SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI SAĞLIK ÇALIŞANI-HASTA SAĞLIK ÇALIŞANI-HASTA ARASINDAKI İLİŞKİ NASIL OLMALI? ARASINDAKI İLİŞKİ NASIL OLMALI?

(1)

SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI SAĞLIK ÇALIŞANI-HASTA SAĞLIK ÇALIŞANI-HASTA

ARASINDAKI İLİŞKİ NASIL OLMALI?

1

(2)

Hasta Hakları tamam da Hasta Hakları tamam da ya bizim haklarımız ne ya bizim haklarımız ne

olacak?

(3)

HEKİM/SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI HEKİM/SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI

 Hekim hastayı tedavi eden ve hastalığının sonuna kadar onu izleyen bir sağlık mensubudur.

 Onun da hasta karşısında bazı hakları vardır ve bu da yasalarla ve bildirgelerle belirtilmiştir.

(4)

1- Hekim hastasına çağdaş tıbbın bütün metodlarını uygulama hakkına sahiptir. Eğer hekim bu olanakları hastasına karşı kullanmazsa hastayı gereğince tedavi edememiş olabilir.

2- Hekimin tıp etiği ilkelerine bağlı olma hakkı vardır.

3- Hekimin sağlığını koruma hakkı vardır. Eğer hekim hastayı tedavi ederken sağlık açısından bazı tehlikelere de girecekse kendini korumaya hakkı bulunmaktadır. Özellikle bulaşıcı hastalıklar konusunda dikkatli olması gerekir.

4- Hekimin onurlu ve sıkıntısız bir şekilde belirli bir gelir düzeyine sahip olma hakkı vardır.

HEKİM/SAĞLIK

ÇALIŞANI HAKLARI ÇALIŞANI HAKLARI

(5)

6- Hekimin hata yapabileceği herhangi bir uygulamadan hastaya zarar vermemek için kaçınma hakkı vardır. Burada hastaya zarar vermeme ilkesine uyulmuş olur.

7- Hekimin yeteneğini geliştirme hakkı vardır. Bunun için kendi alanında bilimsel çalışmalar, deneyler yapmak, yabancı dilini geliştirmek, kurslara, seminerlere katılmak gibi uğraşları olacaktır.

8- Hekimin etik ikilemleri çözmede danışma hakkı vardır. Bunun için bir tıp etikçisi ile işbirliği yaparak etik sorunları çözebilir.

9- Hekim hastaya iyileşme garantisi vermeme hakkına sahiptir.

10- Hekimin baskı altında olmadan mesleğini uygulama hakkı vardır.

Burada hekimin hastasını özgürce tedavi edebilme hakkı, hastasını tedavi etmekten alıkonulması ya da klinik özgürlüğünün hangi ortamda olursa olsun alınması, onun bu hakkına aykırı harreket olur ki bu da

HEKİM/SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI HEKİM/SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI

5

(6)

(7)

Bildirgeler Bildirgeler

 Hasta hakları yönetmeliği ile hekimlik meslek etiği kuralları madde madde birbirinin izdüşümüdür.

 Hasta hakkı olsun hekim hakkı olsun neticede aynı hedef için varlar.

 Türk Tabipleri Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kuralları,

 1975 Tokyo Bildirgesi (tutukluluk ve hapis sırasındaki işkence ve öteki zalimce, insanlık dışı ya da aşalayıcı işlem ve cezalara ilişkin olarak doktorlar için hazırlanmıştır),

 1977 Hamburg Bildirgesi (İşkence ve benzeri insafsızca, insanlık dışı veya onur kırıcı işlemlerde bulunmayı veya bunlara göz yummayı veya katılmayı reddeden tıp doktorlarının desteklenmesi için ),

 1981 Lizbon Bildirgesi (ölüm cezaları ile ilgili kararlar),

 1991 Malta Bildirgesi (Açlık grevcilerinin sağlığından sorumlu doktorlar için),

(8)

 Tıbbi Deontoloji Tüzüğü;

 Madde 18- hekimin mesleki ve kişisel sebeplerle hastayı reddetme hakkı,

 Madde 19- Tabip ve diş tabibi mesleki veya şahsi sebeplerle, tedaviyi bitirmeden hastasını bırakabilir.

