ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ YÜKSEK LĠSANS TEZĠ

(1)

ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ

ANKARA, POLATLI, ÇEKĠRDEKSĠZ-BASRĠ-ÜÇPINAR KÖYLERĠ ARASINDA KALAN BÖLGENĠN VASKÜLER BĠTKĠ FLORASI

Zümranur ÇETĠNER

BĠYOLOJĠ ANABĠLĠM DALI

ANKARA 2021

(2)

ii ÖZET

Yüksek Lisans Tezi

ANKARA, POLATLI, ÇEKĠRDEKSĠZ-BASRĠ-ÜÇPINAR KÖYLERĠ ARASINDA KALAN BÖLGENĠN VASKÜLER BĠTKĠ FLORASI

Zümranur ÇETĠNER

Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı

DANIġMAN: Prof. Dr. Ahmet Emre YAPRAK

AraĢtırma alanı, Ankara Ġli, Polatlı ilçesi sınırları içerisinde yer alan Çekirdeksiz, Basri ve Üçpınar köyleri arasında kalan bölgedir. Yarı-kurak alt çok soğuk akdeniz ikliminin etkisi altında olan araĢtırma bölgesinde 2013 ve 2014 yıllarında gerçekleĢtirilen arazi çalıĢmaları sonucu, 920 vasküler bitki örneği toplanmıĢtır.

ÇalıĢma alanından toplanan örneklerin değerlendirilmesi sonucu 42 familyadan 174 cinse ait tür ve tür altı seviyede 290 takson tespit edilmiĢtir. Bu taksonlardan 34‟ü endemiktir. Endemizm oranı %11.72‟dir. Taksonların fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı ise Ģöyledir: 81‟i Ġran-Turan Elementi (%27.9); 17‟si Akdeniz Elementi (%5.86); 9‟u Avrupa-Sibirya Elementi (%3.10); 183‟ü çok bölgeli ve bölgesi belirlenemeyen (%63.10) taksonlardır.

Mart 2021, 103 Sayfa

Anahtar Kelimeler: Flora, Çekirdeksiz, Basri, Üçpınar, Polatlı, Ankara

(3)

iii ABSTRACT

Master Thesis

VASCULAR PLANT FLORA OF THE REGION AMONG ÇEKĠRDEKSĠZ- BASRĠ-ÜÇPINAR VILLAGES ANKARA, POLATLI

Zümranur ÇETĠNER

Ankara University

Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology

Supervisor: Prof. Dr. Ahmet Emre YAPRAK

The research area is the villages of Çekirdeksiz, Basri and Üçpınar, which is located within the borders of Polatlı district of Ankara province. As a result of field studies conducted in 2013 and 2014 in the research area, which is under the influence of the semi-arid sub-very cold Mediterranean climate, 920 plant samples were collected.

As a result of the evaluation of the samples collected from the study area, 290 taxa belonging to 174 genus were determined from 42 families. 34 of these taxa are endemic and the endemism ratio is 11.72%. The distrubition ratios of the taxa into the phytogeographical regions are as follows: Irano-Turanian elements are 81 (27.9%); Mediterranean 17 (5.86%) and Euro-Siberian 9 (3.10%); Multiregional and others which their regions unclarified are 183 (63.10%).

March 2021, 103 pages

Key Words: Flora, Çekirdeksiz, Basri, Üçpınar, Polatlı, Ankara

(4)

iv TEġEKKÜR

Tez çalıĢmam boyunca çalıĢma konusunun seçiminden, araĢtırmam bitinceye kadar geçen süre boyunca tecrübesini ve bilgisini esirgemeyen saygıdeğer hocam Prof. Dr.

Ahmet Emre YAPRAK‟a teĢekkürlerimi sunarım.

ÇalıĢma sürecimde yönlendirmeleri, engin bilgisiyle her zaman yanımda olan, motive eden, teĢhislerimde yol gösteren değerli hocam Prof. Dr. Mecit VURAL‟a sonsuz teĢekkür ederim.

Yine bu çalıĢma süresince yardımlarını esirgemeden, teĢhislerimde ve çalıĢmalarımda bana yol gösteren ve bilgilerinden faydalandığım kıymetli hocalarım Prof. Dr. Osman KETENOĞLU‟na, Prof. Dr. Latif KURT‟a, Uzm. S. Tuğrul KÖRÜKLÜ‟ye ve ArĢ. Gör. Dr. M.Ufuk ÖZBEK‟e teĢekkürlerimi sunarım.

Ayrıca sevgili arkadaĢlarım Bilal DĠKMEN‟e, Dr. Gül AYYILDIZ‟a ve Doç. Dr.

Derya DĠKMEN‟e manevi desteklerinden dolayı teĢekkürü bir borç bilirim.

Arazi çalıĢmalarımda bana eĢlik eden ve tez aĢamamda her türlü desteğini ve yardımını esirgemeyen annem Nurhan BÜYÜKATEġ ve babam Bilal ÇETĠNER‟e de minnettarım.

Zümranur ÇETĠNER

Ankara, Mart 2021

(5)

v

ĠÇĠNDEKĠLER

TEZ ONAYI

ETĠK ... i

ÖZET ... ii

ABSTRACT ... iii

TEġEKKÜR ... iv

SĠMGELER DĠZĠNĠ ... vi

ġEKĠLLER DĠZĠNĠ ... vii

ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ ... viii

1. GĠRĠġ ... 1

2. KAYNAK ÖZETLERĠ ... 2

3. MATERYAL VE YÖNTEM ... 5

4. ARAġTIRMA ALANININ ÖZELLĠKLERĠ ... 7

4.1 Coğrafi Konumu ... 7

4.2 AraĢtırma Alanının Jeolojisi ve Toprak Özellikleri ... 10

5. ARAġTIRMA BÖLGESĠNĠN ĠKLĠMĠ ... 11

5.1 YağıĢ ... 11

5.2 Mevsimlik YağıĢlar ... 12

5.3 Sıcaklıklar ... 13

5.4 Ombrotermik Diyagram ... 14

5.5 ÇalıĢma Alanının Biyoiklimsel Sentezi ... 18

6. ARAġTIRMA BÖLGESĠNĠN VEJETASYONU ... 20

6.1 Step Vejetasyonu ... 20

6.2 Kaya Vejetasyonu ... 20

7. ARAġTIRMA BULGULARI ... 21

7.1 Bitki Listesi (Flora) ... 21

7.2 AraĢtırma Verilerinin Ġstatiksel Analizi ... 83

8. TARTIġMA VE SONUÇ ... 91

KAYNAKLAR ... 95

EK 1 ... 98

ÖZGEÇMĠġ ... 103

(6)

vi

SĠMGELER DĠZĠNĠ

m Metre

mm Milimetre

°C Santigrad derece

S Kuraklık indisi Q YağıĢ-sıcaklık emsali

(M) En sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalaması (m) En soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması P Yıllık yağıĢ miktarı (mm)

