TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Hamdi GÜLEÇ
Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ
BAŞVURU SAHİBİ:
Eğilim Ulaşım Altyapı Sis. Mad. Müh. İnş. A.Ş.-Nuhoğlu İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı, Küçükbakkalköy Mah. Selvili Sok. No: 4/32 Ataşehir/İSTANBUL
İHALEYİ YAPAN İDARE:
TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü Emlak ve İnşaat Dairesi Başkanlığı, Talatpaşa Bulvarı No: 3 06330 Altındağ/ANKARA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2016/157718 İhale Kayıt Numaralı “Mersin Yenice Lojistik Merkezi II. Etap İnşaat İşi”
İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü Emlak ve İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından 11.07.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Mersin Yenice Lojistik Merkezi II.
Etap İnşaat İşi” ihalesine ilişkin olarak Eğilim Ulaşım Altyapı Sis. Mad. Müh. İnş. A.Ş.- Nuhoğlu İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 24.11.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.12.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.12.2016 tarih ve 68883 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.12.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2016/2955 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, tekliflerinin mesleki ve teknik yeterliklerinin tespitine ilişkin olarak sunulan iş deneyim belgesine konu işlerin benzer iş olarak belirlenen A/VII grubu işler kapsamında olmadığı ve asgari iş deneyim tutarının karşılanmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ne var ki söz konusu belgenin "Sabiha Gökçen Havaalanı Yeni Dış Hatlar Terminal Binası ve Mütemmimleri Projesinin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması" işine ilişkin bir iş denetleme belgesi olduğu ve anılan iş kapsamında gerçekleştirilen terminal binası yapım işinin ihale konusu iş kapsamında gerçekleştirilecek hizmet binası yapım işi ile nitelik ve teknik itibariyle birebir aynı olmasına rağmen adı geçen imalatların ihale konusu iş kapsamında değerlendirmeye alınmadığı, diğer taraftan bahse konu iş kapsamındaki apron imalatlarına ilave olarak taksirut inşaatı işlerinin de A/VII grup işler kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, ayrıca Yap-İşlet-Devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilen ve bedel içeren bir sözleşmeye ilişkin olarak düzenlenen iş deneyim belge tutarının tespitinde projenin yatırım maliyeti üzerinden hesaplama yapılması gerekirken TCDD'nin 2008 yılı birim fiyatları esas alınarak yapılan hesaplamanın hukuki dayanağı bulunmadığı, bununla beraber söz konusu hesaplamanın birim fiyatlar üzerinden
yapılması halinde 26.03.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Tebliği’nde havaalanları için belirlenen m2 birim maliyetinin esas alınması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.
İhale konusu işin
a) Adı:Mersin Yenice Lojistik Merkezi II. Etap İnşaatı Yapım İşi b) Yatırım proje no'su/kodu:2007.E010050.07.42
c) Miktarı (fiziki) ve türü:
Anahtar Teslim Kısım(Üstyapı): Yaklaşık 8.000 m27 adet idari bina
Birim Fiyat Kısım(Altyapı): Yaklaşık 80.000 m2saha betonu, demiryolu bağlantı işleri, üstgeçit köprüsü ve tesis karayolu bağlantısı ile saha aydınlatma ve altyapı işleri
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Yapılacağı yer: MERSİN–Yenice” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri”
başlıklı 7’nci maddesinde “7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:
7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,
c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,
d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80'inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80'inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80'ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20'sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz.
Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.
…
7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:
Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği Ek-1 eki "Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesinde yer alan A-VI veya A-VII grubu” işler benzer iş olarak kabul edilecektir.
7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar: İnşaat Mühendisliği” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1.
