DİLEKÇELER
Öğr. Gör. Hülya GÜRSOY
DİLEKÇE
Bir dileği bildirmek için resmi makamlara sunulan, imzalı ve adresli, pullu veya pulsuz yazıya, istida, arzuhâl ve dilekçe denir.
Dilekçe hakkı, sorulara cevap almak suretiyle bilgi edinmeyi,
şikayette bulunmak suretiyle denetlemeyi, dilek ve öneride bulunmak suretiyle de demokratik katılımı sağlayan siyasal haklardandır.
Dilekçe hakkı, Anayasanın 74. maddesinde; Vatandaşlar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
Kendileriyle ilgi başvurmaların sonucu, dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir. Bu hakkın kullanılma biçimi kanunla düzenlenir.
Anayasanın 74. maddesinin devamında «kendileriyle ilgili
başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir».
Dilekçe hakkının kullanılmasıyla ilgili olarak, dilekçe hakkının
kullanılmasına dair kanun 01.11.1984 tarihli ve 3071 sayı ile kabul edilmiştir.
DİLEKÇE
Türk Vatandaşları kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, TBMM’ne ve yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Türkiye’de ikamet eden yabancılar ise karşılıklılık esası gözetilmek ve dilekçelerinin
Türkçe yazılması kaydıyla bu haktan yararlanabilirler.
Dilekçenin incelenmesi ve sonucunun bildirilmesi, Türk vatandaşlarının ve Türkiye’de ikamet eden yabancıların kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve
şikayetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en geç otuz gün içinde gerekçeli olarak cevap verilir. İşlem safahatının duyurulması halinde alınan sonuç ayrıca bildirilir.
3071 sayılı yasanın 3. maddesi TBMM ve yetkili makamlara yazı ile başvuru hakkını, 4. maddesi dilekçede bulunması gereken unsurları ve 7. maddesi de dilekçenin sonucundan muhataplarının 2 ay içinde bilgilendirileceğini
belirtmektedir.
DİLEKÇE
Anayasanın 38. maddesine göre;
«kimse, işlendiği zaman yürürlükte
bulunan kanunun suç saymadığı fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için
konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez». Aynı madde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 7.
maddesinde yer almaktadır.
HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUN (HMK) MADDE 119’A GÖRE DAVA DİLEKÇESİNDE ŞU HUSUSLARIN BULUNMASI GEREKİR.
1.
Tarafların ve varsa kanuni temsilci veya vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri,
2.
Açık bir şekilde dava konusu
3.
Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri ve delillerinin
nelerden ibaret olduğu
4.
Hukuki sebeplerin özeti,
5.
Açık bir şekilde iddia ve savunma,
6.
Karşı tarafın hangi sürede cevap verebileceği,
7.
Davacının veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin
imzası.
HMK MADDE 116’YA GÖRE İLK İTİRAZLAR ŞU HALLERDEN İBARETTİR:
a.
Kesin yetki kuralının bulunmadığı hallerde yetki itirazı
b.
Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenmesi gerektiği itirazı
c.
İş bölümü itirazı
İleri sürülmesi ve incelenmesi ise HMK madde 117’de gösterilmiştir. Buna göre ;
o
İlk itirazların hepsi cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorundadır. Aksi halde dinlenemez
o
İlk itirazlar, dava şartlarından sonra incelenir.
o
İlk itirazlar, ön sorunlar gibi incelenir ve karara bağlanır.
DİLEKÇE
Dilekçe, normal olarak, dilekçe sahibi tarafından bizzat düzenlenir veya düzenlettirilir. Aksine bir kural veya zorunluluk yoksa el yazısıyla veya yazı makinesi ile yazılabilir.
Bir dilekçenin şu şekilde ele alınması uygundur:
Tam
Kısa
Açık
Doğru
Uygun
bir ifade ile kaleme alınmalıdır.
DİLEKÇE YAZIMINDA GÖZ ÖNÜNDE
BULUNDURULMASI GEREKEN KURALLAR ŞUNLARDIR:
1.
Dilekçeler konularına göre uzun veya kısa olabilir. Konular kısa ve öz olarak belirtilir. Gereksiz ayrıntıya girilmez.
2.
Dilekçelerde ciddi, ağırbaşlı bir dil kullanılmalıdır. Anlatımın yalın ve duru olmasına özen gösterilmelidir.
3.
Dilekçeler, çizgisiz beyaz dosya kağıdına yazı makinesi veya dolma kalemle yazılmalıdır.
4.
Dilekçe hangi kuruma veriliyorsa, bu makamın adı başa yazılır. Kurum adının sağ altına kurumun bulunduğu şehir adı yazılır.
5.
Konunun kısa bir özeti bu başlığın altına yazılır.
6.
Daha sonra metin bölümüne geçilir. Dilekçenin konusuna uygun olarak metin kısmı oluşturulur.
7.
Dilekçede bir durum belirtiliyorsa, son cümle «gereğini bilgilerinize saygılarımla sunarım» , bir istek belirtiliyorsa «gereğini izinlerinize saygılarımla sunarım» şeklinde olmalıdır.
8.
Dilekçe bitiminde sağ alt köşeye ad-soyad yazılmalı ve imzalanmalıdır.
9.
Sol alt köşeye açık adres yazılmalıdır.
10.
Dilekçe, ilk bakışta güven verici bir düzen içinde olması gerekir.
