Yapı Kredi Yayınları Çizgi Roman

(1)

(2)

Yapı Kredi Yayınları - 5727 Çizgi Roman

Red Kit (Toplu Albümleri 16) / Morris & Goscinny Özgün Adı: Lucky Luke L'Intégrale Volume 16 Daltonlar Define Peşinde / Şerif Okulu / Tek Kollu Haydut

Yazan: Goscinny Çizen: Morris Çeviren: Eray Canberk

Editör: Korkut Erdur Düzelti: Filiz Özkan Grafik Uygulama: Süreyya Erdoğan Baskı: İmak Ofset Basım Yayın Tic. ve San. Ltd. Şti.

Akçaburgaz Mahallesi 137. Sokak No: 12 34522 Esenyurt / İstanbul

Telefon: (0 212) 656 49 97 Sertifika No: 45523

Çeviriye temel alınan baskı: Lucky Luke, L'Intégrale Volume 16, 2012 1. baskı: İstanbul, Ocak 2021

ISBN 978-975-08-4890-2

LA BALLADE DES DALTON ET AUTRES HISTORES

Bu kitabın telif hakları Akan Ajans aracılığıyla alınmıştır.

Bütün yayın hakları saklıdır.

Kaynak gösterilerek tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz.

Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş.

İstiklal Caddesi No: 161 Beyoğlu 34433 İstanbul Telefon: (0212) 252 47 00 Faks: (0212) 293 07 23

http://www.ykykultur.com.tr e-posta: ykykultur@ykykultur.com.tr

facebook.com/yapikrediyayinlari twitter.com/YKYHaber instagram.com/yapikrediyayinlari Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık PEN International Publishers Circle üyesidir.

(3)

ŞERİF OKULU

MORRIS İLE GOSCINNY'NİN SON ÇILGINLIĞI

Morris ile Goscinny Şerif Okulu, çizgi filmini böyle açıklamışlardı. Bu filmin kalitesine erişe-

bilmek için 2,5 yıllık bir çalışma süreci, 12 milyar frank, 800 plan, 500 dekor, 560.000 desen,

1.440.400 at izi, 5 ton kâğıt, 2000 silgi, 105.000 kalem, 220 farklı renk tonunda 2,5 ton taslak,

2500 çift beyaz eldiven, 36.000 resim fırçası, 100.000 metre manyetik bant ve çokça da yete-

nek. Kısacası Herkül’ün maceralarının Vahşi Batı versiyonu...

(4)

4 Goscinny'in daktilo ettiği özgün diyalog metni.

(5)

Senaryonun ilk hali

R

ené Goscinny en kıymetli düşlerinden bir tanesinin gerçeğe dönüştüğüne tanık ola- madı. 5 Kasım 1977 tarihinde, Red Kit’in 47.

macerası olan Şerif Okulu’nu –beyaz perdede çizgi film olması niyetiyle yazmıştı– bitireme- den aramızdan ayrıldı...

René Goscinny ipleri ele alarak 1970’li yılların başında uzun metraj animasyon filmleri üret- mek niyetiyle Idéfix Stüdyoları’nı kurdu. 1971 yılında Red Kit ilk kez ekranda görünmüştü görünmesine, ancak bu kez Paris’in göbeğin- de Walt Disney’in Kaliforniya’daki stüdyolarıy- la rekabet edecek tüm imkânları Galyalı esas- lı bir ekibe sunmaya karar verdi Goscinny.

Böylece üstün yetenekli animasyoncular işe dahil oldu ve en son model ekipmanlarla çalı- şıldı. Goscinny bu maceraya çokça para ve tüm enerjisini yatırdı. Hatta yalnız kovboyun sadık dostu Düldül’e sesini ödünç verme tek- lifinde bile bulundu.

(6)

6 Goscinny öldüğünde, işin mühim bir kısmı ta- mamlanmıştı. Dekor ve karakter kıyafetleri eşsiz nitelikte çizimlere sahipken, diyaloglar espriler ince elenip sık dokunmuştu. Goscinny ve Morris’in Holywood’un büyük müzikal komedilerinden ve Vahşi Batı’dan sahnelerin tam bir karışımını yaptıkları bir tarihti bu tam anlamıyla.