 Hastayı vaktinde haberdar etmesi şarttır. Diğer bir meslektaş temin edilmedikçe, hastayı terk edemez!!!

Bildirgeler

(9)

 Tababet Uzmanlık Yönetmeliği;

 Madde 10- her servisin normal polikliniğinde günde bir uzman 20 den fazla hastaya bakamayacağı yer almaktadır.

Bildirgeler

(10)

 Hekimin baskı altında kalmadan mesleğini uygulama hakkı vardır.

 Cumhuriyet Savcılığına, Türk Tabipleri Birliğine, Dünya Hekimler Birliğine ve Avrupa insan hakları komisyonuna başvurabilir.

Bildirgeler

(11)

Hekimlerle, hastalar arasında

nasıl bir ilişki olmalı ?

(12)

Hekim-Hasta İlişkilerinde 3 Örnek:

1.ÖRNEK:

o Hekim merkezli, otoriter ilişki modelidir.

o Hekim emir kipi ile konuşur.

o Hekim çoğunlukla birinci tekil şahıs üzerinden konuşur. Örnek olarak; şikayetin ne, yat, aç, öksür.

o Hekim, söylediklerinin, tedavi tercihlerinin, uygulamalarının sorgulanmasını ya da itiraz edilmesini istemez.

(13)

2.Örnek:

• “Bu benim değil, senin sorunundur, kararı sen vereceksin, ben sadece sana yol gösteririm”

anlayışı vardır.

• Aktif olan taraf hastadır. Hekim fazla sorumluluk üstlenmez. Hastanın sorduğu sorulara yanıt verir. Hasta neyi ne kadar isterse, doktor da o kadarını verir.

(14)

Doğru olan yaklaşım nedir?

 3.Örnek:

 Hastanın amacı iyileşmek, hekimin ise iyileştirmektir.

 Bilgiler birlikte toplanır, birleştirilir, sorunlar ortaya konulur, çözüm için birlikte hareket edilir.

 İki taraf da kendilerine düşen sorumluluğu alır, sorumluluk paylaşılır.

(15)

 Karşılıklı saygı ve güven ilişkisine dayanan bir ilişki biçimidir. Hekim empati yapar, hastanın soru ve taleplerine cevap vermeye çalışır. Tıbbi karar ve tedavi sürecine hastanın aktif katılımı sağlanır.

(16)

İdeal hekim-hasta ilişkisi nasıl İdeal hekim-hasta ilişkisi nasıl

olmalıdır?

 Hekim-hasta ilişkisinde 4 model önerilmiştir;

1- Babaca (Paternalistik) Model,

2- Bilgilendirici (informatif) Model, 3- Açıklayıcı (interpretif) Model,

(17)

SONUÇ OLARAK;

 Acil müdahale durumlarında BABACA MODEL baskın olmaktadır.

 Normal tedavi ve uygulamalar için GÖRÜŞMECİ

MODEL uygundur. Bu modelde fikir ortaklığı söz konusudur.

(18)

Hekim-Hasta ilişkisini bozan unsurlar Hekim-Hasta ilişkisini bozan unsurlar

1- Tamamen teknik bir dil kullanarak hastayı kendinden uzaklaştırmak,

2- Önünde bulunan başka kağıtlara ya da listelere bakmak,

3- Başka bir şey düşünmek ya da rahatsız edilmek istemediğini gösteren bir davranış içinde olmak,

4- Hastanın konuşmasını kesme ya da tamamlamama, 5- Hastadan kısa sürede uzaklaşmak,

(19)

 Hekim klinikte tıbbı uygular.

 Hastalıkların tanısını koyar, çeşitli tedavi metodları uygular ve cerrahi uygulamalar yapar.

 Hekim tıbbi tedavilerde alışılan ve alışılmayan metodları uygulayabilir ve bazen deneysel çalışmalar yapabilir.

