ENGELLİLİK, ÖZELLİKLERİ VE YAKLAŞIM

(1)

ENGELLİLİK, ÖZELLİKLERİ VE YAKLAŞIM

(2)

ENGELLİLİK

Engellilik :

Organ ya da sistemlerden birinin ya da bir kaçının yapı ve işlevine ilişkin yetmezliği

sonucu ortaya çıkan, başkalarının destek ya da bakımına gereksinim duyulan bir durumdur.

• İş görmezlik; TAM-KISMEN

• Engellilik; DOĞUMSAL- SONRADAN

• Türkiye’de yaklaşık 12 milyon engelli var,

(3)

ENGELLİLERİN SINIFLANDIRILMASI

o Fiziksel engelliler

*Ortopedik

*Görme

*İşitme

o Zihinsel engelliler

*Down

*Fenilketonüri

*Hipotroidi

o Sosyal ve İletişim sorunlu engelliler

*Otistik

*Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite

*Yaşlılık

(4)

ENGELLİLERİN ÖZELLİKLERİ

• Kimileri günlük yaşam etkinliklerini yerine getirebilirler (işitme),

• Kimileri rehabilitasyon desteği ile günlük yaşam etkinliklerini yerine getirebilirler,

• Kimileri kalıtsaldır. (Akraba evlilikleri),

• Kimileri bir başkasının bakım, koruma ve gözetimine gereksinim duyabilirler,

• Engelliler topluma yük değildir. Beceri ve iş edindirilmiş bir çok engelli topluma hizmet vermektedir.

• Kimi engellilerin çok üstün yetenekli oldukları bilinmektedir.

(5)

ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN AİLELERİN BAZI ORTAK ÖZELLİKLERİ

 Aşırı koruyucu ve kollayıcı tutum,

 İhmal ya da çocuğu gizleme,

 Yüksek beklenti ya da başarısız olacağı önyargısı,

 Akranları ile kıyaslama ve baskı,

 Birbirlerini suçlama, geçimsizlik,

 Çocuğun zihinsel, sosyal, duygusal, psikolojik ve cinsel gereksinimlerinin yok sayılması,

 Çocuğa ilişkin gelecek ve güvence kaygısı,

 Çocuğun engelini ve nedenlerini reddetme.

(6)

ZİHİNSEL ENGELLİLİK

 Gelişim hızları yaşıtlarından ve beklenenden yavaştır.

 Zeka yetenekleri takvim yaşının altındadır.

 Dikkat ve bellek sorunları vardır.

 Sosyal yetersizlik; uyum sorunu,

 Olgunlaşmanın gecikmesi,

 Gelişim dönemlerinde duraklama.

(7)

ZİHİNSEL ENGELLİLİK TÜRLERİ



Eğitilebilir Zihinsel Engelliler;

 Zeka bölümü; 50-69 arası

 Okuma,yazma ve sayma becerisini öğrenebilir.

 Günlük yaşam aktivitelerini yapabilirler. Bazen destek gerekebilir.

 Özellikleri;

- Dikkat süreleri sınırlı,

- Devinimsel gelişmeleri normal ya da az, - Sözel yönlendirmeleri anlarlar,

- Sosyal uyumda fazla güçlük yaşamazlar,

- Cinsel gelişimleri normallere yakındır,

- Cinsel duygu ve istekleri baskın olabilir,

- Cinsel algılamaları farklı olabilir.

(8)

ZİHİNSEL ENGELLİLİK TÜRLERİ

 Öğretilebilir Zihinsel Engelliler;

 ZB, 35-49,

 Okuma, yazma ve sayma becerilerini öğrenmede sorun,

 Özel eğitim ve rehabilitasyona gereksinim,

 Eğitimle (kısmen öğrenebilir).

- Günlük yaşam etkinliklerini, -Öz bakım becerilerini,

-Toplumsal davranışları.

(9)

ZİHİNSEL ENGELLİLİK TÜRLERİ

 Ağır Zihinsel Engelliler;

 ZB, 0-34,

 Toplumsal yaşama uyum sağlayamazlar,

 Başkalarına tümüyle bağımlı,

 Sürekli bakıma gereksinim duyarlar.

(10)

ZİHİNSEL ENGELLİLİK ÖZELLİKLERİ VE CİNSELLİK

 Çoğunun cinsel gelişimi çoğu kez normaldir,

 Cinsel dürtü, istek ve gereksinimleri vardır,

 Genetik geçiş ve akraba evliliğinin önemi büyüktür,

 Genetik geçişli hastalıklıların cinsel yaşamları çoğunlukla pek sorun olmaz. Engeli olmayanların gereksinimleri neyse

onlarınki de aynıdır. Ancak, GENETİK GEÇİŞ büyük sorundur,

 Rett sendromu ilerleyen bir tablo olduğu için ergenliğe ulaşan

pek yoktur,

(11)

ZİHİNSEL ENGELLİLİK ÖZELLİKLERİ VE CİNSELLİK

 Ağır zihinsel engelliler cinsel yaşamını kontrol altında tutmada güçlük yaşayabilirler,

 Cinsel istismar olasılığı,

 İstenmeyen gebelik riski,

 CYBE-HIV/AIDS riski,

(12)

ZİHİNSEL ENGELLİLERDE YAKLAŞIM

 Sevgi, ilgi, hoşgörü ve özveri

 Ağır zihinsel engeli olmayanlar evliliği sürdürebilir;

 Genetik danışmanlık son derece önemli,

 İstenmeyen gebeliklerin önlenmesi- uygun AP yöntemleri,

 CYBE-HIV/AIDS’ten korunmada tek eşlilik ve kondom.

• El işi, müzik, resim vb. uğraşılar, cinselliğe odaklanmayı azaltabilir.

• Cinsel istismardan korunmaları önemli.

• Mastürbasyon-mahremiyet.

(13)

ZİHİNSEL ENGELLİLİK, DOWN SENDROMU VE ORTOPEDİK + ZİHİNSEL ENGELLİLİK ORTAK