12 Temmuz 2006 ÇARŞAMBA
Resmî Gazete
Sayı : 26226Karar Sayısı : 2006/10654
Ekli “Ġç Denetçilerin ÇalıĢma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”in yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığının 12/9/2005 tarihli ve 18688 sayılı yazısı üzerine, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 65 inci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 26/6/2006 tarihinde kararlaĢtırılmıĢtır.
Ahmet Necdet SEZER CUMHURBAġKANI Recep Tayyip ERDOĞAN
BaĢbakan
A. GÜL A. ġENER M. A. ġAHĠN B. ATALAY
DıĢiĢleri Bak. ve BaĢb. Yrd. Devlet Bak. ve BaĢb. Yrd. Devlet Bak. ve BaĢb. Yrd. Devlet Bakanı
A. BABACAN M. AYDIN N. ÇUBUKÇU K. TÜZMEN
Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı
C. ÇĠÇEK M. V.GÖNÜL A.AKSU K. UNAKITAN
Adalet Bakanı Milli Savunma Bakanı ĠçiĢleri Bakanı Maliye Bakanı
R.AKDAĞ F. N.ÖZAK R.AKDAĞ B. YILDIRIM
Milli Eğitim Bakanı V. Bayındırlık ve Ġskan Bakanı Sağlık Bakanı UlaĢtırma Bakanı
M. M. EKER M. BAġESGĠOĞLU A. COġKUN
Tarım ve KöyiĢleri Bakanı ÇalıĢma ve Sos. Güv. Bakanı Sanayi ve Ticaret Bakanı
B. YILDIRIM A. KOÇ O. PEPE
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı V. Kültür ve Turizm Bakanı Çevre ve Orman Bakanı
ĠÇ DENETÇĠLERĠN ÇALIġMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK
BĠRĠNCĠ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iç denetçilerin; kamu idareleri itibarıyla sayılarını, niteliklerini, atanmalarını, çalıĢma usul ve esaslarını, sertifikalarının verilmesi ve derecelendirilmesi ile diğer hususları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan idareler, (Kalktı: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)1 ile mahallî idarelerin iç denetim faaliyetlerini ve iç denetçilerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 65 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıĢtır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Denetim rehberleri: Ġç denetim faaliyetine iliĢkin olarak Ġç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından çıkarılan ve kamu idarelerinin iç denetim birimlerince hazırlanacak denetim rehberlerine esas teĢkil eden rehberleri,
b) Denetim standartları: Uluslararası iç denetim meslekî uygulama standartları ile uyumlu olarak Ġç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen Kamu Ġç Denetim Standartlarını,
c) Etik kurallar: Uluslararası genel kabul görmüĢ etik kurallarla uyumlu olarak Ġç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen ve iç denetçilerin uyacakları Meslek Ahlak Kurallarını,
1Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu
ç) Ekonomiklik: Bir faaliyetin planlanmıĢ sonuçlarına ya da çıktılarına ulaĢmak için kullanılan kaynakların maliyetini en aza indirmeyi,
d) Etkililik: Bir faaliyetin, planlanan ve gerçekleĢen etkisi arasındaki iliĢkiyi; hedefe ulaĢma derecesini ve yerindeliğini,
e) Ġç denetim: Kamu idaresinin çalıĢmalarına değer katmak ve geliĢtirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danıĢmanlık faaliyetini,
f) Ġç kontrol: Ġdarenin amaçlarına, belirlenmiĢ politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir Ģekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluĢturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütününü,
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “g) Kalite güvence ve geliĢtirme programı: Ġç Denetim Koordinasyon Kurulunca ve iç denetim birimince ilgili kamu idaresinde yürütülen iç denetim faaliyetinin, tüm yönleriyle değerlendirilmesi, iç denetimin tanımına, denetim standartlarına ve etik kurallara uygunluğunun incelenmesi ve geliĢtirilmesine iliĢkin programı,”2
ğ) Kamu idaresi: 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan idareler ile mahallî idareleri,
h) Kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu, ı) Kurul: Ġç Denetim Koordinasyon Kurulunu,
i) Risk: Kamu idarelerinin kuruluĢ amaçları ile stratejik hedeflerine ulaĢmasına ve görevlerinin ifasına engel olabilecek veya beklenmeyen zararlara yol açabilecek durum ya da olayları,
j) Risk analizi: Kamu idarelerine, kaynaklarına ve varlıklarına yönelik risklerin değerlendirilmesini, (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “k) Risk yönetimi: Risklerin tanımlanması, değerlendirilmesi ve etkisinin kabul edilebilir bir seviyede tutulabilmesi için gerekli kontrollerin uygulanması, gözden geçirilmesi ve raporlanmasını sağlayan yönetimi,”3
l) Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteĢarı, Milli Savunma Bakanlığında Bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde valiyi ve belediyelerde belediye baĢkanını,
m) Verimlilik: Kullanılan kaynaklarla, bir faaliyetin sonuçlarını ya da çıktılarını azamiye çıkarmayı, (Ek: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “n) DıĢ değerlendirme: Ġç denetim faaliyetlerinin; denetim standartları ve etik kurallara uygunluğunun, baĢarılı uygulama örneklerini kullanma düzeyi ile etkinliğinin ve verimliliğinin belirlenmesi amacıyla Ġç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından ilgili idare dıĢından belirlenecek nitelikli ve bağımsız dıĢ değerlendirme uzmanlarından oluĢan bir ekip tarafından en az beĢ yılda bir defa yürütülmesi gereken çalıĢmaları,
(Ek: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) o) Ġç denetim birimi baĢkanı: Üst yönetici tarafından görevlendirilen ve iç denetim faaliyetinin yönetiminden sorumlu olan iç denetçiyi,”
ifade eder.
ĠKĠNCĠ BÖLÜM Ġç Denetim Faaliyeti
Ġç denetim faaliyetinin amacı
MADDE 5- (1) Ġç denetim faaliyeti; kamu idarelerinin faaliyetlerinin amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara, performans programlarına ve mevzuata uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini; kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını; bilgilerin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve zamanında elde edilebilirliğini sağlamayı amaçlar. Ġç denetim faaliyeti sonucunda, kamu idarelerinin varlıklarının güvence altına alınması, iç kontrol sisteminin etkinliği ve risklerin asgarîye indirilmesi için kamu idaresinin faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek risklerin tanımlanması, gerekli önlemlerin alınması, sürekli gözden geçirilmesi ve mümkünse sayısallaĢtırılması konularında yönetime önerilerde bulunulur.
2 g) Kalite güvence ve geliĢtirme programı: Ġç denetim birimince ve Ġç Denetim Koordinasyon Kurulunca, ilgili kamu idaresinde yürütülen iç denetim faaliyetinin tüm yönleriyle değerlendirilmesi, standartlara ve etik kurallara uygunluğunun izlenmesi ve geliĢtirilmesine iliĢkin programı,
3 k) Risk yönetimi: Potansiyel risklerin sistematik olarak değerlendirilerek, olası zararlarının etkisini azaltıcı yönde, verilere dayalı karar vermeyi sağlayan yönetimi,
(2) Ġç denetim, nesnel güvence sağlamanın yanında, özellikle risk yönetimi, kontrol ve yönetim süreçlerini geliĢtirmede idarelere yardımcı olmak üzere bağımsız ve tarafsız bir danıĢmanlık hizmeti sağlar. DanıĢmanlık hizmeti, idarenin hedeflerini gerçekleĢtirmeye yönelik faaliyetlerinin ve iĢlem süreçlerinin sistemli ve düzenli bir biçimde değerlendirilmesi ve geliĢtirilmesine yönelik önerilerde bulunulmasıdır.
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “(3) Nesnel güvence sağlama; kurumun risk yönetimi ile kontrol ve yönetim süreçlerinin etkin bir Ģekilde iĢlediğine, üretilen bilgilerin doğruluğuna ve tamlığına, faaliyetlerin etkili, ekonomik, verimli ve mevzuata uygun bir Ģekilde gerçekleĢtirildiğine, varlıklarının korunduğuna dair kurum içine ve kurum dıĢına yeterli güvencenin verilmesidir.”4
Ġç denetim faaliyetinin kapsamı
MADDE 6- (1) Kamu idarelerinin yurt dıĢı ve taĢra dahil tüm birimlerinin iĢlem ve faaliyetleri, risk esaslı denetim plan ve programları kapsamında sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaĢımla denetim standartlarına uygun olarak iç denetime tabi tutulur.
