T.C.
NĠĞDE ÖMER HALĠSDEMĠR ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ
TARĠH ANABĠLĠM DALI
NĠĞDE’NĠN SESĠ GAZETESĠNE GÖRE NĠĞDE’NĠN SOSYAL EKONOMĠK ve KÜLTÜREL YAPISI (1966-1967)
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Hazırlayan Emine BAYRAK
Niğde
Ocak, 2019
T.C.
NĠĞDE ÖMER HALĠSDEMĠR ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ
TARĠH ANABĠLĠM DALI
NĠĞDE’NĠN SESĠ GAZETESĠNE GÖRE NĠĞDE’NĠN SOSYAL EKONOMĠK ve KÜLTÜREL YAPISI (1966-1967)
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Hazırlayan Emine BAYRAK
DanıĢman : Dr. Öğr. Üyesi Ġbrahim ÖZTÜRK Üye : Doç. Dr. Nevzat TOPAL
Üye : Doç. Dr. KürĢat KOÇAK
Niğde
Ocak, 2019
III
ÖNSÖZ
ÇalıĢmamız 1966-1967 yılları arasında Niğde‟nin Sesi Gazetesi‟ne göre Niğde‟nin sosyal, ekonomik ve kültürel yapısını incelemektedir. AraĢtırmamızın ana kaynağı Niğde‟nin Sesi Gazetesi olup gazete 1954 yılından 1991 yılının eylül ayına kadar yayın hayatını sürdürmüĢtür. Yerel bir gazete olan Niğde‟nin Sesi Gazetesi‟nde Niğde‟nin sosyal meseleleri, eğitim, sağlık, turizm, tarım, hayvancılık ve ziraatı ile ilgili haberler yer almıĢtır. Bunun yanı sıra ulusal haberlere yer verilmiĢtir. 1966-1967 yıllarında günlük altı sayfa olarak basılan bu gazete Niğde yerel tarih çalıĢmalarına ve dönemle ilgili yapılan araĢtırmalara önemli katkı sağlayacak niteliktedir. Yapılan bu çalıĢma Niğde basın hayatının ortaya çıkarılmasında da önemli yere sahiptir.
ÇalıĢmamızın ana kaynağını teĢkil eden Niğde‟nin Sesi Gazetesi‟nin çalıĢtığımız dönemini oluĢturan 1966-1967 yılı nüshaları Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sabiha ġahenk Merkez Kütüphanesi‟nden temin edilmiĢtir.
Konunun seçimi ve çalıĢmalarım sırasında yardımlarını ve desteklerini benden esirgemeyen, danıĢman hocam Sayın Dr. Öğr. Üyesi Ġbrahim ÖZTÜRK‟e, tez aĢamasında bilgilerinden istifade ettiğim hocam Sayın Doç. Dr. Nevzat TOPAL‟a, bu süreçte kaybettiğim Babam YaĢar BAYRAK‟a ve bütün aileme, varlığıyla bana her zaman destek olan arkadaĢım Hale SARI‟ya teĢekkürü bir borç bilirim.
Emine BAYRAK Niğde 2019
IV
ÖZET
NĠĞDE’NĠN SESĠ GAZETESĠNE GÖRE NĠĞDE’NĠN SOSYAL EKONOMĠK ve KÜLTÜREL YAPISI (1966-1967)
BAYRAK, Emine Tarih Ana Bilim Dalı
Tez DanıĢmanı: Dr. Öğretim Üyesi Ġbrahim ÖZTÜRK Ocak 2019, 114 sayfa
Yerel tarih araĢtırmaları son dönemde artarak geliĢmektedir. Yerel tarih araĢtırmalarının temel kaynaklarından birisi de gazeteler ve süreli yayınlardır. Süreli yayınlar Ģehrin sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi birçok konusunun aydınlatılmasında temel kaynak niteliğindedir. ġehrin sosyal ve kültürel tarihini tespit ederken bu gazeteler baĢvurulması gereken ana kaynaklar arasında yer almaktadır. Bu hususta çalıĢmamızın konusu, Niğde‟nin sosyal, ekonomik ve kültürel yapısını 1966- 1967 tarihleri arasında günlük olarak çıkarılan Niğde‟nin Sesi Gazetesi‟ne göre tespit etmektir. ÇalıĢmanın temel kaynağını oluĢturan Niğde‟nin Sesi Gazetesi‟nin 1966- 1967 tarihleri arasındaki nüshaları Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi‟nin Sabiha ġahenk Merkez Kütüphanesi‟nden temin edilmiĢtir.
1966-1967 yılları arasında Niğde ġehri ile ilgili valilik, belediye, sosyal ve kültürel hayat, eğitim ve sağlık konularında çalıĢmalar ve faaliyetler incelediğimiz dönemdeki gazetelerde bahsedilmiĢtir. Böylece Niğde‟nin sosyal, ekonomik, kültürel ve idari yapısı belirtilen tarihler arasında Niğde‟nin Sesi Gazetesi çerçevesinde incelenmiĢtir.
Anahtar Kelimeler: Niğde, Niğde‟nin Sesi Gazetesi, Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Yapı.
YÜKSEK LİSANS TEZİ
V
ABSTRACT
MASTER THESIS
THE SOCĠAL, ECONOMĠC AND CULTURAL STRUCTURE OF NĠĞDE ACCORDĠNG TO THE NĠĞDE’S VOĠCE JOUR NEWSPAPER (1966-1967)
BAYRAK, Emine Department Of History
Supervisor: Assistant Professor Ġbrahim ÖZTÜRK January 2018, 114 pages
Local history research has been increasing in recent years. One of the main sources of local history research is newspapers and periodicals.
Periodicals are the main sources of many social, economic, cultural and political issues of the city. While determining the social and cultural history of the city, these newspapers are among the main resources to be consulted. This field is the subject of our study; The social, economic and cultural structure of Niğde was determined according to the daily Niğde‟nin Sesi Newspaper published between 1966-1967. The copies of Niğde‟nin Sesi Newspaper, which was the main source of our work between 1966-1967, were taken from the Sabiha ġahenk Central Library in Niğde Ömer Halisdemir University.
Between 1996 and 1967, the newspapers we reviewed included activites on the governorate, municipality, social and cultural life, education and health related to Niğde. In Niğde‟nin Sesi Newspaper, the social, economic, financial and economic structure of Niğde was examined.
Key Words: Niğde, Niğde‟nin Sesi Newspaper, social, economic and cultural structure.
VI
ĠÇĠNDEKĠLER
ÖNSÖZ ... III ÖZET ... IV ABSTRACT ... V ĠÇĠNDEKĠLER... VI KISALTMALAR ...VIII
GĠRĠġ ... 1
1.NĠĞDE‟DE BASIN ... 1
2.NĠĞDE‟NĠN KISA TARĠHÇESĠ ... 2
I. BÖLÜM ... 4
ĠDARĠ DURUM ... 4
1.YÖNETĠCĠLER ... 4
1.1. Valiler ... 4
1.1.1. Ġbrahim ÖZTÜRK ... 4
1.1.2. Enver KAZANOĞLU ... 4
1. 2. Belediye Başkanı ... 5
2. ġEHĠRDEKĠ SĠYASĠ FAALĠYETLER ... 6
2.1. İlde Senato Seçimleri ... 6
2. 2. İlde AP (Adalet Partisi) Kongreleri ... 8
II. BÖLÜM ... 10
SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYAT ... 10
1.YARDIMKURULUġLARI ... 10
1.1. Kızılay ... 10
1.2. Sivil Savunma Teşkilatı ... 11
1.3. Hayırseverler Derneği ... 11
1.4. Düşkünler Yurdu ... 12
1.5. Çocuk Yetiştirme Yurdu ... 13
2.ULUSALBAYRAMKUTLAMALARI ... 13
2.1. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ... 13
2.2.19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı ... 15
2.3. 27 Mayıs Anayasa ve Hürriyet Bayramı ... 16
2.4. 30 Ağustos Zafer Bayramı ... 17
2.5. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı... 18
3. SPORFAALĠYETLERĠ ... 20
3.1. Futbol ... 22
3.2. Güreş ... 25
3.3. Dağcılık ... 26
4.ġEHREGELENÖNEMLĠKĠġĠLER ... 26
III. BÖLÜM ... 30
BELEDĠYE VE BAYINDIRLIK ... 30
1.ġEHĠR PLANLAMASI ... 30
2.GECEKONDU MESELESĠ... 34
3.ELEKTRĠK ĠġLERĠ ... 36
4.SU ĠġLERĠ ... 39
5.YOL ĠġLERĠ ... 42
6.AĞAÇLANDIRMA ... 45
7.TELEFON ... 47
IV. BÖLÜM ... 48
EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM HAYATI ... 48
1.AÇILAN OKULLAR VE YURTLAR ... 48
VII
2.AÇILAN OKULLAR VE YAPILAN BĠNALAR ... 50
3.DĠĞER EĞĠTĠM FAALĠYETLERĠ ... 53
4.ÖĞRETMENLERĠN MESLEKĠ TOPLANTILARI ... 55
5.SERGĠ MÜSAMERE VE DEFĠLELER ... 57
V. BÖLÜM ... 61
EKONOMĠK HAYAT ... 61
1.TARIM ... 61
2.HAYVANCILIK ... 65
2.1. İlde Hayvan Hastalıklarıyla Mücadele ... 68
3.TURĠZM ... 70
4.KOOPERATĠFLER ... 71
5.BANKACILIK ... 73
VI. BÖLÜM ... 77
SAĞLIK ĠġLERĠ ... 77
1.SAĞLIK HĠZMETLERĠ ... 78
2.BULAġICI HASTALIKLARLA MÜCADELE ... 79
VII. BÖLÜM ... 81
DOĞAL AFETLER, GÜNLÜK VE ADLĠ OLAYLAR ... 81
1.ADLĠ OLAYLAR ... 81
1.1. Hırsızlık ... 81
1.2. Cinayet ... 82
1.3. Kavga ve Yaralama ... 85
2.GÜNLÜK OLAYLAR ... 87
2.1. Kazalar ... 87
2.2. Yangılar ve Doğal Afetler ... 90
3.DĠĞER OLAYLAR (YAKACAK MESELESĠ) ... 91
3.1.Odun ... 91
3.2.Kömür ... 92
SONUÇ ... 95
KAYNAKLAR ... 97
EKLER ... 99
ÖZGEÇMĠġ ... 102
VIII
KISALTMALAR
a.g.e. : Adı Geçen Eser
a.g.m. : Adı Geçen Makale
a.g.t. : Adı Geçen Tez
AĠD : Uluslararası Kalkınma Ajansı
AP : Adalet Partisi
BCG : Bacillus Calmette Guerin ( Verem AĢısı)
Bkz : Bakınız
CHP : Cumhuriyet Halk Partisi
CKMP : Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi
Çev. : Çeviren
Dr. : Doktor
DSĠ : Devlet Su ĠĢleri Müdürlüğü
edt. : Editör
MP. : Millet Partisi
Nr. : Numara
Prof. : Profesör
PTT. : Posta ve Telgraf TeĢkilatı
s. : Sayfa
TĠP : Türkiye ĠĢçi Partisi
YSE : Yol Su Elektrik Genel Müdürlüğü
YTP : Yeni Türkiye Partisi
1
GĠRĠġ
1. Niğde’de Basın
Niğde‟de 1922 yılında matbaanın tesis edilmesi ile basın hayatı geliĢmeye baĢlamıĢtır. Matbaanın geliĢini takiben kısa sürede gazete ve dergilerin neĢredilmeye baĢlandığı görülmektedir. Bu hususta yapılan çalıĢmalara bakıldığında Niğde‟de ilk basılan gazete Feryad ismi ile neĢredilmiĢtir1. 1924-1931 yılları arasında basın hayatının oldukça geliĢmiĢ olduğu görülmektedir. Bu tarihler arasında 6 gazete ile 2 derginin çıkarılmıĢ olduğu görülmektedir2.