PE Yaz yağıĢı ortalaması

B4 AraĢtırma bölgesinin Grid sistemine göre bulunduğu yer

Kısaltmalar

Akd. Akdeniz

subsp. Alttür

Avr.-Sib. Avrupa-Sibirya

D. Akd. Doğu Akdeniz

End. Endemik

LC En az endiĢe verici (Least Concern) Ir.-Tur. Iran- Turan

CD Koruma önlemi gerektiren (Conservation Dependent) NT Tehdit Altına Girebilir (Near Threatened)

var. Varyete

(7)

vii

ġEKĠLLER DĠZĠNĠ

ġekil 4.1 ÇalıĢma alanının coğrafi konumu ... 7

ġekil 4.2 ÇalıĢma alanının sınırlarını gösteren uydu görüntüsü ... 8

ġekil 4.3 ÇalıĢma alanının haritası ... 9

ġekil 5.1 Polatlı istasyonu ombrotermik diyagramı ... 18

ġekil 7.1 Takson sayılarının familyalara dağılım diyagramı ... 84

ġekil 7.2 Cins sayılarının familyalara dağılım diyagramı ... 86

ġekil 7.3 Takson sayılarının cinslere dağılım diyagramı ... 87

ġekil 7.4 Takson sayılarının fitocoğrafik bölgelere göre dağılım diyagramı... 88

ġekil 7.5 Endemik spektrumu ... 89

ġekil 8.1 Fitocoğrafik bölge elementleri spektrumu ... 92

(8)

viii

ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ

Çizelge 5.1 Polatlı istasyonun aylık ve yıllık toplam yağıĢ ortalama değerleri

(mm=kg/m²) ... 12

Çizelge 5.2 Polatlı istasyonunun yağıĢ rejimi tipleri( mm= kg/m2) ... 12

Çizelge 5.3 Polatlı istasyonunun aylık ve yıllık ortalama sıcaklıkları (°C) ... 14

Çizelge 5.4 Polatlı istasyonunun aylık en yüksek ve en düĢük uç (ekstrem) sıcaklık verileri (°C) ... 14

Çizelge 5.5 Q ve P değerlerine göre Akdeniz ikliminin biyoiklim katları ... 16

Çizelge 5.6 Q değerine göre yarı kurak Akdeniz ikliminin iki alt katı: ... 17

Çizelge 5.7 “m” değerine göre Akdeniz biyoiklim katları alt bölümleri ... 17

Çizelge 5.8 Biyoiklimsel sentez ... 19

Çizelge 7.1 ÇalıĢma alanında en çok takson içeren 10 familya ve oranları (%) ... 83

Çizelge 7.2 ÇalıĢma alanında en çok cins içeren 10 familya ve oranları (%) ... 85

Çizelge 7.3 ÇalıĢma alanında en çok takson içeren cinsler ve oranları (% ) ... 87

Çizelge 7.4 ÇalıĢma alanındaki taksonların fitocoğrafik bölgelere dağılımı ... 88

Çizelge 7.5 ÇalıĢma alanındaki endemik taksonların tehlike sınıfları ... 89

Çizelge 7.6 ÇalıĢma alanındaki endemik taksonlar ve tehlike kategorileri ... 90

Çizelge 8.1 Tez alanı ile çalıĢılmıĢ yakın bölge floralarının endemizm açısından karĢılaĢtırılması (%) ... 91

Çizelge 8.2 Tez alanında tespit edilen bitkiler ile yakın bölge floralarında bulunan bitkilerin bitki coğrafya bölgelerine göre oransal karĢılaĢtırılması (%) ... 92

Çizelge 8.3 Tez bölgesinde tür adeti açısından zengin familyaların yakın bölge floraları ile karĢılaĢtırılması ... 93

Çizelge 8.4 Tez alanında cins sayısı yüksek olan familyaların yakın bölgedeki flora tez sonuçları ile karĢılaĢtırılması ... 94

(9)

1 1. GĠRĠġ

Ülkemiz bitki çeĢitliliği açısından dünyada önemli bir yerdedir. Bu zengin biyoçeĢitliliğin nedenleri; iklimsel, jeolojik ve jeomorfolojik çeĢitlilikler, dağlık kesimlere ve vadilere sahip olması, farklı toprak yapıları ve sucul habitatlar bulundurması ve üç bitki coğrafyası bölgenin kesiĢtiği alanda bulunmasıdır (Davis ve Hedge 1975).

Ayrıca Ülkemiz florası endemik taksonlar açısından da oldukça zengindir. Floramızdaki endemik takson sayısı 3469 olup, endemizm oranı %31.82‟dir. Bu yüksek endemiklik oranı da ülkemiz florasına ayrı bir önem kazandırmaktadır (Güner vd. 2012).

Ülkemiz bu zengin flora ile yabancı botanikçilerin de dikkatini çekmiĢ olup, ülkemizde çalıĢmalarda bulunmuĢlardır. Bilinçli olarak ilk floristik çalıĢmayı 1700‟lü yıllarda Fransız botanikçi J.P Tournefort gerçekleĢtirmiĢtir. Ülkemiz florasına katkı sağlayan ilk önemli çalıĢma; “Flora Orientalis”tir (Boissier 1865-1888). Ülkemiz florası ile ilgili yapılmıĢ en önemli çalıĢma ise P.H. Davis‟in editörü olduğu “Türkiye ve Doğu Ege Adaları Florası” isimli 9 ciltten oluĢan eserdir. Daha sonra iki ek cilt çıkartılarak bu esere eklemeler yapılmıĢtır. (Erik ve Tarikahya 2004) Günümüzde de yerli botanikçilerden oluĢan bir ekip tarafından tamamıyla Türkçe olarak hazırlanan Resimli Türkiye Florası‟nın yazımı devam etmektedir (Güner vd. 2018).

ÇalıĢma alanı Iran-Turan fitocoğrafik bölgesinde bulunmaktadır.

Bu çalıĢmadaki ana amacımız; Çekirdeksiz-Basri-Üçpınar köyleri arasındaki bölgenin florasının tespitini yapmak ve komĢu alanlarla karĢılaĢtırma yaparak floristik benzerlik ve farklılıkları ortaya koymaktır.

Yine bu tez ile Türkiye Florası çalıĢmalarına katkı sağlamak, herbaryumdaki bitki örneklerini zenginleĢtirmek ve bundan sonra yapılacak bitki çeĢitliliği çalıĢmalarına katkı sağlamaktır.

(10)

2 2. KAYNAK ÖZETLERĠ

BaĢkaraağaç (1982), 1980-1982 yılları arasında yaptığı çalıĢmada Çile Dağlarının Florası‟nı araĢtırmıĢtır. AraĢtırma alanından 630 bitki örneği toplanmıĢ ve 68 familyaya ait 235 cins ve 422 tür tespit edilmiĢtir. Adlandırılan 422 tür bitkiden 65‟i endemik olup, endemizm oranı %15.40 olarak değerlendirilmiĢtir.

Türker (1990), 1989 ve 1990 yılları arasında yaptığı çalıĢmasında AyaĢ, Güdül, Beypazarı ve Polatlı ilçeleri arasında kalan bölgenin florasını araĢtırmıĢtır. AraĢtırma alanından 800‟ün üstünde bitki örneği toplanmıĢ olup, bunların değerlendirilmesi sonucu; 41 familyaya ait 174 cins ve 313 takson tespit edilmiĢtir. 85 takson endemik olup, endemizm oranı % 27.15 olarak değerlendirilmiĢtir.

Yavuz (1992), 1991-1992 yılları arasında Çanıllı köyü ve Kazan arasındaki bölgenin florasını araĢtırmıĢtır. AraĢtırma bölgesinin florası 45 familya, 137 cins ve 203 tür içerir. En çok tür içeren ilk iki familya Ģöyledir: Asteraceae 26 ve Fabaceae 20 dir.

