Ksilölit
Yeni sun'i malzemelerin tarzı imal ve istimalleri hakkında okuyucularımıza az çok bir fikir vermek maksadile bu hususta edindiğimiz malûmatı arasıra sahifelerimize dercedeceğiz.
Son senelerde memleketimizde de epey revaç bu- lan Ksilölit, temiz malzeme ve işçilikle imal edilmiş olmak şartile iyi vasıflara malik bir" döşeme kapla- masıdır.
Ksilölitin ilk, iptidaî şeklini Parisli mühendis Stanislaus Sorrel buldu; Bu, humzu tutya ile klor tutya mahlûlünden ibaret bir nevi çimento idi. Bi- lâhara Sorrel keşfi üzerinde bir çok tashihat yaptı.
Humzu tutya yerine humzu mağnezyum ve klor tut- ya yerine de klor n vğnezyum veya yanmış mağnezya aldı; muhtelif renkler ilâvesile sun'î bir malzeme meydana koydu. Bu halitaya elâstikî cisimler ilâve- sile, mükemmel döşeme kaplamalrı imal olunbile- ceğini de kaydetti. Fakat bu sun'î malzeme seneler- ce revaç bulmadı. Nihayet 1900 senesine doğru bu keşif üzerinde yeniden çalışıldı ve Ksilölit bugünkü şekline doğru yürüdü.
Ksilölit yekpare bir döşeme veya merdiven ve duvar kaplaması olarak kullanılıyor. Mürkkebatı hamızı karbonsuz mağnezit, klor mağnezyum veya klor mağnezyum mahlûlü ile talaştan ibarettir.
Mağnezit, Almanya, Avusturya, Yunanistan ve bizde Eskişehir civarında mebzulen bulunan bir ma- dendir. Bu maden yarı yarıya humzu mağnezyum ve hamızı karbondan mürekkep olduğundan yakıl- mak suretile hamızı karbonu izale edilir ve elde edilen yanmış mağnezit soğutularak üğütülür. Ha- mızı karbonlu kireçten mümkün olduğu kadar ari mağnezit unu Ksilölit için müsaittir.
Mağnezyum kloridi göl sularında kesretle bulu- mır, bilhassa sıcak suda çok münhaldir. Kloridin mütekâsif bir mahlûlü ile kızğın derecei hararette mağnezya karıştırılırsa bir kaç saat sonra bu halita
cilâ kabul eder bir cisim halinde donar.
Dolğu kısmını teşkil eden ve Ksilölitin evsafına tesir eden maddelere gelince: asbest bir takım
^eziyetlerine rağmen pahalı olması hasebile revaç bülmayor. En ziyade ince talaş ve testere tozu,
mantar kırıntı ve tozu kullanılıyor. Bunlardan ma- ada nadiren kül, cüruf tozu ve saire de kullanıla- bilir.
Ksilölite renk vermek için madenî humuzlar veya toprak boyaları kullanılır. Zira bunlardan az bir miktar pek çok Ksilöliti boyamaya kâfidir. Be- yaz renk için tebeşir kullanmak çok müsaittir.
Ksilölit zemine iki tabaka halinde tatbik edilir:
Kaba ve ince. Kaba tabakanın terkibi faraza şu şekilde olabilir:
15 tartı mağnezit ve 10 tartı(20 bome derecesin- de mütekâsif) klor mağnezyum mahlûlü ve 10 tartı ıslak ince talaş. Bu halita 36 saat zarfında donar.
24 saatte donabilecek bir terkip te meselâ şu tarzda olabilir: 5 tartı mağnezit, 3 tartı (20 bome derecesin- de mütekâsif) mahlûl ve 5 tartı kül.
Klor mağnezyum mahlûlünü elde etmek için, külçe veya billûr halinde kesretle bulunan klor mağ- nezyum tuzunu bir kapta lüzumu derecesinde suda halletmek, ve mahlûlün kesafet derecesini de bo- menin areo metrosile ölçmek lâzımdır.
İnce tabaka için de bir kaç terkip zikredebiliriz.
24 saatlik bir donma için 40 tartı mağnezit 33 tartı (19 bome derecesinde) mahlûl, 10 tartı aspest tozu, 5 tartı testere tozu ve 1 tartı oksidrot lâzım dır. 36 saatlik bi»- donma için de 20 kısım mağnezit 21 kısım 10 bome derecesinde mahlûl ve 15 kısım aspest tozu icap eder.
Ksilölitin imalinde tatbik edilecek zeminin mü- him bir rolü vardır.
