Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının Oluşturulması İş Paketi

(1)

TÜBİTAK

Havza İzleme ve Değerlendirme Sisteminin (HİDS)

Geliştirilmesi Projesi

Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının

Oluşturulması İş Paketi

19 Aralık 2014,

Türkiye Çölleşme Modelinin Değerlendirilmesi Çalıştayı, Bolu

Hande BİLİR

TÜBİTAK-BİLGEM-YTE

(2)

TÜBİTAK

2

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü

Sunum Akışı

Havza İzleme ve Değerlendirme

Sisteminin Geliştirilmesi Projesi (HİDS)

Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk

Haritasının Oluşturulmasının Amacı

Modelleme

Sürecinde

Uygulanan

Çalışma

Yöntemi

Modelleme Çalışmasında Uygulanan

Metodolojik Yaklaşım

(3)

TÜBİTAK

Havza İzleme ve Değerlendirme Sisteminin

Geliştirilmesi Projesi (HİDS)

(4)

TÜBİTAK

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 4

Doğal Kaynaklarımızı Nasıl Daha

İyi Koruruz ?

Orman Köylümüzü Nasıl Daha

Fazla Kalkındırırız ?

Afet Zararlarını Önleyebilir Miyiz ?

Daha İyi Koordine Olabilir Miyiz ?

(5)

TÜBİTAK

Havza İzleme ve Değerlendirme Sistemi

Havza

İzleme ve Değerlendirme Sistemi, havzalardaki erozyon, çölleşme, arazi

kullanımı, orman gibi veri temalarını birlikte değerlendirmeyi ve tüm havzaları

(6)

TÜBİTAK

Havza İzleme ve Değerlendirme Sistemi’nde Olması

Gerekli Veri Temaları

Toprak Erozyonu

ve Kütle

Hareketleri

Sel ve Taşkın

Çölleşme

_{Orman Yönetimi}

Sürdürülebilir

Arazi Kullanımı

Çığ Kontrolü

Su Yönetimi

Biyolojik Çeşitlilik

Karbon Değişimi

Çayır ve Meralar

Çevre Yönetimi

Tarım Yönetimi

Sosyo-Ekonomi

ve Kültürel Yapı

Enerji

Kıyı Ekosistemleri

Riparian Zon ve

Kentsel Havzalar

1. Etap

2. Etap

(7)

TÜBİTAK

Proje Kapsamı

Coğrafi Bilgi Sistemi Eğitimleri

Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının Oluşturulması

Türkiye Çölleşme Modeli

Risk Haritaları

HİDS Modeli Doğrulama ve Kalibrasyon Çalışmaları

Pilot Uygulama

Havza Gruplama

Analiz Modülü

Sunum Modülü

Tasarım

Gereksinim Analizi

Geçici Kabul

Testleri ve

Eğitim

Aktif

Bakım

İzleme

Coğrafi Bilgi Sistemi Eğitimleri

Havza İzleme ve Değerlendirme Sistemi

HİDS Modeli Doğrulama ve Kalibrasyon Çalışmaları (3 Tema İçin)

Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının

Oluşturulması

(8)

TÜBİTAK

Havza İzleme ve Değerlendirme Sisteminin

(9)

TÜBİTAK

Havza İzleme ve Değerlendirme Sisteminin

Hedeflenen Kazanımları

(10)

TÜBİTAK

Havza İzleme ve Değerlendirme Sisteminin

Hedeflenen Kazanımları

Uluslararası Rol

Model

Havzalardaki erozyon, çölleşme,

arazi kullanımı, orman gibi veri

temalarını birlikte değerlendiren

ve tüm havzaları kapsayan

model bir

İzleme ve Değerlendirme

Sistemi

Havza İzleme ve

Değerlendirme

Sisteminin

Geliştirilmesi

1923

2000

2013

2023

(11)

