Siyasi otoritenin yeniden sağlanması ve iyi bir yönetim:

İşbölümü

Siyasi otoritenin yeniden sağlanması ve iyi bir yönetim:

• Hesap sorulabilir yöneticiler,

• Hukuku ve sözleşmelere uymaya zorlayıcı kurumlar,

• Savunma gibi kamu hizmetlerinin sağlanması,

• Güvenli ulaşım/yol ağları,

• Parasal istikrar,

• İyi tanımlanmış ve saygı gösterilen özel ve toplu/genel mülkiyet hakları

anlamlarına gelmekteydi.

İKTİSADî TARİH

İşbölümü:

• İşçilerin tekrar tekrar yapılan az sayıdaki işler için uzmanlaşmasını getirmiştir.

• Talebin, uzmanlaşmaya izin verecek kadar büyük bir seviyede olması gerekir.

• Yinelemeden ve uygulama yapmaktan kaynaklanan ekonomiler (Economies of repetition and practice), işçi başına çıktıyı artırır ancak bu artış kuşaklar arasında aktarılabilir değildir.

• İşbölümü ayrıca, kişiden kişiye aktarılabilir yaparak öğrenme (learning by

doing) usulünü de teşvik eder.

İKTİSADî TARİH

• Adam Smith’in daha sonraları gündeme getireceği işbölümü bahsine göre “işbölümü piyasanın boyutu ile sınırlı”dır.

• “Piyasanın boyutu” “toplam gelir” ya da “talep” olarak okunmalıdır.

• İmal edilmesi her biri birer ay süren 12 ayrı işlem gerektiren bir ürün düşünün.

• Yılda sadece bir ürün talep edilmesi işbölümüne imkan vermeyecektir.

• 12 ürün talep edilirse 12 işçinin her biri ayrı bir işlemde uzmanlaşacaktır.

• Yinelemeden ve uygulama yapmaktan kaynaklanan ekonomiler emeğin

verimliliğini artıracaktır.

Uzmanlaşma ile artan tüketim imkânları

İşbölümü, üreticilerin fırsat maliyetini değiştirmektedir.

• Şekil 2.1.’de kumaş da üretsek yiyecek de üretsek uzmanlaştığımız ürünün üretiminde uzmanlaşmaya devam etmek bizi daha iyi bir duruma getirecektir.

• Üretim imkanları eğrisi (düz çizgi) üretim olanakları eğrisinin

üstündedir .

İşbölümü emek verimliliği ve teknolojik gelişme için iyidir.

K’

K

A

B C D

İşçi başına üretim

İşbölümü dl ^{B, C}

dl ^{A, D} y ^A

y ^B y ^D y ^C

İşbölümü

• K eğrisinden daha üst bir teknoloji seviyesindeki seviyedeki K’ eğrisine geçiş yaparak öğrenme olgusunun teşvik ettiği daha yüksek bir işbölümü seviyesi sayesindedir; yeni bilgi teknolojiyi geliştirmektedir.

• K eğrisinin yukarı yönlü eğimi daha fazla işbölümünün yinelemeden

kaynaklanan ekonomilerden daha fazla kazanç elde edildiğini

göstermektedir.

İKTİSADî TARİH

• Çöküş ve Diriliş:

• K’ eğrisi üzerindeki C noktasında örneğin M.S. 100 yılındaki Roma İmp. döneminde olduğumuzu düşünelim.

• Siyasi çözülme ve nüfus azalışı zaman içinde D noktasına geçişi getirmiştir.

• Daha düşük işbölümü düzeyi K’ düzeyindeki bir teknolojik bilgiyi sürdüremeyecektir. Böylece K eğrisi üzerindeki A noktasına geçilir.

(Erken Ortaçağlar Avrupası)

• 9-14. yüzyıllar arasındaki diriliş, çöküşü tersine çevirerek A

noktasından tekrar B’ye ve C’ye geçişi getirmiştir.

İKTİSADî TARİH

• Şehirlerin büyümesi bir iktisadi ilerleme göstergesidir.

• Toplam nüfus içinde şehir nüfusu oranının artışı, yiyecek üretmeyen işgücünün oransal olarak arttığını yani daha az çiftçinin daha fazla nüfusu beslediğini göstermektedir, ki işbölümü artmakta ve piyasada mübadele daha düzenli

• Bölgelerin iktisadi refah sıralaması şehirleşme temelinde yapılabilir.

M.S. 300-900 arasında İletişim ve Ticaret

İKTİSADî TARİH

• Avrupa ne zaman yarışta başa geçti?

• Avrupa’da 9. yüzyıldan itibaren görülen iktisadi canlanma 14-15. yüzyıllar civarında Avrupa’yı dünyanın diğer önde gelen medeniyetleri ile başa baş duruma getirmişti.

• Bundan sonra Avrupa’daki en ilerlemiş alanlar liderliği ele almış ve sanayileşmeye giden yola girmiş görünmektedir.

• 16. yüzyılda Avrupa’nın önde gelen ekonomilerindeki reel ücretler çağdaşı

en ileri Asya medeniyetlerinkilerden daha yüksekti.

İKTİSADî TARİH

• Özetle:

• Avrupa’nın Ortaçağlardaki canlanışı birkaç unsurun bileşimiydi:

• İşbölümünü teşvik eden bir nüfus artışı,

• Kamu düzeninin/istikrarlı bir yönetimin yeniden tesisi ile mümkün hale gelen mübadele ve bunun bölgesel uzmanlaşmaya yol açması,

• Yaparak öğrenme olgusunun teşvik ettiği yavaş bir teknolojik

ilerleme.