Idéfix Stüdyoları ne yazık ki yaratıcısın ardından daha fazla ayakta kalamadı ve bu –iyi kotarılmış ve alkışlara mazhar olmuş– deneyim eşsiz bir örnek olarak tarihteki yerini aldı. Film 1978 yılının kasım ayında vizyona girdiğinde eleştiriler övgü doluydu. Goncourt ödüllü Didier Decoin haftalık VSD dergisine şöyle yazmıştı: “Tam anlamıyla eşsiz bir şölen. Fransız çizgi sineması devşir- me değil, keramet bunun gibi düzgün, özenli ve parlak işler yapılmasında. Öyle görünüyor ki iki buçuk ton taslak, 2500 çift beyaz eldiven, 105.000 kalem ve 2000 silgi, tek kusuru fazla kısa olmak olan bu iş için elzemmiş. Her ne kadar animasyon tekniği, anlatım, suluboyama ve tarihsel görünüm eleştiriye yer bırakmasa da, film asıl Goscinny’nin olağanüstü mizahından yolunu buluyor.”

LEONE ETKİSİ

Bu aynı zamanda senaristin en yakın dostlarından bir olan Pierre Tchernia’nın da görüşüydü. Filmin ön gösteriminde şöyle bir itirafta bulunmuştu:

“René bizi bırakıp gitti. “Bizi bırakıp gitti” derken yanlış fiil seçtim, sanki kendi isteğiyle yaptığı bir haraketmişçesine. Oysa nu ne onun arzusuydu ne da bizim.”

Bu vesileyle, Fransız televizyonlarının bu öncü ismi Goscinny’nin çalışma yöntemini masaya yatırmıştı:

“Yapıtın mimarisini ve iskeletini kurardı. Tam bir yaratıcı misali zahmetle çalışırdı. Menüyü çıkarıp malzemeleri hazırlar, sonra da yemek yapardı.

Arkadaş ilişkilerinde olsun, iş ilişkilerinde olsun hem sağduyulu hem de sıcakkanlıydı. Keşfetme gücü en büyük özelliğiydi.”

Filmin tanıtımına bizzat katılan Morris de iki arka- daşın 30 yıllık verimli ve sevgi dolu bir iş ortaklı- ğına atıfta bulunarak bu cümleleri desteklemişti:

“René benim huyu suyumu bilip, vereceğim tep- kileri düşünerek yazardı. Sulu komediyi gayet iyi bildiğinden, diyaloglara yerli yerinde sözcükler serperdi.”

O gün, Morris’e Sergio Leone’nin ve “spagetti western”in çalışmaları üzerinde etkisi olup olma- dığı sorulduğunda, gülen gözlerle cevabı yatıştırır:

“Asıl Leone bizden vurgun yaptı. Sergio’nun pano- ramaları ve kaydırmaları Red Kit’ten alınma, inanın bana. Çizgi film eşsiz bir sabır ve sonsuz bir çaba ister. Amerikalılar bu yüzden stüdyo atölyelerine

‘ter banyosu’ adını takmış.”

Goscinny gibi Morris’in de çabalarının ziyan olma- dığı bir gerçek.

Daltonlar kendi şovlarını yapıyor

Daltonlar Broadway'de

(7)

Vizyona girişinden kısa süre sonra, bir eleştiri çizerin bu sözlerini doğruluyor: “Sergio Leone’nin düşünü kuracağı özgün büyük planlar, Orson Welles’in arzusunu kıracak kadrajlar, zira animasyon krallığında her şey mübah.”

Şerif Okulu çizgi filmi daha sonra çizgi romana uyarlandı. Red Kit Toplu Albümler’in 16. cildinde bu macerayı yeniden keşfedeceksiniz. Çizgi film ise Fransız animasyon klasikleri arasındaki yerini çoktan aldı.

Filmin afişi

(8)

(9)

(10)

(11)

DALTONLAR DEFİNE PEŞİNDE

TUHAF, SÜREKLİ GICIRTI SESİ GELİYOR, DOSTUM!

ALDIRMA... TEKERLEKTENDİR...

YAĞLAMAK İSTİYOR... BİRAZDAN YAĞLARIM...

