1
ÖZBEKİSTAN ÜLKE BİLGİ NOTU
Ekonomik Araştırmalar Şubesi
(Şubat 2021)
2
Resmi Adı Özbekistan Cumhuriyeti
Nüfus 33,6 milyon
Yüzölçümü 447.400 km
2Dil Özbekçe
Başkent Taşkent
Para Birimi Özbekistan Somu
Yönetim Şekli Cumhuriyet
Devlet Başkanı Şevket Mirziyoyev
GSYİH
59,8 milyar $ (2020)KİŞİ BAŞINA GSYİH
1.760 $ (2020)GSYİH BÜYÜME HIZI
0,7 % (2020)ENFLASYON ORANI
13 % (2020)İŞSİZLİK ORANI
6 % (2020)TOPLAM İHRACAT
14,3 milyar $TOPLAM İTHALAT
21,8 milyar $ÖZBEKİSTAN’IN
TÜRKİYE’DEN İTHALATI
1,3 milyar $ÖZBEKİSTAN’IN
TÜRKİYE’YE İHRACATI
1,1 milyar $3
ÖZBEKİSTAN’IN DIŞ TİCARET
VERİLERİ
4
Özbekistan’ın Dünyaya İhracatı
(TradeMap, 2011-2019)
Özbekistan’ın İhracatında Ülkeler
(TradeMap, 2019)
6,9 6,6
8,6
7,2
6,4
7,6
10,1
10,9
14,3
- 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Milyar $
2,1
1,8
1,2
1,1
0,6
0,5
0,2 0,2
0,1 0,1
- 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5
Rusya Çin Kazakistan Türkiye Kırgızistan Afganistan İran Tacikistan BAE Ukrayna
Milyar $
5
Özbekistan’ın dünyaya ihracatında önde gelen ürünler
GTİP Ürün tanımı İhracat
Tutarı 2711 Petrol gazları ve diğer gazlı
hidrokarbonlar 2,3 milyar $
5205 Pamuk ipliği (dikiş ipIiği hariç) (ağırIık itibariyle pamuk oranı >=%85 ve perakende olarak satıIacak haIe getirilmemiş)
0,9 milyar $
7403 Rafine edilmiş bakır ve bakır alaşımları
(ham) 0,6 milyar $
3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) 0,4 milyar $
5201 Pamuk (karde edilmemiş veya
penyelenmemiş) 0,3 milyar $
Özbekistan’ın ihracatında sektörlere göre ülkeler
6
Özbekistan’ın Dünyadan İthalatı
(TradeMap, 2011-2020)
Özbekistan’ın İthalatında Ülkeler
(TradeMap, 2019)
9,8
11,1
12,8 13,5
10,6
9,8
12,1
17,2
21,8
- 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Milyar $
5,1
4,0
2,5
1,9
1,3
0,9
0,5 0,4 0,4 0,4
- 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0
Çin Rusya G.Kore Kazakistan Türkiye Almanya ABD Litvanya Türkmenistan Japonya
Milyar $
7
Özbekistan’ın dünyadan ithalatında önde gelen ürünler
GTİP Ürün tanımı İthalat
Tutarı 8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve
aksesuarlar 0,8 milyar $
3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak
üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 0,8 milyar $ 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden
elde edilen yağlar 0,6 milyar $
8474 Toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme, tasnif, ayırma, yıkama, kırma, öğütme, yoğurma, kalıplama vb.