İstekliler, ihale dokümanında kendilerine verilmiş olan teklif mektubu standart formunda belirtildiği şekilde işin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, diğer kısmı için her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat teklif olmak üzere karma teklif vereceklerdir. İhale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle karma sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,
Bahse konu Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 46’ncı maddesinde ise “…Teklifin birim fiyatlı kısmına ait bilgiler:
Saha betonu Boşaltma çukuru
Ada içi yollar (Beton kaplamalı)
Saha aydınlatma ve CCTV kamera güv. sistemleri Yağmur suyu, Kanalizasyon, İçme suyu altyapı işleri Lojistik merkez eksik demiryolu bağlantı hatları
35 mt. açıklıklı üstgeçit köprüsü ve 3,5 km tesis karayolu Bağlantısı Teklifin anahtar teslim götürü kısmına ait bilgiler:
Hizmet Binası Sosyal Tesis Binası Lojistik Müd. Binası Tesisler Trafik Müd. Binası Gözetleme Kulesi
Mekanik Atölye Binası
Giriş Kontrol Binası” düzenlemesi bulunmaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “…b) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle benzer özellikteki işleri,
…
d) İş deneyim belgesi: Adayın veya isteklinin ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimini gösteren; iş bitirme belgesi, iş durum belgesi, iş denetleme belgesi ve iş yönetme belgesini,…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde
“(1) Aday veya isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri, ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur.
…
(4) Yapım işlerinde iş deneyiminde değerlendirilecek benzer işlerin belirlendiği
tebliğde belirtilen esaslara uygun biçimde, hangi nitelikteki iş ya da işlerin benzer iş kabul edileceği idarece tespit edilir ve ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilanda veya davet mektubunda belirtilir…” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “İş deneyim tutarının tespiti” başlıklı 46’ncı maddesinde “(1) İş deneyim belgelerine, fiilen gerçekleştirilen, denetlenen veya yönetilen işlerin tutarı olarak, devam eden işlerde ara hakediş raporlarındaki, geçici kabulü yapılmış işlerde ise hakediş raporları ve varsa kesin hakediş raporundaki iş veya görevle ilgili tutarlar herhangi bir güncelleştirmeye tabi tutulmadan yazılır.
(2) Bu tutar;
…
b) Yurt içinde anahtar teslimi götürü bedel veya teklif birim fiyat ya da karma teklif alınmak suretiyle sözleşmeye bağlanan işlerde; fiyat farkları hariç, varsa yasal keşif artışları dâhil hakedişteki sözleşme fiyatları ile yapılan işin tutarı üzerinden,
c) Yabancı para birimi cinsinden sözleşmeye bağlanan işlerde ise; varsa fiyat farkları hariç, yasal keşif artışları dâhil, sözleşme fiyatları ile işin döviz cinsinden tutarı üzerinden,
…
d) Kontrol şefi ve şantiye şefi ile işin tümünden sorumlu olarak görevlendirilen kontrol mühendisinin iş deneyimi, aldıkları lisans eğitimlerine bakılmaksızın denetledikleri işin tamamı üzerinden,
…
belirlenir.
…
(6) Kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin iş deneyim tutarının tespitinde, yapı ruhsatında belirtilen inşaatın yüzölçümü ile sözleşmenin imzalandığı yıla ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğde inşaatın sınıfına ve grubuna göre belirlenen yapı birim maliyetinin çarpılması suretiyle hesaplanan bedelin % 60’ı esas alınır.” hükmü,
Bahse konu Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde “(1) Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.
(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz.
…
(6) İş deneyim belge tutarlarının değerlendirilmesinde;
a) İş bitirme ve iş durum belge tutarları tam olarak,
b) Denetim veya yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarları beşte bir oranında,
dikkate alınır...” hükmü,
Söz konusu Yönetmelik’in “İş deneyim tutarının güncellenmesi” başlıklı 49’uncu maddesinde “(1) İş deneyimini gösteren belgelerde yazılı tutarlar aşağıdaki şekilde güncellenir:
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel veya teklif birim fiyat ya da karma teklif üzerinden sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyim belgeleri; sözleşmenin yapıldığı aydan bir önceki aya ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
…
(3) Türk Lirası üzerinden teklif verilen ihalelerde, yabancı para birimi cinsinden sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin tutarları, belgeye konu işin sözleşme tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilir. Bulunan bu tutar, birinci fıkranın (b) bendine göre güncellenir.” hükmü yer almaktadır.
Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği’nin 2’nci maddesinde “Yapım işlerinde benzer işlerin belirlenmesinde ve değerlendirilmesinde aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir:
…
2.5. (Ek-1)’de yer alan listedeki işlerin bünyesinde olan ancak, yapının bir parçası olarak tek başına ihale edilecek olan işler için benzer iş belirlemesi yapılırken, ihale konusu iş ve/veya işlere ilişkin iş deneyim belgeleri sunulabileceği gibi ihale konusu işi de içeren iş deneyim belgelerinin de sunulabileceğinin belirtilmesi gerekmektedir. İhale konusu işe ilişkin iş deneyim belgesi yerine ihale konusu işi de içeren bir iş deneyim belgesi sunulduğu ve ihale konusu iş tutarının iş deneyim belgesi üzerinden tespit edilemediği hallerde, ihale konusu iş tutarının tespit edilebileceği bilgi ve belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur. Örneğin; bir binanın sadece sıhhi tesisat yapımına ilişkin bir ihaleye CI grubuna ait iş deneyim belgesi sunan aday veya istekliler katılabileceği gibi kapsamında sıhhi tesisat işleri olan BIII grubu bir binaya ilişkin iş deneyim belgesi sahibi aday veya istekli de katılabilecektir. Benzer şekilde bir tünel yapım işi ihalesine AII grubu iş deneyim belgesi sahibi aday veya istekli katılabileceği gibi örneğin kapsamında tünel yapım işi olan AVIII grubu iş deneyim belgesi ile de aynı ihaleye katılmak mümkündür.
…
2.8. Birden fazla gruptan işleri içeren iş deneyim belgelerinde, ihale konusu işe benzer nitelikteki işler değerlendirmeye alınır. Örneğin; bir rekreasyon alanı yapım işinde, iş kapsamında BIII grubuna giren bir bina inşasının da gerçekleştirilmesi durumunda; iş deneyim belgesi sahibi, BIII grubu işleri ayrıştırılmak suretiyle BIII grubu iş deneyimi istenen bir ihaleye katılabilecektir…” açıklamaları yer almaktadır.
Yapım İşlerinde Benzer İş Gruplar Tebliği’nde AVI ve AVII Grup İşler aşağıdaki şekilde belirtilmiştir.
A) ALT YAPI İŞLERİ
VI. GRUP: DEMİRYOLU İŞLERİ (ALTYAPI+ÜSTYAPI) 1. Demiryolları
2. Metro inşaatları 3. Raylı sistemler
4. Füniküler raylı taşıma tesisleri VII. GRUP: HAVAALANI İŞLERİ 1. Havaalanı pistleri
2. Havaalanı apron ve taksirut inşaatı
Kamu ihale mevzuatı uyarınca, isteklilerin ihale konusu iş veya benzer iş ile ilgili deneyimlerinin tespiti amacıyla istenilen iş deneyim belgelerinin değerlendirilmesinde, isteklilerce sunulan iş deneyim belgelerine konu işlerin, ihale konusu işe veya idarece belirlenen benzer iş tanımına uygun olup olmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir.
Yaklaşık maliyet hesabına ilişkin belgeler incelendiğinde, ihale konusu iş kapsamında inşaat altyapı işleri, elektrik altyapı işleri, mekanik altyapı işleri, demiryolu üstyapısı bağlantı işleri ve üstyapı imalatları bulunduğu, söz konusu üstyapı imalatları içerisinde ise gözetleme kulesi, sosyal tesis binası, hizmet binası, trafik tesisler binası, lojistik müdürlüğü binası, giriş kontrol binası ve mekanik atölye binası olmak üzere 7 adet bina bulunduğu tespit edilmiştir.
Başvuru sahibi Eğilim Ulaşım Altyapı Sis. Mad. Müh. İnş. A.Ş.-Nuhoğlu İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından sunulan şikayete konu iş deneyim belgesi incelendiğinde, anılan belgenin Eğilim Ulaşım Altyapı Sis. Mad. Müh. İnş. A.Ş.’nin %50’den fazla hissesine sahip ortağı olan Mustafa Karakoç adına Savunma Sanayi Müsteşarlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından “Sabiha Gökçen Havaalanı Yeni Dış Hatlar Terminal Binası ve Mütemmimleri Projesinin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması” işi için düzenlenen sözleşme tarihi 19.03.2008, geçici kabul tarihi 31.10.2009, ilk sözleşme bedeli 251.499.344,00 EUR ve toplam sözleşme bedeli 274.416.853,00 EUR olan 06.06.2016 tarihli ve 25664-Y-İST-2-4 sayılı iş denetleme belgesi olduğu, inşaat mühendisi meslek unvanlı ilgilinin kontrol şefi olarak 19.03.2008-31.10.2010 tarihleri arasında görev yaptığı ve mesleği ile ilgili olarak hissesine düşen belge tutarının 274.416.853,00 EUR olduğu tespit edilmiştir.