Akgül (2001), Ankara‟nın güneyinde bulunan Kargalı köyü (Polatlı) ve kuzey doğusunda yer alan Gölköy (Kalecik) meralarının bir bölümünü araĢtırma alanı olarak belirlemiĢtir. ÇalıĢma sonucunda, Kargalı köyü ve Gölköy meralarında toplamda 609 bitki örneği değerlendirmesi sonucu; Kargalı köyü merasında; 39 familyadan 125 cins, tür ve tür altı 216 takson, Gölköy merasında ise 23 familyaya ait 72 cins, tür ve tür altı 101 takson tespit edilmiĢtir. Kargalı köyünde 39 takson endemik olup, endemizm oranı

% 18, Gölköy merasında ise 10 takson endemik olup, endemizm oranı % 10 olarak değerlendirilmiĢtir.

Koyuncu ve vd. (2003) Sivrihisar‟da bulunan Balıkdamı ve Çevresinin bitki çeĢitliliğini çalıĢmıĢlardır. Alandan 51 familya, 173 cins ve 250 tür tespit edilmiĢtir. Toplam 29 takson endemik olup, endemizm oranı % 11.6 olarak değerlendirilmiĢtir.

(11)

3

Karaman (2005), 2003-2004 yılları arasında Duatepe ve çevresini (Polatlı) floristik açıdan değerlendirmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda 49 familyadan, 209 cins, tür ve tür altı 338 takson belirlenmiĢtir. Bunlardan 51‟i endemiktir ve endemiklerin toplam bitkilere oranı

%15.1 olarak değerlendirilmiĢtir.

Ayandın (2010), 2008-2010 yılları arasında AvĢar, ġabanözü ve Çile Dağı (Polatlı) bölgesinde etnobotanik bir araĢtırma yapmıĢtır. AraĢtırma alanında halkın gıda, ilaç, yem, yakacak ve diğer amaçlarla yararlandığı bilgiler ortaya konmuĢtur. Yapılan çalıĢmada 58 familya ve 172 cinse ait 205 bitkisel materyal toplanmıĢtır.

Erdoğan ve vd. (2011) yaptıkları çalıĢmada, Sivrihisar Dağları (Sivrihisar/EskiĢehir)‟nın vejetasyon tiplerinin floristik kompozisyonunu araĢtırmıĢlardır. Bitkilerin vejetasyon dönemleri süresince gerçekleĢtirdikleri arazi çalıĢmalarında toplam 1100 bitki örneği toplanmıĢtır. Bu örneklerin değerlendirilmesi sonucu 49 familyaya ait 184 cins ve 337 takson tespit edilmiĢtir. Bu çalıĢmada sadece araĢtırma alanındaki vejetasyon tiplerine özgü taksonlar verilmiĢtir.

Çelik (2013), 2011-2013 tarihleri arasında Yassıhöyük (Gordion) Florasını çalıĢmıĢtır.

AraĢtırma alanından 590 bitki örneği toplanmıĢtır. Bunların değerlendirmesi sonucu 42 familya, 180 cins ve bunlara ait 290 tür ve türaltı takson ortaya konmuĢtur. Bu taksonların %13.10‟u endemik olarak değerlendirilmiĢtir.

Yaylacı (2013), Yaptığı çalıĢmada Günyüzü (EskiĢehir) ve çevresinin florasını araĢtırmıĢtır. AraĢtırma alanından 2430 damarlı bitki örneği ve 100 zarf karayosunu örneği toplanmıĢtır. Bu örneklerin incelenmesi sonucunda; 82 familya, 404 cins, 803 tür ve tür altı damarlı bitki taksonu ve 9 familya ya ait 12 cins ve bunlara bağlı 24 karayosunu taksonu tespit edilmiĢtir. Endemizm oranı % 19.55 olarak değerlendirilmiĢtir

Öztürk (2016), EskiĢehir sınırları içerisinde yer alan jipsli ve marnlı toprakların bulunduğu alanların florasını araĢtırmıĢtır. AraĢtırma alanından 1750 örnek toplanmıĢ

(12)

4

ve 72 familyaya ait 354 cins, 673 tür ve toplam 738 takson tespit edilmiĢtir. ÇalıĢma sonunda toplam 129 taksonun endemik olduğu tespit edilirken, endemizm oranı % 17.5 olarak değerlendirilmiĢtir.

Tuğ vd. (2018), Ankara ile EskiĢehir arasında yer alan Kavuncu tuzcul bataklığı ve çevresinin florasını araĢtırmıĢlardır. AraĢtırma alanında 31‟i halofit, 8‟i endemik olmak üzere 102 bitki taksonu tespit edilmiĢtir.

(13)

5 3. MATERYAL VE YÖNTEM

Yarı kurak “alt” çok soğuk Akdeniz ikliminin etkisi altında olan araĢtırma bölgesinde 2013 ve 2014 yılları arasında vejetasyon dönemlerinde yapılan arazi çalıĢmaları sonucu 920 bitki örneği toplanmıĢtır. Toplanan örnekler usulüne uygun olarak preslenip, kurutulmuĢtur. Kurutulan örnekler -20 derecede 72 saat süreyle, parazitlerden arındırılmak için sterilizasyona bırakılmıĢtır. Kurutulan ve sterilize edilen örneklerin teĢhis edilmesinde “Flora of Turkey and the East Aegean Islands” tan (Davis 1965- 1985, Davis vd. 1988 ve Güner vd. 2000) yararlanılmıĢtır. TeĢhis edilen örnekler Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Herbaryumu “Herbaryum ANK”da kontrol edilmiĢtir. Seçilen örnekler Ankara Ünivesitesi Herbaryum‟unda (ANK) muhafaza edilmektedir.

Alanın iklim verileri Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü‟nden alınmıĢtır. Bu veriler ile bölgenin iklim özellikleri belirlenip, ombrotermik iklim diyagramları oluĢturulmuĢtur.

Alanın iklimsel değerlendirmesi için Emberger‟in geliĢtirdiği Akdeniz iklim katları ve kuraklık dereceleri için geliĢtirdiği formüllerden yararlanılmıĢtır. Bu verilerin yorumlanmasında “Ġklim ve Biyoiklim” (Akman 2011) ve iklim elemanlarının açıklanmasında ise “Bitki Ekolojisi” kitabından yararlanılmıĢtır. (Öztürk, M.A., Seçmen, Ö. 1992).

Toplanan bitki örneklerinin listesi yazılırken aĢağıdaki sıra izlenmiĢtir;

1. Familya

2. Cins adı ve otörü 3. Tür adı ve otorü

4. AraĢtırma alanındaki yayılıĢı a. Habitat (Bölge)

b. Yükseklik

(14)

6 5. Bitkinin toplanma tarihi

6. Toplayıcının adı ve soyadı 7. Örnek numarası

8. Endemizm

9. Tehlike Kategorisi 10. Fitocoğrafik Bölgesi

TeĢhis edilen taksonların sıralaması yapılırken familya adlarının alfabetik sıralaması dikkate alınmıĢtır.

Terminoloji için “Ġngilizce-Türkçe Botanik Kılavuzu” (Baytop 1998) ve “Botanical Latin” adlı eserler kullanılmıĢtır (Stearn 1973).

Türlerin sinonimlerinin tespitinde www.bizimbitkiler.org.tr sitesinden yararlanılmıĢtır.

Takson yazarlarının kontrolü için “Author of Plant Names” kaynağı kullanılmıĢtır (Brummitt ve Powell 1999).

Alandan tespit edilen bitkilerin IUCN tehlike kategorileri “Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı” ndan (Ekim vd. 2000) kontrol edilmiĢtir.

AraĢtırma alanının jeolojisi ile ilgili bilgiler için “Üçpınar-Polatlı Yöresinin Jeolojisi (Ankara)” adlı çalıĢmadan (Yurteri ve Lünel 1992) ve toprak yapısı için ise “Ankara Ġli Arazi Varlığı” çalıĢmasından (Anonim 1993) yararlanılmıĢtır.

