A. Aşağıda verilen kutucuklarda yer alan bilgilerden doğru olanlarını işaretleyiniz.
Haritalardaki küçültme oranına ölçek denir
Bir çizimin harita olabilmesi için kabataslak çizilmesi yeterlidir
Fiziki haritada bulunan renkler yükselti ve derinliği gösterir
Deniz ile karanın birleştiği yerde yükselti “0 (sıfır)” metre olarak kabul edilir
Deniz seviyesine yakın, yükseltinin az olduğu yerler yeşil ve yeşilin tonları ile gösterilir
Haritadaki işaret ve sembollerin ne anlama geldiğini gösteren yere kroki denir.
Fiziki haritalarda deniz, göl, akarsu gibi su kütleleri sarı renkle gösterilir.
Fiziki haritalarda ki kahverengi renk yüksek dağlık alanları ifade eder.
Dağ, ova, plato gibi yer yüzü şekillerini gösteren haritalara siyasi harita denir.
SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF
İNSANLAR-YERLER -ÇEVRELER , HARİTA BİLGİSİ
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız.
1. Karalar içindeki çukurlarda birikmiş durgun su kütlelerine ……….. adı verilir.
2. Akarsular tarafından derin bir biçimde yarılmış, çevrelerine göre yüksekte kalan düzlüklere ……….adı verilir.
3. Akarsuların yataklarını aşındırarak oluşturduğu yeryüzü şekillerine ……… adı verilir.
4. Çevrelerine göre alçakta kalan, akarsular tarafından yarılmamış geniş düzlüklere ……….. adı verilir.
5. Çevresine göre daha yüksek ve tabandan zirveye kadar eğimli yamaçları olan yeryüzü şekillerine ………….. adı verilir
6. Yeryüzünde, belirli bir yatak içinde, eğim boyunca sürekli veya zaman zaman akan sulara ……… adı verilir
7. Etrafı sularla çevrili kara parçasına ……….. adı verilir.
8. Denizin karanın içine doğru sokulduğu büyük su girintilerine ……… adı verilir.
9. Akarsuların taşıdıkları kum, çakıl ve taş gibi malzemeleri denize döküldükleri yerde üçgen şeklinde oluşturduğu yeryüzü şekline……….denir.
10. Fiziki haritayı incelediğimizde yükseltisi en az olan bölge………bölgesidir.
11. Fiziki haritayı incelediğimizde yükseltisi en fazla olan bölge………..bölgesidir.
12. Fiziki haritada Çukurova`nın yeşil renkle gösterilirken, Konya ovasının sarı renkle gösterilmesinin nedeni……….`dir
Akarsu Delta
ovası Dağ Plato
Körfez Ada
Vadi
Göl Ova
Yükselti Marmara
Doğu Anadolu
YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ
Göl
Plato
Vadi
Ova
Dağ
Akarsu
Ada
Körfez
Delta ovası
Marmara Doğu Anadolu
Yükselti
C. Aşağıda verilen tablodaki soruları kutucuklardaki harfleri kullanarak cevaplayınız
1. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen iklimdir. B
………….
2. Bitki örtüsü ilkbaharda yağışlarla yeşeren, yazın sıcaklık ve kuraklığın etkisi
ile sararan ot topluluklarından oluşan bozkırdır. C
………….
3. Ülkemizde etki alanı geniş olan iklimdir. C
…………
4. Kış mevsimi ılık geçtiği için seracılık faaliyetinin en fazla yapıldığı iklimdir. B
………….
5. Yazları serin, kışları ılık geçen, her mevsim yağışlı olan iklimimizdir. ……A…….
6. Bitki örtüsü kısa boylu ağaç ve çalıklardan oluşan makidir. B
………….
7. Sürekli yağmur yağdığından dolayı insanların şemsiyeye ihtiyaç duyduğu
iklimdir. A
…………
8. Bu iklimde yaşayan insanlar yazın serin olması için evlerini taştan yaparlar. B
………….
9. Bu iklimde yetişen tarım ürünlerinin başında buğday, arpa, çavdar ve şeker
pancarı gelir. C
…………
10 Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer C
…………
11. Her mevsim bol yağış isteyen çay ve fındık gibi ürünlerin yetiştiği iklimdir. A
………….
