20 yıldır sessiz sedasız maden arayıcılara direnen Cerattepe delinmek üzere. Dünyanın en yaşlı ve en zengin bitki örtüsüne sahip 25 bölgesinden biri olan Cerattepe’nin ‘altın’dan daha değerli olduğunu haykırmak için 4 Kasım’da büyük bir eylem yapılacak.
Avrupa ve Kafkas bölgesinde
doğal yaşlı ormanların en yoğun olduğu, Kafkas ekonomik bölgesinin en önemli uzantısı olan Cerattepe, onlarca endemik bitki türü ve özel hayvan türleri ile Türkiye’deki iki kuş göç yolundan birini barındırıyor. Bölgede aynı zamanda bakır ve altın da var. Ama yöre halkı yerüstü zenginliğine de sahip çıkarak; yaklaşık 20 yıl önce gelip altın, bakır, gümüş ve çinko aramak için ruhsat alan Kanadalı şirkete topyekün direnmiş. Kanadalı direnişi kıramayınca, şirketi bir başka Kanadalı’ya satıp gitmiş. Ve o da, yüzde yüz yabancı olduğu halde, “Artvin Bakır İşletmeleri” adıyla faaliyete geçmiş. Adı yerli, kendi yabancı şirket maden aramakta ısrarlı. Ama çevre halkı da öyle… Bugüne kadar kendi içlerinde örgütlenip direnen ve başarılı da olan Artvinliler bu kez sorunu Türkiye gündemine oturtmaya hazırlanıyor. Ülkenin dört bir yanından siyasetçiler, doğaseverler, bilim adamlarından da destek alan Artvinliler,
“doğal yaşlı cenneti koruyalım” diye 4 Kasım’da geniş katılımlı bir protesto gösterisi düzenledi. Gösteriyi iktidar partisi AK Parti’nin yerel teşkilatı da destekliyor.
NTVMSNBC’ye konuşan Artvin Barosu Başkanı ve Yeşil Artvin Derneği Yönetim Kurulu Üyelerinden Avukat Bedrettin Kalın, Kaz dağlarındaki maden faaliyetlerine karşı olduklarını belirterek söze başladı:
“Fakat Kaz dağlarındaki faaliyet sondaj faaliyetiydi; oysa Cerattepe’deki sorun, arama sorununu çoktan aştı.
Cerattepe’de artık madeni çıkartmaya, işletmeye başlıyorlar. Dolayısıyla buradaki sorun çok daha yakıcı bir sorun.”
KANADALI AMA, TÜRK İMAJIYLA DALAVERE YAPIYOR
Bedrettin Kalın, Cerattepe’deki maden faaliyetini kısaca şöyle anlattı: “Cerattepe’deki maden faaliyeti 1990’lı yıllarda başlıyor. O tarihlerde Cominco Madencilik tarafından madenler işletilmeye çalışılıyor. Cominico Madencilik esas olarak altın madenciliği yapan bir firma. Firma sivil toplum kuruluşlarının ve halkın tepkileri nedeniyle bu altını çıkaramayacağını anlamış olmalı ki; maden işletme haklarını Inmet Mining adlı yine Kanadalı olan bir şirkete sattı.
2004 yılı itibarıyla Inmet Mining faaliyetine başladı. Bunlar da, ‘Biz altın değil bakır çıkaracağız’ dediler. Fakat çayeli Bakır İşletmeleri’nin de sahibi olan şirket, yüzde 100 Kanada şirketi olduğu halde, çayeli’nde ‘çayeli Bakır İşletmeleri’ adıyla, Artvin’de de ‘Artvin Bakır İşletmeleri’ adıyla şirket faaliyete geçti. Türk şirketi imajını vermek için dalavere yapıyorlar.”
BAKIRI ALIP ALTINI BIRAKMAZLAR
“Bunlar bakır işleteceğiz, diye başladılar; ama bunu çok inandırıcı bulmuyoruz. çünkü bakırın hemen üzerinde altın rezervi var. Alttan bakırı alıp da üsteki altını bırakmaları gibi bir şey söz konusu değil. İ nandırıcı da değil. Bütün her
şeyin sorumlusu Maden Kanunu denen çok kötü kanundur.”