Makinaları
0,5 milyar $
8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış arabaları dahil)
0,4 milyar $
Özbekistan’ın ithalatında sektörlere göre ülkeler
8
Özbekistan’ın Türkiye’den İthalatı
(TradeMap, 2011-2019)
Özbekistan’ın İthalatında Türkiye’nin Payı
(TradeMap, 2010-2019)
0,4
0,4
0,6 0,6
0,5 0,5
0,7
1,0
1,1
- 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Milyar $
4%
4%
4% 4% 5%
5% 6% 6% 6%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
%
9
Özbekistan’ın Dış Ticaret Hacmi
(TradeMap, 2011-2019)
Özbekistan’ın Dış Ticaret Dengesi
(TradeMap, 2011-2019)
17 18
21 21
17 17
22
28
36
0 5 10 15 20 25 30 35 40
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Milyar $
-2,8
-4,5 -4,2
-6,3
-4,2
-2,2 -2,0
-6,3
-7,5
-8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Milyar $
10
Özbekistan’ın GSYH’si
(Dünya Bankası, 2011-2019)
Özbekistan’ın Dış Ticaret Hacminin GSYH’ye Oranı – Trade
Openness (Türkiye ile karşılaştırma)
(Dünya Bankası, TradeMap, 2011-2020)
56,5
63,6
69,0
76,7
81,8 81,8
59,2
50,4
57,9
- 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Milyar $
30% 28% 31%
27%
21% 21%
36%
52% 55%
45% 45% 42%
43%
41% 40%
46%
51% 49%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Özbekistan
Türkiye
11
Özbekistan’a İhracatımızda Sektörler
(TİM, 2020)
SEKTÖR 2019
(x1000$) 2020
(x1000$) Değişim
%
Makine ve Aksamları 285.341 261.984 -8%
Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 242.220 246.204 2%
İklimlendirme Sanayii 106.620 93.416 -12%
Tekstil ve Hammaddeleri 86.248 88.571 3%
Demir ve Demir Dışı Metaller 76.711 68.016 -11%
Elektrik Elektronik 66.762 52.969 -21%
Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri 59.521 46.712 -22%
Çelik 56.884 36.848 -35%
Otomotiv Endüstrisi 49.194 36.841 -25%
Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mam. 12.252 14.363 17%
Süs Bitkileri ve Mam. 9.557 10.274 8%
Hazırgiyim ve Konfeksiyon 17.625 9.775 -45%
Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 13.412 7.681 -43%
Deri ve Deri Mamulleri 7.173 5.743 -20%
Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 6.444 4.146 -36%
Yaş Meyve ve Sebze 2.497 3.238 30%
Halı 5.086 2.587 -49%
Tütün 3.676 2.103 -43%
Madencilik Ürünleri 8.633 1.880 -78%
Savunma ve Havacılık Sanayii 8.361 1.713 -80%
Meyve Sebze Mamulleri 1.135 668 -41%
Zeytin ve Zeytinyağı 588 576 -2%
Gemi ve Yat 291 343 18%
Mücevher 25 310 1.119%
Diğer Sanayi Ürünleri 465 179 -61%
Fındık ve Mamulleri 348 156 -55%
Kuru Meyve ve Mamulleri 795 138 -83%
12
Türkiye’nin Özbekistan’a ihracat potansiyeli yüksek olan ürün grupları
Ülkemizin Özbekistan’a ihracat potansiyeli en yüksek olan ürün grupları şunlardır:
Sıra Ürün grubu Gerçekleştirilen ihracatın
potansiyel ihracata oranı
1 Makine % 62
2 Motorlu araçlar ve aksamları % 12
3 Demir - Çelik % 9
4 Plastik & kauçuk % 53
5 Metal ürünler % 61
6 Bitkisel yağlar % 1
7 Diğer sanayi ürünleri % 67
8 Ağaç ürünleri % 4
9 Kimyasallar % 79
10 İlaç bileşenleri % 31
11 Kâğıt ürünleri % 76
12 Diğer işlenmiş gıdalar % 7
13 Sentetik tekstil kumaşlar % 63
14 Kozmetik % 29
15 Mineral ürünler & elektrik enerjisi % 23
16 Seramik ürünler % 14
17 Çiçekler % 88
18 Hububat (işlenmiş) % 0
19 Demir-dışı metaller % 29
20 Hazırgiyim % 54
13
Ürün grupları bazında potansiyeli yüksek ürünler
1. Makine ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
843780 Hububat; baklagilin öğütülmesi, işlenmesi için makine; cihazlar847420 Metal cevherlerini kırma/öğütmeye mahsus makineler 840310 Merkezi ısıtma kazanları
845140 Yıkama, ağartma/boyama makineleri
847480 Diğer taş, toprak, metal cevheri vb..için makine ve cihazlar