Bu zemin sert, sağlam, sıkı, düzgün ve kuru olmalıdır. Beton gayet iyi malzeme ve işçilikle ya- pılmış olmak şartile en müsait bir zemindir. Tahta- da üzeri törpülenmek veya küçük çiviler çakılmak veyahut ta tel gerilmek suretile iyi bir zemin teşkil edebilir.
Tabakaların kalınlığı yapılacak döşemede ara- nacak evsafa göre değişir. Bununla beraber alt taba- kayı 1 cm, ince tabakayı da 8 mm yapmak kâfidir.
k
Ksilölit imalinde işçiliğe de çok ehemmiyet ver- mek lâzımdır. Zemine evvelce ince bir mağnezit ta- bakası sürmek faydalıdır. Kaba ve ince tabakaların harcı gayet iyi karıştırılmalı ve mütecanis bir halde mala ile zemine muntazam, kabarcık ve delik deşik bırakılmamak şartile sürülmelidir. Döşemenin düz- gün olmasını temin için Ksilöliti matlup kalınlıkta mastar veya demir çubuklar arasına dökmelidir.
Ksilölit donduktan sonra prüzlri müteaddit defalar, hususî pıçaklarla çizmeksizin kazımak lâ- zımdır.
Ksilölit imal edildikten sonra Bezir yağı ile yağ- lanır ve Trepentin içinde halledilmiş balmumu ile cilâlanır.
Bu yağlama ve cilâlama ameliyatı zaman zaman tekrarlanırsa Ksilölitin uzun müddet dayanmasına medar olur. Süpürgelik ve silmeler evvelce kalıplara dökülerek hazırlanacağı gibi yerinde de dökülebi- lir. Devamlı rütubet1 ve hararet Ksilöliti bozar.
Ksilölit linoleum ve parke için de gayet müsait bir zemin teşkil eder.
Güzel san'atlar birliği mimarî şubesi haberleri
- o
Proje müsabakası:
Elâziz vilâyetinde belediyenin yaptıracağı sah- ne tertibatını havi asrî bir sinema dairesile üstünde bir memurin kulübü binası projesi için bir müsa- baka açılmıştır. Avan projeleri mayıs nihayetinde bakılacaktır. Proje tamam olarak haziran nihaye- tinde bitecektir. Jüri olarak:
Mimar Vedat
« Alâeddin
« Sırrı
« Bürhanettin
ve güzel san'atlar akademisi müdürü ve güzel san'- atlar birliği reisi ressam Namık İsmail Beyler seçil- miştir.
Mükâfatlar, Elâzizdeki malzeme fiatları, usta ve amele yevmiyeleri, binanın yapılacağı arsa, mevkii, vaziyei ve müsabaka hakkında daha esaslı malûmat almak .isteyen mimarların birlik mimarî şubesi kâtipliğine müracaatları. Tahriren müracaatlara derhal cevap verilir.
Mimar Bürhan Arif Beyin sergisi:
Bu ay birlik salonlarında teşhir edilen mimar Bürhan Arif Beyin mimarî ve şehircilik sergisi kuv- vetli bir alâka ile karşılanmıştır.
Tayinler:
Mimar Macar oğlu Sami Bey Bursa belediyesi fen heyeti şef vekilliğine tayin edilmiş ve vazifesine başlamıştır.
Mimar Abdullah Ziy Bey Adana belediyesi fen heyeti şefliğine tayin dilmiş ve vazifesine başlamış- tır. Kıymetli arkadaşlarımıza muvaffakiyetler te- menni ederiz.
Galatasaray sergisi:
Her sene ağustosta Galatasaray lisesi binasında açılan Güzel San'atlar Birliği sergisinde; bu seneden t itibaren mimarî şubede sergiye iştirak edecektir.
Mimar arkadaşlarımızın bu ilk umumî sergi için şimdiden çalışmalarını ehemmiyietle rica ederiz.
Sergide projeler, fotoğraflar, modelajlar ve kartonlu
çalışmalar teşhir olunabilir. Jüri, ve eserlerin tarzı * j tertip ve tasnifi hakkında arkadaşlara daima malû-
mat vereceğiz. Sergi bir ay müddetle açık buluna- caktır. 1932 den sonra da Ankaradaki resmî sergiye
iştirak olunacaktır. Resmî sergi jürisinde gelecek seneden itibaren iki mimar, iki ressam, iki heykel-
tıraş, iki dekotatör bulunacaktır.
Cumhurivet M a t b a a s ı : M e s ul Müdürü : M i m a r Abidin — İmtiyaz sahibi : M i m a r A. Ziya.