(15)

7 4. ARAġTIRMA ALANININ ÖZELLĠKLERĠ

4.1 Coğrafi Konumu

Türkiye Florası‟ndaki Grid kareleme sistemine göre çalıĢma alanı B4 karesinde bulunmaktadır (Harita 4.1).

ÇalıĢma alanı, Çekirdeksiz (1092 m), Basri (1100 m) ve Üçpınar Köyleri arasında olup, Beyceğiz, Ġğciler, Çimenceğiz, Yassıhöyük ve Beylikköprü köyleri ile komĢudur.

ġekil 4.1 ÇalıĢma alanının coğrafi konumu

(16)

8

ġekil 4.2 ÇalıĢma alanının sınırlarını gösteren uydu görüntüsü

(17)

9

ġekil 4.3 ÇalıĢma alanının haritası

(18)

10

4.2 AraĢtırma Alanının Jeolojisi ve Toprak Özellikleri

ÇalıĢma alanında 4 litolojik birimden; Duatepe Formasyonu, Ezineli Formasyonu, Kanarakaya Formasyonu ve Ağdere formasyonu yer almaktadır (Yurtyeri 1992).

Alt-Orta Eosen yaĢlı Duatepe Formasyonu; Çakıl taĢı, kum taĢı, silt taĢı ve kumlu kireç taĢlarının ardalanmasından meydana gelmektedir (Yurtyeri 1992).

Pliyosen yaĢlı Ezineli formasyonu; altta kum taĢı, silt taĢı ve kil taĢı ardalanmasından oluĢmaktadır (Yurtyeri 1992).

Kanarakaya Formasyonu; kısmen Duatepe formasyonu üzerine binmektedir. Ara ara kalın (>80m.), kimi yerlerde de ince kalınlıktaki bu formasyon üst seviyelerde silt taĢı, kil taĢı katkısı bulunduran bazaltlardan meydana gelmiĢtir. Bu Kanarakaya formasyonunun yaĢı diğer birimlerle olan stratigrafik iliĢkisinden yola çıkılarak Üst Miyosen olarak verilebilir (Yurtyeri 1992).

Alt-Orta Miyosen YaĢlı Ağdere Formasyonu ise; baĢlıca açık renkli kum taĢı, silt taĢı ve kil taĢı ardalanması ile siliĢleĢmiĢ tüf ve tüflü kireçtaĢının ara katkılarından meydana gelmiĢtir (Yurtyeri 1992).

Tez alanındaki ana toprak grubu; Kahverengi topraklardır (Anonim 1993).

(19)

11 5. ARAġTIRMA BÖLGESĠNĠN ĠKLĠMĠ

AraĢtırma alanı, coğrafik olarak Ġç Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. Bu alan Akdeniz iklimli kabul edilir. Akdeniz iklimi; fotoperiyodizmi gün ve mevsime göre değiĢiklik gösteren, yağıĢların soğuk mevsimlerde yoğunlaĢtığı, yaz kuraklığı görülen bir iklimdir.

ÇalıĢma alanının iklim bilgisinin belirlenmesi konusunda, Polatlı‟nın iklim verileri kullanılmıĢtır. ÇalıĢma alanına ait rasat sonuçları “Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü‟nden” temin edilmiĢtir.

Polatlı meteoroloji istasyonu 885 m rakımda, 39° 35' K. Enlem ve 32° 9' D.

Boylamlarındadır.

Bu çalıĢmada Polatlı ilçesine ait ortalama sıcaklık, ortalama yüksek ve düĢük sıcaklıklar, en düĢük ve en yüksek sıcaklıklar, ortalama toplam yağıĢ miktarı tabloları ile iklim diyagramı hazırlanmıĢtır.

Ġklimsel verilerin değerlendirilmesinde “Ġklim ve Biyoiklim” kitabından faydalanılmıĢtır (Akman 2011).

5.1 YağıĢ

YağıĢ, bitki örtüsü için en önemli faktörlerdendir. YağıĢ miktarı; yükseklik, yer Ģekli ve denize olan mesafe gibi faktörlere bağlıdır. YağıĢın etkisi ise toprağın ve vejetasyonun yapısıyla iliĢkilidir.

Bazı araĢtırmacılar, yağıĢın yıllık öneminden yola çıkarak iklim sınıflandırmaları oluĢturmuĢlardır (Akman 1999).

(20)

12

Yıllık ortalama yağıĢ değerleri; Polatlı istasyonunda ise 364.2 mm olarak belirlenmiĢtir (Çizelge 5.1). Akman tarafından oluĢturulan (1999) sınıflandırmaya göre Polatlı “yarı- kurak” bulunmuĢtur.

Polatlı‟da yağıĢ en fazla Nisan ayında 45,1 mm ve Mayıs ayında 44,6 mm; en düĢük ise Ağustos ayında 10,2 mm ve Eylül ayında 12,9 mm olarak gerçekleĢmiĢtir (Çizelge 5.1).

5.2 Mevsimlik YağıĢlar

Bitkiler için yağıĢın yıl içindeki dağılıĢı toplam yağıĢtan çok daha önemlidir ve buna

„yağıĢ rejimi‟ adı verilir.

YağıĢın mevsimlere dağılıĢına bakıldığında (Çizelge 5.2.); Polatlı istasyonunda ilkbahar maksimumu ve yaz minimumu ile dikkat çekmektedir yani bu istasyonun yağıĢ rejimi IKSY‟dir. IKSY, D. Akdeniz yağıĢ rejiminin II. tipidir. Bu rejim tipinde en yağıĢlı mevsim ilkbahar, en kurak mevsim yazdır.

Çizelge 5.1 Polatlı istasyonun aylık ve yıllık toplam yağıĢ ortalama değerleri (mm=kg/m²)

Ġstasyon 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK

Polatlı 38.1 28.4 33.4 45.1 44.6 34.4 14.4 10.2 12.9 28.4 31.7 42.6 364.2

Çizelge 5.2 Polatlı istasyonunun yağıĢ rejimi tipleri( mm= kg/m2)

Ġstasyon

KIġ (Aralık, Ocak,

ġubat)

ĠLKBAHAR (Mart, Nisan,

Mayıs)

YAZ

(Haziran, Temmuz, Ağustos)

SONBAHAR (Eylül, Ekim, Kasım)

YAĞIġ REJĠMĠ TĠPĠ

Polatlı 109.1 123.1 59 73 Ġ.K.S.Y

(21)

13 5.3 Sıcaklıklar

Canlılar belirli sıcaklık sınırları içinde yaĢamlarını devam ettirirler. Sıcaklık bitkilerin büyümesinde önemli bir etkendir. Bitkilerin büyümesi için optimum sıcaklık dereceleri vardır. Bu değerler belirlenirken ağaçların tomurcuklanmaya baĢladığı eĢik sıcaklık değeri olan +8 ºC alınmaktadır. Sıcaklık +8 ºC altına düĢtüğü zaman vejetasyon süresi bitmiĢ diye kabul edilmektedir. Terleme, dokuların donması ve daha birçok olay hava sıcaklığına bağlıdır (Atalay 1994).

Polatlı‟ya ait sıcaklık verileri Çizelge 5.3‟de gösterilmiĢtir.

Polatlı‟da ortalama yıllık sıcaklık 11.7°C‟ dir. Ortalama yüksek sıcaklık Temmuz ayında gerçekleĢirken, ortalama düĢük sıcaklık Ocak ayında gerçekleĢmektedir.