İncelenen iş denetleme belgesine konu iş kapsamında betonarme ve çelik yapıda olmak üzere 230.169 m2terminal binası ile mütemmimlerini oluşturan bina tipi diğer yapılar, yine betonarme yapıda olmak üzere 4718 araç ile 72 otobüs kapasiteli 153.080 m2 katlı otopark ve 128.229 m2apron inşaatı imalatının gerçekleştirildiği görülmüştür.
İhaleyi gerçekleştiren idare tarafından anılan iş denetleme belgesi kapsamında yer alan işlerden 128.229 m2 apron inşaatı imalatının Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesinde yer alan A-VII grubu işler içerisinde değerlendirildiği, diğer üstyapı işlerinin ise benzer iş olarak belirlenen A-VI veya A-VII grubu işler kapsamında yer almadığından bahisle apron imalatına ilişkin gerçekleştirilen kısımların as-build projeler üzerinden miktar tespitinin yapılarak 2008 yılı birim fiyatları üzerinden belge tutarının hesaplandığı ve asgari iş deneyim tutarının karşılanmadığı sonucuna varıldığı anlaşılmıştır.
İdari Şartname’nin 7.6’ncı maddesinde A-VI veya A-VII grubu işlerin benzer iş olarak belirlendiği, ihale konusu iş kapsamında ise inşaat, elektrik ve mekanik altyapı işleri, demiryolu üstyapısı bağlantı işleri ile 7 adet binaya ait üstyapı imalatları bulunduğu, başvuru sahibi tarafından sunulan iş denetleme belgesine konu iş içerisinde yer alan apron inşaatı imalatının Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesinde yer alan A-VII grubu işler içerisinde değerlendirilmesi gerektiği, bununla birlikte anılan belge kapsamında gerçekleştirilen terminal binası ile mütemmimlerini oluşturan bina tipi diğer yapılar ve otopark imalatlarının ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında yer almadığı anlaşıldığından bahse konu inşaat işlerinin iş deneyim belge tutarının tespitinde değerlendirmeye alınmamasında mevzuata aykırılık bulunmadığı neticesine ulaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş deneyim belgelerine ilişkin diğer hususlar” başlıklı 42’nci maddesinde “42.1. Sözleşmesinde yapım işine ait bir bedel yer almayan Yap-İşlet- Devret (YİD) modeli ile gerçekleştirilen yapım işleri için düzenlenmiş iş deneyim belgeleri, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimini tevsik eden belge olarak kullanılamayacaktır.” açıklaması yer almaktadır.
Bu itibarla, Eğilim Ulaşım Altyapı Sis. Mad. Müh. İnş. A.Ş.’nin %50’den fazla hissesine sahip ortağına ait iş denetleme belgesinin bedel içeren bir sözleşmeye dayalı olup olmadığı hususunun açıklığa kavuşturulmasını teminen, belgeyi düzenleyen Milli Savunma Bakanlığı Savunma Sanayi Müsteşarlığı’ndan 26.12.2016 tarihli ve 24194 sayılı yazı ile söz konusu iş denetleme belgesine konu iş kapsamında imzalanan sözleşmenin gönderilmesi talep edilmiştir.
