Carl Whitaker’a Göre Sağlıklı Aile:
1. Aile sağlığı ömür boyu devam eden bir süreçtir.
2. Sağlıklı aile fonksiyonlarını geliştirmek, düzeltmek için yapıcı olumsuz girdiler kullanılabilir.
3. Sağlıklı bir aile, ayrılma ve özerkliği sağlıklı olarak devam ettiren 3 kuşaktan oluşur.
4. Aile rolleri esnektir, aile üyeleri rollerini geliştirmeleri ve farklı aile rollerini keşfetmeleri için cesaretlendirilmelidir.
5. Ailede gücün uygulanması esnektir.
6. Sağlıklı aileler “sözde” bir yapı geliştirirler. Aile hoşgörülü olabildiği ölçüde davranışlarda çok büyük esneklik vardır.
7. Aile üyeleri, ailede sürekli olarak sapma oluşturmayacak şekilde geçici olarak “çılgın” gibi davranabilirler.
8. Sağlıklı aileler yaşanabilecek sıkıntılara rağmen sürekli olarak gelişirler.
Carl Whitaker’a Göre Sağlıklı Aile:
9. Sağlıklı aileler kendileri hakkında fonksiyonel bir gerçeklik geliştirirler.
10. Sağlıklı ailenin semptomları serbest değildir. Tam tersine sağlıklı aileler, ailenin gelişim ve büyümesinin bir parçası gibi semptomlarla ilgilenirler.
11. Çocuklarla yaşanan problemler, ebeveynlerin kendilerine bakmaları ve bununla nasıl baş edecekleri konusunda bir plan yapmaları için fırsatlar oluşturur.
12. Sağlıklı aileler, stresi her bir aile üyesinde yaşarlar ve farkındadırlar.
13. Stresin kaynağı sürekli olarak bir üye değildir. Diğer bir
deyişle, ailede belirgin bir hasta yoktur, bu bir kişiden diğerine geçer.
14. Sağlıklı aileler kriz karşısında gelişirler.
15. Sağlıklı aileler hem olumlu hem de olumsuz duygularını ifade etmeleri için cesaretlendirilir.
16. Sağlıklı ailelerde, samimiyet ve özgürlük birliktedir. Üyeler bireysel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde davranmakta
özgürdürler.
17. Sağlıklı aileler, üyelerinin aile dışı ilişkilerini desteklerler ve cesaret verirler.
AİLE YAPISI VE FONKSİYONELLİK
Literatürde yaygın olarak iki aile organizasyonu biçimine rastlanmaktadır.
Merkeze Doğru/Merkez Dışı
Merkeze doğru kavramı kapalı olma eğilimi gösteren aileleri tanımlamak için, merkez dışı kavramı, ailesinden uzaklaşma
eğilimi gösteren aileleri tanımlamak için kullanılır. Her iki güç de faydalıdır ve sağlıklı ailelerde her ikisi de bulunmalıdır
Bütünlük/Uyum
Uyum; ailenin yapısı, roller ve kurallarını duruma göre değiştirebilmesi yeteneğidir.
Bütünlük; aile üyeleri arasındaki heyecansal sınırlar anlamına gelir. Bu
boyut, hem aile üyeleri arasındaki duygu, bağ, hem de onların bireysel olarak özellikleri ile ilişkilidir.
İletişim bu iki boyutu destekleyen bir yan boyut konumundadır.
Aile yapısı: Aile yapısı; ailenin özellikleri (üyelerin sayısı, biçimi, kültürel geçmişi, geliri, yerleşim yeri), aile üyelerinin özellikleri (sağlıklı, zihinsel yetenekleri, olaylarla başa çıkma becerileri, özel ihtiyaçları vs.) ve ailenin kültürel, etnik farklılıklarını kapsar.
Aile etkileşimi: Ailenin alt sistemleri, bağlılık ve uyum özelliklerini içerir. Dört büyük alt sistem vardır: Evlilik, ebeveynlik, kardeşler ve aile çevresi.
Aile yaşam döngüsü: Ailede meydana gelen değişme ve gelişmeyle ilgili olmayan değişikliklerdir. Aile üyelerinin
değişmesi, yapısal değişiklik, fonksiyonel değişiklik ve sosyal değişiklik boyutlarını içerir.
Aile fonksiyonları: Her bir aile üyesinin yerine getirmesi
gereken görevleri vardır. Aile fonksiyonları çok geniştir. Ekonomik fonksiyonlar, fiziksel fonksiyonlar, dinlenme ve iyileşme,
sosyalleşme, kendini
keşfetme, duygulanma, eğitim ve meslek konularında her aile üyesinin ihtiyacı ne ise ona hizmet edilir. (Roannau ve Poertner)
Carter ve McGoldrick 1980de, aile yaşam döngüsü modelinin 6 evresi;
Bekar genç yetişkinler-Evden ayrılma
Yeni evli çiftler
Küçük çocuklu aileler
Ergen çocuklu aileler
Çocukların evden ayrılması
İleri yaştaki aileler