E_İNE ENDER RASTLANACAK BİR MİTİNG
“_imdiye kadar yaptığımız eylemlerle Cerattepe’deki sorunu ulusal boyuta taşıyamadık. Kaz dağları ile ilgili gelişmeler kamuoyunun bilgilenmesini sağladı. Bizim sıkıntımız konuyu ulusal boyuta taşıyamamak. 4 Kasım’da yapacağımız mitingle sesimizi duyurmak istiyoruz. 4 Kasım’da Türkiye’de eşine ender rastlanılacak bir miting gerçekleştireceğiz.
“Miting başvuru komitesinde 45-50 örgüt var ve bunların içinde AK Parti İl Başkanlığı da var, sivil toplum kuruluşları, belediyeler, sendikalar ve siyasi partilerin tümü, MHP’den tutun sağdan sola bütün siyasi yelpazedeki partiler de var. Sanırım bir tek maden şirketi bu oluşumun dışında kalıyor. Katılımın da çok yüksek olacağını düşünüyoruz. Mitingde, ‘Maden Yasası eşittir Maden Talanı’, ‘Engelli Bir Doğa istemiyoruz’ diyerek sesimizi tüm Türkiye’ye duyurmaya çalışacağız.”
10 BİNLERCE AĞAç KESİLECEK
Yeşil Artvin Derneği Başkanı Erdoğan Gazihan da Kanadalı şirketin teleferikle taşıma işlemi için 10 binlerce ağacı keseceğini söylüyor:
“Bunların çalışma alanı 1600- 1700 metrede. Yanında kent ormanı, hemen yanında Hatila Milli Parkı var. Bunların hemen üzerinde ve şehrin tam tepe noktasında çalışıyorlar. İkinci ruhsat alanı çok daha geniş, ta şehrin içine kadar iniyor. Bizim buradaki bütün su kaynaklarımız, doğal yaşlı ormanlarımız, dünya üzerinde korunan alanlar içerisinde tanınan bir yer. Bunlar başladığında bütün yaşam alanlarının hepsi kirlenecek. Daha önceden kesilen bir yığın ağaç vardı. Teleferik alanı için 10 binlerce ağacı kesecekler. Teleferik çoruh’un karşı kısmına geçip, oradan çayeli’ne geçecek.”
CERATTEPE’DE BUGÜNKÜ DURUM NE?
Bugünkü durumda; Artvin Barosu ve Yeşil Artvin Derneği 2005 yılı Haziran ayında Erzurum İdare Mahkemesi’nde işletme ruhsatının iptali için iki ayrı dava açtı. Mahkeme konunun önemini ve gecikme halinde telafisi imkânsız zararların doğacağını takdir ederek, “Yürütmenin durdurulması” kararı verdi. Yargı süreci devam ediyor.
Üniversite: Onarılamaz çevresel felaket
Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi öğretim üyeleri, hazırladıkları raporda Cerattepe’deki altın ve bakır madeninin çıkarılması sırasında geri dönülemez çevresel bozulmaların yaşanacağına dikkat çekiyor.
Üniversitenin raporunda, “çevresel sorunların yaşanmayacağı yöntem, teknoloji ve kuralların tam olarak ortaya konulana dek, yapılması planlanan madencilik faaliyetinin durdurulmasının kamu yararına uygun olduğunu düşünmekte ve tarihsel bir sorumluluk bilinciyle bu raporu kamuoyu ile paylaşmayı yine tarihi bir görev olarak görmektedir” deniliyor.
GELECEK KU_AKLARA KÖTÜ BİR MİRAS KALACAK
* Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Akademik Kurulu; Artvin Cerattepe Mevkii’nde yapılması planlanan madencilik etkinliklerinin yöreye, bölgeye ya da ulusal ekonomiye yararlı olmayacağı gibi, onarılamaz çevresel sorunların da doğmasına neden olacağı değerlendirmesini yapıyor. 22 öğretim üyesinin imzası bulunan raporda, maden aramalarına devam edilmesi halinde ortaya çıkabilecek tehlikelere dikkat çekiliyor:
* Cerattepe’de madencilik faaliyetlerinin başlaması durumunda, şu anda bakıra odaklanan maden işletmeciliği daha sonra altın çıkarmak için yeni bir süreç başlatabilecek, bu noktada ilave çevre sorunlarının ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır.
* Altın madeni işletmeciliği sonucu oluşan ve atık barajında saklanacak olan siyanür ve diğer ağır metallerle kirlenmiş, insan ve bitki sağlığı için zehirli 3.5 milyon metreküp atık malzeme, 70 metre gövde yüksekliği olan ve yaklaşık 25 hektarı kaplayan devasa bir atık barajı, olağanüstü bir peyzaj güzelliği içinde bir çirkinlik abidesi olarak Artvin’e ve Artvinlilere sonsuza kadar hemşehrilik edecek, gelecek kuşaklara bırakılan çevresel bir yük -bir kötü miras- olarak kalacaktır.