Ġç denetim alanı
MADDE 7- (1) Ġç denetim;
a) Kamu idaresinin iç kontrol sisteminin yeterliliği ve etkinliğinin incelenmesi ve değerlendirilmesi, b) Risk yönetimi için öneriler geliĢtirilmesi ile risk değerlendirme ve risk yönetim metotlarının uygulama ve etkinliğinin incelenmesi,
c) Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlama amaçlı performans değerlendirmelerinin yapılması ve idarelere önerilerde bulunulması,
ç) Ġdarenin faaliyet ve iĢlemlerinin mevzuata, belirlenen hedef ve politikalara uygunluğunun denetlenmesi, d) Muhasebe kayıtları ile mali tabloların, doğruluğu ve güvenilirliğinin incelenmesi,
e) Üretilen bilgiler ile kamuoyuna açıklanan her türlü rapor, istatistik ve mali tabloların doğruluğu, güvenilirliği ve zamanındalığının sınanması,
f) Elektronik bilgi sistemi ve e-Devlet hizmetlerinin yönetim ve sistem güvenilirliğinin gözden geçirilmesi,
alanlarını içerir.
Ġç denetimin uygulanması
MADDE 8- (1) Kamu idarelerinde yapılacak iç denetim aĢağıda belirtilen denetim uygulamalarını kapsar:
a) Uygunluk denetimi: Kamu idarelerinin faaliyet ve iĢlemlerinin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uygunluğunun incelenmesidir.
b) Performans denetimi: Yönetimin bütün kademelerinde gerçekleĢtirilen faaliyet ve iĢlemlerin planlanması, uygulanması ve kontrolü aĢamalarındaki etkililiğin, ekonomikliğin ve verimliliğin değerlendirilmesidir.
c) Mali denetim: Gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere iliĢkin hesap ve iĢlemlerin doğruluğunun; mali sistem ve tabloların güvenilirliğinin değerlendirilmesidir.
ç) Bilgi teknolojisi denetimi: Denetlenen birimin elektronik bilgi sistemlerinin sürekliliğinin ve güvenilirliğinin değerlendirilmesidir.
d) Sistem denetimi: Denetlenen birimin faaliyetlerinin ve iç kontrol sisteminin; organizasyon yapısına katkı sağlayıcı bir yaklaĢımla analiz edilmesi, eksikliklerinin tespit edilmesi, kalite ve uygunluğunun araĢtırılması, kaynakların ve uygulanan yöntemlerin yeterliliğinin ölçülmesi suretiyle değerlendirilmesidir.
(2) Ġç denetim, birinci fıkrada belirtilen denetim uygulamalarından bir veya birkaçını kapsayacak Ģekilde risk odaklı olarak yapılır. Ayrıca, bir faaliyet veya konu tüm birimlerde denetim kapsamına alınabilir.
(Ek 16.12.2013 tarih ve 28853 sayılı Resmi Gazete)"(3) Ġdarelerde, iç denetim faaliyetlerinin planlanması, yürütülmesi, raporlanması ve sonuçlarının izlenmesi ile iç denetçilerin sertifika derecelendirmelerine iliĢkin süreçler, Kurul tarafından sunulan bilgi sistemleri üzerinden yürütülür. Sistemin kurulum, iĢletim ve kullanımı ile diğer bilgi sistemleriyle entegrasyona iliĢkin kararları almaya Kurul yetkilidir.
4 (3) Nesnel güvence sağlama, kurum içerisinde etkin bir iç denetim sisteminin var olduğuna; kurumun risk yönetimi, iç kontrol sistemi ve iĢlem süreçlerinin etkin bir Ģekilde iĢlediğine; üretilen bilgilerin doğruluğuna ve tamlığına; varlıklarının korunduğuna; faaliyetlerin etkili, ekonomik, verimli ve mevzuata uygun bir Ģekilde gerçekleĢtirildiğine dair, kurum içine ve kurum dıĢına yeterli güvencenin verilmesidir.
Kamu iç denetim standartları ve etik kurallar
MADDE 9- (1) (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “Ġç denetim birimi baĢkanı ve iç denetçiler”5, Kurul tarafından belirlenen denetim standartlarına ve etik kurallara uymakla yükümlüdür. Bu standart ve kurallar, uluslararası genel kabul görmüĢ standart ve kurallar dikkate alınarak belirlenir.
Ġç denetim rehberleri
MADDE 10- (1) Kurul, iç denetçilerin iç denetim faaliyetlerinde esas alacakları denetim rehberlerinin hazırlanmasına iliĢkin usul ve esasları belirleyen denetim rehberlerini hazırlar, geliĢtirir ve güncelleĢtirir.
(2) Ġç denetim birimleri, görev alanlarına giren konular itibarıyla Kurulca yayımlanan usul ve esaslara uygun olarak kendi denetim rehberlerini hazırlar ve bir örneğini Kurula verir.
(3) Denetim rehberleri yol gösterici olmakla birlikte, iç denetçilerin denetim yeteneklerini sınırlamaz ve iç denetim uygulamalarının geliĢtirilmesine engel teĢkil etmez.
(4) Ġç denetim birimi, denetim rehberlerinin iç denetim faaliyetlerinin planlanması, programlanması, gerçekleĢtirilmesi ve yönetilmesi bakımından etkin ve yeterli olup olmadığını kalite güvence ve geliĢtirme programına göre yılda bir defa inceler ve bu konudaki görüĢünü Kurula bildirir.
Ġç kontrolle iliĢki
MADDE 11- (1) Ġç denetim, iç kontrol sisteminin yeterliliği, etkinliği ve iĢleyiĢiyle ilgili olarak yönetime bilgiler sağlar, değerlendirmeler yapar ve önerilerde bulunur.
(2) Ġç denetçiler, iç kontrol sisteminin düzenlenmesi ya da uygulanması süreçlerine ve iç kontrol tedbirlerinin seçimine dâhil edilemez. Kamu idaresinde etkin bir iç kontrolün kurulması ve sürdürülmesinden üst yönetici sorumludur. Üst yönetici iç denetçilerden, iç kontrol ilkelerine ve iç kontrol sisteminin oluĢturulmasına yönelik görüĢ alabilir.
Üst yöneticinin sorumluluğu
MADDE 12- (1) Üst yönetici, iç denetim faaliyetlerinin yerine getirilmesinde:
a) Ġç denetçilerin görevlerini bağımsız bir Ģekilde yerine getirmeleri için gereken tüm önlemleri alır.
b) Ġç denetçilere, idarenin faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek risklerin belirlenmesi çalıĢmalarında gerekli imkanı sağlar.
c) Ġç denetim kapsamına giren konularda, iç denetçilere gerekli bilgi ve belgelerin sağlanması amacıyla, birimler arasında etkili iletiĢim kurulmasını sağlar.
ç) Ġç denetim raporlarında düzeltilmesi ve iyileĢtirilmesi önerilen konuları değerlendirir ve gerekli önlemleri alır.
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)“ d) Ġç kontrol sisteminin değerlendirilmesi sürecine yönelik olarak gerçekleĢtirilen iç denetim faaliyetleri sonrası elde edilen bilgiler ve tavsiyeler doğrultusunda, sistemin aksayan yönlerinin giderilmesine ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasına yönelik tedbirleri alır.” 6
e) Ġç denetçilerin mesleki yeterliliğinin geliĢtirilmesi için gerekli tedbirleri alır.
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)“ f) Ġç denetim raporları ile bunlar üzerine yapılan iĢlemleri Kurula gönderir. 7
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) g) Ġç denetim faaliyetinin kalitesini gözetir ve dıĢ değerlendirme sonuçlarına iliĢkin düzeltici önlemlerin alınmasını sağlar.” 8
ğ) Ġç denetim kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli Ģekilde kullanılmasını sağlar.
h) Birimin bütçesine iliĢkin iĢlemlerin yerine getirilmesi ve personelinin ihtiyacı olan meslekî araç, gereç ve malzemenin temin edilmesine iliĢkin tedbirleri alır.
5Ġç denetçiler
6 d) Ġç kontrol sürecinden elde ettiği bilgilerle, iç denetimden elde edilen bilgileri karĢılaĢtırır ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanımına iliĢkin tedbirleri gerektiğinde iç denetçilerle görüĢerek belirler.