12. Bu iklimde kış mevsimi kar yağışlı geçtiği için yollar kapanır, ulaşımda
aksamalar meydana gelir. C
…………
13. Yaz mevsimi uzun ve sıcak geçtiği için deniz turizminin geliştiği bir iklimdir. B
………….
14. Turunçgiller, zeytin, pamuk, muz gibi ürünlerin yetiştiği iklimdir. B
………….
A. Karadeniz İklimi B. Akdeniz İklimi C. Karasal İklim
TÜRKİYE`NİN İKLİMİ
D. Aşağıdaki haritadan da yararlanarak soruların doğu yada yanlış olduğunu bulunuz.
Sınırları belirli bir alanda yaşayan insan sayısına nüfus denir
D Y
Türkiye`de nüfusu en fazla olan bölge Marmara bölgesidir.
Sanayi, ulaşım ve turizm nüfusun dağılışını etkileyen doğal faktörlerdendir
Nüfusumuz, ülkemizin her yerine eşit şekilde dağılmıştır.
Çukurova, Bafra ve Çarşamba ovaları gibi verimli toprakların bulunduğu yerde nüfus fazladır.
Kıyı bölgelerde nüfusumuz, iç kesimlere göre daha seyrektir.
Zonguldak ve Batman gibi şehirlerde nüfusun artmasının en büyük sebebi turizm bakımından gelişmiş olmalarıdır.
İklim, yeryüzü şekilleri ve su kaynakları nüfusun dağılışını etkileyen doğal varlıklardandır
Yeryüzü şekillerinin dağlık, iklimin sert olduğu Doğu Anadolu Bölgesinde nüfus azdır
Haritaya göre ülkemiz de doğudan batıya doğru geldikçe nüfus yoğunluğu azalmaktadır.
D Y
D Y
D Y
D Y
D Y
D Y
D Y
D Y
D Y
NÜFUS
E. Aşağıdaki haritaya göre boş bırakılan yerleri doldurunuz.
1. ………I…….numaralı yer nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yerdir.
2. ………III….numaralı yerde ahşap evler yaygındır.
3. … …V……numaralı yerde yükseltinin fazla olması, iklimin sert olması nüfusu olumsuz etkilemiştir.
4. ..……II……….numaralı yerin bitki örtüsü makidir.
5. ………III…….…numaralı yerde görülen iklimde insanlar şemsiyeye daha çok ihtiyaç duyarlar.
6. ………II……….numaralı yerde yaz mevsimi sıcak ve uzun sürdüğü için deniz turizmi gelişmiştir.
7. ………IV……… numaralı yerde bozkır bitki örtüsü geniş bir yer tutar.
8. ………III……… numaralı yerde her mevsim yağışlı olduğu için bitki örtüsü ormandır.
9. ……II……….. numaralı yerde kış mevsimi ılık geçtiği için seracılık yapılır.
10. ………III………numaralı yerde çay, fındık, mısır gibi ürünler yetiştirilir.
F. Aşağıda verilen yeryüzü şekillerinin adlarını boş bırakılan yelere yazınız.
I
II
III
IV V
………ADA………
……….. ………DAĞ…………
………..
……DELTA OVASI……..
…………AKARSU………
………..
…………VADİ………
………..
……YARIMADA………
………..
………KÖRFEZ…………
………..
………OVA………
…..
………GÖL………
………..
HARİTA BİLGİSİ-İKLİM-NÜFUS
1. Aşağıda bazı yeryüzü şekillerinin tanımları yapılmıştır.
I. Çevresine göre alçakta kalan geniş düzlüklerdir.
II. Üç tarafı sularla çevrili, bir tarafı karayla bağlantılı yeryüzü şeklidir.
Buna göre I ve II olarak numaralanmış tanımlar aşağıdaki yeryüzü şekillerinden hangilerine aittir
I II
A) Ova Yarımada
B) Plato Dağ
C) Ova Plato
D) Dağ Yarımada (2020 İOKBS)
• Akarsuların yatağını aşındırarak oluşturduğu yeryüzü şeklidir.
• Ihlara ve Munzur bu yeryüzü şekline örnek gösterilebilir.