Anılan idare tarafından 04.01.2017 tarihli ve 337 sayılı yazı ile gönderilen uygulama sözleşmesi ve eki sözleşmeler incelendiğinde, “Sabiha Gökçen Havaalanı Yeni Dış Hatlar Terminal Binası ve Mütemmimleri Projesinin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılmasına” ilişkin olarak 19.03.2008 tarihinde imzalanan uygulama sözleşmesinde toplam yatırım tutarının 251.499.344,00 Avro olarak belirtildiği, anılan sözleşmenin “Maliyet Artışları” başlıklı 9’uncu maddesinde yer alan “…idare tarafından görev konusu işlerler ilgili olmak ve toplam yatırım tutarının %30’unu geçmemek şartıyla ilave bir yatırım istenmesi halinde, taraflar arasında ek bir sözleşme düzenlenecek olup…” hükümleri uyarınca yaptırılacak ilave işler için 2.556.434,00 Avro yatırım tutarındaki 28.07.2008 tarihli ek sözleşme ve 20.361.075,00 Avro yatırım tutarındaki 15.10.2009 tarihli ikinci ek sözleşmenin imzalandığı tespit edilmiştir.
Yap-İşlet-Devret modeli ile gerçekleştirilen işlerde işin sözleşmesinde öngörülen yatırım tutarı genellikle, görevlendirme kararı verilen istekli tarafından teklifi kapsamında önerilen tahmini toplam sabit yatırım tutarı niteliğindedir. Bu bedel çoğunlukla ilgili işin ihalesinin sonuçlandırılmasında bir değerlendirme kriteri olarak kullanılmamakta, sözleşme kapsamındaki finansman, teminat, ceza vb. uygulamalarda esas alınmaktadır. Ayrıca bahse konu yatırım tutarı içerisinde projelendirme, müşavirlik hizmetleri, finansman, tefrişat, bakım onarım ve işletme gibi yapım işleri kapsamı dışındaki iş kalemleri yer almakta olup idaresince sözleşme kapsamında düzenlenmiş olan herhangi bir hakediş raporu bulunmadığından adı geçen iş kalemlerine ilişkin maliyet tutarlarının tespitine de imkân bulunmamaktadır. Öte yandan, ilgili yapım işlerinin fiilen söz konusu tahmini yatırım tutarının altında veya üzerinde bir bedelle tamamlanması ihtimal dâhilindedir. Bu açıdan bir değerlendirme yapıldığında Yap-İşlet-Devret modeli ile gerçekleştirilen işlerin sözleşmelerinde yer verilen yatırım tutarının işletme dönemi öncesi yapım işlerinin bedeli niteliğinde kabul edilmesi yerinde olmayacaktır.
Bu çerçevede, yapım işine ait bir bedel içeren ve Yap-İşlet-Devret (YID) modeli ile gerçekleştirilen yapım işlerine ait sözleşme bedelinin kamu ihale mevzuatında öngörüldüğü şekilde yapılan ve/veya yapılacak olan iş karşılığına denk gelen bir bedel mahiyetinde olmadığı dikkate alındığında söz konusu iş deneyim belgelerine ait tutarların ne şekilde değerlendirileceğinin tespiti gerekmektedir. Zira bu konuya ilişkin kamu ihale mevzuatında açık bir düzenleme yer almamaktadır.
Hamdi GÜLEÇ Başkan
Şinasi CANDAN II. Başkan
Erol ÖZ Kurul Üyesi
Köksal SARINCA Kurul Üyesi
Hasan KOCAGÖZ Mehmet ATASEVER Oğuzhan YILDIZ Bununla beraber para karşılığı satış içermeyen, bağımsız bölümlerin inşası karşılığında, bu bağımsız bölümlerin bir kısmının müteahhide verilmesini bedel olarak öngören ve kendine özgü niteliği olan kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde de sözleşme bedeli bulunmamakta olup 07.06.2014 tarihinde yapılan mevzuat değişiklikleri ile kat karşılığı inşaat sözleşmelerine dayanılarak gerçekleştirilen yapım işleri için düzenlenmiş iş deneyim belgelerinin iş deneyimini tevsik edici belge olarak kabul edilmeye başlandığı, bu sözleşmelere ait belge tutarının tespiti için de özel bir düzenleme yapıldığı, diğer taraftan yukarıda açıklandığı üzere Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ile gerçekleştirilen yapım işlerine ilişkin sözleşmelerde yer alan yatırım maliyeti tutarının tamamıyla değerlendirmeye alınmasının mümkün olmadığı göz önünde bulundurulduğunda kat karşılığı inşaat sözleşmelerine ilişkin düzenlenen iş deneyim belge tutarlarının tespit edilmesine ilişkin kriterlerin kıyasen bu konuda da uygulanabileceği sonucuna varılmıştır.
