ANKARA ÜNİVERSİTESİ
KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU
PEYZAJ ve SÜS BİTKİLERİ PROGRAMI
BİTKİSEL UYGULAMA TEKNİĞİ
SAHA HAZIRLAMA
5. SAHA
HAZIRLAMA
Drenaj; bitkilendirme yapılacak alanda, istenen başarının elde edilmesinde önemli olup genellikle görünmeyen ve buna bağlı olarak ihmal edilen çalışmalardan biridir. Oysa sahanın drenajı gelecekteki bakım masraflarını direkt etkilemektedir. Bilindiği gibi drenaj açık ve kapalı olmak üzere iki şekilde yapılır.
Drenaj sayesinde,
1. Toprak erken tava gelir. Vejetasyon dönemi uzar. 2. Toprak işleme giderleri azalır.
3. Su baskınlarından doğacak zararları önler.
4. Toprağın fiziksel yapısını düzeltir, geçirgenliğini artırır.
5. Erozyona dayanıklı granüler toprak yapısının oluşmasını sağlar. 6. Buharlaşmayı azaltır, kuruma ve çatlamaları önler.
7. Toprağın havalanması sağlanır, ilkbaharda erken ısınır ve sonbaharda ılık kalır. Erken ve geç donların zararlarını önler.
8. Mikroorganizma faaliyetleri artar.
Saha hazırlama çalışmalarında dikim öncesi yapılması gerekli işlemlerden birisi de sulama şebekesinin kurulmasıdır. Sulamanın amacına uygun olarak yapılabilmesi için alt yapı elemanlarının toprak tesviyesinden önce bitirilmesi ve dikim öncesi hazır olması gerekmektedir. Sulama sistemlerine kültürel işlemler ve bakım başlığı altında değinilecektir.
5.3. TESVİYE
Tesviye, bir proje alanı içindeki toprağın kazınması, doldurulması, düzeltilmesi kısacası kazı ve dolgunun karşılanması veya düzenlenmesi işidir. Bu işlem çalışılacak yüzeyin düzeltilmesi olarak da adlandırılır.
Tesviye nedenleri kısaca özetlenecek olursa; 1. Drenaj için
2. Tepe oluşturmak için 3. Düz alan oluşturmak için
4. Mevcut peyzajı değiştirmek için
5. Yükselterek araziye ilginçlik kazandırmak için 6. Manzara kazanmak için
7. Çirkin görüntüleri gizlemek için 8. Yapıları yerlerine oturtmak için
9. Sirkülasyonu vurgulamak veya kontrol etmek için 10. Mevcut bir ağacın kök çevresini korumak için yapılır.
Tesviye işi için alan hazırlığı yaparken genel olarak şu 3 evre söz konusudur:
1. Mevcut bitkilerin korunması: Muhafaza edilmesi gereken ağaçların, yağış suyu damlama çizgisi
içinde, herhangi bir toprak tahribatına izin verilmemelidir. Bu tahribat sadece kazı- dolgu çalışmalarından ötürü olmamakla beraber, tesviye makinalarının çalışması sonucu kök bölgesinde sıkışmanın artması ve havalanmanın azalmasına bağlı da olabilmektedir.
2. Üst toprağın kaldırılması: Üst toprak üzerinde vejetasyon bulunan işlenebilir, verimli
topraklardır. Bu sebeple inşaat alanındaki üst toprak alt toprağa karışmayacak şekilde sıyrılmalı ve tekrar kullanılmak üzere depolanmalıdır.
3. Temizlik ve yıkım: Tasar peyzaj düzenleme çalışmalarına zarar veren ya da tasarımı engelleyen
yapı unsurları yıkım ya da söküm suretiyle alandan uzaklaştırılır. Aynı şey bitkisel materyal için de söz konusudur.
Kaba tesviye
Ana toprak hareketinin yapıldığı, arazi şeklinin oluşturulduğu evredir.
İnce tesviye
Kaba tesviye yapıldıktan ve gerekli yapılar inşa edildikten sonra yapılır. İstinat duvarı, bina temelleri, altyapı hendekleri için kazılan yerlerin toprak dolgusu işlerini kapsar.
Arazi formları ve yüzeyleri muntazam olarak düzeltilir, alt tesviyenin kesin kotları elde edilir.
Bitmiş tesviye
Proje alanında önce sert zemin çalışmaları bitirilir. Sonra üst toprak alana getirilerek serilir. Üst toprak ve sert zemin kaplamaları bitmiş olduğundan, üst tesviye kotları elde edilir.