7 f) Ġç denetçilerin görevlerini yaparken bağımsızlık veya tarafsızlığının tehlikeye girdiği veya ihlal edildiği durumlarda gerekli tedbirleri alır.
8 g) Ġç denetim faaliyetinin kalitesini gözetir ve bu amaçla kalite kontrol ve geliĢim programı oluĢturur, iç denetçilerin görevlerindeki performanslarını takip eder.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ġç Denetim Birimi ile Ġç Denetçilerin Görev, Yetki ve Sorumlulukları Ġç denetim birimi
(DeğiĢik 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)
“MADDE 13 – (1) Ġç denetim birimi, birim faaliyetleri hakkında üst yöneticiye düzenli olarak bilgi verir ve denetlenen birimlerle uzlaĢılamayan hususlar ile izleme sonuçlarını üst yöneticiye ayrıca raporlar. Ġç denetim faaliyetinin denetim standartları ve etik kurallara uygun ve etkili bir Ģekilde yürütülmesi için üst yönetici ve iç denetim birimi baĢkanı tarafından gerekli önlemler alınır.
(2) Ġç denetim birimlerinde, özellikli alanlarda yapılacak denetim faaliyetleri kapsamında idare içinden ya da diğer idarelerden teknik veya uzman personel geçici süreli görevlendirilebilir. Bu fıkranın uygulanmasına iliĢkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.
(3) Ġç denetim biriminin iĢleyiĢi ve yönetimi ile iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesine iliĢkin diğer usul ve esaslar, Kurulun uygun görüĢü alınarak iç denetim birimleri tarafından hazırlanan ve üst yönetici tarafından yürürlüğe konulan iç denetim yönergesiyle belirlenir. Ġç denetim yönergesi, dönemsel olarak gözden geçirilir ve yönerge ve değiĢikliklerinin bir örneği Kurula gönderilir. Yönergede, plan ve program harici iç denetçilere yaptırılacak danıĢmanlık ve benzeri görevlerin nitelik ve süreleri denetim standartlarına uygun olarak açıkça belirtilir.” 9
(Ek 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)
“Ġç denetim birimi baĢkanının görev ve yetkileri
MADDE 13/A – (1) Ġç denetim birimi baĢkanının görev ve yetkileri Ģunlardır:
a) Ġç denetim birimini, mevzuata, denetim ve raporlama standartlarına ve Kurulun diğer düzenlemelerine uygun olarak yönetmek.
b) Ġç denetçilerin de katılımıyla iç denetim yönergesi, iç denetim planı ve iç denetim programını hazırlamak ve üst yöneticinin onayına sunmak.
c) Ġç denetçilerin program kapsamında ve program dıĢı görevlendirmelerini yapmak.
ç) Ġç denetçilerin, iç denetim plan ve programlarına uygun olarak faaliyet yürütmelerini sağlamak ve bu yönde gerekli tedbirleri almak.
d) Ġç denetim raporlarının, Kurul tarafından belirlenen raporlama standartlarına uygunluğunu kontrol etmek.
e) Denetim sonuçlarını izlemek, denetlenen birim yöneticisi ile mutabık kalınan hususların yerine getirilip getirilmediğini takip etmek.
f) Yıllık iç denetim faaliyet raporunu, iç kontrol sistemine iliĢkin genel değerlendirmeyi de kapsayacak Ģekilde hazırlamak.
g) Kurulun düzenlemeleriyle uyumlu olarak, iç denetim faaliyetinin kalitesini gözetmek ve bu amaçla kalite güvence ve geliĢtirme programını oluĢturmak, iç denetçilerin performansını takip etmek.
ğ) DıĢ değerlendirme sonuçlarına iliĢkin düzeltici ve iyileĢtirici önlemleri almak.
h) Ġç denetçilerin, meslek içi eğitim programına uygun bir Ģekilde, bilgi ve becerilerini düzenli olarak artırmalarını sağlamak.
ı) Gerekli görülmesi durumunda, iç denetim faaliyetlerine yönelik olarak baĢka bir iç denetçiden veya konunun uzmanından görüĢ veya yardım alınmasını sağlamak.
i) Ġç denetçilerin görevlerini yaparken bağımsızlık veya tarafsızlığının tehlikeye girdiği veya ihlal edildiği durumlarda gerekli tedbirleri almak ve üst yöneticiyi bilgilendirmek.
j) Ġdari ve/veya cezai yönden suç teĢkil eden, soruĢturma veya ön inceleme yapılmasını gerektiren durumlara iliĢkin iç denetçilerin tespitlerini üst yöneticiye bildirmek.
k) Ġç denetime iliĢkin mevzuatın ve Kurul kararlarının uygulanmasında ortaya çıkan tereddütleri ve sorunları Kurulun bilgisine sunmak.
l) Mevzuatla verilen diğer görevler ile iç denetim faaliyetleriyle ilgili olarak bakanlıklarda bakan ve üst yönetici, diğer idarelerde ise üst yönetici tarafından verilen diğer görevleri yapmak.”
“Denetimin gözetimi faaliyeti
(DeğiĢik 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)
9 MADDE 13- (1) Kamu idarelerinin yapısı ve personel sayısı dikkate alınmak suretiyle, Ġç Denetim Koordinasyon Kurulunun uygun görüĢü üzerine, doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetim birimi kurulabilir. Ġç denetçi sayısının beĢten fazla olması halinde, üst yönetici iç denetçiler arasından birini koordinasyonu sağlamak üzere görevlendirir. Bu görevlendirme Kurula bildirilir.
(2) Ġç denetim birimi bu Yönetmeliği dikkate alarak, kendi yönergelerini hazırlar. Yönergede plan ve program harici iç denetçilere yaptırılacak danıĢmanlık ve benzeri görevlerin nitelik ve süreleri standartlara uygun olarak açıkça belirtilir.
(3) Yönerge, iç denetim faaliyetlerinin planlanması, programlanması, yönetilmesi ve yürütülmesi bakımından yılda en az bir defa gözden geçirilir. Yönerge ve değiĢiklikleri, üst yönetici tarafından onaylanır ve bir örneği Kurula gönderilir.
(4) Ġç denetim birimi, birim faaliyetleri hakkında üst yöneticiye düzenli olarak bilgi verir ve Kurul kararlarının uygulanmasında ortaya çıkan tereddütleri Kurulun bilgisine sunar.
MADDE 14 – (1) Ġç denetim birimi baĢkanı, kalite güvence ve geliĢtirme programı kapsamında, her bir denetim görevinin denetim ve raporlama standartları ile rehberlere uygun olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla kıdemli bir iç denetçiyi, denetimin gözetimi sorumlusu olarak görevlendirir. Kurulun düzenlemelerine uygun olarak denetimin gözetimi faaliyeti, iç denetim birimi baĢkanı tarafından da yürütülebilir.
(2) Denetimin gözetimi sorumlusu olarak görevlendirilenler, baĢka bir iç denetim faaliyetinde de görevlendirilebilir.
(3) Denetimin gözetimi sorumluluğu;
a) ÇalıĢma planının yeterli risk analizine dayandırılıp dayandırılmadığı,
b) Görev iĢ programında belirlenen denetim testlerinin denetim amaçlarının gerçekleĢtirilmesi için yeterli olup olmadığı,
c) Görev iĢ programında yer alan testlerin uygulanıp uygulanmadığı ve denetim sonuçlarına dayanak teĢkil eden bilgilerin kayıtlı hale getirilip getirilmediği,
ç) Denetim sonucunda varılan kanaatleri destekleyecek kanıtların yeterli olup olmadığı ve ilave inceleme yapılmasına gerek olup olmadığı,
d) Raporda uygulanabilir önerilere ve eylem planlarına yer verilip verilmediği,
hususlarında değerlendirme yapmak ve ilgili iç denetçiden gerekli düzeltmeleri istemek görev ve yetkilerini kapsar.
(4) Denetimin gözetimi faaliyetine iliĢkin diğer usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.” 10
Ġç denetçinin görevleri
MADDE 15- (1) Ġç denetçi, aĢağıda belirtilen görevleri yerine getirir:
a) Nesnel risk analizlerine dayanarak kamu idarelerinin yönetim ve kontrol yapılarını değerlendirmek.
b) Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması bakımından incelemeler yapmak ve önerilerde bulunmak.
c) Harcama sonrasında yasal uygunluk denetimi yapmak.