Yukarıda aktarılan açıklamalar doğrultusunda, adı geçen istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesine konu iş kapsamında gerçekleştirilen apron inşaatına ilişkin kısımların idarece miktar tespitinin yapılarak değerlendirmeye alınacak belge tutarının 2008 yılı birim fiyatları üzerinden hesaplanmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı neticesine ulaşılmıştır.
Diğer taraftan, şikâyete konu iş deneyim belgesine dair iş içerisinde yer alan apron imalatlarının Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkındaki Tebliğ’in V. Sınıf B grubu yapılar dâhilindeki havaalanları kapsamında değerlendirilmesi gerektiği iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede, anılan Tebliğ’in V. Sınıf B grubu yapılar kısmında havaalanları için tespit edilen m2 birim maliyetlerinin üstyapılara ilişkin olduğu, bu itibarla bahse konu apron imalatlarının bu kapsamda değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası bu yönüyle yerinde bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
Kurul Üyesi Kurul Üyesi Kurul Üyesi
KARŞI OY İnceleme konusu ihalede,
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiasının incelenmesi neticesinde, Kurul çoğunluğunca, “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
İncelenen ihalede, Eğilim Ulaşım Altyapı Sis. Mad. Müh. İnş. A.Ş.-Nuhoğlu İnş. San.
ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından sunulan iş deneyim belgesinin, Eğilim Ulaşım Altyapı Sis.
Mad. Müh. İnş. A.Ş.’nin %50’den fazla hissesine sahip ortağı olan Mustafa Karakoç adına Savunma Sanayi Müsteşarlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından “Sabiha Gökçen Havaalanı Yeni Dış Hatlar Terminal Binası ve Mütemmimleri Projesinin Yap-İşlet- Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması” işi için düzenlenen iş denetleme belgesi olduğu, anılan belgeye konu iş kapsamında betonarme ve çelik yapıda olmak üzere 230.169 m2 terminal binası ile mütemmimlerini oluşturan bina tipi diğer yapılar, yine betonarme yapıda olmak üzere 4718 araç ile 72 otobüs kapasiteli 153.080 m2katlı otopark ve 128.229 m2apron inşaatı imalatının gerçekleştirildiği, idarece söz konusu iş denetleme belgesi kapsamında yer alan işlerden 128.229 m2 apron inşaatı imalatının Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesinde yer alan A-VII grubu işler içerisinde değerlendirildiği, diğer üstyapı işlerinin ise benzer iş olarak belirlenen A-VI veya A-VII grubu işler kapsamında yer almadığından bahisle idarece apron imalatına ilişkin gerçekleştirilen kısımların as-build projeler üzerinden miktar tespitinin yapılarak 2008 yılı birim fiyatları üzerinden belge tutarının hesaplandığı ve asgari iş deneyim tutarının karşılanmadığı sonucuna varıldığı anlaşılmıştır.