Polatlı‟da gerçekleĢen en yüksek sıcaklık 2000 yılının Temmuz ayında 42.5 °C‟ dir. En düĢük sıcaklık ise 1985 yılının Ocak ayında -22.4 °C olarak kaydedilmiĢtir.

Polatlı‟nın yıllık ortalama sıcaklık farkını Ģu formüle göre hesaplayabiliriz.

A= t (maksimum)- t (minimum)

Polatlı t(maksimum)= En yüksek ortalama sıcaklık = 30,6 °C t(minimum)= En düĢük ortalama sıcaklık = -3,4 °C A = Ortalama Sıcaklık Farkı = 34,0 °C

(22)

14

Çizelge 5.3 Polatlı istasyonunun aylık ve yıllık ortalama sıcaklıkları (°C)

Ġstasyon Parametre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK

Polatlı

A -0.2 1.6 5.7 10.7 15.5 19.7 23.3 23.1 18.8 13.0 6.7 1.9 11.7 B 3.8 6.5 11.7 17.1 22.2 26.8 30.6 30.4 26.1 19.6 12.3 6.0 17.8 C -3.4 -2.4 0.6 5.0 8.9 12.3 15.5 15.5 11.6 7.2 2.3 -1.3 6.0

(A) Aylık ve yıllık ortalama sıcaklık değerleri

(B) En yüksek sıcaklıkların aylık ortalama değerleri (M) (C) En düĢük sıcaklıkların aylık ortalama değerleri(m)

Çizelge 5.4 Polatlı istasyonunun aylık en yüksek ve en düĢük uç (ekstrem) sıcaklık verileri (°C)

Ġstasyon Parametre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK

Polatlı

En yüksek

uç sıcaklık 18.1 20.8 27.0 31.0 33.4 37.4 42.5 39.7 37.7 33.3 24.3 24.0 42.5 En düĢük

uç sıcaklık -22.4 -21.7 -19.0 -8.7 -2.1 1.5 6.0 5.8 1.9 -6.0 -11.0 -17.1 -22.4

5.4 Ombrotermik Diyagram

Bu iklim diyagramında 2 eğri mevcuttur. Bunlardan birisi aylık ortalama sıcaklık değerlerini gösteren sıcaklık eğrisi, diğeri ise aylık yağıĢ ortalamalarını gösteren yağıĢ eğrisidir.

Bu grafikte kurak devre, yağıĢ eğrisi ile sıcaklık eğrisinin kesiĢtiği iki nokta arasında kalan alandır (Akman 2011).

AraĢtırma bölgesindeki istasyonun ombro-termik diyagramından da anlaĢılacağı gibi belirgin bir kuraklık dönemi görülmektedir. Bu dönem; Haziran ayından, Ekim ayının baĢına kadar görülür.

(23)

15

Kurak dönem “Gaussen Metodu”na göre tespit edilmiĢtir. Metodda Emberger indisi kullanılmıĢtır. Kurak devre Emberger‟in aĢağıdaki formülü ile belirlenmiĢtir (Akman 2011).

Bu formülde:

PE(Yaz yağıĢ toplamı) = P6+P7+P8 M=En sıcak ay max. sıcaklık ortalaması

Kuraklık indisi değer aralıkları bölgenin Akdeniz iklim grubuna dahil olup olmadığını gösterir.

S değerine göre istasyon;

S < 5 ise Akdeniz Ġklimi

S, 5 ile 7 arasında ise Yarı-Akdeniz Ġklimi

S > 7 ise Akdeniz Ġklimi değil olarak değerlendirilmektedir.

Bu formüle göre Polatlı istasyonu kuraklık indisi;

S = PE/M

PE: Polatlı istasyonu yaz yağıĢı toplamı; 6.ay+7.ay+8.ay = 34.4 + 14.4+ 10.2 = 59 mm M: Polatlı istasyonu en yüksek sıcaklık ortalaması = 30.6 °C (Temmuz)

Bu değerleri formülde yerine koyarsak;

S = 59 / 30.6 = 1.92

(24)

16

Bu değere göre, Polatlı istasyonunun kapsadığı çalıĢma bölgesi; Akdeniz iklim‟inin etkisi altındadır.

Emberger, Akdeniz iklim katları ve kuraklık derecesinin tayini için yağıĢ-sıcaklık emsali formülünü geliĢtirmiĢtir. (Akman 2011)

Q: YağıĢ-Sıcaklık Emsali

P: Yıllık ortalama yağıĢ miktarı (mm)

M: En sıcak ayın en yüksek sıcaklık ortalaması °C m: En soğuk ayın en düĢük sıcaklık ortalaması °C 2000: Sabit sayı

Q değeri hesaplanırken 0°C = 273°K alındığı için M ve m değerlerine 273 eklenir.

YağıĢ–Sıcaklık emsali (Q) değeri ne kadar büyük olursa Akdeniz iklimi o kadar yağıĢlı;

ne kadar küçük olursa o kadar kuraktır.

Çizelge 5.5 Q ve P değerlerine göre Akdeniz ikliminin biyoiklim katları

Q <20 P < 300 mm Çok kurak Akdeniz Ġklimi

Q = 20 – 32 P = 300- 400 mm Kurak Akdeniz Ġklimi Q = 32 - 63 P = 400- 600 mm Yarı - kurak Akdeniz

Ġklimi

Q = 63 – 98 P = 600- 800 mm Az -yağışlı Akdeniz Ġklimi Q > 98 P = > 1000 mm Yağışlı Akdeniz Ġklimi

Türkiye‟de yarı kurak Akdeniz iklimleri yine Q değerine göre iki alt kata ayrılmaktadır:

(25)

17

Çizelge 5.6 Q değerine göre yarı kurak Akdeniz ikliminin iki alt katı:

32<Q<43 yarı kurak “alt” Akdeniz biyoiklim katı 43<Q<63 yarı kurak “üst” Akdeniz biyoiklim katı

(m) genel bir Ģekilde donlu devrelerin süresini ifade eder. (m) değeri ne kadar küçükse soğuk devre o kadar uzundur.

Buna göre Emberger “m” değerini de dikkate Akdeniz biyoiklim katlarını daha ayrıntılı olarak sınıflandırmıĢtır.

Çizelge 5.7 “m” değerine göre Akdeniz biyoiklim katları alt bölümleri

“m” değer aralığı Akdeniz biyoiklim katları alt bölümleri

m < -10°C KıĢı buzlu

-10°C <m< -7°C KıĢı son derece soğuk -7°C<m<-3°C KıĢı çok soğuk

-3°C<m<0°C KıĢı soğuk

0°C<m<3°C KıĢı serin

3°C<m<4.5°C KıĢı ılıman

4.5°C<m<7°C KıĢı yumuĢak

7°C<m<10°C KıĢı sıcak

m>10°C KıĢı çok sıcak

Polatlı istasyonu biyoiklim katı tayini;

P: Polatlı istasyonu yıllık ortalama yağıĢ miktarı = 364.2 mm

M: Polatlı istasyonu en sıcak ayın en yüksek sıcaklık ortalaması = 30.6°C (Temmuz) m: Polatlı istasyonu en soğuk ayın en düĢük sıcaklık ortalaması = -3.4°C (Ocak)

(26)

18 Bu değerleri formülde yerine koyduğumuzda;

Bu sonuca göre; Polatlı istasyonunun kapsadığı çalıĢma bölgesi; “yarı kurak, alt, kışı çok soğuk Akdeniz biyoiklim katı”na girmektedir.