ç) Ġdarenin harcamalarının, malî iĢlemlere iliĢkin karar ve tasarruflarının, amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara ve performans programlarına uygunluğunu denetlemek ve değerlendirmek.
d) Malî yönetim ve kontrol süreçlerinin sistem denetimini yapmak ve bu konularda önerilerde bulunmak.
e) Denetim sonuçları çerçevesinde iyileĢtirmelere yönelik önerilerde bulunmak ve bunları takip etmek.
f) Denetim sırasında veya denetim sonuçlarına göre soruĢturma açılmasını gerektirecek bir duruma rastlanıldığında, ilgili idarenin en üst amirine bildirmek.
g) Kamu idaresince üretilen bilgilerin doğruluğunu denetlemek.
ğ) Üst yönetici tarafından gerekli görülen hallerde performans göstergelerini belirlemede yardımcı olmak, belirlenen performans göstergelerinin uygulanabilirliğini değerlendirmek.
h) Suç teĢkil eden durumlara iliĢkin tespitlerini üst yöneticiye bildirmek.
Ġç denetçinin yetkileri
MADDE 16- (1) Ġç denetçi, görevlerinin yerine getirilmesiyle ilgili olarak aĢağıdaki yetkilere sahiptir:
a) Denetim konusuyla ilgili elektronik ortamdakiler dahil her türlü bilgi, belge ve dokümanlar ile nakit, kıymetli evrak ve diğer varlıkların ibrazını ve gösterilmesini talep etmek.
b) Denetlenen birim çalıĢanlarından, iç denetim faaliyetlerinin gereği olarak yardım almak, yazılı ve sözlü bilgi istemek.
c) Denetim faaliyetinin gerektirdiği araç, gereç ve diğer imkanlardan yararlanmak.
ç) Denetimi engelleyici tutum, davranıĢ ve hareketleri üst yöneticinin bilgisine intikal ettirmek.
Ġç denetçinin sorumlulukları
MADDE 17- (1) Ġç denetçi, görevlerini yerine getirirken aĢağıdaki hususlara riayet eder:
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “a) Mevzuata, iç denetim yönergesine, denetim ve raporlama standartlarına ve etik kurallara uygun hareket etmek.”11
b) Mesleki bilgi ve becerilerini sürekli olarak geliĢtirmek.
10 Ġç denetçinin görevlendirilmesi
MADDE 14- (1) Ġç denetçilerin program kapsamında ve program dıĢı iç denetim görevlendirmeleri üst yönetici tarafından yapılır.
11 a) Mevzuata, belirlenen denetim standartlarına ve etik kurallara uygun hareket etmek.
c) Ġç denetim faaliyetlerinde yetki ve ehliyetini aĢan durumlarda (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “iç denetim birimi baĢkanını”12haberdar etmek.
ç) Verilen görevin tarafsız ve bağımsız olarak yapılmasına engel olan durumların bulunması halinde, durumu (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “iç denetim birimi baĢkanına”13bildirmek.
d) Denetim raporlarında kanıtlara dayanmak ve değerlendirmelerinde objektif olmak.
e) Denetim esnasında elde ettiği bilgilerin gizliliğini korumak.
Ġç denetçilerin kamu idareleri itibarıyla sayıları
MADDE 18- (1) Kamu idarelerinin iç denetçi sayıları; idarelerin yerine getirmek zorunda oldukları görevler, kullandığı kaynaklar, merkez, taĢra ve yurt dıĢı teĢkilatının özelliği, toplam personel sayısı ve denetim ihtiyacı dikkate alınmak suretiyle ve denetimin maliyeti de göz önünde bulundurularak ekli listede belirlenmiĢtir.
Kamu idareleri ilave iç denetçi ihtiyaçlarını Kurula bildirir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ġç Denetçinin Nitelikleri, Atama, Yükselme ve Görevlerinin Sona Ermesi (Ek Ġç denetçinin nitelikleri 14
MADDE 19 – (DeğiĢik 20.12.2008 – 27086 sayılı Resmi Gazete) (1) Ġç denetçi olarak atanacakların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilenlerin yanı sıra aĢağıdaki Ģartları taĢıması gerekir:
(DeğiĢik 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) a) “Kamu idarelerinin ihtiyaçları da dikkate alınarak Kurul tarafından belirlenen alanlarda en az dört yıl süreli eğitim veren yükseköğretim kurumları ile denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dıĢındaki eĢdeğer eğitim kurumlarından birini bitirmek.” 15
b) AĢağıda belirtilen süre zarfında çalıĢmıĢ olma Ģartını yerine getirmek:
1) Yardımcılıkta geçen süreler dahil olmak üzere, mesleğe yarıĢma sınavına tabi tutulmak suretiyle alındıktan sonra yapılan yeterlik sınavında baĢarı göstermek kaydıyla kamu idarelerinde denetim elemanı olarak en az beĢ yıl.
2) Yardımcılıkta geçen süreler dahil olmak üzere, mesleğe yarıĢma sınavına tabi tutulmak suretiyle alındıktan sonra yapılan yeterlik sınavında baĢarı göstermek kaydıyla uzman olarak en az sekiz yıl.
3) AraĢtırma görevliliğinde geçen süreler dahil olmak üzere, doktora unvanını almıĢ öğretim elemanı olarak en az sekiz yıl.
4) Müdür ve daha üst unvanlarda en az sekiz yıl.
c) Mesleğin gerektirdiği bilgi, ehliyet ve temsil yeteneğine sahip olmak.
ç) (DeğiĢik16.12.2013 tarih ve 28853 sayılı Resmi Gazete)16 "Uyarma ve kınama cezaları hariç disiplin cezası almamıĢ olmak".
d) Ġç denetçi aday belirleme sınavı son baĢvuru tarihinden önceki iki yıl içinde alınmıĢ olması kaydıyla, Ġngilizce, Almanca veya Fransızca dillerinden birinden Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (KPDS) veya Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavından (ÜDS) en az elli puan almıĢ olmak.
e) Ġlgili yönetmelik esaslarına göre yapılacak sınavlarda baĢarılı olmak.
(2) Yardımcılıktan sayılacak görev ve sürelerle birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen sürelerin birlikte değerlendirilmesine iliĢkin tereddütleri gidermeye Kurul yetkilidir.
(Ek; 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)
“(3) Kurul, sertifika eğitim programına alınacak adayların tespit edilmesi amacıyla idareler ve/veya unvanlar itibarıyla kontenjanlar belirleyebilir ve bu kontenjanlar ilgili aday belirleme sınavı ilanında gösterilir.
(4) Belli idareler ve/veya unvanlar ile bilgi teknolojileri denetimi alanına özgü ayrı aday belirleme sınavı yapılabilir.
12 iç denetim birimini
13 iç denetim birimine
14 MADDE 19- (1) Ġç denetçi olarak atanacakların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilenlerin yanı sıra aĢağıdaki Ģartları taĢıması gerekir:
a) En az dört yıl süreli eğitim veren fakülteler ile denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dıĢındaki fakülte veya yüksekokullardan birini bitirmek.
b) Yardımcılıklarda ve araĢtırma görevliliğinde geçen süreler dahil olmak üzere; kamu idarelerinde denetim elemanı olarak en az beĢ yıl veya yarıĢma sınavıyla alınıp yeterlilik sınavını veren uzman, doktora unvanını almıĢ öğretim elemanı ile yönetici olarak müdür ve daha üst unvanlarda en az sekiz yıl çalıĢmıĢ olmak.
c) Mesleğin gerektirdiği bilgi, ehliyet ve temsil yeteneğine sahip olmak.
ç) Ġç denetim etik kurallarına uygun bir özgeçmiĢe sahip olmak.
d) Ġngilizce, Almanca veya Fransızca dillerinden birisinden son beĢ yıl içinde yapılan Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (KPDS) veya Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavından (ÜDS) en az yetmiĢ puan almak.
e) Ġlgili yönetmelik esaslarına göre yapılacak sınavlarda baĢarılı olmak.
15 a) En az dört yıl süreli eğitim veren yükseköğretim kurumları ile denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dıĢındaki eĢdeğer eğitim kurumlarından birini bitirmek.
16 Ġç denetim etik kurallarına uygun bir özgeçmiĢe sahip olmak
(5) Sertifika eğitimine kabul edilen iç denetçi adayları eğitim süresince kurumlarından izinli sayılır. Kurul, eğitim programının bir bölümünün, belirleyeceği iç denetim birimlerinde staj Ģeklinde yapılmasına karar verebilir.”
