Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Kuruluş
Tarihçe
Atılım ve Yeniden Yapılanma
Uluslararası Bütünleşik Bilgi Üretim Sistemi
Medeniyetimizin Türk ve Dünya Kamuoyuna Sunumu
SUNUM PLANI
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
KURULUŞ
«Türk tarih ve medeniyetini ilmî bir surette tetkik ve tetebbu eylemek
vazifesiyle» 23 Nisan 1930’da Türk Ocakları bünyesinde kurulan Türk Tarihi Tetkik Heyeti, 15 Nisan 1931’de Cemiyete dönüşmüş ve 1935’te Türk Tarih Kurumu adını almıştır.
«Türk dili hakkında tetkîkât ve neşriyatta bulunmak maksadıyla» da 12 Temmuz 1932’de Türk Dili Tetkik Cemiyeti kurulmuştur ki, onun adı da 1936’da Türk Dil Kurumu olacaktır.
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Atatürk, 1936’da TBMM’ni açış konuşmasında kurumları şöyle
değerlendiriyor: “Başlarında değerli Eğitim Bakanımız bulunan, Türk Tarih Kurumu ile Türk Dil Kurumu’nun …ciddi ve aralıksız çalışmalarını övgü ile anmak isterim. …Bu ulusal kurumların az zaman içinde ulusal akademilere dönüşmesini dilerim. Bunun için, çalışkan tarih, dil ve bilim adamlarımızın, bilim dünyasınca tanınacak orijinal eserlerini görmekle mutlu olmanızı dilerim”.
Kurumlar, 1940’ta Kamu Yararına Çalışan Dernek statüsüne kavuşturulmuştur.
1951'deki Tüzük değişikliği ile Kurumların MEB ile ilişkileri kesilmiş, başkanlarını Genel Kurullarında seçmeye başlamışlardır.
BEŞ YIL SONRA ATATÜRK’ÜN DEĞERLENDİRMESİ
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Bu dönemde, Kurum üyelerinin üniversitelerde sadece 6 saat ders yükleri bulunuyordu. Zamanlarını Kurumlarda yürüttükleri ilmî araştırmalara ayırabiliyorlardı.
Bu sayede Kurumların bünyesinde önemli araştırmalar yapıldı. Mesela, TTK’nda 1973’e kadar, 50’si kaynak, 179’u araştırma olmak üzere 229 eser yayımlandı. 176 çeviri yapıldı ve bunların 25’i basıldı.
TDK’nda Tarama ve Derleme Sözlükleri hazırlandı. Kaynak eserler yayınlandı. Sözlük ve terim çalışmaları yapıldı.
Fakat zaman içinde bazı ideolojik kaygılar, TDK’nun Tüzüğüne 1964’de
«TDK, devrimci bir bilim derneğidir» maddesinin eklenmesi, Kurumları tartışılır hale getirdi ve bir takım sıkıntılara yol açtı.
DERNEK DÖNEMİ
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Anayasa’nın 134. Maddesi:
“Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılâplarını, Türk kültürünü, Türk tarihini ve Türk dilini bilimsel yoldan araştırmak, tanıtmak, yaymak ve yayınlar yapmak amacıyla; Atatürk'ün manevi himayelerinde, Cumhurbaşkanının gözetim ve desteğinde, Başbakanlığa bağlı;
• Atatürk Araştırma Merkezi,
• Türk Dil Kurumu,
• Türk Tarih Kurumu ve
• Atatürk Kültür Merkezi’nden oluşan, kamu tüzel kişiliğine sahip
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu kurulur” demektedir.
1982 ANAYASASI İLE YENİDEN YAPILANMA
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Yüksek Kurum, 1983’te, 2876 Sayılı Kanun ile teşkilâtlandırıldı. Dört bağlı
kuruluşun Bilim Kurulları, 40’ar üyeden oluşuyordu. Bu üyelerden teşkil edilen Bilim ve Uygulama Kolları, uzmanlarla desteklenecek ve böylece ilmî
araştırmalar yapılacaktı.
Ancak aynı dönemde üniversitelerde ilim adamlarının ders yükleri artmış (haftada 40 saate kadar), Kurumlara yeterli zaman ayırma imkanları
kalmamıştı.
Para politikaları yüzünden Kurumlara yeterli uzman da alınamadı, alınanlar da tutulamadı.
1993 yılında, 18 maddesinin iptaliyle Kanun’da oluşan boşluk yüzünden kurumlarda sadece başkanlar ve idarî personel kalmıştır.
1983 SONRASI GELİŞMELER
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
YAYINLAR ATAM TDK TTK AKM AYK TOPLAM
ESERLER 448 970 1.109 432 8 2.967
SÜRELİ YAYINLAR 80 806 313 117 51 1.367
TOPLAM 528 1.776 1.422 549 59 4.334
Kanundaki boşluklar giderilemediği için 2009 yılına kadar Yüksek Kurum’da
yönetmeliklerin de geçersiz olduğuna, yenilerinin çıkarılamayacağına inanılmıştır.
Bu sebeple, Kurumlar, genel olarak sadece kitap basan ve toplantı düzenleyen kuruluşlar olarak görev yapmışlardır.