Feryad Gazetesi’nin 13 Temmuz 1924 tarihinde tesis edildiği görülmektedir.
Gazetenin sahibinin C. ġahabettin olduğu görülmektedir. Adı geçen gazetenin 1926 yılında ismini değiĢtirerek Niğde Gazetesi ismi ile yayın hayatına devam ettiği görülmektedir3.
Feryad Gazetesi‟ni takiben 1924-1931 yılları arasında Nida, Müdafaa, Niğde Gazetesi4, Bilgi Gazetesi5 ve Tatlı Dil gazetelerinin yayın faaliyetlerini sürdürdükleri görülmektedir. Ayrıca İlk Adım ve Güzel Mecmua isimli iki derginin yayınlandığı tespit edilmiĢtir6. 1934 yılından itibaren Niğde Halkevi‟nin yayın organı olan Akpınar Dergisi’nin 1941 yılına kadar neĢredildiği görülmektedir. Adı geçen derginin son sayısı 54-61 sayıları olarak tek sayıda yayınlanmıĢtır7.
1954 yılında ise çalıĢmamızın temel kaynağı olan Niğde’nin Sesi Gazetesi neĢredilmeye baĢlanmıĢtır. Gazetenin kurucusu olan Fuat Tuğrul‟un gazetedeki bir haberde 1933 yılında Niğde‟de doğduğu, ilk ve ortaöğrenimini Kayseri‟de
1 Nevzat Topal, “Niğde Basın Tarihinden Bir Kesit (1924-1931)”, Turkish Studies, 8/5 (Spring 2013), s.. 797-813; 81 Ġlde Kültür ve ġehir Niğde, edt. Metin EriĢ, Ġstanbul 2015, s. 289; Lokman Zor,
“Türkiye‟de Yerel Basın ve Niğde Yerel Basınında Uzun Soluklu Bir Gazetecilik Örneği: Hamle Gazetesi, 1. Uluslar Arası Niğde Dil, Kültür ve Tarih Sempozyumu, Nobel Yayınları, Ankara 2013, s. 313; Mehtap Kaya, “Atatürk Dönemi Niğde Basınından Bir Kesit: Niğde ve Bilgi/Resmi Niğde Gazeteleri”, 1. Uluslar Arası Niğde Dil, Kültür ve Tarih Sempozyumu, Nobel Yayınları, Ankara 2013, s. 320; “Niğde‟nin Kültür Durumu”, Niğde Ġl Yıllığı 1967, s. 117.
2 Topal, a.g.m., s. 799.
3 Topal, a.g.m., s. 797-800; 81 Ġlde Kültür ve ġehir Niğde, s. 289-292; iğde Ġl Yıllığı 1967, s. 117
4 Bu gazete hakkında ayrıca bkz. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi, 1926-1927, s. 1140.
5 Bu gazete hakkında ayrıca bkz. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Yıllığı, 1929-1930, Ġstanbul 1930, s.
588.
6 Topal, a.g.m., s. 799-800; 81 Ġlde Kültür ve ġehir Niğde, s. 289.
7 Akpınar, 1-61. Sayılar; Zeki Can, “Cumhuriyetin Ġlk Yıllarında Niğde Basını: Akpınar Mecmuası, Niğde Tarihi Üzerine, edt. Prof. Dr. Musa ġaĢmaz, Kitabevi, Ġstanbul 2005, s. 289-317.
2
tamamladığı, lise öğrenimine Adana ve Niğde‟de devam ettiği bilgisi yer almaktadır8. Fuat Tuğrul 1952 yılında el pedalı ile Tuğrul Matbaası‟nı kurmuĢtur. 1954 yılında matbaayı geniĢleterek cereyanlı yarı otomatik pedalla 24 Mart 1954‟te Niğde‟nin Sesi Gazetesi‟ni haftada bir olarak çıkarmaya baĢlamıĢtır. 1955 yılında haftada iki defa çıkarılmaya baĢlanan gazete 1956 yılından itibaren Niğde‟de ilk defa günlük olarak çıkmaya baĢlamıĢtır. 1963 yılında gazete iki misli büyüyerek günlük dört sayfa olarak Niğde‟nin hizmetine girmiĢtir. Daha sonraki yıllarda ise gazete 6 sayfa olarak yayınlanmıĢtır. ÇalıĢtığımız dönemin (1966-1967) tamamında gazete altı sayfa olarak neĢredilmiĢtir. 1960 yılında otomatik bir baskı makinesi kullanılarak Niğde de ilk defa matbaacılık bakımından Türkiye‟nin sayılı vilayetlerinden birisi olmuĢtur. Yine gazete Ġntertype dizgi makinesini Londra‟dan getirterek matbaacılık ve gazetecilik bakımından en büyük hamleyi yapmıĢ, Niğde‟yi Türkiye‟nin illeri arasında basın konusunda 17. sıraya yükseltmiĢtir9. Gazetenin 1991 yılı eylül ayına kadar yayın hayatını devam ettirdiği görülmektedir10.
Gazete yerel olmakla beraber özellikle birinci sayfalarında ulusal haberler sıkça yer almaktadır. Ulusal haberlerin baĢlıkları çoğunlukla ilk sayfada yer almakta olup haberlerin devamının ikinci sayfada bulunduğu görülmektedir. Üçüncü sayfasında Ģehirden haberler, dört ve beĢinci sayfalarda ise yurt haberleri baĢlığı altında haberler toplanmıĢtır. Altıncı sayfasında da spor haberlerine yer verilmiĢtir.
2. Niğde’nin Kısa Tarihçesi
Niğde çevresinin tarihi Neolitik döneme kadar uzanmaktadır. Niğde‟de Neolitik dönemden itibaren sırasıyla Hattiler, Hititler, Asurlular, Frigler, Kimmerler, Medler, Persler ve Makedonyalılar hâkimiyet sahası içerisine girmiĢtir11.
M.S.17 yılından itibaren Roma hâkimiyetine giren bölgenin en önemli Ģehrinin Tyana olduğu görülmektedir. Roma ve Bizans döneminde Niğde‟de Tyana (Kemerhisar) ve Lülüe12 Ģehirlerinin önemli yerleĢimler olduğu anlaĢılmaktadır13.
8 “Niğde‟nin Sesi Gazetesi Bir YaĢ Daha Büyüdü.” Niğde’nin Sesi, Nr. 2998, s. 5.
9 “Gazetemiz Sahibi Fuat Tuğrul”.Niğde’nin Sesi, Nr. 3296, s. 4.
10 81 Ġlde Kültür ve ġehir Niğde, s. 293.
11 Emin Toroğlu, Niğde Ġli YerleĢmeleri ve Lokasyon Planlanması, Doktora Tezi, Ankara
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2006; Niğde Sancağı Merkez Kasabası Âsar-ı Atika Defteri, Haz. Gülin Öztürk, Kömen Yayınları, Konya 2012, s. 8; Nevzat Topal, 15. Yüzyılda Niğde, Kömen Yayınları, Konya 2018, s. 11.
