Çene ve Diş Hastalıkları Çene ve Diş Hastalıkları
1- Diş Çürüğü:
Diş çürüğü, hem diş tacının yüzeyinde koyu renkli lekeler ya da derin çukurluklar halinde oluşabilmekte, hem de diş tacı ya da kökünü etkileyerek tamamen kaybına neden olabilmektedir.
Çürük, bakterilerle besin artıkları arasındaki etkileşim sonucu ortaya çıkan asitlerin etkisiyle, dişin sert dokuları olan enamel ve dentin tabakalarının aşın masına yol açan enfeksiyonel bir hastalık olarak tanımlanmaktadır.
Bakteriyel enzimler, hormonal ve metabolik rahatsızlıklar, ağız hijyeni,
genetik, su, beslenme, dişlerin pozisyonu, vitamin eksikliği ve tükürüğün pH seviyesi gibi faktörler diş çürümesini tetikleyen faktörlerdir.
2- Diş Taşı:
Diş taşı, dental plağın mineralleşmesi sonucu oluşan ve diş yüzeyine yapışan inorganik birikimdir. Genellikle diş taşı, dişetinin diş tacıyla sınır
oluşturduğu bölgede oluşur.
Diş taşı oluşumu sürecinde çeşitli mineral ve bakteriler, ağızda birikebilen yiyecek birikintileriyle çoğalırlar. Tükürük ile çeşitli protein, bakteri ve mineraller dental plağa taşınır. Plak daha sonra diş taşı halinde mineralize olabilir.
Diş taşı dişin yüzeyinde düzensiz bir yığın meydana getirebilir, bazen dişin tüm dış yüzeyini de kaplayabilir.
3- Diş Aşınması:
Diş aşınması, mekanik olarak alt ve üst çene dişlerinin birbirlerine temas etmesi sonucunda oklüzyal yüzeylerinin aşınmasıdır.
Çenelerin kullanım alışkanlıkları (bölgesel kullanım), sert besinlerle beslenilmesi (sert kabuklu, lifli, işlenmemiş yiyecekler ya da besin
hazırlanması sürecindeki farklılıklar), çene kaslarının güçlü kullanımı, dişler ile yiyecek dışındaki objelerin tutulması gibi sebepler aşınmanın derecesini değiştirebilir.
Normal dışı aşınmaların olmadığı durumlarda bireyin dişlerindeki aşınma dereceleri bireyin biyolojik yaşı konusunda bilgi verir.
4- Apse:
Apse, çenelerin dişlerin yerleştiği soketler olan alveol bölgesinde meydana gelen enfeksiyon oluşumlarına denir.
Diş çürüklerinin ileri derecelerde diş odacığını açığa çıkartması, çeşitli
travmalar ve periyodontal hastalıklar ağızda enfeksiyonlara yol açar. Sağlıklı diş enameline sahip bireylerde dış kaynaklı enfeksiyonlar alveola ulaşamazken, enamelin aşındığı ve diş odacığının açığa çıktığı durumlarda enfeksiyon diş köküne ve oradan da çenelere ulaşarak çene kemiğinde tahribata yol açar.
5- Alveol Kaybı (Periyododontal Hastalıklar):
Alveolar kayıplar, diş soketlerinde meydana gelen periyodontal hastalıklar sonucunda meydana gelen kemik kayıplarıdır.
Diş taşı, apse, kötü ağız sağlığı, yetersiz beslenme, yaşlılık gibi faktörler alveollarda kemik kaybına yol açar.
Alveollardaki kemik kayıpları ileri dereceye ulaşırsa, dişin kök kısımları açığa çıkar, dişlerin erken dönemlerde kaybedilmesine sebep olur.
Diş taşı, alveol kaybı, çürük, apse, diş aşınması oluşumları
6- Hipoplazia:
Hipoplazia, dişlerin enamel yüzeylerinde görülen doku bozuklukları olarak tanımlanır.
Dişlerin enamel dokusunun oluşum dönemlerinde yani bebeklik ve erken çocukluk evrelerine görülen çeşitli hastalıklar, enfeksiyonlar, vitamin
eksiklikleri, yetersiz beslenme gibi sebeplerle enamel dokusunda çukur, oluk ve çizgi şeklinde doku bozuklukları meydana gelir ve ömür boyu izler kalarak dişin taç kısmında sağlıksız bir enamele yol açar.
Dişlerdeki hipolazia çizgilerinin ölçümü ile sütten kesme dönemleri ya da rahatsızlığın hangi dönemde yaşantığına dair bilgiler elde edilebilmektedir.
Hipoplazia oluşumu
7- Ölüm Öncesi Diş Kaybı:
Bireyin yaşamının herhangi bir döneminde, herhangi bir sebep ile kaybettiği dişleri tanımlamak için kullanılır. Dişler kaybedildikten sonra alveollarda yıkım başlar ve bu bölgedeki alveol bir süre sonra kapanır.
Ölüm öncesindeki kayıplar ile ölüm sonrasındaki mezar çukurunda meydana gelen diş kayıpları, ya da çene içerisinde gömük kalmış durumları birbirinden ayırt etmek için alveoldaki bu yıkım ve kapanma durumu ipuçları vermektedir.
Ölüm öncesi diş kaybı
