• Sonuç bulunamadı

Bazı az gelişmiş ülkelerde değişim çeşitli nedenlerle tersine dönüğünden model en tutarlı eleştirilerini ölüm hızının düşüşüne ilişkin öngörüsü üzerinden almaktadır.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Bazı az gelişmiş ülkelerde değişim çeşitli nedenlerle tersine dönüğünden model en tutarlı eleştirilerini ölüm hızının düşüşüne ilişkin öngörüsü üzerinden almaktadır."

Copied!
6
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

6 Epidemiyolojik Geçişler ve Coğrafi Farklılıklar

 Demografik geçiş modelinin sağladığı pek çok avantaja karşın, model,

araştırmacıların bir kısmı tarafından modelin sadece Avrupa ülkelerinin deneyimini esas aldığı görüşüyle ciddi şekilde eleştirilmektedir.

 Bazı az gelişmiş ülkelerde değişim çeşitli nedenlerle tersine dönüğünden

model en tutarlı eleştirilerini ölüm hızının düşüşüne ilişkin öngörüsü üzerinden almaktadır.

 Örneğin, Sahra-altı Afrika’nın bazı kesimlerinde yaklaşık 20 yılda HIV/AIDS

nedeniyle ölüm hızının artışı nedeniyle yaşam sürelerinin kısalmakta oluşu modele ciddi bir eleştiri olarak görülmektedir.

(2)

6 Epidemiyolojik Geçişler ve Coğrafi Farklılıklar

 Sağlık coğrafyacıları ise daha çok nüfus artışına ve azalmasına neden olan

etmenler üzerine odaklanmaktadırlar. Ölümlerin nasıl meydana geldiği ise özel olarak öneme sahip bir konudur.

Epidemiyolojik Geçiş Modeli zamanla ölümlerde meydana gelen

azalmanın nedenlerine odaklanmıştır.

 Bu modelin temel öngörüsü, bir nüfusta enfeksiyonel hastalıklardan

meydana gelen ölümlerin zamanla azalacağı fakat bunun yerini dejeneratif ve yapay hastalıkların artacağı üzerine kuruludur.

(3)

6 Epidemiyolojik Geçişler ve Coğrafi Farklılıklar

Dejeneratif hastalıklar, eklem bozukluğu, kireçlenme (arthritis) ve şeker

hastalığı (diabetes) gibi genellikle fiziksel fonksiyonların yavaşlamasıyla kendini belli eden zayıflamanın ortaya çıktığı ve sonuçta ölüme neden olan hastalıklardır.

Bu tür hastalıklar kroniktir (chronic), bunun anlamı ise hastalığın uzun

(4)

6 Epidemiyolojik Geçişler ve Coğrafi Farklılıklar

 Böylece özellikle son zamanlarda tıbbi teknolojik ilerlemeler ve sağlık

hizmetlerinin yaygınlaşması öncelikle bebek ölüm hızının azalmasını ve tüm dünyada ortalama yaşam süresinin uzamasını sağlamıştır.

 Ancak yaşam süresinin uzaması bireylerin kalp hastalıkları ve kanser gibi

dejeneratif hastalıklara yakalanma olasılığını da ciddi şekilde artırmıştır.

 Örneğin, Avrupa kıtasında meydana gelen ölümlerin üçte ikisinden kanser

ve onunla ilişkili diğer hastalıklar sorumlu olmaktadır.

 Bu gruptaki hastalıklar ise yaşam stili hastalıkları (lifestyle disases) olarak

adlandırılmakta ve bu tür hastalıklar çoğu kez kötü beslenme, sigara kullanımı veya sınırlı egzersize sahip olmaktan kaynaklanmaktadır.

(5)

6 Epidemiyolojik Geçişler ve Coğrafi Farklılıklar

 Ülkeler sahip oldukları teknolojik durumlara göre epidemiyolojik geçişin

farklı aşamalarında bulunmaktadır.

 Örneğin İsveç, İngiltere ve Galler gibi ölümlülük örüntüsünü ilkin

değiştirebilen ülkelerin söz konusu geçişi yavaşça yaşayan ilk ülkeler olduğudur.

 Tam tersine geçişi daha sonradan oldukça hızlı deneyimleyenler bilimsel

(6)

6 Epidemiyolojik Geçişler ve Coğrafi Farklılıklar

 Diğer yandan düşük gelirli bölgenin pek çok ülkesi, epidemiyolojik geçişin

orta safhasında gözükmektedir.

 Bu ülkelerin yoksul halklarının karşı karşıya kaldığı enfeksiyonel hastalıklar

karşısında yatırımlarının önemli bir kısmını sağlık hizmetlerine ayırmaya çalıştıklarından ve salgın hastalıklarla mücadele etmeyi planlamak zorunda kalmalarından bu çabalar onların ekonomilerinin daha hızlı kalkınmasında da bir engel olarak durmaktadır.

 Dolayısıyla bu ülkelerin karşı karşıya oldukları bu zorluklar “çifte hastalık

yükü (double burden of disease) olarak adlandırılmaktadır.

Referanslar

Benzer Belgeler

Mektebin evvel emirde kısaca bir tarihçesini arzedeyim: Talim ve ter­ biye meslekinin Türkiyede en kadim bir müessesesi olan mektebimiz 1264 tarihinde

[11] Solu- numsal ve kalple ilgili komplikasyonlarda farklı tedavi yöntemleri uygulanmakta, dopamin, dobutamin des- teği yanında alfa blokör ilaçlar ve akrep antivenomu... Karakuş

KY’den ölüm, ani ölüme göre daha fazla ve natriüretik peptid seviyesi yüksek olan- larda, daha düşük EF olanlarda ve atrial fibrilasyonu olanlarda fazladır.. PARADIGM HF

Ekim ay›nda Güvercinlik Koyu’nda (Bod- rum/Mu¤la) yapt›¤›m›z bir dal›fltaysa di¤er bir tür olan Cassiopea andromeda’ya rastlad›k.. ‹lk gördü¤ümüzde

Türkiye Sinema ve Audiovisuel Kültür Vakf› (TÜRSAK), Uluslararas› Sinema Ta- rih Buluflmas› festivalinin dördüncüsünü, 16-23 Kas›m tarihleri aras›nda

Asetilen için bulunan deneysel ve teorik yanma hızı değerleri bu denkleme konulmuş ve elde olunan alev cep­. hesi kalınlığı X ya göre Şekil: 11

1997 y›l›nda ABD Montana’da ama- tör bir fosil avc›s› taraf›ndan ortaya ç›kar›lan yaklafl›k 30 cm uzunlu¤undaki kafatas›, flu ana kadar bulunan en küçük (tahminen

Kronik a¤r›, altta yatan fizyopatolojik mekanizmalar›n tan›nmaya bafllad›¤› Fibromiyalji Sendromu (FMS) veya Nöropatik A¤r› (NA) sonucu geliflebilece¤i gibi,