12 Adı geçen Ģehrin bugün UlukıĢla Ġlçesinin Çanakçı Köyü‟ne karĢılık geldiği belirtilmektedir. (Topal, a.g.e., s. 11.
3
Niğde ve çevresinin 7-9. yüzyıllar arasında Arap akınlarına maruz kaldığı ve bu akınların en yoğun yapıldığı yerleĢimlerin de Tyana ve Lülüe olduğu görülmektedir14. Niğde ve çevresinin 1071 Malazgirt Zaferi‟ni takiben Selçukluların hâkimiyetine girdiği anlaĢılmaktadır. ġehrin Anadolu‟da yapılan ilk fetihlerle ele geçirilen merkezlerden biri olduğu görülmektedir. Selçukluların ilk fetihlerini takiben bölgenin yönetimini DaniĢmend Melik Gazi ve oğlu Emir Gazi‟ye ikta olarak verdikleri belirtilmektedir15.
Selçuklu hâkimiyetini takiben Niğde‟de Ġlhanlılar, Karamanoğulları ve Erednalıların hüküm sürdüğü görülmüĢtür. ġehirde ismi zikredilen devletlere ait çok sayıda mimari eseri görmek mümkündür. Niğde 1470-1471 yılında II. Mehmed zamanında Ġshak PaĢa tarafından kesin olarak Osmanlı hâkimiyetine alınmıĢtır16.
Osmanlı hâkimiyeti ile birlikte bütün Karaman coğrafyası Karaman Eyaleti adı ile idari bir birim haline getirilmiĢtir. Niğde de bu eyalete bağlı bir sancak statüsünde yönetim birimine dönüĢtürülmüĢtür. XVI. yüzyılda Niğde‟ye bağlı kaza merkezleri olarak Enduğı/Anduğu, Bor, Develi, Ġncesu, Karahisar, Yahyalı, Ürgüp, ġücaüddin ve Çamardı bulunmaktadır17.
Niğde‟nin Osmanlı yönetimi boyunca sancak merkezi konumunu devam ettirdiği görülmektedir. Cumhuriyetin kuruluĢu ile beraber vilayet statüsünde bir Ģehir olarak yapılandırılmıĢtır.
13 W. M. Ramsay, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, çev. Mihri PektaĢ, Ġstanbul 1961, s. 391, 504;
Öztürk, a.g.e, s. 12.
14 Nevzat Topal, “Tyana ve Çevresine Yapılan Arap Akınları”, Niğde Tarihi Üzerine, edt. Prof. Dr.
Musa ġaĢmaz, Kitabevi, Ġstanbul 2005, s. 19.
15 Toroğlu, a.g.t., s. 117-118; Yurt Ansiklopedisi, VIII, s. 6163; Öztürk, a.g.e, s. 18.
16 Öztürk, a.g.e, s. 26; Topal, a.g.e., s. 14-17; Ġbrahim Öztürk, Niğde Sancağı, Kömen Yayınları, Konya 2008, s. 18-19.
17 Topal, a.g.e., s. 17.
4
I. BÖLÜM ĠDARĠ DURUM
1. YÖNETĠCĠLER 1.1. Valiler
1966-1967 yıllarında Niğde‟de Ġbrahim Öztürk ve Enver Kazanoğlu isimli iki vali görev yapmıĢtır. 3 yıla yakın bir zamandan beri Niğde Valiliği‟ni ifa eden Ġbrahim Öztürk, 1966 yılında Merkez Valiliği‟ne tayin edilmiĢ, bu 3 yıl içerisinde ilde birçok yenilikler yapmıĢtır. Vali Ġbrahim Öztürk 27 Ocak saat 10.00‟da ilden Ankara'daki yeni görev yerine hareket etmiĢtir18.
Niğde Valiliği‟ne Vali Ġbrahim Öztürk‟ün yerine Isparta Ġli‟ne bağlı Atabey Ġlçesi Kaymakamı Enver Kazanoğlu tayin edilmiĢtir. Yeni Vali Enver Kazanoğlu 28 Ocak‟ta Ankara'dan yeni görev yeri olan Niğde‟ye hareket etmiĢtir19. Kendisini Vilayet Konağı önünde muhteĢem bir kalabalık karĢılamıĢ, bando çalınmıĢ, Ġstiklal MarĢı okunmuĢtur. Vali daha sonra makamına çıkmıĢtır20.
1.1.1. Ġbrahim ÖZTÜRK
1920 yılında Ankara ili Nallıhan Ġlçesinde doğdu. Baba adı Mustafa Ana adı aliyedir. Bursa Lisesinde eğitim gördükten sonra 1940 yılında Siyasal Bilgiler Fakültesine girerek buradan birincilikle mezun olmuĢtur. Elvanlı Bucak Müdürlüğü, AfĢin ve Sivrihisar Kaymakam Vekilliği, Gediz, Çıldır, Keskin ve Çankaya kaymakamlıkları; MaraĢ, Van ve Niğde valiliği görevlerinde bulundu. Merkez valiliği sırasında MaraĢ Belediye BaĢkanı seçildi.1969 yılında yapılan seçimlerde MaraĢ bağımsız milletvekili oldu21. 14 ġubat 2014 yılında 104 yaĢında vefat etti22.
1.1.2. Enver KAZANOĞLU
1926 yılında Burdur‟un YeĢilova Ġlçesinin Kayadibi Köyünde doğdu. Ġlkokulu Salda Köyü ile YeĢilova Ġlçesinde okudu. Burdur Ortaokulundan mezun olduktan sonra Ġzmir Ġnönü Lisesine girdi. Yükseköğrenimini Siyasal Bilgiler Fakültesinde yaptı. Burdur‟un YeĢilova, Tefenni Ġlçelerinde kaymakam vekili ve refiki, Ağlasun Bucağında Bucak Müdürü olarak görev yaptı. Bunların dıĢında Iğdır, Kuyucak,
18 “Valimiz Ġbrahim Öztürk ġehrimizden Bugün Saat On‟da Ayrılıyorlar”, Niğde’nin Sesi, Nr. 2950, 27 Ocak 1966, s. 1.
19 “Yeni Vali Bugün ġehrimize Geliyor” Niğde’nin Sesi, Nr. 2951, 28 Ocak 1966, s. 1.
20 “Yeni Valimiz Dün Merasimle KarĢılandı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 2952, 29 Ocak 1966, s. 1.
21 TBMM, Millet Meclisi, 3. Dönem, 886 numaralı Hal Tercümesi.
22 https://www.haberler.com/eski-milletvekili-ibrahim-sadi-ozturk-vefat-etti-5667774-haberi/
5
Avanos, Korkuteli, Atabey Ġlçelerinde kaymakamlık görevi yaptı. 28 Ocak 1966‟da Niğde Valiliği görevine getirildi23.
1. 2. Belediye BaĢkanı
ÇalıĢtığımız dönemin ilk Belediye BaĢkanı Dr. Sami Yağız olup 2 sene, 5 ay, 16 gün belediye baĢkanlığı yapmıĢtır. Cumhuriyet senatosu üyeliğine adaylığını koyması üzerine görevinden istifa etmiĢtir24. Bunun üzerine 12 Nisan'da toplanan belediye encümenince, reis muavinliği uhdesinde kalmak kaydıyla reis vekilliğine Ferudun Zeren seçilmiĢtir25. 12 Haziran Pazar günü yapılacağı belirtilen belediye baĢkanlığı seçimi için senato üyeliğine adaylığını koyan fakat kazanamayan eski Belediye BaĢkanı Dr. Sami Yağız yeniden adaylığını koymuĢtur26. 10 Mayıs'ta Ģehirde belediye baĢkanı ön seçimi olgun bir hava içerisinde geçmiĢtir. AP‟den Dr. Sami Yağız, CHP'den Nizamettin Ungan en çok oy alarak birinci sırayı iĢgal etmiĢtir. Adayların aldığı oylar Ģöyledir: AP‟den Dr. Sami Yağız (Eski Belediye BaĢkanı) 42, Ferudun Zeren (Belediye Reis Muavini) 26, Faik Budak (Tarım Ġlaçları SatıĢ Evi Sahibi) 12, CHP‟den Nizamettin Ungan (Esnaf Kefalet Kooperatifi BaĢkanı) 80, Necdet Divrinboğlu (Kulüpçü) 43, seçim her iki partide de olgun bir havada yapılmıĢtır27.
Seçim hazırlıklarının ardından 12 Haziran'da yapılan belediye baĢkanlık seçimi sakin bir hava içerisinde yapılmıĢ, her seçimde olduğu gibi bu seçime de halk büyük bir ilgi göstermiĢtir. Sabah saat 08.00‟da baĢlayan seçim akĢam saat 17.00‟da sona ermiĢtir. Bu seçime sadece AP ve CHP katılmıĢtır28. Seçim sonucunda AP adayı Dr.
Sami Yağız 3079 oy alarak tekrar belediye baĢkanı olmuĢtur. CHP adayı Nizamettin Ungan ise 2047 oy almıĢtır29. Dr. Sami Yağız 14 Haziran günü sevgi gösterileriyle etrafını çevreleyen Niğdelilerin refakatinde belediyeye giderek tam saat 09.00‟da baĢkanlık görevine baĢlamıĢtır30.