 Bütün bu faaliyetleti yaparken hekimin bazı mesleki koşullara uyması gerekir.

 Mesleki Bağlılık Yemini (Cenevre Bildirgesi) 1948 de Dünya Tabipler Birliği’nin 2. Genel Kurulu’nda benimsenmiş,

 1968 de Dünya Tabipler Birliği’nin 22. Genel Kurulu’nda,

 1983 de Dünya Tabipler Birliği’nin 35. Genel Kurulu’nda geliştirilmiştir.

BİLDİRGELER

(20)

Cenevre Bildirgesi Cenevre Bildirgesi Mesleki Bağlılık Yemini Mesleki Bağlılık Yemini

Tıp Mesleğine bir üye olarak kabul edildiğim şu anda;

Kendi yaşamımı insanlığın hizmetine adayacağıma bütün varlığımla yemin ederim;

Öğretmenlerime layık oldukları saygı ve şükranı göstereceğim;

Mesleğimi vicdan ve ağırbaşlılıkla yürüteceğim;

Benim için hastalarımın sağlığı en önde gelecek;

Bana verilmiş olan sırlara, hastanın ölümünden sonra bile saygı göstereceğim;

Meslektaşlarım, kardeşlerim olacak;

Din, ulus, ırk, parti politikaları ya da toplumsal durumla ilgili değerlendirilmelerin görevimle hastanın arasına girmesine izin vermeyeceğim;

(21)

 Hekimlik Ahlakı Uluslararası Yasası

 1949 da Dünya Tabipler Birliği’nin 3. Genel Kurulu’nda benimsenmiş,

 1968 de 22.ci Dünya Tabipler Birliği Kurulu’nda ve

 1983 de 35. Dünya Tabipler BirliğiGenel Kurulu’nda geliştirilmiştir.

 Hekim, mesleğini her zaman en yüksek düzeyde sürdürecektir.

 Hekim, hastalarının yararı için özgür ve bağımsız olarak vereceği kararları çıkarlarının etkilemesine izin vermeyecektir.

 Hekim, hangi çeşit tıbbi uygulama içinde olursa olsun insanın değerine saygı ve sevecenlik gösterecek ve gerek teknik gerekse ahlak yönünden, bütünüyle bağımsız, yeterli bir tıbbi hizmet sağlamaya kendini adayacaktır.

 Hekim, hastaları ve meslektaşları ile dürüst bir ilişki kuracak, gerek kişilik ya da yetenek yönünden eksiği bulunan, gerekse yalancılık ya da düzenbazlık yapan hekimleri ortaya çıkarmaya çalışacaktır.

(22)

Hekimlerin Hastaya Karşı Görevleri Hekimlerin Hastaya Karşı Görevleri

 Hekim, insan yaşamını koruma yükümlülüğünü her zaman aklında tutacaktır.

 Hekim, hastalarına karşı dürüst olmak ve kendini bilimin bütün olanaklarını onlara sunmakla yükümlü olacaktır. Bu muayene ya da kendi yapabileceklerini aşıyorsa, hekim, gereken yeterliliği taşıyan bir başka hekimi çağıracaktır.

(23)

Hekimlerin Birbirlerine Karşı Görevleri Hekimlerin Birbirlerine Karşı Görevleri

 Hekim, meslektaşlarından nasıl bir davranış bekliyorsa, O da onlara karşı öyle davranacaktır.

 Hekim, meslektaşlarının hastalarını kendisine çekmeyecektir.

 Hekim, Dünya Hekimler Birliği’nin benimsediği Cenevre Bildirgesi’nin ilkelerini gözetecektir.

(24)

Kaynaklar

 Çobanoğlu N, 2009, Kuramsal ve Uygulamalı Tıp Etiği, 1. Baskı, Ankara: Eflatun Yayınevi.

 Tıpta Etik ve Deontoloji. Prof.Dr.Ayşegül Demirhan Erdemir 2011.

Nobel Tıp Kitabevi.

 Aydın E., Tıp Etiği, 2006 Güneş Kitabevi.