TÜBİTAK

Proje Kapsamı

Coğrafi Bilgi Sistemi Eğitimleri

HİDS Modeli Doğrulama ve Kalibrasyon Çalışmaları

Pilot Uygulama

Havza Gruplama

Analiz Modülü

Sunum Modülü

Tasarım

Gereksinim Analizi

Geçici Kabul

Testleri ve

Eğitim

Aktif

Bakım

İzleme

Coğrafi Bilgi Sistemi Eğitimleri

Havza İzleme ve Değerlendirme Sistemi

HİDS Modeli Doğrulama ve Kalibrasyon Çalışmaları (3 Tema İçin)

Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının Oluşturulması

Türkiye Çölleşme Modeli

Risk Haritaları

Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk Haritasının

Oluşturulması

(12)

TÜBİTAK

«Türkiye Çölleşme Modeli ve Risk

Haritasının Oluşturulması»nın Amacı

(13)

TÜBİTAK

Çölleşme İle Nasıl Mücadele Etmeli?

Ulusal Strateji ve Eylem Planları Doğrultusunda Yerel Aksiyonlar ile

İzleme

Teşhis

Uygulama

Tedavi

Türkiye Çölleşme Modeli

ve İzleme Sistemi

Çölleşme İle Mücadele

Uygulamaları

(14)

TÜBİTAK

Çölleşme İle Kimler Mücadele Etmeli?

Çölleşme İle

Mücadele

Karar

Vericiler

Vatandaş

Sivil Toplum

Kuruluşları

Üniversiteler

Kamu

Kurumları

HİDS

(15)

TÜBİTAK

Türkiye Çölleşme Modeli ve

Risk Haritasını Oluşturuyoruz!

(16)

TÜBİTAK

16

Türkiye Çölleşme Modeli ve

Risk Haritasının Oluşturulması İş Paketi

Modelleme

Sürecinde

Uygulanan

Çalışma Yöntemi

Modelleme

Çalışmasında

Uygulanan

Metodolojik

Yaklaşım

(17)

TÜBİTAK

Modelleme Sürecinde Uygulanan

Çalışma Yöntemi

(18)

TÜBİTAK

ÇEM

TÜBİTAK

Üniversiteler

Paydaş Kurumlar

Türkiye

Çölleşme

Modeli

(19)

TÜBİTAK

(20)

TÜBİTAK

İş Paketi Çekirdek Ekibi

NO

ADI SOYADI

KURUMU

ÜNVANI

1 _{Hande BİLİR}

_{TÜBİTAK – BİLGEM - YTE}

_{Proje Yöneticisi}

2 _{Sedat FINDIK}

_{TÜBİTAK – BİLGEM - YTE}

_{Yazılım Uzmanı}

3 _{Çağlar UZUNER}

_{TÜBİTAK – BİLGEM - YTE}

_{CBS Uzmanı / İş Analisti}

4 _{Eren CON}

_{TÜBİTAK – BİLGEM - YTE}

_{CBS Uzmanı / İş Analisti}

5 _{Mehmet SEÇİLMİŞ}

_{TÜBİTAK – BİLGEM - YTE}

_{CBS Uzmanı / İş Analisti}

6 _{Sümeyra SAMATLI}

_{TÜBİTAK – BİLGEM - YTE}

_{Proje Asistanı}

7 _{Prof. Dr. Günay ERPUL}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Ankara Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

8 _{Prof. Dr. Taşkın ÖZTAŞ}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Atatürk Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

9 _{Prof. Dr. Kani IŞIK}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Akdeniz Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

10 _{Prof. Dr. Murat TÜRKEŞ}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE /İstatistik Bölümü Bağlantılı ODTÜ Danışman / Alan Uzmanı}

11 _{Prof. Dr. Sabit ERŞAHİN}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Çankırı Karatekin Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

12 _{Prof. Dr. Erhan TERCAN}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Hacettepe Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

13 _{Prof. Dr. Tuncay NEYİŞÇİ}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Akdeniz Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

14 _{Prof. Dr. Bülent GÜLÇUBUK}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Ankara Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

15 _{Prof. Dr. Mustafa AYDOĞDU}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Gazi Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

16 _{Doç. Dr. Alptekin KARAGÖZ}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Aksaray Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

17 _{Doç Dr. Orhan DENGİZ}

_{TÜBİTAK – BİLGEM – YTE / Samsun 19 Mayıs Üniversitesi}

_{Danışman / Alan Uzmanı}

(21)

TÜBİTAK

(22)

TÜBİTAK

22

(23)

TÜBİTAK

Nasıl Çalıştık?