ġekil 5.1 Polatlı istasyonu ombrotermik diyagramı

5.5 ÇalıĢma Alanının Biyoiklimsel Sentezi

Polatlı meteoroloji istasyonun verileri kullanılarak araĢtırma bölgesinin aylık sıcaklık ortalamaları, yağıĢ ortalamaları, en sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalaması, en soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması ve yaz yağıĢ ortalaması incelenmiĢ ve ombrotermik iklim (yağıĢ-sıcaklık) diyagramı oluĢturulup, Emberger metoduna göre sahip olduğu iklim tipi belirlenmiĢtir.

(27)

19

Veriler doğrultusunda aĢağıdaki sonuçlara ulaĢılmıĢtır.

- AraĢtırma bölgesinde yıllık yağıĢ miktarı; 364.2 mm.‟dir.

- En fazla yağıĢ miktarı ilkbahar mevsiminde, en az yağıĢ miktarı ise yaz mevsiminde görülmektedir.

- Yıllık ortalama sıcaklık; 11.7 °C‟ dir.

- En soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması (m), Ocak ayına rastlamakta olup -3.4 °C „dir.

- En sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalaması (M) Temmuz ayına rastlamakta olup, 30.6 °C‟ dir.

- AraĢtırma alanı yarı-kurak Akdeniz iklim özelliği göstermektedir.

Çizelge 5.8 Biyoiklimsel sentez

ĠSTASYON P (mm)

M (°C)

m

(°C) Q PE S YağıĢ

Rejimi Biyoiklim Katları

POLATLI 364.2 30.6 -3.4 37.37 59 1.92

Ġ.K.S.Y D.Akdeniz YağıĢ rejimi 2.tipi

Yarı kurak “alt”, KıĢı çok soğuk, Akdeniz biyoiklim katı

(28)

20

6. ARAġTIRMA BÖLGESĠNĠN VEJETASYONU

Alanda vejetasyon devresi, yaz döneminin kurak olması dolayısıyla kısa geçmektedir.

Mart ayında ilk çiçeklenmeler görülmektedir. Mayıs‟ta neredeyse bütün bozkır çiçek içindedir; fakat bu Ģartlar uzun sürmemektedir. Yaz mevsiminin baĢlaması ile artık yağıĢlı devre görülmez ve yaz kuraklığı baĢlamaktadır. Ağustos ve Eylül‟de bütün bitkilerin toprak üstü kısımları kurumaktadır (Karaman 2005).

AraĢtırma alanındaki baĢlıca vejetasyon tipi; step vejetasyonudur. Step içine serpiĢmiĢ bir Ģekilde bulunan kayalık alanlarda ara ara kaya vejetasyonu da bulunmaktadır.

6.1 Step Vejetasyonu

Alanın genelinde step vejetasyonu hakimdir. Step vejetasyonunda Astragalus, Thymus ve Poaceae türleri baskındır.

6.2 Kaya Vejetasyonu

Alanda yer yer kayalık alanlar bulunmaktadır. Bu bölgelerde bulunan baskın türler ise Onosma isauricum, Paronychia kurdica, P. condensata ve Alyssum cinsine ait türlerdir.

(29)

21 7. ARAġTIRMA BULGULARI

7.1 Bitki Listesi (Flora)

ANGIOSPERMAE

1- ACANTHACEAE

1. ACANTHUS L.

1. Acanthus hirsutus Boiss.

Üçpınar Köyü, Bademlik, Robinia pseudoacacia koruluğu altı, 834m., 02.05.2013, Z Çetiner 1186

Endemik. Tehlike Kategorisi: LC (DüĢük riskli)

2- AMARANTHACEAE (CHENOPODIACEAE)

2. CHENOPODIUM L.

2. Chenopodium botrys L.

3. ATRIPLEX L.

3. Atriplex lasiantha Boiss.

Çekirdeksiz köyü, 943m., 20.05.2013, Z Çetiner 1287

4. BASSIA ALL.

4. Bassia prostrata (L.) Schrad.

(30)

22 3- AMARYLLIDACEAE

5. ALLIUM L.

5. Allium scorodoprasum L. subsp. rotundum (L.) Stearn Çekirdeksiz Köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1749

Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1541

6. Allium atroviolaceum Boiss.

Çekirdeksiz Köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1710

7. Allium paniculatum L. subsp. paniculatum

Akdeniz El.

4- APIACEAE (UMBELLIFERAE)

6. ERYNGIUM L.

8. Eryngium bithynicum Boiss.

Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1533 Endemik, Ir.-Tur. Elementi, Tehlike Kategorisi: LC

9. Eryngium campestre L. var. virens Link

Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1635 Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1501

7. ECHINOPHORA L.

10. Echinophora tournefortii Jaub.& Spach

Çekirdeksiz köyü, 910m., 04.07.2013, Z Çetiner 1426 Ir.-Tur. Elementi

(31)

23 8. FERULAGO W. KOCH

11. Ferulago pauciradiata Boiss.& Heldr.

Çekirdeksiz köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1754 Endemik. Ir.-Tur El. Tehlike Kategorisi: LC

9. SCANDIX L.

12. Scandix australis L. subsp. grandiflora ( L.) Thell Üçpınar köyü, 1094m., 20.05.2013, Z Çetiner 1305 Üçpınar köyü, 1094m., 20.05.2013, Z Çetiner 1312 Üçpınar köyü, 1094m., 20.05.2013, Z Çetiner 1316

13. Scandix stellata Banks & Sol.

Çekirdeksiz köyü, 943m., 02.05.2013, Z Çetiner 1165

Üçpınar köyü, Bademlik, Robinia pseudoacacia koruluğu altı, 834m., 20.06.2013, Z Çetiner 1457

14. Scandix iberica M.Bieb.

Çekirdeksiz köyü, 943m., 02.05.2013, Z Çetiner 1170

10. BUPLEURUM L.

15. Bupleurum sulphureum Boiss.& Bal.

Endemik. Ir.-Tur. Elementi. Tehlike Kategorisi: LC

(32)

24 11. PEUCEDANUM L.

16. Peucedanum palimbioides Boiss.

Endemik. Ir.-Tur Elementi. Tehlike Kategorisi: LC

12. MALABAILA Hoffm.

17. Malabaila secacul Banks & Sol.

13. TORILIS Adans.

18. Torilis leptophylla (L.) Rchb.f.

Basri köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 25.06.2014, Z Çetiner 1723 Basri köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 20.05.2013, Z Çetiner 1271

14. ASTRODAUCUS Drude

19. Astrodaucus orientalis (L.) Drude

Ir.-Tur. El.

15. TURGENIA Hoffm.

20. Turgenia latifolia (L.) Hoffm.

Basri köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 20.06.2013, Z Çetiner 1465 Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 10.07.2014, Z Çetiner 1827

(33)

25 16. ARTEDIA L.

21. Artedia squamata L.

5- APOCYNACEAE

17. VINCA L.

22. Vinca herbaceae Waldst & Kit.

Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 20.05.2013, Z Çetiner 1264

6- ASPARAGACEAE

18. ORNITHOGALUM L.

23. Ornithogalum narbonense L.

Çekirdeksiz Köyü, 943m., 04.07.2013, Z Çetiner 1618

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 04.07.2013, Z Çetiner 1420 Akdeniz El.