Ġç denetçilerin eğitimi
MADDE 20- (1) Ġç denetçiler gerektiğinde Kurul koordinatörlüğünde Maliye Bakanlığınca yapılacak hizmet içi eğitime tabi tutulur.
Ġç denetçiliğe atanma
MADDE 21- (1) Ġç denetçiler, bakanlıklar ve bağlı idarelerde, üst yöneticilerin teklifi üzerine Bakan, diğer idarelerde üst yöneticiler tarafından, sertifikalı adaylar arasından atanır ve aynı usulle görevden alınır.
Ġç denetçilikte derecelendirme
MADDE 22- (DeğiĢik 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “(1) Kamu iç denetçi sertifikası; kıdem sırası ve kadro Ģartları yanında iç denetçinin yeterliliği, mesleki bilgi birikimi ve temsil yeteneği dikkate alınarak ilgili idarenin teklifi üzerine Kurul tarafından derecelendirilir. Ġdareler puanlamaya iliĢkin değerlendirmelerini; iç denetçilerin çalıĢmaları, hizmet içi eğitim etkinliklerine katılımı ve baĢarısını dikkate alarak Kurulun düzenlemelerine uygun olarak yapar.” 17
(2) Kamu iç denetçi sertifika dereceleri, iç denetçilerin özlük haklarının tespitinde ve kariyerlerinin planlanmasında dikkate alınır.
(3) Kıdem sırası ve kadro Ģartlarının oluĢmasına rağmen derecelendirme yapılmaması durumunda, buna iliĢkin gerekçeler ilgili iç denetçiye ve Kurula yazılı olarak bildirilir.
Sertifika derecesine uygun görevlendirme
MADDE 23- (1) Ġç denetim faaliyetleri,(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) iç denetim birimi baĢkanı18 tarafından, kamu idaresinin birim, konu ve süreçleri itibarıyla sınıflandırılır. Ġç denetçilerin denetim alan ve uygulamalarının değiĢtirilmesi esastır. Ġç denetçinin sertifika derecesi ile çalıĢma süresince edindiği tecrübe ve kıdemine göre hangi denetim alan ve uygulamalarında görevlendirileceği (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “Kurul tarafından”19belirlenir.
Ġç denetçiliğin sona ermesi
MADDE 24- (1) Ġç denetçilik görevi;
a) Ġç denetçinin kendi isteği ile ayrılması, b) BaĢka bir göreve atanması veya seçilmesi,
c) Ġç denetçilik mesleği ile bağdaĢmayan hareketlerde bulunduğunun rapora bağlanması ve bu raporun Kurul tarafından görüĢülerek sertifikasının iptal edilmesi,
durumlarında sona erer.
(2) Birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen durumda, ilgililer, talepleri aranmaksızın kurumlarında, kariyerlerine veya mesleklerine uygun kadrolara atanırlar ve yeniden iç denetçi olamazlar.
(Ek: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “(3) Sertifika derecelerinin düĢürülmesine ve iptaline iliĢkin usul ve esasları belirlemeye Kurul yetkilidir.”
BEġĠNCĠ BÖLÜM
Ġç Denetçilerin Bağımsızlığı, Tarafsızlığı ve Güvencesi Ġç denetçilerin bağımsızlığı
MADDE 25- (1) Ġç denetçiler, iç denetim faaliyetine iliĢkin görevlerini yerine getirirken bağımsız olarak hareket eder.
17 (1) Kamu iç denetçi sertifikası; kıdem sırası ve kadro Ģartları yanında iç denetçinin yeterliliği, mesleki bilgi birikimi ve temsil yeteneği dikkate alınarak iç denetim biriminin teklifi ve üst yöneticinin onayıyla derecelendirilir. Ġç denetim birimi, değerlendirmelerini; iç denetçilerin çalıĢmaları, hizmet içi eğitim etkinliklerine katılımı ve baĢarısı ile sicil durumunu dikkate alarak Kurulun düzenlemelerine uygun olarak yapar.
18 iç denetçi
19 iç denetim birimi yönergelerinde
Ġç denetçilerin tarafsızlığı
MADDE 26- (1) Ġç denetçiler, görevlerini yerine getirirken tarafsız davranır.
(2) Ġç denetçiler çalıĢmalarında; denetimin kalitesinden ödün vermeden, baĢkalarının düĢünce ve telkinlerinden etkilenmeden kanaat oluĢturur.
(3) (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “Ġç denetim birimi baĢkanı” 20, iç denetçilerin görevlendirilmesinde, tarafsızlıklarını zedeleyecek hususları dikkate alır.
(4) Ġç denetçiler, faaliyetlerini sürdürürken bağımsızlık ve tarafsızlıklarını zedeleyebilecek bir durumla karĢılaĢmaları halinde (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) iç denetim birimi baĢkanına, iç denetim birimi baĢkanı görevlendirilmemiĢse”21, üst yöneticiye yazılı olarak baĢvurur.
(5) Ġç denetçiler, daha önceden görev yaptıkları idari birimlerde bir yıl geçmeden iç denetim yapamazlar.
Ġç denetçilerin güvencesi
MADDE 27- (1) Ġç denetçilere bu Yönetmelik ve (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)
“iç denetim yönergelerinde22 belirtilen görevler dıĢında hiçbir görev verilemez ve yaptırılamaz.
(2) Ġç denetçiler 24 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, hiçbir Ģekilde istekleri dıĢında baĢka bir göreve atanamazlar.
ALTINCI BÖLÜM
Ġç Denetçi Sertifikası, Mesleki Yeterlilik ve Eğitim Kamu iç denetçi sertifikası
MADDE 28- (1) Maliye Bakanlığınca verilen iç denetçi adayı eğitimi sonucunda yapılan yazılı sınavda baĢarılı olanlara, aldıkları puanı gösteren ve üç yılda bir (A-1) düzeyinden (A-4) düzeyine kadar derecelendirilen (A) dereceli iç denetçi sertifikası verilir. Ġlk sertifika derecelendirmesi, iç denetim mesleğinde beĢ yıl geçtikten sonra yapılır.
(2) Ġç denetçiler uluslararası iç denetim sertifika sınavlarına girmeye teĢvik edilir.
Sertifikanın derecelendirilmesi
MADDE 29- (1) Kamu iç denetçi sertifikası, üç yıllık dönemde altmıĢ puan toplanmasıyla bir üst derece sertifika ile değiĢtirilir. Üç yıllık dönemde yeterli puan alınmaması durumunda takip eden yıllarda geçmiĢ son üç yılın toplam puanı dikkate alınır.
(2) Uluslararası geçerliliği olan CIA (Certified Internal Auditor), CISA (Certified Information System Auditor), CCSA (Certified Control Self Assessment) ve CGAP (Certified Government Auditing Professional) sertifikalardan birini alan iç denetçiye bir defaya mahsus olmak üzere bir üst derece sertifika verilir.
Sertifika derecelendirmede puanlama
MADDE 30- (1) Ġç denetçilerin sertifikaları, göreve baĢladıkları tarihten itibaren her üç yıllık faaliyetlerinde aĢağıda belirtilen alan ve ağırlıklara göre en az altmıĢ puanı toplamaları halinde bir üst dereceye yükseltilir.
(2) Ġç denetçiler;
a) Katıldıkları meslek içi eğitimlerden (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “yirmi” 23 puana kadar,
b) Yazdıkları rapor ve yaptıkları çalıĢmalardan (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete)
“elli”24puana kadar,
c) YayınlanmıĢ makale ve kitaplarından on puana kadar,
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete “ç) Aldıkları baĢarı belgeleri ve takdirnamelerden beĢ puana kadar,”25
20 Üst yönetici
21 koordinasyon sağlamakla görevlendirilen iç denetçiye, görevlendirme yapılmamıĢsa
22 iç denetim birim yönergelerinde
23 yirmibeĢ
24 otuzbeĢ
25 ç) Aldıkları sicil notu, baĢarı ve takdirnamelerden on puana kadar,
d) Eğitici olarak katıldıkları çalıĢmalardan (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “beĢ”26 puana kadar,
e) Yabancı dil bilgilerinden on puana kadar, puan toplayabilirler.