11 Akademisyen ve Paydaş Kurum Temsilcileri**

40 Koordinasyon Toplantısı*

Konuların

Paylaşılması

Sorumluluklara

İlişkin Sunum

Yapılması

Konuyla ilgili

Tartışma ve

Bilimsel Görüş

Birliği

(24)

TÜBİTAK

24

(25)

TÜBİTAK

(26)

TÜBİTAK

26

(27)

TÜBİTAK

(28)

TÜBİTAK

28

Türkiye Çölleşme Modelinin Değerlendirilmesi

Çalıştayı

(29)

TÜBİTAK

Modelleme Çalışmasında Uygulanan

Metodolojik Yaklaşım

(30)

TÜBİTAK

30

Türkiye Çölleşme Modeli ve

Risk Haritasının Oluşturulması İş Paketi

Literatür

Araştırma

Çölleşme

Kriter ve

Göstergeleri

Çölleşme

Modeli

Çölleşme

Risk Haritası

Türkiye

Çölleşme

Modeli

Raporu

15.11.2013

18.12.2014

(31)

TÜBİTAK

(32)

TÜBİTAK

İlgili Modeller, Projeler,

Programlar

İlgili Mevzuat

İlgili Uluslararası

Anlaşmalar, Antlaşmalar,

Sözleşmeler

Neleri İnceledik?

(33)

TÜBİTAK

Nasıl İnceledik?

AMAÇ VE KAPSAM

MODEL SEÇİM METODOLOJİSİ

MODELİN BİLİMSEL DESTEĞİ

MODELİN DOĞRULUK ORANI, HASSASİYETİ vb.

MODELİN KAPSADIĞI TEMALAR, VERİ, İNDİKATÖRLER

MODELİN TEMSİL KABİLİYETİ, ÖLÇEĞİ

MODELİN GÜNCELLİĞİ

MODELİN DÜNYA ÇAPINDA KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ, MODELİ KULLANAN ÜLKELER, BÖLGELER ve BAŞARI

DURUMLARI

MODELİN VERİ İHTİYAÇLARI

(34)

TÜBİTAK

34

(35)

TÜBİTAK

Sonuç: Ülkemize Uygun Olabilecek Modellerde Yer Alan

Kriter ve Göstergeler

No

Kategori Adı

Değişken/Parametre/

İndis/Gösterge Sayısı (Literatür

Araştırma Sonuçları)

1 Arazi Kullanımı

26

2 Kurumsal Yaklaşım

76

3 Hayvancılık

9

4 İklim

33

5 Jeoloji ve Jeomorfoloji

3

6 Sel

12

7 Sosyo-Ekonomi

57

8 Su

43

9 Vejetasyon

50

10 Tarım

22

11 Topografya

5

12 Toprak

85

13 Toprak İşleme

11

14 Turizm

3

(36)

TÜBİTAK

Ülkemiz İçin Çölleşme Kriter ve

(37)

TÜBİTAK

Taslak

Göstergeler

Kriterler

Nasıl Belirledik?

• Literatür

Araştırmaları

Sonucunda

Tespit

Edilen

Göstergelerin Tartışılması

• Ülkemize Uygun Göstergelerin

Taslak Olarak Saptanması

• Taslak Göstergelere İlişkin

• Göstergelerin Gözden

Geçirilmesi

• Göstergelerin

Belirlenmesi

• Kriterlerin

Belirlenmesi

(38)

TÜBİTAK

38

(39)

TÜBİTAK

Sonuç: Çölleşmeye İlişkin Taslak Kriter ve

Göstergeler

No

Kategori Adı

Değişken/Parametre/

İndis/Gösterge Sayısı

1 İklim

9

2 Toprak

10

3 Bitki Örtüsü ve Arazi Kullanımı

2

4 Topografya ve Jeomorfoloji

6

5 Su

3

6 Sosyo-ekonomi

7

7 Yönetim

10

(40)