11.
Dilekçelerde kırmızı veya kurşun kalem asla kullanılmaz.
GENEL (ADİ) DİLEKÇELER
İçerik
Herhangi bir makama başvurulması halinde verilen genel
dilekçenin, belli bir içeriği kural olarak bulunmaz. Bu dilekçeler
«serbest» bir biçimde düzenlenir. Genel dilekçenin uygulamada kendiliğinden oluşan belli bazı öğeleri vardır. Bunlar;
Başvurulan makamın adı (hitap)
Dilekçenin metni,
Tarih,
Dilekçe sahibinin adı ve soyadı ile imzası
Adres
Dilekçenin içeriğine göre daha başka öğelerde içerebilir.
Örneğin; ekler gibi.
BAŞVURULAN MAKAMIN ADI (HİTAP)
Dilekçenin başında, başvurunun yapıldığı, başvurulan makamın adının bulunması gerekmektedir. Aynı zamanda başvurulan makamın adresi de yazılır.
ÇANKAYA BELEDİYE BAŞKANLIĞINA MAMAK NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜNE
ADALET BAKANLIĞI BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞINA ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE
Yanlış makama yapılan başvurunun ortaya çıkaracağı sakıncaları önlemek amacıyla, dilekçe doğru makama hitaben yazılmalıdır.
Dilekçe hakkının kullanılmasına dair kanuna göre dilekçe, konusuyla ilgili
olmayan bir idari makama verilmesi durumunda, bu makam tarafından
yetkili idari makama gönderilir ve ayrıca dilekçe sahibine de bilgi verilir
BAŞVURULAN MAKAMIN ADI (HİTAP)
Hitap edilen makamın adı büyük harflerle;
adreste yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük, diğer harfleri küçük yazılır.
BAŞBAKANLIK
(İdareyi Geliştirme Başkanlığı) ANKARA ÜNİVERSİTESİ
(Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı)
DİLEKÇENİN METNİ
Metin kısmı, dilekçe sahibini dilekçe yazmaya
yönelten kısım olup, dilekçenin belki de en önemli ana kısmıdır. Bu kısımda dilekçe sahibi, durumu anlatır ve dileğini belirtir.
Örnek:
31 Ocak 1985 yılından bu yana Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet Meslek Yüksekokulunda
çalışmaktayım. 30 Kasım 2013 tarihi itibariyle emekli olmak istiyorum. Gerekli işlemlerin
yapılmasını saygılarımla arz ederim.
TARİH
Dilekçenin hangi tarihte verildiğini
belgelemek için, dilekçede tarih kısmının
bulunması bir zorunluluktur. Tarih; gün, ay ve yıl olarak rakamla, aralarına (/) işareti
konularak yazılır. Örneğin ; 08/10/2013
Tarih dilekçenin sağ üst köşesine
yazılabileceği gibi, metnin bitiminden hemen
sonra aynı satıra veya ad ve soyadın üzerine
de yazılabilir.
AD-SOYAD VE İMZA
Metnin bitiminden sonra sağ alta, dilekçe sahibinin/sahiplerinin adı, soyadı yazılır ve imzalanır. Dilekçe sahibinin okuma yazma bilmemesi durumunda imza yerine parmak izi veya dilekçe
sahibinin mührü basılır.
Dilekçe hakkının kullanılmasına dair kanuna göre TBMM ve
yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin adı, soyadı ve imzası ile iş veya ikametgah adresinin bulunması gerekir.
Resmi yazışma yönetmeliği kişileri yazılan yazılarda; «Sayın»
kelimesinden sonra ad küçük soyadı büyük harflerle, unvanı ise
Küçük harflerle yazılacağı öngörülmektedir.
ADRES - EKLER
ADRES
Dilekçenin gönderildiği kurum veya kişilerin, gerektiğinde daha ayrıntılı bilgi alabilmeleri için başvuracakları görevlinin adı, soyadı ve unvanı adres bölümünün sağında yer alır.
EKLER
Dilekçede ek bulunması durumda adres bölümünden sonra
yazı alanının soluna yazılan «EK/EKLER» ifadesi konularak
altına yazılır. Ek adedi birden fazla ise numaralandırılır. Ekler
dilekçenin arkasına eklenerek gerekli merciye sunulur.
DİLEKÇENİN VERİLECEĞİ YER
Hazırlanan dilekçe, doğrudan doğruya ilgili makama veriliyorsa, dilekçenin o makamın varsa ilgili «evrak» bölümüne kaydettirilerek, kayıt numarası alınır. Bu işlem, hem dilekçenin kaybolmaması
gibi bir sakıncayı ortadan kaldırır. Kayıt
numarası sayesinde, daha sonra evrakı
takip imkanı sağlar.
DİLEKÇE ÖRNEĞİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ
ADALET MESLEK YÜKSEKOKULU MÜDÜRLÜĞÜNE
Yüksekokulumuz... Programı ... no’lu öğrencisiyim.
20.…/20.... öğretim yılı Güz/Bahar yarıyılında kaydımı dondurmak istiyorum. Mazeretime ilişkin belge ekte sunulmuştur.
Bilgilerinize ve gereğini müsaadelerinize arz ederim.
Ad-Soyad
Tarih / İmza EKLER :
EK.1- Mazeretimi gösterir belge (1 sayfa)
Adres :