(3) Ayrıca, iç denetçiye yüksek lisans ve doktora eğitimlerinin her birinden ilgili değerlendirme döneminde bir defaya mahsus olmak üzere on puan verilir. Sertifika derecelendirilmesine iliĢkin puanlama (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “iç denetim birimi baĢkanının”27teklifi üzerine üst yönetici tarafından,(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “iç denetim birimi baĢkanı görevlendirilmemiĢse”28 doğrudan üst yönetici tarafından yapılır. Kurul sertifika derecelendirilmesine iliĢkin hususları ayrıca düzenler.
Mesleki yeterlilik ve özen
MADDE 31- (1) Ġç denetçiler görevlerinin gerektirdiği mesleki yeterliliğe sahip olmak ve geliĢtirmek zorundadır. Mesleki yeterlilik; görevin gerektirdiği bilgi ve beceriye sahip olma, denetim konuları ile ilgili sağlıklı veri ve kanıt toplama, inceleyip değerlendirme ve raporlama yeteneğini ifade eder. Ġç denetçiler görevlerini ifa ederken, sağduyulu ve yetkin bir iç denetçiden beklenen dikkat ve özeni gösterir.
(2) Ġç denetçiler bilgi teknolojisi riskleri, kontrolleri ve mevcut bilgisayar destekli denetim teknikleri ile ilgili bilgiye sahip olmalıdır.
(3) Üst yönetici, iç denetçilerin mesleki yönden geliĢmesi, yenilikleri izlemesi ve çalıĢma isteğini artırmak için gerekli tedbirleri alır.
(Ek: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “(4) Kamu iç denetçi sertifikası sahibi iç denetçi adayları veya sertifika sahibi olup baĢka görevde bulunanlar, mesleki yeterliliklerini sürekli hale getirmekle yükümlüdürler. Kurul, bunların sertifikalarının kullanımına iliĢkin yetkinlik kriterleri ile diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. Bu kapsamda idareler, kamu iç denetçi sertifikası sahibi iç denetçi adayları veya sertifika sahibi olup baĢka görevde bulunanlar arasından iç denetçi kadrolarına atama yapmadan önce, ilgililerin kamu iç denetçi sertifikalarının kullanım durumunu Kuruldan teyit ettirirler.”
Mesleki yeterliliği sürdürme sorumluluğu
MADDE 32- (1) Ġç denetçiler aĢağıda belirtilen konularda kendilerini yetiĢtirmek ve geliĢtirmekten sorumludur:
a) Ġç denetim yöntemlerini ve tekniklerini bilmek ve uygulamak.
b) Muhasebe ilkeleri ve standartları ile yönetim muhasebesi ve mali yönetim bilgisine sahip olmak.
c) Görev alanıyla ilgili mevzuatı bilmek ve bu bilgisini uygulamaya geçirmek.
ç) Kamu idarelerinin hedeflerindeki önemli sapmaları ve sonuçlarını değerlendirecek düzeyde bilgi birikimine sahip olmak.
d) Çevresiyle iletiĢim kurma yeteneğine sahip olmak.
e) Ġç denetim faaliyetinin amacını, tespitlere iliĢkin değerlendirmelerini, denetim sonuçlarını ve önerilerini anlaĢılır biçimde yazılı ve sözlü ifade edebilmek.
f) Ġç denetim faaliyeti sırasında edinilen bilgi, belge ve bulguların analizi sonucu ortaya çıkan emarelerden, detaylı inceleme veya soruĢturmayı gerektirecek hususları ayırt edecek yeterliliğe sahip olmak.
g) Yönetim ve iç kontrol sistemini geliĢtirecek ve bunların iĢleyiĢine iliĢkin çözüm üretecek bilgiye sahip olmak.
ğ) Performans denetimi ve performans göstergelerinin değerlendirilmesi konularında yeterli bilgiye sahip olmak.
h) Risk analizi, değerlendirmesi ve yönetimi konularında bilgi sahibi olmak.
ı) Ġstatistiki yöntemleri kullanarak verileri ve elde edilen sonuçları analiz edebilecek bilgiye sahip olmak.
i) Kamu idarelerinin otomasyon sisteminin iĢleyiĢi hakkında bilgi sahibi olmak.
Meslek içi eğitim
26 on
27 koordinasyon sağlamakla görevlendirilen iç denetçinin
28 görevlendirme yapılmamıĢsa
MADDE 33- (1) Ġç denetçilere, her üç yılda asgari yüz saat meslek içi eğitim sağlanır. Bu sürenin otuz saati, Kurulun koordinatörlüğünde Maliye Bakanlığınca verilir. Kalan süre, Kurulun eğitim konusundaki düzenlemelerine riayet edilerek, ilgili kamu idarelerinin ihtiyaçlarına göre iç denetim birimlerince programlanır.
(2) Ġç denetim birimleri, gerektiğinde mesleki kuruluĢlar, üniversiteler ve bilimsel alanda etkinlikte bulunan diğer kurum ve kuruluĢlarla iĢbirliği yapmak suretiyle, yılda en az bir defa kurs, seminer ve benzeri etkinliklerde bulunurlar. Meslek içi eğitim etkinliklerine iç denetim plan ve programında yer verilir.
(3) Meslek içi eğitim programları en az bir ay önce iç denetçilere duyurulur.
(4) Ġç denetçi olarak göreve baĢlayanlara, bir haftadan az olmamak üzere kamu idarelerinde intibak eğitimi verilir.
(5) Kurul, iç denetçilerin mesleki yetkinliklerini geliĢtirmek için, uluslararası iç denetim sertifika sınavlarına hazırlık kursları düzenleyebilir.
Bilgi teknolojisi denetim eğitimi
MADDE 34- (1) Kamu idarelerinde görev alan iç denetçilerden ihtiyaca göre oluĢturulan gruba, Kurulun koordinatörlüğünde yazılım, donanım ve bilgi teknolojilerinin yeterliliği, verimli bir Ģekilde kullanılıp kullanılmadığı, izinsiz eriĢimlere karĢı güvenliği, bilgi ve kayıtlara eriĢimlerin kontrol altında tutulması ve bir sistem içinde denetlenmesi amacıyla ayrı bir eğitim verilir.
(2) Bu grupların oluĢturulması ve eğitimine iliĢkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Yurt dıĢı eğitimi
MADDE 35- (1) Ġç denetçilerin yurt dıĢı eğitim ve stajına iliĢkin ilkeler ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde Kurul tarafından belirlenir.
YEDĠNCĠ BÖLÜM Risklerin Değerlendirilmesi
Denetimin risk odaklı yapılması
MADDE 36- (1) Ġç denetim faaliyetlerinin risk odaklı olarak yürütülmesi esastır. Kamu idarelerinin maruz kalabileceği risklerin tespit edilerek sürekli ölçülmesi ve değerlendirilmesi suretiyle, risk odaklı iç denetim planı ve programı hazırlanır. Ġç denetim bu plan ve programa uygun olarak yapılır.
(2) Kamu idarelerinin en riskli alanlarından baĢlamak ve iç denetim imkanları dikkate alınmak suretiyle, iç denetim uygulamalarından bir veya birkaçı birlikte programa alınır.
(3) Yapılan risk değerlendirmeleri sonucunda idare için yüksek risk alanları belirlenir. Ġç denetim birimi, üst yöneticinin önerilerini de dikkate alarak, idarenin risklerinden kabul edilemeyecek olanları denetim programına alır ve üst yöneticiye onaylatır. Bu onay denetim programının risk odaklı hazırlamasına, hangi risklerin yüksek, hangilerinin düĢük olduğuna karar vermeye ve programa alınmasına müdahale anlamına gelmez. Program onaylandıktan sonra önemli risk alanlarının tespit edilmesi veya Kurulca önerilmesi halinde program dıĢı özel iç denetim yapılabilir.
(4) Risk odaklı olarak hazırlanan denetim rehberi, Kurul tarafından geliĢtirilir ve güncellenir.
(5) Kurul, risk odaklı iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılacak risk değerlendirme yöntemleri ile risk değerlendirmesine iliĢkin usul ve esasları, uluslararası uygulamaları da dikkate alarak belirler.
Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 37- (1) Yönetim, risklerin tanımlanması ve kontrolü için gerekli stratejilerin geliĢtirilmesinden ve uygulanmasından sorumludur.