1932 - 2012 YILLARI
DURAĞAN BİR DÖNEM (1993 – 2009)
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
KURUMLARIN BUGÜNE KADARKİ TOPLAM ÜRETİMİ
YAYINLAR
ULUSAL VE ULUSLARARASI TOPLANTILAR
2.022 722 937 594
KİTAP SÜRELİ YAYIN KİTAP SÜRELİ YAYIN
1932-1982 1983-2012
18190101901r4l
30190101901r1l 10190101901r5l
13190101901r2l 7190101901r4l
16190001900r7l
7190101901r10l
24190001900r4l 23190101901r3l
20190001900r3l 7190101901r3l
26190001900r4l
TDK TTK ATAM AKM
DÜZENLENEN DESTEKLENEN 1983-2012
4.168
3190201902r4 l
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Yüksek Kurum, Ekim 2009’dan itibaren büyük bir hamle içine girmiştir:
Teşkilat Kanunundaki boşlukları giderme yerine yeni bir Kanun Taslağı hazırlanarak Temmuz 2010’da Başbakanlığa sunulmuştur.
Kurumu kaliteli ve hızlı iş üretebilecek bilişim altyapısına kavuşturmak amacıyla hazırlanan Bütünleşik Bilgi Sistemi Projesi DPT’den geçirilmiş ve donanım kısmı tamamlanmıştır.
ATILIM VE YENİDEN YAPILANMA DÖNEMİ : 2009 ve SONRASI
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Bütünleşik Bilgi Sistemi
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Sistem Odası / Sunucu Çiftliği
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Bilgi İşlem Merkezi
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Burs Yönetmeliğindeki bir maddeden hareketle lisans ve doktora yapmakta olan öğrencilerin, Yüksek Kurum tarafından belirtilen alan ve konularda tez/araştırma yapmalarını sağlayacak Burs Sistemi kurulmuş; buna yönelik bir Burs Veri Tabanı Yazılımı gerçekleştirilmiştir.
2011 yılında 87 ve 2012 yılında 100 yüksek lisans ve doktora öğrencisine burs bağlanmıştır. Bu genç bilim adamları, araştırmalarını Yüksek Kurum’un Veri Tabanları etrafında, İnternet üzerinde yapacaklar; böylece Türk tarihi, dili ve kültürüyle ilgili Bilgi Bankaları oluşacaktır.
KADROSUZ İNSAN GÜCÜ TEMİNİ: BURS SİSTEMİ
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Çıktılar
Disiplinlerarası Bilgi Santrali
O R T A K
A L A N Özel Alan Özel
Alan Özel Alan
Yeni BELGE ve BULGULAR
Özel Alan
• TEZ
• MAKALE
• KİTAP
Özel Alan
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Telif Yönetmeliğinde bilim adamlarını özgün bilgi üretmeye teşvik edecek düzenlemeler yapılmış ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlanmıştır. Ar-Ge Projeleri İçin İhale Esasları hazırlanarak Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmuş; ilmî araştırmalar konusunda mal ve hizmet alımı kolaylaştırılmıştır.
Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği yeniden hazırlanarak Bakanlığa sunulmuştur.
ARAŞTIRMAYI TEŞVİK EDİCİ TEDBİRLER
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
KHK’ye göre, Yüksek Kurumun görevleri şunlardır (Madde 3):
“Türk dili, tarihi ve kültürü üzerinde …bilimsel araştırmalar yapmak, yaptırmak” ve
«bu konularda… ulusal ve uluslararası ilmî toplantılar düzenlemek, yayınlar yapmak”,
“…Özgün bilgi üretimi için ortamlar hazırlamak, …bütünleşik bilgi sistemi kurmak, araştırma ve geliştirme (AR-GE) faaliyetlerini desteklemek, eşgüdüm sağlamak”,
“…Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşların bilimsel çalışmalarını ve …yayınlarını takip etmek, …milli kültürümüzün ve diğer kültürlerin klasikleşmiş düşünce, bilim ve sanat eserlerinden gerekli görülenleri tercüme ettirerek basılmasını ve
yayımlanmasını sağlamak”.
664 SAYILI KHK (11.10.2011) VE YENİDEN YAPILANMA
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Yüksek Danışma
Kurulu Yüksek Kurum Yönetim Kurulu Başkanı
Başkan Yrd.
(BİLİMSEL)
Başkan Yrd.