2. Motorlu araçlar ve aksamları grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar(yarış arabaları dâhil)
8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar 870120 Çekiciler; yarı römorklar için
8702 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus (sürücü dâhil) motorlu taşıtlar 871639 Yük taşımaya mahsus römork ve yarı römorklar
3. Demir - Çelik ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
721049 Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri (genişlik=>600mm, oluklu hariç, başka usulle çinko ile kaplanmış)
721391 Filmaşin (çap<14mm. enine kesiti daire şeklinde)
721070 Demir/alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri (genişlik=>600mm, boyanmış, verniklenmiş/plastik maddelerle kaplanmış)
720839 Sıcak mamul demir, çelik rulo (kalınlık<3mm. diğer)
730630 Demir veya alaşımsız çelikten kesiti daire şeklinde olan diğer borular
4. Plastik & kauçuk ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
391231 Karboksimetilselüloz ve tuzları (ilk şekilde)392190 Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül, varak ve lamlar 392020 Propilen polimerlerinden-levha, pelikül, lamlar-takviyesiz 401120 Otobüs-kamyon dış lastiği; yeni
401110 Otomobil dış lastiği; yeni
14
5. Metal ürünler grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
730890 Demir/çelikten diğer inşaat-aksamı732219 Demir/çelikten radyatör, aksam ve parçaları 732690 Demir/çelikten diğer eşya
730900 Demir/çelik depolar, sarnıçlar, küvler (hacim>300lt) 731100 Demir/çelikten sıkıştırılmış/sıvılaştırılmış gaz için kaplar
6. Bitkisel yağlar ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
151219 Ayçiçeği tohumu yağları (diğer)151710 Margarin (sıvı margarin hariç) 151529 Mısır yağı ve fraksiyonları; diğer 151620 Bitkisel yağlar vb. fraksiyonları 150710 Soya yağı ve fraksiyonları; ham
7. Diğer sanayi ürünleri grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
9406 Prefabrik yapılar950890 Atlıkarınca, salıncak, atış standları, diğ. fuar ve panayır için eşya vb.
940190 Oturmaya mahsus mobilyaların aksam, parçaları
940120 Motorlu taşıtlarda kullanılan oturmaya mahsus mobilyalar 860800 Demiryolu, tramvay hatlarına ait tertibatlar, aksam-parçalar
8. Ağaç ürünleri grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
940350 Yatak odalarında kullanılan türden ahşap mobilyalar940360 Diğer ahşap mobilyalar
441820 Kapı-kasaları, eşikleri, pervazları ağaçtan
940161 Ahşap iskeletli oturmaya mahsus içleri doldurulmuş, kaplanmış diğer mobilyalar 940330 Yazıhanelerde kullanılan türde ağaç mobilyalar
15
9. Kimyasallar ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
380991 Mensucat sanayinde kullanılan boya sabitleştiriciler vb340220 Yüzey aktif diğer organik müstahzarlar (perakende)
321410 Macunlar, reçineli çimento vb.ile boyacılıkta kullanılan dolgu ve sıvama maddeleri 320740 Cam firit ve diğer camlar (toz, granül/pul halinde)
320890 Esası diğer sentetik/tabi polimer olan; susuz ortanda eriyen/dağılan boya, vernik
10. İlaç bileşenleri ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
300420 Antibiyotikleri içeren ilaçlar (dozlandırılmış veya perakende satış için ambalajlanmış) 300450 Vitaminleri veya 29.36 Pozisyonundaki diğer ürünleri içeren diğer ilaçlar (dozlandırılmış,perakende için)
300410 Penisilanik asit bünyeli penisilinler vb. türevleri (dozlandırılmış) 300230 Veterinerlikte kullanılan aşılar
300670 Tıp/veterinerlikte bedenin bölümünü yağlayıcı/tıbbi aletleri bileştirmede kull. jeller
11. Kâğıt ürünleri grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
961900 Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya481420 Duvar kâğıtları vb. duvar kaplamaları (pürtüklü, kabartmalı, boyalı, dekoreli, sıvalı) 481092 Çok katlı kâğıt/kartonlar; kaolin vb. sıvanmış
481920 Oluksuz kâğıt/kartondan katlanabilir kutu-mahfazalar 480519 Diğer sıvanmamış kâğıt/kartonlar (rulo veya tabaka)
12. Diğer işlenmiş gıdalar grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
151790 Margarin; diğer210210 Canlı mayalar
210690 Diğer gıda müstahzarları
200819 Diğer sert kabuklu meyve ve karışımlarının konserveleri 190532 Waffle ve gofretler
16
13. Sentetik tekstil kumaşlar grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
560312 Dokunmamış mensucat [dokunabilir sentetik/suni lifden (m2 ağır; 25..70gr.)]550932 Ağırlık; >= 85% akrilik, modakrilik rötar, kable iplik
540761 Diğer dokunmuş men (tekstürize edilmemiş poliester=>%85) 580137 Sentetik ve suni liflerden çözgü iplikli kadife ve pelüş
540773 Diğer dokunmuş men; renkli ipliklerden, sentetik fil=>%85
14. Kozmetik ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
330210 Yiyecek/içecek sanayinde kullanılan koku veren karışımlar330510 Şampuanlar
340111 Tuvalet için (tıbbi ürünler dâhil)
330720 Vücut deodorantları ve ter kokusunu önleyici deodorantlar 340120 Diğer şekillerdeki sabunlar
15. Mineral ürünler & elektrik enerjisi grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
680221 Mermer, traverten ve su mermeri (yontulmuş/kesilmiş) 252329 Çimento; portland; diğer
680291 Mermer, traverten ve su mermeri (işlenmiş/yontulmamış) 381600 Ateşe dayanıklı çimentolar, harçlar, betonlar vb. karışım 680422 Aglomere diğer aşındırıcılardan, seramikten değirmen taşı vb
16. Seramik ürünler grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
6907 Seramikten döşeme/kaplama karoları, kaldırım taşları, mozaik küpler, vb.ve bitirme seramikler 691090 Seramikten musluk taşı, lavabo ve ayakları, küvet, bide, pisuar vb; diğer
690210 Ateşe dayanıklı tuğla (mgo, cao/cr2o3 oranı >%50, mg, ca/cr içeren) 690220 Ateşe dayanıklı tuğla, blok, karo (alümin, silis-bileşimleri>%50) 691110 Porselen ve çiniden sofra ve mutfak eşyası
17
17. Çiçekler ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
060220 Meyveleri/sert kabuklu meyveleri yenilen ağaçlar çalılar060290 Diğer canlı bitkiler; mantar miselleri
0603 Buket yapmaya elverişli veya süs amacına uygun kesme çiçek ve çiçek tomurcukları 060240 Güller
060110 Çiçek soğanı, yumru, yumrulu kök, küçük soğan vs. (dinlenme halinde)
18. Hububat (işlenmiş) grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
110100 Buğday unu/mahlut unu110812 Mısır nişastası
110429 Diğer hububat taneleri; diğer şekilde işlenmiş 110311 Bulgur ve irmik; buğdaydan
110313 Bulgur ve irmik; mısırdan
19. Demir-dışı metaller ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
760429 Aluminyum alaşımlarından diğer çubuk ve profiller760611 Alaşımsız aluminyum plaka, levha;dikdörtgen, kalınlık>0, 2mm
760711 Aluminyumdan yaprak ve şeritler-mesnetsiz kalınlık<0, 2mm. haddelenmiş 760720 Aluminyumdan ince yaprak-şeritler; mesnetli, kalınlık<0, 2 mm
760692 Aluminyum alaşımlarından diğer sac, şerit ve levhalar
20. Hazırgiyim ürün grubunda ihracat potansiyeli yüksek ürünler
610910 Tişört, fanila, atlet, kaşkorse vb. giyim eşyası; pamuktan (örme veya kroşe)620342 Erkek/erkek çocuk için kısa pantolon, şort vs. pamuktan
611020 Kazaklar, süveterler, hırkalar, yelekler vb. eşya; pamuktan (örme veya kroşe)
610990 Tişört, fanila, atlet, vb. giyim eşyası; dokumaya elverişli diğer maddelerden (örme veya kroşe) 6115 Külotlu çoraplar, taytlar, kısa ve uzun konçlu çoraplar, soketler, dereceli olarak baskı yapan
çoraplar (örme veya kroşe)