(2) Ġdarelerin tüm faaliyetleri Kurulun düzenlemelerine uygun olarak iç denetim birimlerince kapsamlı bir risk analizine tabi tutulur. Bu analiz sonuçları değerlendirilerek, kamu idarelerinin hizmetlerini etkileyebilecek riskler, risklilik oranı ve önemine göre ağırlık verilerek sıralanır.
(3) Bu değerlendirme sonuçlarına göre en yüksek risk içeren alan ve konulardan baĢlanarak iç denetim planı ve uygulamaya iliĢkin programlar hazırlanır. Denetim programlarının hazırlanmasında; üst yöneticinin riskli gördüğü ve öncelik verilmesini istediği hususlarla birlikte, iç denetçilerin sayısı, çalıĢma süre ve imkanları dikkate alınarak, en riskli alan ve konulara öncelik verilerek azami verim hedeflenir.
(4) Yeni birim ve faaliyetler, yeniden yapılandırma projeleri, organizasyon ve insan kaynaklarındaki önemli değiĢiklikler yüksek risk içerdiğinden, denetim programına öncelikle alınır.
(5) Yıl sonlarında, denetlenen birimlerde yapılacak toplantılarda denetim sonuçlarına göre mevcut riskler gözden geçirilir.
Risk değerlendirmede iç denetçinin sorumluluğu
MADDE 38- (1) Ġç denetçi kamu idaresinin hedeflerini, faaliyetlerini ve varlıklarını etkileyebilecek önemli riskleri değerlendirir.
SEKĠZĠNCĠ BÖLÜM
Ġç Denetimin Planlanması, Yürütülmesi ve Raporlanması Ġç denetim planı
MADDE 39- (1) Ġç denetim planı; iç denetim faaliyetinin etkili, ekonomik ve verimli bir Ģekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla denetimin kapsamını, denetlenecek alan ve konuları, ihtiyaç duyulan iĢgücü ve diğer kaynakları içerecek Ģekilde, birim yöneticileriyle görüĢülerek ve Kurulca hazırlanan (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “Kamu Ġç Denetim Strateji Belgesi de” 29 dikkate alınarak, üç yıllık dönemler için hazırlanır. Bu plan, her yıl risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gözden geçirilerek, gerektiğinde değiĢtirilir.
“(2) (Ek: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) Ġç denetim planı öncesinde, idarenin denetlenebilecek alanlarının tamamını ifade eden bir denetim evreni oluĢturulur. Denetim evreni kapsamına, idarenin merkez, taĢra ve yurt dıĢı teĢkilatına dahil tüm birimlerinin iĢlem, faaliyet ve süreçleri dahil edilir. Denetim evreninin hazırlanmasında süreç bazlı yaklaĢım esas alınır ve yapılan risk analizi sonucunda yüksek ve orta riskli olarak belirlenen denetim alanlarının tamamı bir plan dönemine dahil edilir. Bu fıkranın uygulanmasına iliĢkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.”
Ġç denetim programı
MADDE 40- (1) En riskli alan ve konulara öncelik verilmek ve denetim maliyeti de dikkate alınmak suretiyle, yöneticiler ve gerektiğinde çalıĢanlarla görüĢülerek iç denetim planıyla uyumlu bir iç denetim programı hazırlanır. Bir yıllık dönemi geçmemek üzere hazırlanacak iç denetim programlarında; denetlenecek alanlar ve konular, iç denetçilerin isimleri belirtilerek, zaman çizelgesine bağlanır. Hazırlanan iç denetim programı üst yönetici tarafından onaylanır.
(2) Kurul, iç denetim planının ve programının hazırlanmasına iliĢkin usul ve esasları belirler.
ÇalıĢmanın planlanması
MADDE 41- (1) Ġç denetçi, (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “saha çalıĢması öncesinde30, ilgili birimin yöneticisi ve diğer personel ile denetimin amacı, kapsamı, denetimde kullanılacak yöntemler, tahmini denetim süresi, denetime yardımcı olacak personel, denetim sırasında çalıĢanlardan beklentiler, idarenin denetimden beklentileri, denetim sonuçlarının raporlanması konularında görüĢmeler yapar.
(2) Ġç denetçi, bu görüĢmelerin sonuçlarını da dikkate alarak çalıĢma planını hazırladıktan sonra denetime baĢlar ve denetimler bu çalıĢma planına göre yürütülür.
Denetimin yürütülmesi
MADDE 42- (1) Ġç denetçi, denetim rehberlerinden de yararlanarak denetim faaliyetini yürütür. Ġç denetçi, denetim programında ve çalıĢma planında belirlenen denetim hedeflerine ulaĢmak için, yeterli ve güvenilir bilgi ve belgeleri tespit etmek, incelemek ve değerlendirmekle yükümlüdür.
Raporlama ilkeleri
MADDE 43- (1) Denetim faaliyetinin sonuçları, düzenlenecek raporla kayıt altına alınır. Ġç denetçi, ulaĢtığı görüĢü, görüĢe ulaĢamamıĢsa bunun nedenlerini raporunda açıkça belirtir. Ġç denetim raporları, kısa, açık, kolay anlaĢılır ve tekrara yer vermeyecek bir tarzda yazılır. Raporlar, Kurulun belirlediği raporlama standartlarına uygun, yeterli kanıtlara dayalı ve tutarlı olarak düzenlenir.
(2) Rapor türlerine ve raporlama standartlarına iliĢkin diğer hususlar, Kurulun düzenlemelerine uygun olarak iç denetim birimlerinin yönergelerinde düzenlenir.
29 iç denetim stratejik planı da
30 denetime baĢlamadan önce
Raporların sunulması
“MADDE 44 – (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) (1) Denetim bulguları, belirli bir sürede cevaplandırılmak üzere, denetlenen birimin yöneticisine verilir. Denetlenen birimin yöneticisi, gerektiğinde çalıĢanlardan ve ilgililerden görüĢ almak suretiyle bulgularda belirtilen hususları cevaplandırarak iç denetim birimine gönderir.
(2) Bulgu ve önerilerin önem ve düzeyi konusunda iç denetim birimi ile denetlenen birimin yöneticisi aynı görüĢteyse, makul bir sürede önlem alınmasında anlaĢılır.
(3) Bulgu ve önerilerin önem ve düzeyi konusunda iç denetim birimi ile denetlenen birimin yöneticisi arasında anlaĢmazlık varsa, bu duruma iliĢkin değerlendirmeler rapora dahil edilir.
(4) Denetlenen birimin görüĢleri, uzlaĢılamayan hususlar, denetimde tespit edilen riskler, risklerin olası etkileri, denetim sonuçlarına iliĢkin genel değerlendirme ve risklerin ortadan kaldırılmasına veya en aza indirilmesine yönelik önerileri içeren nihai denetim raporu hazırlanır ve yönetici özeti de eklenerek iç denetim birimi baĢkanı tarafından üst yöneticiye sunulur. Denetlenen alan veya konuya iliĢkin kapsamlı bir görüĢ ortaya konulabilmesi ve güvence seviyesinin belirtilebilmesi için, ilgili idarenin iç denetim yönergesinde güvence seviyelerinin tanımlanmıĢ ve bunun denetlenen birimlere önceden duyurulmuĢ olması ile yeterli seviyede denetim kanıtı elde edilmiĢ olması zorunludur.
(5) Raporlar üst yönetici tarafından değerlendirildikten sonra gereği için ilgili birimlere ve strateji geliĢtirme birimine gönderilir.
(6) Denetim raporunda belirtilen önlemlerin alınıp alınmadığı iç denetim birimi tarafından izlenir.” 31
Ġç denetim raporlarına dayanılarak yapılacak iĢlemler
MADDE 45- (1) Ġç denetçiler tarafından düzenlenecek raporların, iç denetim birimlerince kalite güvencesi kapsamında değerlendirilmesine, ilgili makamlara gönderilmesine ve oluĢabilecek görüĢ ayrılıklarının giderilmesine iliĢkin usul ve esaslar, Kurulun düzenlemelerine uygun olarak, (DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “iç denetim yönergelerinde32belirlenir.
(2) Ġdari birimlerce rapor üzerine yapılan iĢlemler veya iĢlem yapılmama gerekçeleri, iç denetçiye bildirilmek üzere iç denetim birimine gönderilir.
(3) Ġç denetim raporları ile bunlar üzerine yapılan iĢlemler, raporun üst yöneticiye sunulduğu tarihten itibaren iki ay içinde Kurula gönderilir.