Anılan kararda, başvuru sahibi istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesine konu iş kapsamında gerçekleştirilen apron inşaatına ilişkin kısımların idarece miktar tespitinin yapılarak değerlendirmeye alınacak belge tutarının 2008 yılı birim fiyatları üzerinden hesaplanmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı, ayrıca anılan Tebliğ’in V. Sınıf B grubu yapılar kısmında havaalanları için tespit edilen m2 birim maliyetlerinin üstyapılara ilişkin olduğu, bu itibarla bahse konu apron imalatlarının bu kapsamda değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı ifade edilmektedir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş deneyim belgelerine ilişkin hususlar” başlıklı 42’nci maddesinde, sözleşmesinde yapım işine ait bir bedel yer almayan Yap-İşlet-Devret modeli ile gerçekleştirilen yapım işleri için düzenlenen iş deneyim belgelerinin 4734 sayılı Kanun kapsamındaki ihalelerde iş deneyimini tevsik eder belge olarak kullanılamayacağının belirtildiği, ancak söz konusu iş deneyim belgesine konu işin esas sözleşmesinin 251.499.344,00 Avro tutarında bir bedel içerdiği, ayrıca “Kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işleri” kapsamında da değerlendirilmemesi gerektiği,
Belgenin Milli Savunma Bakanlığı Savunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından düzenlendiği, belgeye konu iş’in tamamının mülkiyet hakkının bir kamu tüzel kişiliğine ait olduğu ve işletme dönemi sonunda, görevli şirket tarafından idareye teslim edileceği, yine, söz konusu belgeye konu yapım işinin yapım tekniğinin “Kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işleri” kapsamında gerçekleştirilen ve “yapı ruhsatında belirtilen yüzölçümü ile sözleşmenin imzalandığı yıl’a ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Maliyetleri Hakkında Tebliğ’de inşaatın sınıfına ve grubuna göre belirlenen yapı birim maliyetinin çarpılması suretiyle hesaplanan
bedelin %60’ının anılan iş deneyim belgesine ait, tutar olarak kabul edilen” işlerin yapım teknikleri ve iş güçlüğü açısından aynı nitelikte olmadığının aşikar olduğu göz önüne alındığında, bu şekilde yapılan hesaplama yönteminin gerçeği yansıtmadığı değerlendirilmektedir.
Yapılan incelemede, söz konusu ihalede, benzer işin “"Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesinde yer alan A-VI veya A-VII grubu” işler” olarak belirlendiği, ihale konusu
“Mersin Yenice Lojistik Merkezi II. Etap İnşaat İşi” nin kapsamında ise; İnşaat Altyapı İşleri, Elektrik Altyapı İşleri, Mekanik Altyapı İşleri, Demiryolu Üstyapısı Bağlantı İşleri, Üstyapı imalatları kısımlarının bulunduğu, bu haliyle ihale konusu işin aslında, Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesinde yer alan B-II ve B-III grubu bina işlerinden oluştuğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla başvuru sahibi tarafından sunulan iş denetleme belgesine konu iş kapsamında, 230.169 m2terminal binası ile mütemmimlerini oluşturan bina tipi diğer yapılar, 4718 araç ile 72 otobüs kapasiteli 153.080 m2 katlı otopark ve 128.229 m2 apron inşaatı imalatının gerçekleştirildiği, söz konusu işlerin betonarme veya çelik yapıda olmak üzere benzer inşaat tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman itibariyle ihale konusu işe uygun olduğu anlaşıldığından, incelemeye konu iş deneyim belgesi kapsamında yer alan bina işlerinin ihale konusu işle, apron inşaatı işinin ise idarece tanımlanan benzer işle uyumlu olduğu görülmektedir.
Bu kapsamda, idarece başvuru sahibi tarafından idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine hazırlanan raportör raporunda yer alan, söz konusu belgenin A-VII grubu evsafına uyan kısmının apron imalatından ibaret olduğu yönündeki tespitin yerinde olmadığı, yapım işleri, ihalelerinde, iş deneyim belgesinin uygunluğunun benzer iş tanımından önce ihale konusu işle uyumlu olup olmadığı yönünden incelenmesi gerektiği, bu bağlamda, somut olayda, şikayete konu belgenin ihale konusu işe uygun olduğu değerlendirildiğinden, söz konusu iş deneyim belgesinin yapım işi niteliğindeki kısımlarının tümünün değerlendirmeye alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, sözleşmesinde 251.499.344,00 Avro bedel içeren söz konusu belge tutarından, anılan işin sözleşmesinde yer alan ve yapım işi niteliğinde olmayan (döşeme, demirbaş, mefruşat vb.) kalemler ayrıştırılarak, sunulan iş deneyim belgesinin uyuşmazlığa konu ihale açısından yeterli olup olmadığının ihaleyi yapan idarece değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; uyuşmazlığa konu ihalede, “düzeltici işlem belirlenmesine”
karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, Kurul çoğunluğunca verilen “itirazen şikayet başvurusunun reddine ” niteliğindeki karara katılmıyorum.
Hasan KOCAGÖZ Kurul Üyesi