23 Niğde Ġl Yıllığı 1967, s. 3.
24 “Belediye BaĢkanı Dr. Sami Yağız Dün Görevinden Ġstifa ederek ayrıldı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3007, 7 Nisan 1966, s. 1.
25 “Belediye BaĢkan Vekilliğine Ferudun Zeren Getirildi”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3012, 13 Nisan 1966, s.
1
26 “Dr. Sami Yağızda Belediye BaĢkan Adayı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3028, 3 Mayıs 1966, s. 1.
27 “ġehrimiz Belediye BaĢkanı Ön Seçimi Olgun Bir Hava Ġçinde Yapıldı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3034, 13 Haziran 1966, s. 1.
28 “Dün ġehrimizde Belediye BaĢkanlık Seçimi Sakin Bir Hava Ġçinde Yapıldı”, Niğde’nin Sesi, Nr.
3060, 13 Haziran 1966, s. 1.
29 “AP ġehrimizde Yine Seçimi Kazandı, Sami Yağız Tekrar Belediye Reisi oldu” Niğde’nin Sesi, Nr.
3061, 14 Haziran 1966, s. 1.
30 “Belediye BaĢkanı Dr. Sami Yağız Görevine BaĢladı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3062, 15 Haziran 1966, s. 1.
6 2. ġehirdeki Siyasi Faaliyetler
2.1. Ġlde Senato Seçimleri
Türkiye‟de 1960-1980 yılları arasında çift meclis sistemi diyebileceğimiz Cumhuriyet Senatosu uygulamasının yapıldığı görülmektedir. Cumhuriyet Senatosunun kuruluĢ ve yapısı ile ilgili olarak Tunca ÖzgiĢi Ģunları ifade etmektedir:
“Cumhuriyet Senatosu üyelerinin seçimiyle ilgili olarak, her seçim çevresinden 1 üye olmak üzere, her 500.000 vatandaş için 1 üyenin seçimle belirlenmesi; ayrıca 85 üyesinden 5 üyenin hakimlik, savcılık veya yasa sözcülüğü yapmış olanlar arasından yüksek mahkemelerce seçilmesi öngörülmüştür. 5 üyenin general ve amiraller arasından askeri şuraca; 5 üyenin üniversite akademik çevresinden olmak üzere üniversitelerin öğretim üyelerince; 40 üyenin barolar, tabip odaları, ticaret ve sanayi odaları, mimar ve mühendis odaları, eczacı odaları gibi kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca; 30 üyenin öğretmen birlikleri, basın teşekkülleri, çiftçi teşekkülleri ve kooperatifler, esnaf teşekkülleri, sendikalar gibi kamu kurumu niteliğinde olmayan meslek kuruluşlarınca seçilmesi öngörülmüştür31.
Niğde‟de Cumhuriyet Senatosu seçimleri ile ilgili olarak gazetemizin çalıĢtığımız dönemlerinde haberler yer almaktadır. Bu haberlerden birinde Cumhuriyet Senatosu‟nun yaptığı özel toplantıda 5 Haziran 1966 Pazar günü yapılacak olan Kısmi Senato Seçimleri için kura çekilmiĢ, çekilen kurada Niğde Ġli de çıkmıĢ ve 5 Haziran Pazar günü ilde de seçim yapılacağı belirtilmiĢtir.
Halen ilde bulunan biri AP, diğeri CKMP‟den 2 senatörün görevlerinin seçim gününe kadar devam edeceği belirtilmiĢ, Ģehirde birkaç parti bulunmasına rağmen seçimin AP ve CHP arasında geçeceğinin tahmin edildiği söylenmiĢtir32. Bu yıl senato seçimlerinin yine kuraya göre yapılacağı, bu defaki kuraların (A) veya (N) bölgelerindeki illeri kapsayacağı, bu hususta kuraların 31 Mart'ta Cumhuriyet Senatosu‟nda çekileceği belirtilmiĢtir33. 25 Nisan günü ilde ön seçim yapılmıĢ en çok oyu AP almıĢtır. Bunları CHP‟den Fikret Pamir takip etmiĢtir34.
31 Tunca ÖzgiĢi, Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosu, TBMM Yayınları, Ankara 2012, s. 55.
32 “5 Haziran Günü Ġlimizde de Senato Seçimi Yapılmasına Karar Verildi”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3005, 5 Nisan 1966, s. 1.
33 “Ġlimizde Bu Yıl Senato Seçimi Yapılacak, 31 Mart‟ta Senatoda Kura Çekiliyor”, Niğde’nin Sesi, Nr. 2983, 7 Mart 1966, s. 1.
34 “Evvelsi Gün Ġlimizde Yapılan Ön Seçimde Senatoya Girecek Adaylar Belli Oldu”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3022, 26 Nisan 1966, s. 1.
7
Parti Adayı Merkez UlukıĢla Çamardı Bor Aksaray Ortaköy
AP-Hüseyin Avni Göktürk35 290 80 62 181 11 84
AP-Cavit Kavurmacıoğlu 10 20 - 45 412 50
CHP-Fikret Pamir 147 95 55 - 714 80
Tablo 1: Niğde‟de 1966 Yılı Kısmi Senato Ön Seçim Sonuçları
5 Haziran‟da yapılacak olan Kısmi Senato Seçimleri ‟ne katılacak olan siyasi partiler 29 Nisan saat 17.00‟a kadar aday listelerini Yüksek Seçim Kurulu'na vermiĢler, adayların pazartesi günü resmi gazetede ilan edileceği belirtilmiĢ, bu seçime katılacak olan partilerden YTP, CKMP ve TĠP zorlukla aday bulabilmiĢlerdir.
Seçim dolayısı ile bazı illerde seçim propagandasına baĢlanmıĢtır36.
BaĢbakan Süleyman Demirel 22 Mayıs'ta bir basın toplantısı yapmıĢ, toplantıda 5 Haziran Senato Seçimlerinden sonra Ġktisadi Kalkınma Seferberliğinin yapılacağını belirtmiĢtir37 .
5 Haziran günü ilde Kısmi Senato Seçimi sakin bir hava içerisinde yapılmıĢ, seçimi ilde AP ezici bir çoğunlukla kazanmıĢtır. TĠP ise sonuncu olmuĢtur. Prof. Dr. Hüseyin Avni Göktürk‟le Dr. Cavit Kavurmacıoğlu senatörlüğü kazanmıĢtır. Bunun yanında CHP'den Dr. Fikret Pamir‟in de Milli Bakiye ile senatoya gireceği söylenmektedir.
Alınan bilgiye göre AP 50311, CHP 25107, YTP 2068, CKMP 3252, MP 5616 ve TĠP 2257 oy almıĢtır38
35 Hüseyin Avni Bey 27 ġubat 1317/12 Mart 1902‟de Niğde‟ye bağlı Fertek Köyünde doğmuĢtur. Ġlk ve orta öğrenimini Niğde‟de, Lise öğrenimini Konya‟da yapmıĢtır. Daha sonra Ġstanbul Hukuk fakültesini bitirmiĢtir. 1934 yılında Berlin‟de hukuk üzerine doktorasını yapmıĢtır. 1935 yılında ise Ankara Üniversitesi Hukuk fakültesinde Doçent olarak görev yapmaya baĢlamıĢtır. 1941 yılında profesör olmuĢtur. 1946-1948 yılları arasında ÇalıĢma Bakanlığı müsteĢarlığı görevinde bulunmuĢtur.
1950 yılında itibaren siyasi hayata atılan Hüseyin Avni Bey milletvekilliği ve senatörlük görevlerinde bulunmuĢtur. Milli Ġstihbarat BaĢkanlığı görevini de yürüten Hüseyin Avni Bey 1983 yılında Ġzmir‟de ölmüĢtür. Türkçe ve Fransızca olmak üzere çok sayıda kitap ve çevirileri bulunmaktadır. (TBMM, 10 Dönem, 2127 numaralı Hal Tercümesi, Türkiye Ansiklopedisi, 1974;
http://www.biyografya.com/biyografi/17668 (EriĢim tarihi: 28.12.2018))
36 “Seçim Propagandası Mayıs‟ta BaĢlayacak”, Niğde’nin Sesi, Nr.3026, 30 Nisan 1966, s. 1.
37 “Seçim Propagandası Mayıs‟ta BaĢlayacak”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3026, 30 Nisan 1966, s. 1.
38 “Ġlimizde Yapılan Senato Seçimini AP Ezici Bir Çoğunlukla Kazandı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3055, 7 Haziran 1966, s. 1.
8 2. 2. Ġlde AP (Adalet Partisi) Kongreleri
AP Genel BaĢkanı ve BaĢbakan Süleyman Demirel'in baĢkanlığında toplanmıĢ bulunan yönetim kurulu toplantıları bitmiĢ, AP Büyük Kongresi‟nin 25-26 Kasım tarihinde yapılmasına karar verilmiĢtir39.
AP Ġlçe Kongreleri için de gerekli çalıĢmalara baĢlanmıĢ, ilçe kongreleri yapıldıktan sonra il kongresinin yapılacağı belirtilmiĢtir40. Aksaray'da yapılan AP Ġlçe Kongresi olgun bir hava içerisinde geçmiĢ, oldukça kalabalık olan kongreye misafir milletvekilleri de katılmıĢtır. Daha sonra gizli oyla idare heyeti seçimine gidilmiĢ, kongre gayet olgun ve samimi bir hava içerisinde geç saatlerde sona ermiĢtir41.