19. MUSCARI Miller

24. Muscari neglectum Guss. ex Ten.

Çekirdeksiz Köyü, 925m., 02.05.2013, Z Çetiner 1151 Çekirdeksiz Köyü, 925m., 02.05.2013, Z Çetiner 1156

25. Muscari armeniacum Leichntlin ex Baker

Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1081

(34)

26 7- COMPOSĠTAE (ASTERACEAE)

20. XANTHIUM L.

26. Xanthium spinosum L.

Üçpınar Köyü, Bademlik, Robinia pseudoacacia koruluğu altı, 834m., 25.06.2014 1740

21. HELICHRYSUM Gaertner

27. Helichrysum arenarium (L.) Moench subsp. aucheri (Boiss.) Davis

& Kupicha

Üçpınar Köyü, Bozkır,848 m., 20.06.2013, Z Çetiner 1412 Endemik. Ir-Tur Elementi. Tehlike Kategorisi: LC

22. FILAGO L.

28. Filago pyramidata L.

Üçpınar Köyü, Bozkır,848 m., 25.06.2014, Z Çetiner 1706

29. Filago arvensis L.

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 02.05.2013, Z Çetiner 1026 Çekirdeksiz Köyü, 925m., 02.05.2013, Z Çetiner 1145

23. SENECIO L.

30. Senecio vernalis Waldst. & Kit.

Üçpınar Köyü, 1094m., 20.06.2013, Z Çetiner 1306

Basri Köyü, Dedelik civarı, Düz step, TaĢlık step, 997m., 20.05.2013, Z Çetiner 1232

Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 02.05.2013, Z Çetiner 1039 Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 20.06.2013, Z Çetiner 1398

(35)

27

Basri köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 10.07.2014, Z Çetiner 1877 Üçpınar köyü, Bademlik, Robinia pseudoacacia koruluğu altı, 834m., 20.06.2013 Z Çetiner 1462

Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1079

24. ANTHEMIS L.

31. Anthemis cretica L. subsp. anatolica (Boiss.)Grierson

Basri köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 20.06.2013, Z Çetiner 1423 Çekirdeksiz köyü,943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1769

Çekirdeksiz köyü,943m., 02.05.2013, Z Çetiner 1188 Çekirdeksiz köyü, 910m., 02.05.2013, Z Çetiner 1132 Çekirdeksiz köyü, 910m., 20.06.2013, Z Çetiner 1335

32. Anthemis cretica L. subsp. pontica (Willd.) Grierson

Basri-Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar, 1054m., 20.05.2013, Z Çetiner 1277

33. Anthemis armeniaca Freyn. & Sit.

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 25.06.2014, Z Çetiner 1708 Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 10.07.2014, Z Çetiner 1879 Endemik. Ir.-Tur. El., Tehlike Kategorisi: LC

25. COTA Gay ex Guss

34. Cota wiedemanniana (Fisch & C.A. Mey) Holub

Basri-Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar, 1054m., 20.06.2013, Z. Çetiner 1445

(36)

28

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 20.06.2013, Z Çetiner 1423 Çekirdeksiz Köyü, 925m., 02.05.2013, Z Çetiner 1142

Basri Köyü, Kayalık alan,1012m., 02.05.2013, Z Çetiner 1022 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1119 Çekirdeksiz Köyü, 910m., 04.07.2013, Z Çetiner 1605

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 10.07.2014, Z Çetiner 1853 Basri Köyü, Dedelik civarı, Düz step, TaĢlık step, 997m., 20.05.2013, Z Çetiner 1236

35. Cota austriaca (Jacq) Sch.Bip.

Üçpınar Köyü, 1094m., 20.06.2013, Z Çetiner 1451 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1707 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1109 Üçpınar Köyü, 1094m., 02.05.2013, Z Çetiner 1061

Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 02.05.2013, Z Çetiner 1038 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1752

Üçpınar Köyü, 1094m., 04.07.2013, Z Çetiner 1582 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 02.05.2013, Z Çetiner 1175 Çekirdeksiz Köyü, 925m., 20.05.2013, Z Çetiner 1345

26. ACHILLEA L.

36. Achillea phrygia Boiss. & Bal.

Çekirdeksiz Köyü, 943m., 04.07.2013 Z Çetiner 1622 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 25.06.2014 Z Çetiner 1729 Endemik. Ir-Tur. El., Tehlike Kategorisi: LC

(37)

29

37. Achillea santolinoides Lag. subsp wilhelmsii (K.Koch) Greuter Üçpınar Köyü, Bademlik, Robinia pseudoacacia koruluğu altı, 834m., 02.05.2013, Z Çetiner 1072

Ir-Tur. El.

27. TRIPLEUROSPERMUM Schultz Bip

38. Tripleurospermum sevanense (Manden.) Pobed.

39. Tripleurospermum parviflorum (Willd.) Pobed.

28. ARTEMISIA L.

40. Artemisia santonicum L.

Av-Sib El.

(38)

30 41. Artemisia taurica Willd.

29. GUNDELIA L.

42. Gundelia tournefourtii L. var. tournefourtii

Ir.-Tur. El.

30. COUSINIA Cass.

43. Cousinia halysensis Hub.- Mor.

Endemik. Ir-Tur. El. Tehlike Kategorisi: CD (Korumaya Tabi)

31. ONOPORDUM L.

44. Onopordum acanthium L.

Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 20.06.2013, Z Çetiner 1404

32. PICNOMON Adans.

45. Picnomon acarna (L.) Cass.

Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1665 Akdeniz El.

(39)

31 33. CARDUUS L.

46. Carduus nutans L.

Çekirdeksiz Köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1747

Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1540 Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 20.05.2013, Z Çetiner 1382 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1599

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 10.07.2014, Z Çetiner 1828 Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 25.06.2014, Z Çetiner 1881 Çekirdeksiz Köyü, 925m., 04.07.2013, Z Çetiner 1695

47. Carduus pycnocephalus subsp. albidus (M. Bieb) Kazmi

34. JURINEA Cass.

48. Jurinea pontica Hausskn. & Freyn ex Hausskn.

Çekirdeksiz Köyü, 910m., 25.06.2014, Z Çetiner 1739 Endemik. Ir.-Tur. El. Tehlike Kategorisi: LC

35. CENTAUREA L.

49. Centaurea urvillei DC. subsp. stepposa Wagenitz Üçpınar Köyü, 1094m., 04.07.2013, Z Çetiner 1585

Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1566 Endemik. Ir.-Tur. El. Tehlike Kategorisi: LC

50. Centaurea urvillei DC.

Çekirdeksiz Köyü, 925m., 20.05.2013, Z Çetiner 1204 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1663

(40)

32

Basri-Üçpınar Köyü, Kayalık yamaçlar, 1054m., 04.07.2013, Z Çetiner 1573

51. Centaurea virgata Lam.

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 04.07.2013, Z Çetiner 1518 Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1555 Ir.-Tur. El.

52. Centaurea solstitialis L. subsp. solstitialis

53. Centaurea kotschyi var. persica (Boiss.) Wagenitz

Ir.-Tur. El.

54. Centaurea iberica Trev. ex Spreng.

(41)

33 36. CRUPINA (Pers.) DC.

55. Crupina crupinastrum (Moris.) Vis.

Üçpınar Köyü, 1094m., 20.05.2013, Z Çetiner 1334 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 20.05.2013, Z Çetiner 1329 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1756

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 02.05.2013, Z Çetiner 1031 Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 02.05.2013, Z Çetiner 1034 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1705

Çekirdeksiz Köyü, 943m., 04.07.2013, Z Çetiner 1636 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1672

37. CARTHAMUS L.

56. Carthamus lanatus L.

38. XERANTHEMUM L.

57. Xeranthemum annuum L.

Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1564 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 10.07.2014, Z Çetiner 1929

Basri-Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar, 1054m.,10.07.2014, Z Çetiner 1906

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 25.06.2014, Z Çetiner 1834

(42)

34

39. CHARDINIA L.

58. Chardinia orientalis (L.) Kuntze

Ir.-Tur. Elementi

40. ECHINOPS L.

59. Echinops orientalis Trautv

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 10.07.2014, Z Çetiner 1823 Ir.-Tur. Elementi

41. SCOLYMUS L.

60. Scolymus hispanicus L.

Akdeniz El.

