1Organik Tepkime Çeşitleri

1

Yer değiştirme (Substitusyon):

 Polar

 Non-polar (Polar Olmayan)

H

Br

H

H

+ KCN

H

NC

H

H

+ KBr

3

• Yer değiştirme (substitüsyon) başlangıç bileşiğindeki bir atom veya atomlar grubunun başka atom veya atomlar grubunca yer değiştirmesiyle gerçekleşir. • Genel bir tepkime eşitliği yazarsak, Y grubu yerine Z geçer:

4

• Yer değiştirme tepkimeleri  bağları üzerinden gerçekleşir.

• Bir Karbona ( C ) bağlı  bağı kırıldığında aynı C üzerinde diğer  bağı oluşur.



Katılım

Eliminasyon

C=C

H

H

H

H

+

HBr

C

C

H

H

Br

H

H

H

6

• Eliminasyon tepkimesinde başlangıç bileşiğinden elementler «kaybedilir» ve bu yolla  bağı oluşur.

7

• Eliminasyon tepkimesinde başlangıç bileşiğinden 2 grup (X ve Y) ayrılır.

• Başlangıç bileşiğindeki komşu karbonlar arasında olmak şartıyla 2 adet sigma () bağı kırılır, bir adet pi ( ) bağı oluşturulur.

• Wliminasyon tepkimeleri en yaygın olarak ayrılan gruplardan birisi H, diğeri karbondan daha elektronegatif olan bir heteroatom (Br, Cl, F, vs) ise gözlenir.

8

• Katılım Tepkimesi basit haliyle ifade edilirse başlangıç bileşiğine elementlerin eklenmesidir.

9

Katılım tepkimesinde ,

• Başlangıç maddesine (bileşiğe) X ve Y grupları katılır,

• Başlangıç bileşiğinde var olan 1 adet  bağı kırılır 2 adet sigma bağı () oluşturulur.

10

• Katılım ve eliminasyon tepkimeleri birbirinin tamamen tersi yönünde işlemlerdir. • Eliminasyonda bir  bağı oluşur

13

Aşağıdaki tepkimelerin türlerini belirleyiniz

OH

Br

b)

c)

OH

Aşağıdaki tepkimelerin türlerini belirleyiniz

OH

Br

a)

a)Substitusyon (yer değiştirme) b)Katılım