* Maden işletmeciliğinin olası iflası durumunda veya maden işletme faaliyeti bittikten sonra oluşacak çevresel
tahribatın düzeltilmesi amacıyla yatırılmış herhangi bir teminat olmadığından, söz konusu çevre tahribatlarının bedeli kamuya yüklenecektir.
* Madenin çıkarılması esnasında oluşacak patlatmaların Artvin’deki heyelanların artmasına neden olacağı, MTA ve diğer ilgili uzmanların raporları ile net olarak ortaya konmaktadır.
ANAYASAYA AYKIRI: KAMU YARARI YOK
* Cerattepe’de gerçekleştirilmesi planlanan etkinliğin “kamu yararı” kapsamına girebilmesi için doğacak faydanın gerek mekan, gerekse toplum katmanları olarak yaygın biçimde gerçekleşmesi gerekmektedir.
* Anayasanın 169. maddesine göre orman alanları sadece kamu yararı varsa irtifak konusu olabilmektedir. Orman ekosisteminde gerçekleştirilmek istenilen madencilik faaliyeti, çevre, sağlık ve eğitim gibi daha büyük kamu yararı içermediğinden, bir ormanın tahsisi için kamu yararı değil, üstün kamu yararı ve kesin zorunluluk aranması
gerekmektedir.
* Bu zorunlulukların da tartışmaya konu edilen etkinlikte var olmadığı, tersine yapılacak işlemlerin Artvin’in yaşam destek sistemleri için ciddi riskler taşıdığı gerekçeleriyle, Artvin-Cerattepe’deki madencilik faaliyetleri
durdurulmalıdır.
* Öte yandan, yörede planlanan bu etkinlik aynı zamanda Anayasamızın; “Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların görevidir.” şeklinde başlayan 56. maddesine de aykırıdır.
Dünyanın en özel 25 ekolojik bölgesinden biri
Dünya üzerinde ılıman yaprak döken ormanların Üçüncü Zaman’dan bu yana kesintiye uğramadan varlığını sürdürdüğü tek bölge ve Avrupa ile Orta Asya’yı içine alan geniş coğrafyadaki en büyük doğal yaşlı orman ekosistemleri burada.
Artvin’i de kapsayan Kafkasya Bölgesi, Uluslararası çevre Koruma Örgütü (CI), Dünya Bankası (WB) ve Küresel çevre Fonu (GEF) tarafından dünyanın biyolojik çeşitlilik açısından en zengin ve aynı zamanda tehlike altındaki en önemli 25 karasal ekolojik bölgesinden biri.
Zengin orman kaynaklarına ve yaban hayatına sahip olan Artvin biyolojik çeşitlilik bakımından ülkemizde nadir bulunan yerlerden. Hatila Vadisi Milli Parkı’nda yapılan çalışmalarda 35 memeli, 68 kuş ile bazı yılan, kurbağa ve balık türlerinin varlığı tespit edilmiş. Maden alanı olarak belirlenen Cerattepe, bu milli parkın sınırında bulunuyor.
Hatila Vadisi Milli Parkı’nın
sınırında ve etki alanı içerisinde bulunan alan kuş göç yollarının da üzerinde yer alıyor.
Artvin’de yaklaşık 1400 bitki taksonu bulunuyor. Ülkemiz bitki takson (biyolojik çeşitlilik) sayısının 10756 olduğu düşünülürse bu oldukça yüksek bir sayı. Artvin’de 125 endemik, 77 nadir olmak üzere toplam 202 adet risk altında bitki taksonu yayılış göstermektedir.
Cerattepe ve yakın çevresinde bulunan 600 bitki türü içerisinde 26 endemik ve 24 nadir olmak üzere korunması gereken 50 çok önemli bitki taksonu bulunuyor. Dünya üzerinde ılıman yaprak döken ormanların Üçüncü Zaman’dan bu yana kesintiye uğramadan varlığını sürdürdüğü tek bölgedir ve Avrupa ile Orta Asya’yı içine alan geniş
coğrafyadaki en büyük doğal yaşlı orman ekosistemleri burada.
NTV-MSNBC 26.10.2007