TÜBİTAK

Çölleşme Modelinin Oluşturulması

Çalışmaları

(41)

TÜBİTAK

Alternatif

Modelleme

Yaklaşımlarının

İncelenmesi

Göstergelerin

Çölleşme

Açısından

Sınıflandırılması

ve Puanlanması

Kriter ve

Göstergelerin

Ağırlıklandırılması

Alternatif

Yöntemlerle

Kriterlerin

Haritalanması

ve En Hassas

Sonucun

Belirlenmesi

Nasıl Belirledik?

(42)

TÜBİTAK

42

Çalışma Örnekleri

(43)

TÜBİTAK

Çalışma Örnekleri

(44)

TÜBİTAK

44

Mera Alanlarına İllşkin Sınıflandırma ve Puanlama

Çalışması



Otlatma Yoğunluğu (OY)



Mera Durumu (

Mera Yönetmeliğinde verilen sınıflardır) (MD)



Otlatma Periyodu (OP)



Biomas (biokütle) üretimi (BÜ)

Sınıf

Otlatma yoğunluğu / Otlatma kapasitesi

Puan

Sınıf Açıklaması

1 > 3.00

2.00 çok fazla

2 2.01 – 3.00

1.70 fazla

3 1.01 – 2.00

1.50 orta derece fazla

4 ≤ 1.00

1.00 uygun

Sınıf Otlatma kalitesi (besleme değeri) yüksek bitki

türlerinin tüm türlere oranı (%)

Puan

Sınıf Açıklaması

1 0 – 25

2.00 Zayıf

2 26 – 50

1.75 Orta

3 51 – 75

1.50 İyi

4 76-100

1.00 Çok İyi

Sınıf

Otlatma periyodu

Puan

Sınıf Açıklaması

1 Yıl boyu otlatma var *

2.00 Otlatma periyodu çok uzun

2 Kış ayları dışında sürekli otlatma var

1.50 Otlatma periyodu uzun

3 Otlatma periyoduna uyuluyor

1.00 Otlatma periyodu uygun

Sınıf

Meranın yıllık kaba (kuru madde) yem verimi (kg/da)

Puan

Sınıf Açıklaması

1 < 45

2.00 Çok zayıf

2 45 – 60

1.75 Zayıf

3 61 – 90

1.50 Orta

(45)

TÜBİTAK

Çalışma Örnekleri

(46)

TÜBİTAK

46

Yönetim Kriterinde Yer Alan Bir Göstergeye İllşkin

Sınıflandırma ve Puanlama Çalışması

Sınıf

Açıklama (Çölleşme Bilgisine ve Uzmanlığına Sahip Teknik

Personelin İstihdam Edildiği Bir Organizasyonel Yapı Var mı?)

Puan

1 Var

1

2 Yok

2 Sınıf

Açıklama (Çölleşme Bilgisine Sahip Teknik Personel Sayısı)

Puan

1 > 10 kişi /10000 km2

1

2 5 - 10 kişi /10000 km2

1.5

3 < 5 kişi /10000 km2

2 Sınıf

Açıklama (Ulusal Ölçekte Çölleşmeyi Ölçme, İzleme ve

Değerlendirme Yapıları Var mı?)

Puan

1 Var

1

(47)

TÜBİTAK

Çalışma Örnekleri

(48)

TÜBİTAK

48

Çalışma Örnekleri

(Taslak Haritalar)

(49)

TÜBİTAK

(50)

TÜBİTAK

50

Bilim ve Teknolojiyi Kullanarak Çölleşme

ile Mücadele Etmenin Aracı:

(51)

TÜBİTAK

Ülkemizin Çölleşme

Risk Haritası

Oluşturulacak

Çölleşmeye Duyarlı

Alanlarda Tedbirler

Alınabilecek

Ülkemizin Çölleşme

ile İlgili Durumu

(52)

TÜBİTAK

52

Çölleşme ile Mücadelede

Kilometre Taşı:

(53)

(54)

TÜBİTAK