Ġle bağlı UlukıĢla Ġlçesi AP Kongresi ise 4 Ekim tarihinde yapılmıĢtır. Kongreye Senatör Prof. Dr. Hüseyin Avni Göktürk, Niğde Belediye BaĢkanı Dr. Sami Yağız ve parti idare üyeleri katılmıĢtır. Kongrede muhalefetin yıkıcı tutumu eleĢtirilmiĢ, sol cereyanlara karĢı mücadelenin biraz daha hızlandırılması istenmiĢ, gündem gereğince seçime geç vakitlerde gidilmiĢtir42.
Bor AP Ġlçe Kongresi 17 Ekim günü sakin bir hava içerisinde yapılmıĢ, kongreye AP Milletvekili Haydar Özalp, Senatör Hüseyin Avni Göktürk, Belediye BaĢkanı Dr. Sami Yağız ve Ġl Ġdare Kurulu‟ndan bazı üyeler iĢtirak etmiĢlerdir. Söz alan hatipler muhalefetin iktidara karĢı giriĢtikleri yıkıcı faaliyetleri izah edip AP‟lilerin bölünmemelerini tavsiye etmiĢler, kongre sakin bir hava içerisinde sona ermiĢtir. 20 Ekim günü yapılan AP Merkez Ġlçe Kongresi oldukça gürültülü geçmiĢ, kongrede birkaç baĢkan aday gösterilmiĢse de yapılan açık oyla Dr. Sami Yağız Divan BaĢkanlığı‟na seçilmiĢtir. Gündem gereğince Atatürk ve AP Ġl Genel BaĢkanı merhum emekli Orgeneral Ragıp GümüĢpala için iki dakikalık saygı duruĢunda bulunulmuĢ, 210 delegeden 134 delege kongreye katılmıĢ, bundan sonra faaliyet raporu okunmuĢ, delegeler söz alarak rapor üzerinde görüĢlerini belirtmiĢlerdir43.
AP Ġl Kongresi'nin pazar günü Ģehir sinemasında yapılacağı belirtilmiĢtir.
Kongrenin yine çekiĢmeli geçeceği söylentileri devam ederken, Gazete kongrenin
39 “AP Büyük Kongresi 25 Kasımda Yapılacak”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3111, 11 Ağustos 1966, s. 1.
40 “AP‟de Kongre Hazırlıkları BaĢladı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3113, 13 Ağustos 1966, s. 1.
41 “Aksaray AP Ġlçe Kongresi Dün Olgun Hava Ġçinde Yapıldı” Niğde’nin Sesi, Nr. 3139, 14 Eylül 1966, s. 1.
42 “UlukıĢla AP ilçe Kongresi Dün Yapıldı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3156, 4 Ekim 1966, s. 1.
43 “AP Ġlçe Kongresi Bor‟da Dün Sakin bir Hava Ġçinde Yapıldı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3168, 18 Ekim 1966, s. 1.
9
AP‟ye yakıĢır Ģekilde cereyan edeceğini umduğunu, dıĢarıdan kongreye katılacak misafir senatör ve milletvekillerinin bulunacağı bir toplantıda olgunluğun tezahür edeceği kanısını taĢıdığını belirtmiĢ ve baĢarılar dilemiĢtir44.
Pazar günü saat 12.30‟da baĢlayan kongre oldukça kalabalık geçmiĢtir.
Kongreye misafir olarak dönemin Turizm ve Tanıtma Bakanı Nihat KürĢat, Genel Ġdare Kurulu Üyesi ve Kayseri Milletvekili Dr. Vedat Ali Özkan ile Konya Milletvekili Necati Kalaycıoğlu katılmıĢlardır. Ayrıca Ġl Senatörü Hüseyin Avni Göktürk, Milletvekili Haydar Özalp ve YaĢar ArıbaĢ da kongreyi izlemiĢlerdir.
Kongrede yapılan seçimlerde Ġl Ġdare Kurulu‟na seçilen üyeler Dr. Suat Sönmez, Faik Budak, Avukat Ergun Özkan, Hüseyin Çelik, Ferudun Zeren, Faik DemirbaĢ, Baki Gebelek, Özcan Erem, Burhan Karaca, Sedat Erem ve Mehmet Soylu‟dur45.
44 “Ġlimiz AP Ġl Kongresi Pazar Günü ġehrimizde Yeni Sinemada Yapılacak”, Niğde’nin Sesi, Nr.
3177, 28 Ekim 1966, s. 1.
45 “Pazar Günü Yapılan AP Ġl Kongresinde KonuĢan Hatipler, CHP‟ye Cevap Verdiler”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3179, 1 Kasım 1966, s. 1-3.
10
II. BÖLÜM
SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYAT
1. YARDIM KURULUġLARI 1.1. Kızılay
1966 yılında yurdun çeĢitli bölgelerinde vuku bulan sel ve toprak kaymasından zarar gören vatandaĢlara Kızılay Genel Merkezi‟nce 2 milyon lira yardım yapıldığı belirtilmiĢtir46. Kızılay Genel Merkezi 1966 yılının 2 ayı içinde 131 yoksul ve sakat vatandaĢa 68 bin liralık suni organ ve malul arabası sağlayarak, bu vatandaĢların çalıĢıp hayatlarını kazanmalarına yardımcı olmuĢtur. Bu yardımla 30 vatandaĢa elle kullanılır araba, 39 vatandaĢa suni bacak, 50 vatandaĢa yürüme cihazı ve ortopedik bot, 12 kiĢiye suni kol, 88 vatandaĢa dik durabilmeleri için korse sağlanmıĢtır47. Ġnsan sağlığının ve yurt sağlığının korunmasında yararlı olabilmek, kadın ve erkek bütün vatandaĢlara teorik ve pratik olarak sağlık bilgileri vermek amacıyla her yıl eylül ve haziran ayları arasında, 30 Ġlk Yardım Kursu, 12 Evde Hasta Bakımı Kursu, 12 Ana- Çocuk Sağlığı Kursu, 5 Sağlık Gönüllüsü Kursu olmak üzere yılda 59 Sağlık Eğitimi Kursu açılmaktadır. Her ay yeniden açılan kurslara ilkokul mezunu, 18-50 yaĢ arasında kadın erkek tüm vatandaĢlar katılmaktadır48. Ayrıca Kızılay tarafından Kızılay sağlık ekiplerinin çalıĢmalarını yerinde tespit eden ve çekimi deprem bölgesinde yapılan Doğu Deprem Felaketi ve Kızılay adlı bir film hazırlanmıĢtır. 10 dakikalık bu film son bir ay içinde 20.000 kiĢi tarafından seyredilmiĢtir49. Kızılay'ın büyük bir ihtimamla hazırlayıp her sene piyasaya arz ettiği duvar ve masa takvimleri bu yıl da bol miktarda gelmiĢ, halk bu takvime karĢı büyük ilgi göstermiĢ, ihtiyaçlarını bu takvimle karĢılamıĢlardır. 1966 yılında takvimin fiyatı 3 ila 4 lira arasında değiĢmiĢtir50.
Her yıl olduğu gibi 1967 yılında da 29 Ekim-4 Kasım tarihleri arasında Kızılay Haftası‟nın bütün yurtta kutlanacağı, yapılacak törenlerle Kızılay'ın çalıĢmaları, Kızılaycılık ilkeleri ve Kızılaycılık anlayıĢının vatandaĢlara anlatılacağı belirtilmiĢtir.
Ayrıca Kızılay Haftası‟nın devamı müddetince ilkokullarda Kızılay konusunun
46 “Kızılay 2 Milyon Lira Yardım Yaptı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 2954, 1ġubat 1966, s. 1.
47 “Kızılay 2 Ayda 131 Sakat VatandaĢa Suni Organ ve Malul Arabası Sağladı”, Niğde’nin Sesi, Nr.
2986, 10 Mart 1966, s. 3.
48 “Kızılay Genel Merkezi 1 Yılda 59 Sağlık Eğitim Kursu Açtı, Niğde’nin Sesi, Nr. 3222, 21 Aralık 1966, s. 3.
49 “(Doğu Depremi ve Kızılay) Ġsimli Filmi 1 Ay Ġçinde 20 Bin KiĢi Seyretti, Niğde’nin Sesi, Nr. 3224, 23 Aralık 1966, s. 3.
50 “Kızılay Takvimi Büyük Ġlgi Görmeye BaĢladı, Niğde’nin Sesi, Nr. 3237, 7 Ocak 1967, s. 1.
11
iĢleneceği, Ģube yöneticilerinin çevrelerindeki okulları ziyaret ederek Kızılay hakkında öğrencilere bilgi vereceği, aynı zamanda üye yazma iĢinin de devam edeceği belirtilmiĢtir51. 1967 yılında da Türkiye Kızılay Kurumu Niğde ġubesi BaĢkanı Dr.
Ġsmail Hakkı Altan, Ģehirdeki fakir ve yoksul aileleri düĢünerek odun ve giyecek yardımı yapılması için harekete geçirmiĢtir. Muhtarlar vasıtası ile dağıtılacak olan bu yardımdan 250-300 ailenin faydalanacağı belirtilmiĢtir. Dr. Altan giyeceklerin bayramdan önce dağıtılması için büyük çaba göstermiĢtir. Ġdarecilerin bu asil hareketi fakir vatandaĢlar arasında büyük mutluluk yaratmıĢtır52.