42. SCORZONERA L.

61. Scorzonera eriophora DC.

Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1094 Çekirdeksiz Köyü, 910m., 02.05.2013, Z Çetiner 1135 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1104 Endemik.

(43)

35 43. TRAGOPOGON L.

62. Tragopogon porrifolius L. subsp. longirostris (Sch. Bip.) Greuter Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1105

44. LEONTODON L.

63. Leontodon crispus Vill.

45. TARAXACUM Wiggers

64. Taraxacum farinosum Hausskn.&Bornm. Ex Hand.-Mazz Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1624 Endemik. Ir-Tur. El. Tehlike Kategorisi: LC

46. CREPIS L.

65. Crepis foetida L. subsp. rhoeadifolia (M. Bieb.) ģelak Çekirdeksiz Köyü, 943m., 04.07.2013, Z Çetiner 1641 Üçpınar Köyü, 1094m., 20.05.2013, Z Çetiner 1297

66. Crepis commutata (Spreng.) Greuter

67. Crepis foetida L.

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 02.05.2013, Z Çetiner 1030 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1596 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 04.07.2013, Z Çetiner 1632

(44)

36 68. Crepis sancta (L.) Babcock

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 10.07.2014, Z Çetiner 1878

69. Crepis alpina L.

47. CYANUS Mill.

70. Cyanus triumfettii (All.) Dostal ex A.Löve & D. Löve Çekirdeksiz Köyü, 925m., 04.07.2013, Z Çetiner 1686

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 10.07.2014, Z Çetiner 1880 Çekirdeksiz Köyü, 943m., 02.05.2013, Z Çetiner 1166

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 04.07.2013, Z Çetiner 1650

8- BORAGINACEAE

48. HELIOTROPIUM L.

71. Heliotropium europaeum L.

Basri Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar, 1054m., 10.07.2014, Z Çetiner 1890

Ir.-Tur El.

72. Heliotropium lasiocarpum Fisch.&Mey.

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı,992m., 10.07.2014, Z Çetiner 1875 Ir.-Tur. El.

(45)

37

73. Heliotropium hirsutissimum Grauer

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı,992m., 10.07.2014, Z Çetiner 1851 Doğu Akdeniz El.

49. ROCHELIA Reichb.

74. Rochelia disperma var disperma (L.fil) K. Koch

50. ASPERUGO L.

75. Asperugo procumbens L.

Çekirdeksiz Köyü, 925m., 25.06.2014, Z Çetiner 1750 Avr.-Sib. El.

51. BUGLOSSOIDES Moech

76. Buglossoides arvensis (L.) I. M. Johnst.

52. ECHIUM L.

77. Echium italicum L.

Basri Köyü, Kuru Dere Yatağı, 1020m., 10.07.2014, Z Çetiner 1839 Üçpınar Köyü, Bademlik, Robinia pseudoacacia koruluğu altı, 834m., 25.06.2014, Z Çetiner 1921

Basri Köyü, Kuru Dere Yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1539 Akdeniz El.

(46)

38 53. MOLTKIA Lehm.

78. Moltkia coerulea (Willd.) Lehm.

Ir.-Tur. El.

54. ONOSMA L.

79. Onosma isauricum Boiss. & Heldr.

Endemik. Ir.-Tur. El. Tehlike Kategorisi: LC

55. ANCHUSA L.

80. Anchusa leptophylla Roem. & Schult subsp. leptophylla Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 20.06.2013, Z Çetiner 1300

56. NONEA Medicus

81. Nonea caspica G.Don

Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 20.06.2013, Z Çetiner 1301 Ir.-Tur. El.

(47)

39 57. ALKANNA Tausch

82. Alkanna tinctoria (L.) Tausch

9- CRUCIFERAE (BRASSICACEAE)

58. CAMELINA Crantz.

83. Camelina rumelica Velen.

59. BRASSICA L.

84. Brassica elongata Ehrh.

Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 25.06.2014, Z.Çetiner 1790

60. ALYSSUM L.

85. Alyssum sibiricum Willd.

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 20.06.2013, Z Çetiner 1438 Basri-Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar, 1054m., 20.06.2013, Z Çetiner 1443

Çekirdeksiz köyü, 910m., 20.05.2013, Z Çetiner, 1333 Üçpınar köyü, 1094m., 04.07.2013, Z Çetiner, 1454 Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1118

86. Alyssum minutum Schlecht. ex DC.

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 20.05.2013, Z Çetiner 1270 Basri Köyü, Dedelik civarı, Düz step, TaĢlık step, 997m., 02.05.2013, Z Çetiner, 1003

(48)

40

87. Alyssum murale subsp. murale Waldst. & Kit

Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner, 1086 Çekirdeksiz köyü, 910m., 910m., 02.05.2013, Z Çetiner 1131

88. Alyssum simplex Rudolph.

89. Alyssum condensatum subsp. condensatum Boiss.& Hausskn.

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı,992m., 10.07.2014 Z Çetiner 1855

90. Alyssum desertorum Stapf.

Basri Köyü, Düz step, TaĢlık step, Dedelik civarı, 997m., 20.06.2013, Z Çetiner 1357

91. Alyssum strigosum Banks. & Sol. subsp. strigosum

61. SINAPIS L.

92. Sinapis arvensis L.

Üçpınar köyü, Bozkır, 04.07.2013, Z Çetiner 1598 Üçpınar köyü, Bozkır, 04.07.2013, Z Çetiner 1601

62. LEPIDIUM L.

93. Lepidium draba L.

Üçpınar köyü, Bademlik (Bahçeler), Robinia pseudoacacia koruluğu altı, 834m., 20.06.2013, Z Çetiner 1317

(49)

41

94. Lepidium perfoliatum L.

Çekirdeksiz köyü, 943m., (Yol kenarı), 25.06.2014, Z Çetiner 1763

63. ISATIS L.

95. Isatis glauca Aucher ex Boiss.

Üçpınar köyü, Yol kenarı, step, 848m., 02.05.2013, Z Çetiner 1077

64. MICROTHLASPI

96. Microthlaspi perfoliatum (L.) F.K.Mey.

Basri köyü, Dedelik civarı, Düz step, TaĢlık step, 25.06.2014, Z Çetiner 1763

65. ERUCA Miller

97. Eruca vesicaria (L.) Cav.

66. SISYMBRIUM L.

98. Sisymbrium altissimum L.

Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 20.06.2013, Z .Çetiner 1414

(50)

42 99. Sisymbrium loeselii L.

67. CAPSELLA Medik.

100. Capsella bursa- pastoris (L.) Medik.

Basri Köyü, Düz step, TaĢlık step, Dedelik civarı, 997m., 02.05.2013, Z Çetiner, 1005

68. DESCURAINIA Webb.& Berth

101. Descurainia sophia (L.) Webb. Ex Prantl.

69. ERYSIMUM

102. Erysimum crassipes Fisch. & C.A.Mey.

(51)

43

Üçpınar köyü, 1094m., 04.07.2013, Z Çetiner 1584

Basri Köyü, Düz step, TaĢlık step, Dedelik civarı, 997m.,25.06.2014, Z Çetiner 1804

70. HIRSCHFELDIA Moench.

103. Hirschfeldia incana (L.) