiştir.
Söz konusu madde gereği “Ulusal Gençlik ve Spor Politikası Belgesinin dört yılda bir, ilgili kamu kurum ve kuruluşları, spor federasyonları ile sivil toplum kuruluşlarından gelen öneriler dikkate alınarak
güncellenmesi” gerekmektedir.
SPOR POLİTİKALARINI ETKİLEYEN YASAL DÜZENLEMELER
Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan bugüne kadar geçen sürede 1924, 1961 ve 1982 Anayasası olmak üzere üç Anayasa kabul edilmiştir. 1924 ve 1961 Anayasalarında spor ile ilgili düzenleme yer almamıştır.
1982 Anayasasında ise spor, “gençliğin korunması (58. madde)” ve
“sporun geliştirilmesi (59. madde)” başlıkları altında yer almıştır.
Bu maddelerde yer alan hükümler ise şu şekildedir: Anayasanın 58.
maddesinde, “Devlet, istiklal ve Cumhuriyetimizin emanet edildiği gençlerin müspet ilimin ışığında, Atatürk ilke ve inkılâpları doğrultusunda ve Devletin bölünmez bütünlüğünü ortadan kaldırmayı amaç edinen görüşlere karşı yetişme gelişmelerini sağlayıcı tedbirler alırlar. Devlet, gençlerin alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk ve benzeri kötü
alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.” hükmü yer almaktır.
SPOR POLİTİKALARINI ETKİLEYEN YASAL DÜZENLEMELER
Anayasanın 59. maddesinde ise “Devlet her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır, sporun kitlelere
yayılmasını teşvik eder. Devlet başarılı sporcuyu korur.” hükmü yer
almaktır. Bu hükümlere göre Anayasa’nın sporu, vatandaşların beden ve ruh sağlığını koruyacak bir araç olarak gördüğü anlaşılmaktadır.
Devletimizin temel politikası her yaştaki vatandaşlarımızın spor
yapmasını sağlayacak önlemleri almaktır. Devlet başarılı sporcuyu korur
ifadesi ile ülkemizi uluslararası alanda başarı ile temsil eden sporcuları
koruma ve teşvik etme amaçlanmıştır.
Kalkınma planlarının ve hükümet programlarının spor politikalarının Anayasanın 58. ve 59. maddelerindeki anlayışa uygun olarak
düzenlenmesi durumunda devletin temel spor politikası ile uyumlu bir politika saptanmış olacaktır.
Son yıllarda Anayasamızın tartışılan bazı maddeleri kamuoyunun etkisi ve AB’ye uyum yasaları çerçevesinde değiştirilmiştir. Ancak 58. ve 59.
maddeler ile ilgili bugüne kadar hiçbir eleştiri yapılmamıştır. Bu iki
maddenin hükümlerinde herkes hem fikirdir ve değiştirilmesi gündeme
gelmemiştir.
57. ve 59. Hükümetler tarafından spor yönetiminde değişiklik öneren yasa tasarıları hazırlanmış ancak hayata geçirilememiştir. 2001 yılında 57. Hükümet tarafından Spor Yüksek Konseyi ile Spor Genel Müdürlüğü kurulması için yasa tasarısı hazırlanmıştır.
Tasarıda getirilen en önemli yenilik Spor Yüksek Konseyi kurulması önerisidir.
Spor Yüksek Konseyi’nin, Spor Genel Müdürlüğü’nün üstünde, Gençlik ve sporla ilgili politikaları belirleyen bir konumda yer alması önerilmiştir.
GSGM’nin merkez ve taşra teşkilatına ilişkin bir düzenleme getirilmemiştir.
Ayrıca bu tasarı ile merkez teşkilatına 140 spor müşaviri ve sportif eğitim uzmanı, taşra teşkilatına ise 900 sportif eğitim uzmanı kadrosu verilmesi kararlaştırılmıştır (SYK, 2001).
Tasarı kanunlaşamamış ancak söz konusu kadrolara belirtilen sayıda uzman alınmıştır.
2007 yılında 59. Hükümet tarafından, Türk Spor Kurumu Yasa Tasarısı hazırlanmış, bu tasarı GSGM’nin resmi internet sitesinde yayınlanmıştır. Bu yasa tasarısı ile getirilen yenilik, GSGM’nin yerine sporla ilgili ilke, hedef ve politikaları belirleyecek Türk Spor Kurumu kurulmasıdır. Bu yasa tasarısı ile taşradaki spor faaliyetleri il ve ilçe yerel yönetimlerine bırakılmaktadır.
GSGM’nin merkez teşkilatı Türk Spor Kurumu’na, taşra teşkilatı personeli ise yerel yönetimlere devredilmektedir (TSK, 2007).
57. Hükümet Spor Yüksek Konseyi gibi geniş katılımlı bir üst kuruluşla,
mevcut yapıyı koruyan bir tasarı hazırlamıştır. 59. Hükümetin hazırladığı yasa tasarısında ise, mevcut yapının merkez teşkilatını üst kuruluşa bağlı hale
getirirken taşra teşkilatının yerel yönetimlere bırakılmasını önerilmiştir. Ancak her iki yasa tasarısı da hayata geçirilememiştir.
GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI’NIN KURULMASI
60. Hükümet döneminde, 2011 yılında çıkarılan 638 sayılı KHK ile
Gençlik ve Spor Bakanlığı kurulmuştur. Böylece spor yönetimi
bakanlık yönetimi altında örgütlenmiştir. Daha önce Genel Müdürlük
düzeyinde temsil edilen Türk Spor Yönetimi Bakanlık düzeyinde temsil
edilmeye başlanmıştır.
60. Hükümet döneminde, 3/6/2011 Tarihinde Gençlik ve Spor Bakanlığı kuruldu.
2011yılında çıkarılan 638 Sayılı kanun Hükmünde Kararname ile (KHK’nın Tarihi: 3/6/2011, No : 638 R.G. Tarihi : 8/6/2011, No : 27958) Gençlik ve Spor Bakanlığı kuruldu. Bu KHK ile, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün adı, Spor Genel Müdürlüğü olarak değiştirildi
Söz konusu genel müdürlüğün adı, 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemine geçilmesiyle birlikte, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı 1 Numaralı Kararnamesine göre (R. G. 10/7/2018 – 30474) Spor Hizmetleri genel müdürlüğü adını almıştır.