YALNIZ KOVBOYUN EŞLİĞİNDE, GARİP BİR ARABA ARİZO-

NA’DAKİ ÜNLÜ YUMA HAPİSHANESİ’NE DOĞRU

İLERLİYORDU...

DALGA MI GEÇİYORSUNUZ?

BENİM GİBİ AKILLI BİR YOLDAŞI OLAN ADAM HİÇ

YALNIZ OLUR MU?

NE VAR NE YOK MÜDÜR BEY? YİNE KİRİŞİ

KIRIYOR MU, CANI İSTE- YEN MAHKÛM.

YOOO RED KİT, BENİM HAPİSHANEMDEN KİMSE

KAÇAMAZ ARTIK!

EVET, PSİKOLOJİYE DAYALI YENİ BİR CAYDIRMA YÖNTEMİ UYGULADIĞIMDAN BERİ HİÇBİR

MAHKÛM BURADAN KAÇMADI!

BAKIN!.. FENİMORE PARAGÖZ ADLI ŞU MAHKÛM KAÇMA ŞAMPİYONLARINDAN BİRİYDİ. BURAYA GELELİ BERİ

BİR KEZ BİLE KAÇMAYA KALKMADI...

... ARABAYA EŞLİK EDEN YALNIZ KOVBOY DA RED KİT’TEN BAŞKASI DEĞİLDİ...

(12)

12

BU FENİMORE GARİP BİRİDİR... SAH- TECİ VE KALPAZANDIR... ASLINDAN AYIRT EDİLMEYECEK SAHTE PARA BASIYOR-

DU...

YASA DEDİĞİN DE ÖYLE OLMALI!

ÖZEL TEŞEBBÜS YETERİNCE TEŞVİK GÖRMÜYOR BU MEMLEKETTE!

... ÜSTELİK SAHTE DOLARLARA “BİR- LEŞİK DEVLETLER MERKEZ BANKASI BAŞKANI FENİMORE PARAGÖZ” DİYE

İMZA ATMIŞ!

NEDEN ATMAYACAK MIŞIM?

BEN BİR SANATÇIYIM VE BİR SANATÇI ESERİNİ İMZALAMALIDIR!

ŞİMDİ ŞU YENİ KONUKLARI GÖRME ZAMANI GELDİ DEĞİL Mİ?

TAMAM...

GÖRÜNCE ŞAŞIRIP KALACAKSINIZ MÜDÜR BEY!..

KAFESİ AÇ BAKALIM!

?!?

3 DOLARLIK SAHTE PARA BASMAKTA İNAT ETTİĞİ İÇİN YAKALANDI... EVET...

3 DOLARLIK! 3 DOLARLIK HA!

BİR DE 3 DOLARLARIN ÜSTÜNE

“YASA SAHTECİYİ ÖDÜLLENDİRİR”

DİYE YAZMIŞ!...

(13)

KAÇAKLAR BOŞU BOŞUNA DÖRT

DELİK AÇMIŞLAR BİR TANE YETER- Dİ! BU DÖRT SALAK

DALTONLAR’DAN BAŞKASI OLAMAZ...

DOĞRU MU?

DOĞRU... YANLARINDA BİR TESTERE GİZLEMİŞ

OLMALILAR! BU ÇAKAL- LARIN ÜSTÜNÜ ARAMALIY-

DIM ÖNCEDEN!

BU DA NE?

SİZİN SEYYAR MUTFAĞINIZ DA MI VAR?

EVET... DIŞARDA ÇALIŞTIRILAN HAFİF SUÇLULARA YEMEK GÖTÜRMEK İÇİN KULLANIYORUZ...

VE HAPİSHANE ÇEVRESİNDE GEZEN AĞIR SUÇLU KAÇAKLARI

GERİ GETİRMEK İÇİN DE!

EVET... YOLDA >KARŞILAŞTIK...

ONLARI ARABAYA DAVET ETTİM...

PEKİ AVARELL NEREDE?

BURRD!

BURADA!

TENCERENİN DİBİNDEKİ ÇORBANIN İÇİNDE...

DALTONLAR!..

ZİYANI YOK! HERKES HATA YAPABİLİR... GÖLGESİNDEN

HIZLI SİLAH ÇEKEN KOVBOY BİLE!..