1.2. Sivil Savunma TeĢkilatı
Ġl Sivil Savunma TeĢkilatı‟nın 1966 yılı halk eğitim ve öğretim çalıĢmalarına ve tatbikatlarına yoğun bir Ģekilde devam etmekte olduğu belirtilmiĢ, halka ve il merkezindeki orta dereceli okullara Sungurbey Sosyal Salonu‟nda sivil savunmaya ait levhaların ve afiĢlerin sergi halinde gösterileceği, bunlara müteakip atom, yangın ve dıĢ memleketlerdeki sivil savunma çalıĢmaları hakkında filmler oynatılacağı belirtilmiĢtir53.
17 Mart saat 14.00‟da Ģehir Sungurbey Kütüphanesi Sosyal Salonu‟nda halk eğitim araçları tarafından orta dereceli okullara sivil savunma hakkında film gösterilmiĢtir. Bundan baĢka Fertek, GümüĢler, Kitreli ve Koyunlu Kasabalarında da sivil savunma ve sağlık iĢleri ile ilgili film gösterilmiĢ olup, haftanın 3 gününde de diğer köylerde gösterilmeye devam edildiği belirtilmiĢtir54. ġehirde her yıl yapılmakta olan Sivil Savunma Kursu 1967 yılında 2 Ekim günü Sungurbey Kitaplığı Sosyal Salonu‟nda baĢlamıĢtır. 5 gün devam eden ilkyardım kursunda çeĢitli dersler verilmiĢ ve filmler gösterilmiĢtir, dersler Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürü Dr. Sadık Güngör, Askerlik ġubesi BaĢkanı Albay Yusuf Akgül ve Savunma Müdürü Mehmet Sungur tarafından verilmiĢtir. Bu kursa 59 kiĢi devam etmiĢtir55.
1.3. Hayırseverler Derneği
Niğde'de uzun zamandan beri faaliyette bulunan Hayırlı ĠĢleri Yapma ve YaĢatma Derneği, Niğde'nin tarihi ve Ġslami kıymetlerini taĢıyan, ecdadımızın
51 “Kızılay Haftası 29 Ekimde BaĢlıyor”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3476, 28 Ekim 1967, s. 1.
52 “Kızılay Fakirlere Odun ve Kömür Dağıtıyor”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3524, 25 Aralık 1967, s. 1.
53 “Sivil Savunmaya Ait Filmler Gösterilmeye BaĢlanacak”, Niğde’nin Sesi, Nr. 2979, 2 Mart 1966, s.
1.
54 “Dün Sivil Savunmaya Ait Film Gösterildi”, Niğde’nin Sesi, Nr. 2993, 18 Mart 1966, s. 1.
55 “Sivil Savunma Kursu BaĢladı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3454, 3 Ekim 1967, s. 1.
12
emanetleri olan camiler ile tarihi eserleri tamir ederek yaĢatmak, gelecek nesillere aktarmak amacıyla Niğdeli hemĢehrilerine derneğe kayıt olmaları için çağrıda bulunmuĢtur56. Yardım Sevenler Derneği Niğde ġubesi 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı‟nı kutlamıĢ, “Sevgili yavrularımızın Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı‟nı candan kutlar ve sonsuz mutluluklar dileriz” demiĢlerdir57. ġehrimiz Yardım Sevenler Derneği‟nin tertiplediği yılın balosu Sungurbey Kitaplığı Sosyal Salonu‟nda yapılmıĢtır. Derneğin kurulmasından bu yana verilen ilk balo davetliler tarafından takdirle karĢılanmıĢ ve dernek ilgililerine teĢekkür edilmiĢtir. Balo saat 21.00‟da baĢlamıĢ saat 01.00‟da sona ermiĢtir58.
1.4. DüĢkünler Yurdu
Büyük Ģehirlerde bulunan fakir ve kimsesizlerin ikamet ettiği DüĢkünler Yurdu‟nun açılmasına karar verilmiĢtir. Bu yurt açıldığı takdirde bugün Ģehirde bulunan ve günlerini sokak köĢelerinde geçiren birçok sakat, fakir ve yaĢlı kimselerin buraya alınarak kendilerine bakılacağı ve ikametlerinin burada sağlanacağı belirtilmiĢtir59. Vali Enver Kazanoğlu daha Ģehre ilk geldiği gün DüĢkünler Yurdu‟nun Ģehirde kurulmasının zorunluluğunu hissetmiĢ ve Ģehirdeki çoğu zengini bir toplantıya davet etmiĢtir. Fakat zengin kimseler bu toplantıya katılıp birkaç kuruĢ yardım yapmaktan kaçınmıĢlardır. Sonunda Ģehirdeki Hayırsever Cemiyeti'ne bu durum bildirilmiĢ, cemiyet bu hizmeti “hizmetlerin en büyüğü” telakki ederek hemen harekete geçmiĢtir. 18 Kasım saat 10.00‟da cemiyet üyeleri, valinin baĢkanlığında bir saatlik bir toplantı yapıp konuyu görüĢmüĢlerdir. Ġlgililerden öğrenildiğine göre cemiyet kısa bir sürede faaliyete geçerek YetiĢtirme Yurdu yanına DüĢkünler Yurdu yaptırmaya karar vermiĢtir. Yurdun 50 yataklı olacağı ve korunmaya muhtaç kimselerin burada barındırılacağı belirtilmiĢtir60. Vali Enver Kazanoğlu‟nun büyük gayretleri ile temeli BaĢbakan tarafından atılan DüĢkünler Yurdu‟nun 1967 yılının son aylarında hizmete gireceği öğrenilmiĢ, binanın inĢaatı için gerekli tahsisat Özel Ġdare bütçesinden ayrılmıĢtır. Bu yurt hizmet açıldıktan sonra 50 kadar fakir ve kimsesiz
56 “Hayırseverler Derneğinin Çağrısı, Niğde’nin Sesi, Nr. 2992, 17 Mart 1966, s. 1.
57 “Yardım Sevenler Derneği 23 Nisan Bayramını Kutladı, Niğde’nin Sesi, Nr. 3021, 25 Haziran 1966, s. 1.
58 “Yardım Sevenler Balosu Büyük Alaka Gördü”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3066, 20 Haziran 1966, s. 1.
59 “ġehrimizde DüĢkünler Yurdu Açılması Ġçin ÇalıĢmalara BaĢlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3981, 8 Temmuz 1966, s. 1.
60 “ġehrimizde Yapılacak Olan DüĢkünler Yurdu ĠnĢaatına Yakında BaĢlanılıyor”, Niğde’nin Sesi, Nr.
3195, 19 Kasım 1966, s. 1.
13
burada barındırılacaktır61. Vali Enver Kazanoğlu‟nun büyük gayretleriyle Ģehirde yapılmasına karar verilen DüĢkünler Yurdu‟nun inĢaatına Hayırlı ĠĢler Yapma ve YaĢatma Derneği aracılığı ile baĢlanmıĢtır. Bu inĢaatın bir an önce tamamlanması için hacı adaylarından 65 bin lira, Müteahhit Yüksek Mimar Sadettin Kürklü‟den de 5000 lira nakdi yardım alınmıĢtır ve bu paralarla inĢaat malzemelerinin alınacağı belirtilmiĢtir62. YetiĢtirme Yurdu içerisinde 1966 yılında inĢaatına baĢlanan DüĢkünler Yurdu‟na 50.000 lira dernek tarafından, 75.000 lira da Özel Ġdare bütçesinden para harcanmıĢ ancak bu para inĢaatın bitmesine yetmemiĢtir. Bu durum karĢısında hayırsever ve zengin birkaç kiĢi nakdi yardımda bulunmuĢtur. Ayrıca Koyunlu Kasabası'ndan Ankara'da halı tacirliği yapan Mustafa Altuğ ve Fehmi Seher Ankara'da Koyunlulular arasında bir yardım kampanyası baĢlatarak DüĢkünler Yurdu ve Öğrenci Yurdu inĢaatı için gerekli yardımda bulunacaklarını belirtmiĢlerdir63.
1.5. Çocuk YetiĢtirme Yurdu
Kurulduğu günden beri birçok kimsesiz çocuğu bünyesinde barındıran ve çocukları aynı zamanda bir sanatkâr olarak yetiĢtirmeyi amaçlayan Niğde Çocuk YetiĢtirme Yurdu‟ndaki kundura ve elektrik atölyelerinin imalatlarının geniĢletilmeye baĢlandığı belirtilmiĢtir64. 1967 yılında Ģehre gelen CumhurbaĢkanı Cevdet Sunay 6 Mart'ta YetiĢtirme Yurdu‟nu gezmiĢ ve buradaki çocuklar hakkında bilgi almıĢtır65.
2. ULUSAL BAYRAM KUTLAMALARI
2.1. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
1966 yılı 23 Nisan kutlamalarının hazırlığı 16 Nisan'da baĢlamıĢtır. ġehirde bilumum okulların spor hareketlerine devam ettikleri belirtilmiĢ, bayramın ahenkli bir Ģekilde geçmesi için bazı esnaf teĢekküllerinin de hazırlıklara baĢladıkları öğrenilmiĢtir66. Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nın 22 Nisan saat 12.00‟da baĢlayacağı belirtilmiĢ, bu saatten itibaren Ģehrin her tarafının bayraklarla süsleneceği, gece de Ģehrin ıĢıklanacağı belirtilmiĢtir. 23 Nisan Cumartesi günü saat 09.30‟a kadar törene katılacak öğrenciler, kurumlar ve müesseseler Cumhuriyet Alanı‟nda tören komutanının gösterdiği yerde yerlerini almıĢ olacaklardır. Saat 09.30‟da bir grup
61 “DüĢkünler Yurdu 1967 Yılında Faaliyete Geçiyor”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3259, 6 ġubat 1967, s. 1.
