Fonksiyonel elektriksel
stimülasyon (FES) sinirsel fonksiyonu bozulmuş
(paralize) kasların
fonksiyonel, yararlı bir
hareketi gerçekleştirmeleri için elektrik akımı ile
uyarılmalarıdır.
Tıpta FESin kullanım amaçları çok geniştir. Diagnostik,
terapötik ve fonksiyonel olarak özetlenebilir.
Felçli kasların fiziksel kondüsyonunu arttırmak
İstemli hareketteki iyileşme sürecini hızlandırmak
Merkezi sinir sistemi düzeyindeki temel motor mekanizmaların yeniden oluşmasını etkilemek
Ambulasyona yardımcı olmak
Erekt pozisyonu sağlamak (örn quadriceps kası stim ile)
Spastisiteyi azaltmak
Ortez ile kullanılarak kontrolü sağlamak
CPli çocuklarda nöromotor gelişmeyi hızlandırmak
Lokomotor sistemde oluşan deformiteleri düzeltmek veya oluşmasını önlemek
Psikososyal uyumluluk
İletişim kurulabilirlik
Alt motor nöron lezyonu olmaması
Ambulasyonun olabilirliği
Eklem kontraktürlerinin olmaması
Aşırı spastisitenin olmaması
Derin duyunun sağlam olması
Periferik dolaşım bozukluğunun olmaması
Cilt lezyonu olmaması
Stimülatörun tolere edilebilmesi
Motivasyon azlığı
Deri irritasyonu
Oturma dengesinde bozukluk
İleri spastisite
Periferik lezyonlar
Osteoporoz
Bası yaraları
Ekstremite kısalıkları
Heterotopik ossifikasyon
İleri kas atrofileri
Obezite
Kalp pili varlığı
FES cihazı kontrol ünitesi, stimulatör ve elektrotlardan oluşur.
Feedback mekanizması da vardır.
Stimülatörler kas
kontraksiyonunu sağlayan elektriksel uyarıyı sağlarlar.
Elektrot tipleri:
1-Yüzeyel elektrotlar
2-Perkutan elektrotlar
3-İmplante elektrotlar
Yüzeyel elektrotlar günlük yerleştirilir ve çıkarılır. Cilt teması iyi olmalı, aradaki direnç az olmalıdır. Bu nedenle jel sürülür.
FES uygulamasında; unilateral tek kanallı, bilateral tek kanallı, iki kanallı ve çok kanallı stimülasyon şeklinde uygulanabilir.
FES tedavisi kas kalitesini arttırmak için
paralizinin hemen sonrasında başlanmalıdır.
Kas gücündeki artış oranı her kasta farklı gelişir. Bunun nedenleri:
Periferik sinir yaralanma olasılığı
Kasta sinir dağılımının değişik paternleri
İmplantasyon teknikleri
Elektrotların kırılma, yer değiştirme ve impedans farklılıkları neden olabilir.
Ayakta durma: özellikle omurilik yaralanması olan hastalarda
önemlidir. Ellerin yardımı olmadan ayağa kalmada kullanılan esas kaslar
kuadriceps femoris, tibialis anterior ve paraspinal kaslardır.
Yürüme: Yürüme için gerekli hareketi sağlayan alt ekstremite kaslarını direkt
stimüle etmek ya da direkt stimülasyonun yanı sıra refleks mekanizmayı harekete
geçirmek yolu ile hareket oluşturmak şeklindedir.
Üst ekstremite fonksiyonel hareketlerin düzenlenmesi: elin kavrama ve gevşeme fonksiyonları için, sinir hasarlarında,
hemiplejik hastalarda omuz
subluksasyonunda, spastisitede kullanılır.
Üriner inkontinas
Spastisite
Frenik sinir stimülasyonunda: solunum
fonksiyonu ve enduransında artma gözlenir.
Bası yaralarında: hem tedavisinde önemlidir.
Hemde oluşumunu önler.
Derin ven trombozu önleyici etkisi vardır.
Tibialis anterior ve gastroknemius soleus kasları üzerine uygulanır. Venöz kan akımını arttırır.
Kardiyovasküler ve kas iskelet sistemi geliştirmede spinal kord yaralanmalı hastalarda etkilidir.
Spastik hastalarda yürüme ve üst ekstremite fonk arttırmada etkilidir.
Kronik ağrılı hastalarda kas güçsüzlüğü ile beraber olan postradikülopatinin
tedavisinde kas gücünü arttırmada kullanılabilir.
TEŞEKKÜRLER…
SORU VE KATKILARINIZ….