2. Tanımı ve örnekleri verilen yeryüzü şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Vadi B) Göl
C) Boğaz D) Koy (2020 İOKBS)
3. Aşağıdakilerden hangisi bir çizimin harita olabilmesi için gerekli koşullardan biri değildir?
A) Kuş bakışı görünüşüne göre çizilmesi B) Bir düzlem üzerine aktarılması C) Farklı renkler kullanılması
D) Belli bir ölçek dâhilinde küçültülmesi (2020 İOKBS)
4. Aşağıda bir yeryüzü şekline ait görsel verilmiştir
Bu yeryüzü şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ada B) Burun
C) Vadi D) Ova (2019 İOKBS)
5. Haritalarda kullanılan özel işaretlerin anlamlarını gösteren, genellikle sağ alt köşede yer alan işaret tablosuna verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ölçek B) Derinlik
C) Yükselti D) Lejant (2019 İOKBS)
6. Türkiye kabartma haritasını inceleyen bir öğrenci aşağıdakilerden hangisini gözlemleyemez?
A) Ege’de dağların denize dik uzandığını
B) Türkiye’de ormanların nerelerde yoğunlaştığını C) Doğu Anadolu’da dağların çok olduğunu D) İç Anadolu ile Güneydoğu’da ova ve platoların yaygın olduğunu
(2017 İOKBS)
7. Görselde I ve II numaralı daireler içinde gösterilen yer şekilleri aşağıdakilerden hangisidir?
I II
A) Körfez Burun
B) Plato Sıradağ
C) Ova Ada
D) Delta Yarımada (2017 İOKBS)
8. Türkiye’de ovalar tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak yapıldığı yerlerdir. Özellikle kıyı ovalarında bu durum daha belirgindir.
Buna göre, aşağıdaki ovalardan hangisi kıyı ovalarından biridir?
A) Suruç ovası B) Muş ovası C) Çukurova D) Erzincan ovası
(2016 İOKBS)
ÇIKMIŞ BURSLULUK SORULARI
9. Yukarıdaki görsel üzerinde gösterilen yer şekillerinden hangisinin adı yanlış verilmiştir?
A) Yamaç B) Doruk
C) Vadi D) Ova (2016 İOKBS)
10. Ülkemizde ortalama yükseltinin en az olduğu bölge Marmara Bölgesi’dir.
Buna göre Marmara Bölgesi’ni gösteren fiziki haritada aşağıdaki renklerden hangisi daha çok kullanılır?
A) Kahverengi B) Sarı
C) Turuncu D) Yeşil (2015 İOKBS)
11. Bir fiziki haritada kahverengi rengin fazlaca kullanılması o bölgenin hangi özelliğini gösterir?
A) Karasal iklim tipinin görüldüğünü B) Ortalama yükseltisinin fazla olduğunu C) Tarımsal faaliyetlerin yapıldığını D) Orman örtüsünün zayıf olduğunu
(2015 İOKBS)
12. Bu haritaya bakıldığında aşağıdaki coğrafi özelliklerden hangisi tespit edilir?
A) İklim özellikleri B) Nüfus yoğunluğu C) Yeryüzü şekilleri
D) Bitki örtüsü özellikleri (2015 İOKBS)
13. Türkiye fiziki haritasında aşağıdakilerden hangisi yeşil renk ile gösterilir?
A) Antalya Ovası B) Konya Ovası
C) Uzunyayla Platosu D) Küre Dağları
(2014 İOKBS)
14. Haritada numaralandırılarak verilen yeryüzü şekilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir.
1 2 3
A)Akarsu Göl Körfez
B) Göl Körfez Akarsu
C) Körfez Akarsu Göl
D) Göl Akarsu Körfez
(2013 İOKBS) 15. Türkiye fiziki haritasını inceleyen bir öğrenci aşağıdakilerden hangisiyle ilgili çıkarım yapamaz?
A) Denizlerin konumuyla B) Dağların uzanış yönüyle C) Nüfus hareketleriyle
D) Akarsuların dağılışıyla (2010 İOKBS)
16. Fiziki haritalarda kullanılan mavi renk ve tonları aşağıdakilerden hangisini gösterir?
A) Dağ ve tepeleri B) Ova ve platoları
C) Deniz, göl ve akarsuları D) Orman, çayır ve meraları
(2009 İOKBS)
ÇIKMIŞ BURSLULUK SORULARI
17. Herhangi bir yerde bir günde meydana gelen hava olayları o yerin günlük hava durumudur.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisinde hava durumundan söz edilmemiştir?