62 “DüĢkünler Yurdunun ĠnĢaatına BaĢlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3329, 5 Mayıs 1967, s. 1.
63 “DüĢkünler Yurdu ĠnĢaatına Gerekli Yardımlar Aralıksız Devam Ediyor”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3433, 8 Eylül 1967, s. 3.
64 “Çocuk YetiĢtirme Yurdu Ġmalatını GeniĢletiyor”, Niğde’nin Sesi, Nr. 2991, 16 Mart 1966, s. 1.
65 “Devlet BaĢkanımız YetiĢtirme Yurdunu ve Kız Ġlk öğretmen Okulunu Ziyaret Etti”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3284, 7 Mart 1967, s. 1.
66 “23 Nisan Bayramı Hazırlığı BaĢladı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3015, 16 Nisan 1966, s. 1.
14
ilkokul öğrencisi Vali Kazanoğlu‟nu makamında ziyaret ederek törene davet edeceklerdir. Saat 09.45‟de Vali yanında Milli Eğitim Müdürü, Garnizon Komutanı ve Belediye BaĢkanı ile Cumhuriyet Alanı‟na gelerek törene katılan okulların ve halkın bayramını kutlayacaktır. Vali yerini aldıktan sonra bando refakatinde bütün öğrencilerin iĢtiraki ile Ġstiklal MarĢı söylenecektir. Ardından öğrenciler Türk çocuğunun andını söyleyeceklerdir. Bir öğretmen günün anlamı ile ilgili konuĢma yapacaktır. Merasim komutanının iĢareti üzerine bando geçiĢi yapıldıktan ve yerini aldıktan sonra merasim geçiĢi sıraya göre baĢlayacaktır. Aynı gün öğleden sonra belediye tarafından sağlanan davul zurnalarla meydanlarda milli ve mahalli havalar çalınarak halkın eğlenmesi temin edilecek, merasim esnasında rahatsızlanan öğrenciler için bir sağlık ekibi bulundurulacaktır. Bugün öğleden sonra belediye hoparlöründen günün anlam ve önemi hakkında Ģiirler okutulacak ve konuĢmalar yapılacaktır. Cumhuriyet Alanı‟nın temizlenmesi belediye tarafından, alınan yerleĢim Merasim Komutanlığı tarafından, güvenlik iĢleri Emniyet Müdürlüğü tarafından, öğrencilerle ilgili her türlü faaliyetin düzenlenmesi de Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından sağlanacaktır67. Tören sırasında öğrencilerin geçiĢi halk tarafından büyük tezahüratla karĢılanmıĢ ve dakikalarca alkıĢlanmıĢtır. AkĢamüzeri de Jandarma Birliği tarafından Fener Alayı tertip edilmiĢ ve böylece 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı‟nın 47. Yıldönümü yurdun her yerinde olduğu gibi Niğde‟de de neĢe içinde kutlanmıĢtır68.
1967 yılında Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı için okullarda gerekli çalıĢmalara 11 Nisan‟da baĢlanmıĢtır. Bayramın her yıldan daha parlak geçmesi için bütün gerekli iĢlerin yapıldığı belirtilmiĢtir69.
22 Nisan Cumartesi günü 12.00‟dan itibaren Ģehir baĢtanbaĢa bayraklarla donatılmıĢtır. Bütün okul, resmi daire, siyasi partiler ve bankalar tarafından hazırlanan çelenkler bandonun iĢtirakiyle saat 13.00‟da Cumhuriyet Meydanı'ndaki Atatürk Anıtı'na konmuĢtur. 23 Nisan günü törene katılacak öğrenciler alandaki yerlerini almıĢlardır. Halk tarafından Cumhuriyet Meydanı hıncahınç doldurulmuĢ, birçok kimse de otellerin damlarına ve balkonlarına çıkmıĢlardır. Bir grup öğrenci
67 “ġehrimizde 23 Nisan Çocuk Bayramı Kutlama Töreni”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3020, 22 Nisan 1966, s.
1.
68 “23 Nisan Milli Hâkimiyet ve Çocuk Bayramı ġehrimizde Törenle Kutlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr.
3021, 25 Nisan 1966, s. 1.
69 “23 Nisan Çocuk Bayramı Ġçin ÇalıĢmalara BaĢlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3309, 11 Nisan 1967, s.
1.
15
Abdulkadir Ariç‟in baĢkanlığında Vali Enver Kazanoğlu‟nu makamında ziyaret ederek törene davet etmiĢlerdir. Vali Enver Kazanoğlu, beraberinde Garnizon Komutanı Albay Macit Tamtekin, Belediye BaĢkanı Dr. Sami Yağız ve Milli Eğitim Müdürü Abdulkadir Ariç olduğu halde merasim alanına gelerek burada toplanmıĢ bulunan öğrencilerin ve halkın bayramını kutlamıĢlardır. Ardından bando eĢliğinde öğrenciler tarafından Ġstiklal MarĢı söylenmiĢtir. Buna müteakip bir grup öğrenci Türk çocuğunun andını söylemiĢlerdir. Bundan sonra kürsüye gelen Milli Eğitim Müdürü Abdülkadir Ariç günün anlam ve önemini belirten bir konuĢma yapmıĢtır.
Ardından her okuldan birer öğrenci Ģiir okumuĢlardır. KonuĢma bittikten sonra bandonun refakatinde merasim geçiĢi baĢlamıĢ, alfabetik sıraya göre okullar geçiĢe iĢtirak etmiĢlerdir. Bazı ilkokul öğrencilerinin giydikleri milli kıyafetler halkın büyük ilgisini çekmiĢtir. GeçiĢ töreni saat 12.00‟da sona erdikten sonra belediye tarafından sağlanan davul ve zurnalar, meydanda milli ve mahalli havalar çalarak halkın eğlenmesini sağlamıĢtır. Kutlama bu Ģekilde sona ermiĢtir70.
2.2.19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı
19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı için okullarda provalar baĢlamıĢ, provalara Öğretmen Okulu, Ticaret Lisesi ve Erkek Sanat Enstitüleri katılmıĢtır. 18 Mayıs günü öğleden sonra Ģehir stadyumunda son bir prova daha yapılacağı öğrenilmiĢtir71. 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı her yerde olduğu gibi Ģehirde de coĢkuyla kutlanmıĢtır. Öğrencilerin çeĢitli spor gösterileri halk tarafından büyük takdir toplamıĢtır. Bayram günü sabahın erken saatlerinde birçok resmi daire, okul ve Ģehrin ana caddeleri bayraklarla donatılmıĢtır. Törene katılacak okullar, sporcular ve bando saat 08.30‟da Hükümet Meydanı‟nda toplanmıĢtır. Resmi ve özel teĢekküller, dernekler, siyasi partiler ve bankaların hazırladıkları çelenkler Atatürk Anıtı‟na konmuĢtur. Ardından sporcular ve bando saat 09.15‟de stadyumda yerini almıĢtır.
Vali yanında Garnizon Komutanı, Belediye BaĢkan Vekili ve Milli Eğitim Müdürü ile alanda hazır bulunan öğrencilerin ve halkın bayramını kutlamıĢtır. Vali ve beraberindekilerin yerlerini almalarından sonra bir izcinin iĢareti üzerine bandonun refakatinde Ġstiklal MarĢı söylenip bayrak çekilmiĢtir. Bando refakatinde Dağ BaĢını Duman AlmıĢ MarĢı söylenmiĢtir. Bir öğretmen tarafından günün anlam ve önemini
70 “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Dün NeĢe Ġçinde Kutlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr.
3320, 24 Nisan 1967, s. 1.
71 “19 Mayıs Bayramı Ġçin Okullarda Provalar Devam Ediyor”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3041, 18 Mayıs 1966, s. 1.
16
belirten konuĢma yapılmıĢtır. KonuĢma ve Ģiirlerin ardından geçit töreni baĢlamıĢ, ardından kız ve erkek öğrenciler çeĢitli spor gösterilerinde bulunmuĢ, halk tarafından bu gösteriler takdir ile karĢılanmıĢ, dakikalarca alkıĢlanmıĢtır. Tören 12.00‟da sona ermiĢ, öğleden sonra da belediye hoparlöründen günün anlamı ile ilgili söz ve müzik yayını yapılmıĢtır. Böylece Gençlik ve Spor Bayramı Ģehirde neĢe içinde kutlanmıĢtır72.
1967 yıllının 19 Mayıs'ında Ģehir baĢtanbaĢa bayraklarla donatılmıĢ, törene katılacak okullar ve sporcular bando eĢliğinde Hükümet Meydanı‟nda toplanarak çeĢitli dernek ve partilerin hazırladıkları çelenkleri Atatürk Anıtı‟na koymuĢlar ve müteakiben stadyuma hareket etmiĢlerdir. 08.45‟te herkes stadyumdaki yerini almıĢ, saat 09.00‟da Vali yanında Garnizon Komutanı, Belediye BaĢkanı, Milli Eğitim Müdürü ve Beden Terbiyesi Bölge Müdürü ile beraber alanda hazır bulunan öğrenci, sporcu ve halkın bayramını kutlamıĢtır. Ardından bando ile birlikte Ġstiklal MarĢı söylenmiĢ, bir izci tarafından serene bayrak çekilmiĢtir. Vali Enver Kazanoğlu günün anlam ve önemini belirten bir konuĢma yapmıĢ, konuĢma defalarca alkıĢlanmıĢtır.