(İDARİ)
Bilimsel Çalışmalar Koordinasyon
Dairesi
Strateji Geliştirme Dairesi
İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri
Dairesi
Hukuk Müşavirliği
Atatürk Araştırma
Merkezi Türk Dil Kurumu Türk Tarih Kurumu Atatürk Kültür
Merkezi
TEŞKİLAT ŞEMASI
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Yönetim Kurulu Yönetmeliği (Yayımlandı),
Aslî, Şeref ve Haberleşme Üyeleri Yönetmeliği (Yayımlandı),
Bilim Kurulları ve Bilimsel Çalışmalar Yönetmeliği (Başbakan Yardımcılığına Sunuldu),
Yüksek Kurum Uzman ve Uzman Yardımcıları Yönetmeliği (Devlet Personele Gönderildi),
Bakanlar Kurulu Kararı alınmak üzere hazırlanan ücret kararnamesi (Başbakan Yardımcılığına Sunuldu),
Proje Yönergesi (Başbakan Yardımcılığına Sunuldu),
Yüksek Danışma Kurulu Yönetmeliği (Başbakan Yardımcılığına Sunuldu),
Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Yönetmeliği (Komisyondan Geçti),
İKİNCİL MEVZUAT BEŞ AY İÇİNDE TAMAMLANMIŞTIR
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Banka Mevcudu TDK: 552.293.730,64
TTK: 544.873.827,88
Atatürk‘ün vasiyetine dayalı olarak İş Bankasından aktarılan Yıllık Gelir Ortalaması: 60.000.000
BÜTÇE 2011 2012
AYK 7.323.000 8.001.000
ATAM 2.111.000 2.393.000
TDK 13.530.000 13.825.000
TTK 6.553.000 6.811.000
AKM 2.953.000 3.169.000
MALİ KAYNAKLAR
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
İNSAN KAYNAKLARI
MEVCUT DURUM KHK İLE
İHDAS EDİLEN İDARİ
PERSONEL
BİLİM ADAMI
SÖZLEŞMELİ UZMAN
KADROSUZ PERSONEL YÜKSEK KURUM BAŞKAN VE
BAŞKAN YARDIMCILARI 1 2
KURUM BAŞKANLARI 4
BİLİM KURULU ÜYESİ 80(1)
GEÇİCİ GÖREVLİ 5
AYK UZMANI 115(2)
MALİ HİZ. UZMANI 3
BİLİŞİM UZMANI 12(3)
BİLİM UZMANI (PROJE) 35(4)
ARAŞTIRMACI VE MÜŞAVİR 31(5)
SÖZLEŞMELİ PERSONEL 9
BURSİYER 163
İDARİ PERSONEL 201
(1) Seçim çalışmaları sürmektedir.
(2) Yönetmelik hazırlandı.
Yayınlandıktan sonra ilana çıkılacaktır.
(3) 3’ü dolu 9’u İlan aşamasındadır.
(4) Proje Yönergesi onaylandıktan sonra alınacaktır.
(5) 664 Sayılı KHK ile iptal edilen kadroların yerine ihdas edilmiştir.
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Hukukî ve teknolojik altyapısı, malî kaynakları ve kısa sürede tamamlanacak insan gücüyle Kurumumuz, ülkemizin bilim ve kültür hayatında büyük ve önemli işler yapacak bir yapıya kavuşmuştur.
Hedefimiz Türk medeniyetini bütünü itibariyle Yüksek Kurumun İnternet sayfasından dünya kamuoyuna sunmaktır.
Bu amaçla Bilgi Üretimi ve Kültür Faaliyetleri konularında başlattığımız projelerden bazıları şunlardır:
GÜCÜMÜZ ve HEDEFİMİZ
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Güvenli Bilgi Teknolojileri Alt Yapısı Projesi (Tamamlandı)
Bütünleşik Bilgi Sistemi Yazılımlarının Yapılması (Sürdürülmektedir).
Farklı Kültürlerin Düşünce, Bilim ve Sanat Eserlerini Türkçeye Çeviri Hareketi Projesi (Sürdürülmektedir).
Burs Yönetim Sistemi: Balkan, Türkiye, Orta-Doğu, Kafkasya, Orta-Asya, Türk Hukuk Tarihi ve benzer konularda 180 kişi çalışmalarını sürdürmektedir.
Türk İşaret Dili Projesi: Eğitim Sistemi, Sözlük ve Dilbilgisi Kitabı (Sürdürülüyor)
Türkiye Türkçesinin Köken Bilgisi Sözlüğü Projesi (Sürdürülüyor)
Uzaktan Öğretim Yolu ile Yabancılara Türkçe Öğretimi Yazılımı Projesi (Sürdürülüyor)
BİLGİ ÜRETİMİ PROJELERİ
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Osmanlı Devleti’nin tasfiyesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu sürecinde yaşanan dramların ortaya konulması,
Uluslararası kamuoyunda Türkiye aleyhine gündeme getirilen Ermeni meselesini tarihî gerçeklere uygun bir şekilde anlatacak ve dünya kamuoyunda ses getirecek, sinema filmi ve belgeseller hazırlatılması,
Çanakkale Zaferi ve Millî Mücadele gibi tarihimizin dönüm noktalarını simgeleyen panoramik ve tematik müzeler kurulması; valilik/belediye işbirliğiyle yerleşim merkezlerinde tarih parkları düzenlenmesi için çalışmalar başlatılması,
Önemli günler ve şahsiyetler temel alınarak ülke barışına yönelik anma etkinlikleri için program yapılması (mesela 2014, Çaldıran Savaşı’nın 500.
Yıldönümü)
KÜLTÜR FAALİYETLERİ PROJELERİ
Özgün Bilgi Üretim ve Paylaşım Sistemi