Birim faaliyet raporu
MADDE 46- (1) Yıllık faaliyet raporunda; program dıĢı yapılanlar da dahil iç denetim faaliyetleri, iç denetim biriminin performansı, tespit ve önerileri, önerilerden onaylanmayan ve uygulanmayanlar varsa onaylanmama ve uygulanmama nedenleri, iç denetçilerin eğitimi, yönetime verilen danıĢmanlık hizmetleri ve diğer faaliyet sonuçları ile ilgili bilgiler yer alır.
(2) Ġlgili kamu idaresinin yönetim ve kontrol sisteminin genel değerlendirmesi, önemli riskler, yönetim ve kontrol sorunları ve bunlara iliĢkin önerilere de faaliyet raporunda yer verilir. Birim faaliyet raporu, ġubat ayı sonuna kadar Kurula gönderilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM Ġç Denetimin Ġzlenmesi Ġç denetimin değerlendirilmesi
MADDE 47- (1) Ġç denetimin etkililiğinin artırılması amacıyla, denetim faaliyetleri, denetlenen birimlerde yaptırılacak bir anketle değerlendirilebilir.
Ġç denetim sonuçlarının takibi
31 MADDE 44- (1) Ġç denetçi, denetim raporunu, belirli bir sürede cevaplandırılmak üzere, denetime tabi tutulan birim yöneticilerine verir. Birim yöneticileri, gerektiğinde çalıĢanlardan ve ilgililerden görüĢ almak suretiyle rapordaki ilgili hususları cevaplandırarak iç denetçiye gönderir.
(2) Risklerin önem ve düzeyi konusunda iç denetçi ile yönetici arasında anlaĢmazlık varsa, iç denetçi bu duruma iliĢkin değerlendirmesini raporuna dahil eder.
(3) Risklerin önem ve düzeyi konusunda iç denetçi ile yönetici, aynı görüĢteyse, makul bir sürede önlem alınmasında anlaĢırlar.
(4) Ġç denetçi raporunu, idarenin görüĢlerini de ekleyerek cevaplarıyla birlikte, iç denetimin kapsamı, denetimde tespit edilen riskler, risklerin olası etkileri, denetim sonuçlarına iliĢkin genel değerlendirme ve risklerin ortadan kaldırılmasına veya en aza indirilmesine yönelik önerileri içeren rapor özetini de ekleyerek üst yöneticiye sunar.
(5) Raporlar üst yönetici tarafından değerlendirildikten sonra gereği için ilgili birimler ve strateji geliĢtirme birimine verilir.
(6) Denetim raporunda belirtilen önlemlerin alınıp alınmadığı üst yönetici tarafından izlenir.
32 iç denetim birim yönergelerinde
MADDE 48- (1) Ġç denetim biriminde, denetim raporlarının uygulanmasını izlemek üzere bir takip sistemi kurulur.
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) “(2) Denetlenen birimlerin yöneticileri, denetlenen faaliyetlere iliĢkin denetim raporunda yer alan ve eylem planına bağlanan önerilerle ilgili gerekli önlemleri alır. Önlem alınmaması halinde iç denetim birimi baĢkanı üst yöneticiyi bilgilendirir.”33
Ġç denetim genel raporu
MADDE 49- (1) Kurul, iç denetim raporlarını değerlendirerek sonuçlarını konsolide etmek suretiyle yıllık rapor halinde Maliye Bakanına sunar ve kamuoyuna internet ortamında, basın yoluyla veya yazılı olarak açıklar.
ONUNCU BÖLÜM ÇeĢitli ve Son Hükümler
ġikâyet konularının değerlendirilmesi
MADDE 50- (1) Ġç denetim birimlerine intikal eden ihbar ve Ģikâyetlerde iddia edilen konular, risk analizlerinde dikkate alınarak denetim planlamasında ve denetimde göz önünde bulundurulur. ġikâyetçisi belli ve Ģikâyet konusu açık olan ve acil olarak incelenmesi gereken konular üst yöneticiye bildirilir.
Diğer kamu idarelerinin iç denetçileri ile ortak çalıĢma
MADDE 51- (1) Birden fazla kamu idaresini ilgilendiren konularda, iç denetçilerin birlikte çalıĢmasına iliĢkin hususlar Kurulca düzenlenir.
Yolsuzluk tespitleri
MADDE 52- (1) Ġç denetçi, yolsuzluğa iliĢkin delilleri tespit edebilecek bilgi, beceri ve donanım ile denetim faaliyetini sürdürür. Ġç denetçi yolsuzluk yapıldığına iliĢkin tespitlerini ve elde ettiği delilleri ivedilikle üst yöneticiye intikal ettirir.
Yurt dıĢında iç denetim faaliyeti
MADDE 53- (1) Kamu idarelerinin yurt dıĢı birimlerinin iç denetimine iliĢkin usul ve esaslar Kurul tarafından düzenlenir.
Ġdari görevlere geçme ve iç denetçiliğe dönme
MADDE 54- (1) Ġç denetçiler, idari görevlere atanmalarında ve iç denetçiliğe dönmelerinde Kurul tarafından belirlenen meslek ahlak kurallarına ve kamu iç denetim standartlarına uygun davranır.
Tereddütlerin giderilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması
MADDE 55- (1) Kurul, bu Yönetmeliğin uygulanması, iç denetim faaliyeti sürecinde ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla gerekli düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.
Kanuna göre iç denetçi olarak atanacaklar
GEÇĠCĠ MADDE 1- (1) Kanunun geçici 5 inci maddesinin (c), (d) ve (e) bentlerine göre iç denetçi olarak atananlara, atandıkları tarihten itibaren geçerli olmak üzere (A) dereceli iç denetçi sertifikası verilir. Bu Ģekilde atanan iç denetçiler de Yönetmelikte belirlenen sertifika derecelendirilmesine tabi tutulur.
(2) Ġç denetçiliğe atananlar Kanunun öngördüğü sistemin uygulanmasına yönelik olarak Kurul koordinatörlüğünde ve belirlenecek tarihlerde Maliye Bakanlığınca üç ay eğitime tabi tutulurlar.
Yürürlük
MADDE 56- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 57- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
33 (2) Birim yöneticileri, denetlenen faaliyetler konusunda, denetim raporunda yer alan önerilere iliĢkin önlemleri alır. Önlem alınmaması halinde iç denetim birimi üst yöneticiyi bilgilendirir.
LĠSTE
(DeğiĢik: 07.02.2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazete) KAMU ĠDARELERĠ ĠTĠBARIYLA ĠÇ DENETÇĠ SAYILARI (I) GENEL BÜTÇE KAPSAMINDAKĠ KAMU ĠDARELERĠ Sıra
No
Ġç Denetçi Sayıları
1. Türkiye Büyük Millet Meclisi 5
2. CumhurbaĢkanlığı 3
3. BaĢbakanlık 8
4. Anayasa Mahkemesi 3
5. Yargıtay 3
6. DanıĢtay 3
7. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu 3
8. SayıĢtay 3
9. Adalet Bakanlığı 15
10. Milli Savunma Bakanlığı 70
11. ĠçiĢleri Bakanlığı 25
12. DıĢiĢleri Bakanlığı 15
13. Maliye Bakanlığı 40
14. Milli Eğitim Bakanlığı 40
15. Sağlık Bakanlığı 25
16. UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı 20
17. ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 15
18. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 15
19. Kültür ve Turizm Bakanlığı 20
20. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 20
21. Avrupa Birliği Bakanlığı 5
22. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 20
23. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı 25
24. Ekonomi Bakanlığı 15
25. Gençlik ve Spor Bakanlığı 5
26. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 25
27. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 25
28. Kalkınma Bakanlığı 10
29. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı 15
30. Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği 3
31. Milli Ġstihbarat TeĢkilatı MüsteĢarlığı 3
32. Jandarma Genel Komutanlığı 30
33. Sahil Güvenlik Komutanlığı 3
34. Emniyet Genel Müdürlüğü 30
35. Diyanet ĠĢleri BaĢkanlığı 20
36. Hazine MüsteĢarlığı 20
37. Kamu Düzeni ve Güvenliği MüsteĢarlığı 3
38. Devlet Personel BaĢkanlığı 3
39. Türkiye Ġstatistik Kurumu 5
40. Afet ve Acil Durum Yönetimi BaĢkanlığı 3
41. Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı 30
42. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 15
43. Meteoroloji Genel Müdürlüğü 10
44. Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü 3