A) Pazar günü hava güneşliydi ailece pikniğe gittik.
B) Dünkü rüzgârdan evimizin çatısı yıkılmıştır.
C) Sabah havadaki sis trafik kazalarına neden oldu.
D) Kış mevsimi için yeni botlar aldım
(2007 İOKBS)
Ahmet: Anne biz de bahçemizde muz yetiştirebilir miyiz?
Anne: Tabi ki oğlum, bizim burada kış mevsimi ılık geçtiği için komşularımız gibi biz de bahçemizde muz yetiştirebiliriz.
18. Yukarıdaki konuşmalara göre Ahmet ve ailesi nerede yaşıyor olabilir?
A) Uşak B) Ankara C) Antalya D) Erzincan
(2010 İOKBS)
19. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de farklı iklim tiplerinin görülmesinin bir sonucudur?
A) Çok çeşitli sebze ve meyvelerin yetişmesi B) Yeraltı kaynaklarının çeşitlilik göstermesi C) Platoların geniş alanlar kaplaması D) Etrafının denizlerle çevrili olması
(2010 İOKBS)
20. Türkiye’nin iklim özellikleri dikkate alındığında, aşağıdaki yerlerin hangisinde kış mevsiminin ılıman geçmesi yakıt masraflarını en aza indirir?
A) Ankara B) Kütahya
C) Erzurum D) Hatay (2010 İOKBS)
21. Kışın ısınma probleminin yaşanmadığı, yazların sıcak ve kurak geçtiği kırsal alanlarda görülen taş evler aşağıda numaralandırılarak verilen alanların hangisinde yaygındır? (2011 İOKBS)
A) I B) II C) III D) IV
22. Çay, ılıman iklim ve bol yağış isteyen bir tarım ürünüdür.
Buna göre, aşağıdaki yerlerin hangisi çay tarımı için elverişli şartlara sahiptir?
A) Ege kıyı kuşağı B) Tuz gölü çevresi C) Çukurova ve çevresi
D) Doğu Karadeniz kıyı kuşağı (
2014 İOKBS)
23. “Ali turizm haftası için yaşadığı yer ile ilgili aşağıdaki bilgi notunu hazırlamıştır. “Yaşadığım yer Türkiye’nin orman bakımından en zengin alanlarından birisi ve son yıllarda yayla turizmi ve şenlikleriyle önem kazanmış bir alandır. Her mevsim yağışlı olduğundan gür akan derelere de sahiptir.”
Buna göre Ali’nin yaşadığı il aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şanlıurfa B) Rize C) Kırşehir D) Edirne
(2016 İOKBS) 24. Karasal iklimin etkili olduğu bir bölgede yaşayan kişi aşağıdakilerden hangisini söylemez?
A) Kışın çok kalın giyiniriz.
B) Çevremizde makiler yaygındır.
C) Yağışlar kışın genellikle kar şeklindedir.
D) Buğday ve arpa çok ürettiğimiz ürünlerdendir (2013 İOKBS)
25. Aşağıdakilerin hangisinde iklimin etkisi yoktur?
A) Turizm sezonunun başlangıcı ve bitişinde B) Yeraltı kaynaklarının dağılışında
C) Tarımsal ürünlerin çeşitliliğinde D) Bitki türlerinin dağılışında
(2013 İOKBS) 26. İklim uzun süreli hava olaylarının ortalaması iken, hava durumu kısa süreli hava olaylarıdır.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi iklime bir örnektir?
A) Çarşamba günü Ankara’da yağmur bekleniyor.
B) İzmir’deki şiddetli fırtınanın etkisi hâlâ sürüyor.
C) Erzurum’da kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer.
D) İstanbul’da yoğun sis, trafiği aksattı
(2020 İOKBS) 27. Aşağıdakilerden hangisi iklimin konut tipine etkisin eörnek olarak gösterilebilir?
A) Şehir merkezlerinde yüksek betonarme binaların yapılması
B) Erzurum-Kars yöresinde büyükbaş hayvancılığın yaygın olması
C) Karadeniz’de ormanın bol olduğu yerlerde ahşap evlerin yapılması
D) Akdeniz ve Ege kıyılarında yaz turizminin gelişmesi (2019 İOKBS)