Toprak işleme, tohumların ekilebilmesi, fidanların dikilebilmesi, bitkilerin yetişebilmesi için, toprağın uygun duruma getirilmesi ve bu durumun korunması için herhangi bir araçla gevşetilmesi, ufalanması ve karıştırılması işlemidir.
Toprak işlemenin amaçları;
1. Tohum yatağını hazırlamak,
2. Toprağın havalanmasını sağlamak, 3. Toprakta oksijen miktarını arttırmak,
4. Kökler için gereken gaz değişimini sağlamak,
5. Dikilen fidanların köklerinin toprağın derinliklerine ulaşarak ihtiyaçları olan besin maddelerini ve suyu kolayca almalarını sağlamak,
6. Yüzeysel akışın azalması sonucu yağış suyunun toprağa iyi nüfuz etmesini sağlamak, 7. Yabancı ot kontrolünü yapmak,
8. Toprak yüzeyindeki bitki artıklarının ve gübrenin toprağa karışmasını sağlamak, 9. Su ve rüzgar erozyonunu kontrol etmektir.
Besin maddesince fakir topraklarda, bitkiler için verimli büyüme koşullarının sağlanması amacıyla gübreleme ve sulama büyük ölçüde önem arz etmektedir. Alanda doğru bir gübreleme yapılabilmesi için öncelikle toprak analizi sonuçları dikkate alınmalıdır.
Kompost, organik gübre, kimyasal gübre, yeşil gübre (yonca, fiğ vb. bitkiler) toprağın ıslahı aşamasında kullanılmalıdır.
Toprak işlemede şu işlemler yapılır;
1. Kesme
2. Kabartma
3. Devirme
4. Karıştırma
5. Parçalama
6. Ufalama-savurma
7. Sıkıştırma
Üst toprak işleme/ Yüzeysel toprak işleme:
0-30 cm derinlikte toprağın işlenmesidir. Bu toprak derinliği biyolojik aktivitenin yüksek olduğu toprak derinliğidir. Bu tarz toprak işlemede yaygın olarak kullanılan işleme ekipmanı pulluklardır.
Alt toprak işleme/ Derin toprak işleme:
30-60 cm’ e kadar olan derinlikte yapılan toprak işlemesidir. İşleme derinliği duruma göre yer yer 90 cm’ e kadar çıkabilmektedir. Bu tip bir işlemeyle geçirimsiz ve sert tabakalar parçalanmakta, alt toprak işlenmektedir. Kullanılan ekipman “kaz ayağı takılı veya çıplak riperdir.
Her türlü toprak işleri alt toprağın fazla sıkışmasına sebep olmayacak, toprak üzerinde sert kabuk oluşturmayacak şekilde yapılmalıdır.
Toprak İşleme zamanı;
Ekimden veya dikim çalışmalarına başlamadan bir süre önce, toprağın tav halinde olduğu zaman yapılması faydalıdır. Topraklar avuçla sıkıldığında parçalanıp dökülüyorsa tav hali gelmiş demektir.
Islah çalışmalarında toprağın organik madde durumu, içerdiği besin elementleri, ağır metaller, tuzlar, organik ve inorganik kökenli yararlı ve zararlı maddeler analizler sonucu ortaya konulmalıdır. Bu analiz sonuçlarına göre ıslah yöntemleri ile iyileştirme, temizleme amaçlı dezenfeksiyon çalışmaları yapılmalıdır. Toprağın asitlik durumu da (pH) bitkilendirmede önemlidir.
Toprak analizleri yapılarak, toprakta bitkinin yararlanabileceği besin maddeleri, organik ve mineral madde miktarları incelenmeli, ortaya çıkan sonuç neticesinde gerekli gübreleme çalışmaları yapılmalıdır.
Yararlanılan Kaynaklar:
Seçkin, Ö.B. 2003. Peyzaj Uygulama Tekniği. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Yayın no: 453, 528, İstanbul. Ürgenç, S.İ. 1998. Ağaçlandırma Tekniği Yenilenmiş ve Genişletilmiş İkinci Baskı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No: 441, 600, İstanbul.
Özdemir, A. Yağmur Suyu Denetimi, Peyzaj Mimarlığında Mühendislik Uygulamaları 1 Dersi Basılmamış Ders Notları, Ankara. Turna,İ. 2017. Kentsel Alanların Tesisi , Kent Ormancılığı Dersi Basılmamış Ders Notu, Trabzon.
İşler, N. Toprak İşleme, Basılmamış Ders Notu, Hatay.