Ardından Öğretmen Okulu Öğretmeni Cengiz Aydemir gençlik adına bir konuĢma yapmıĢ, ardından merasim kumandanı tarafından Türk Ulusu ve CumhurbaĢkanımız için 3 defa “Sağ ol” çağrısı yapılmıĢ ve Dağ BaĢını Duman AlmıĢ MarĢı söylenmiĢtir.
Vali ve beraberindeki zevat, okulların ve sporcuların geçit törenini Ģeref tribününde ayakta kabul ederek selamlamıĢtır. Geçit töreninden sonra Kız Ġlk Öğretmen Okulu öğrencileri beden eğitimi gösterisinde bulunmuĢlar ve seyirciler tarafından Ģiddetle alkıĢlanmıĢlardır. Ardından lise öğrencileri de beden eğitimi gösterisinde bulunmuĢ, milli oyunlar oynanmıĢtır. Saat 12.00‟da tören sona ermiĢ, öğleden sonra belediye hoparlöründen günün önemi ile ilgili olarak Eğitim Araçları BaĢkanlığı ve Halk Eğitim BaĢkanlığı tarafından hazırlanan söz ve müzik yayını yapılmıĢtır. Bu mutlu güne önceki yıllardan farklı olarak halk büyük bir ilgi göstermiĢ ve bayram neĢe içinde kutlanmıĢtır73.
2.3. 27 Mayıs Anayasa ve Hürriyet Bayramı
27 Mayıs Anayasa ve Hürriyet Bayramı'nın 6. yıl dönümü törenle kutlanmıĢtır.
Halk bayrama içten gelen bir sevgi gösterisinde bulunmuĢtur. Bayram 26 Mayıs saat
72“19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı Dün ġehrimizde NeĢe Ġçinde Kutlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr.
3042, 20 Mayıs 1966, s. 1.
73 “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı ġehrimizde de NeĢe Ġçinde Kutlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr.
3341, 22 Mayıs 1967, s. 1-4.
17
12.00‟da belediye tarafından atılan bir topla halka duyurulmuĢtur. Aynı gün saat 13.00‟da hazırlanan çelenkler Atatürk Anıtı‟na konulmuĢtur. 27 Mayıs sabahı bütün resmi binalar ve ana caddeler bayraklarla donatılmıĢ, 08.30‟da bilumum resmi daireler, özel kurumlar, askerlik Ģubeleri Garnizon Komutanı‟nı makamında ziyaret edip günün mutlu olmasını dilemiĢlerdir. Saat 09.00‟da Vali ve beraberinde Garnizon Komutanı Cumhuriyet Alanı‟na girerek okulların ve halkın bayramını kutlamıĢlardır.
Ardından liseli bir izci tarafından verilen (Ti) iĢareti ile Ġstiklal MarĢı söylenmiĢ, serene bayrak çekilmiĢtir. Garnizon Komutanı ve diğer okullardan birer öğrenci günün anlam ve önemini belirten konuĢmalar yapmıĢtır. Merasim MarĢı ile okulların geçit töreni baĢlamıĢtır. Halk büyük ilgi gösterisinde bulunmuĢ, öğleden sonra da belediye hoparlörü ile bayramla ilgili yayınlar yapılmıĢtır. Saat 21.00‟da bandonun iĢtirakiyle jandarmanın düzenlediği Fener Alayı da oldukça takdir toplamıĢtır.
Böylece bu yıl da Hürriyet ve Anayasa Bayramı Ģehirde neĢe içinde kutlanmıĢtır74. 1967 yılında 26 Mayıs saat 12.00‟da belediye tarafından yapılacak olan top atıĢı ile 27 Mayıs Anayasa ve Hürriyet Bayramı'nın 7. yıldönümünün halka duyurulacağı belirtilmiĢtir75. 27 Mayıs sabah saat 08.30‟da bilumum resmi daire ve özel kurumlar, askerlik Ģubesine giderek Garnizon Komutanı‟nı makamında tebrik etmiĢlerdir.
Garnizondaki kutlama töreni bittikten sonra saat 09.00‟da Vali ve beraberinde Garnizon Komutanı alana gelerek merasim birliğinin, sporcuların ve halkın bayramını kutlamıĢlardır. Kutlama iĢi sona erdikten sonra bir izcinin verdiği (Ti) iĢareti ile istiklal MarĢı söylenmiĢ ve alandaki bayrak serene çekilmiĢtir. Ardından günün anlam ve önemini belirten konuĢmalar yapılmıĢ, geçit töreni baĢlamıĢtır. Törenin ardından öğleden sonra da belediye hoparlöründen bayramla ilgili yayınlar yapılmıĢtır.
AkĢamüzeri de saat 21.00‟da jandarma ve Ģube erleri tarafından Fener Alayı düzenlenmiĢ ve halk tarafından takdirle alkıĢlanarak tören son bulmuĢtur76.
2.4. 30 Ağustos Zafer Bayramı
Büyük Zafer'in 44. yıl dönümü Ģehirde yapılan büyük bir törenle kutlanmıĢ, tören 10.00‟da baĢlamıĢ, Ģehir bandosunun çaldığı Ġstiklal MarĢı'na müteakip çeĢitli dernek ve teĢekküller tarafından hazırlanan çelenkler Atatürk Anıtı‟na konmuĢtur. Bu
74 “Bütün Yurtta Olduğu Gibi 27 Mayıs Anayasa Hürriyet Bayramı ġehrimizde de Törenle kutlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3048, 30Mayıs 1966, s. 1.
75 “27 Mayıs Anayasa ve Hürriyet Bayramı Yarın ġehrimizde de Törenle Kutlanacak”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3345, 26 Mayıs 1967, s. 1.
76 “27 Mayıs Bayramı ġehrimizde de kutlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3346, 29 Mayıs 1967, s. 1.
18
sırada Garnizon Komutanlığı adına konuĢan Jandarma Üsteğmen Pekcan Cengiz yaptığı konuĢmada bu mutlu günün önemini belirtmiĢ ve halk tarafından dakikalarca alkıĢlamıĢtır. BaĢta Bor Ana Tamir Fabrikası Müdürü hemĢerimiz, Levazım Yarbayı Muzaffer Tekiner ile subay, astsubay ve erleri geçit törenine katıldıktan sonra yine kendi birliklerine ait bandonun refakatinde çeĢitli gösterilerde bulunmuĢlardır.
Bununla birlikte birliğin maskotu olarak teğmen elbisesiyle törene katılan 5-6 yaĢındaki bir çocuğun da hareketi bir hayli takdir toplamıĢtır. Ardından 21.30‟da Jandarma Komutanlığı ve Askerlik ġubesi‟ne mensup erlerin iĢtiraki ile düzenlenen Fener Alayı, bandonun iĢtiraki ile caddelerde gezerek marĢlar söylemiĢ ve bu tarihi günü bütün canlılığıyla kutlamıĢlardır. 44. yıl dönümü kutlanan Zafer Bayramı vatandaĢlar tarafından büyük ilgi görmüĢtür77.
1967 yılında büyük zaferin 45. yıldönümü yurdun her yerinde olduğu gibi Ģehirde de parlak bir törenle kutlanmıĢtır. Tören 10.30‟da Askerlik ġubesi‟nde Garnizon Komutanı ve Vali Kazanoğlu‟nun birlikte tebrik kartı kabul etmeleri ile baĢlamıĢ, saat 11.00‟da Vali, Garnizon Komutanı ile beraber Hükümet Meydanı‟ndaki Atatürk Anıtı önünde bulunan merasim yerine gelerek buradaki merasim kıtasını ve halkın bayramını kutlamıĢlardır. Bandonun Ġstiklal MarĢı'nı çalmasından sonra Atatürk Anıtı‟na çelenkler konmuĢ, ardından Askerlik ġubesi'nden Ziya Kapçak günün anlam ve önemini belirten bir konuĢma yapmıĢtır. Bundan sonra Bor Ana Tamir Birliği'ne mensup erlerin geçiĢi halk tarafından dakikalarca alkıĢlanmıĢtır.
Gündüz ki tören böylece sona erdikten sonra akĢam Jandarma Komutanlığı ve Askerlik ġubesi‟ne mensup erlerin katılımı ile saat 21.30‟da Ģehir bandosunun refakatinde tertip edilen Fener Alayı büyük takdirle karĢılanmıĢ, halk erlere büyük sevgi gösterisinde bulunmuĢtur. Böylece büyük zaferin 45. yıldönümü bu yıl da parlak bir törenle sona ermiĢtir78.
2.5. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
1966 yılında bayramın 28 Ekim Cuma günü saat 12.00‟da baĢlayacağı ve 30 Ekim Pazar günü saat 00.00‟da sona ereceği belirtilmiĢ ve tören için gerekli
77 “Zafer Bayramının 44. Yıl Dönümü ġehrimizde de Parlak Törenle Kutlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr.
3127, 31 Ağustos 1966, s. 1.
78 “Zafer Bayramının 45. Yıl Dönümü Dün ġehrimizde de Parlak Törenle Kutlandı”, Niğde’nin Sesi, Nr. 3426, 31 Ağustos 1967, s. 1.
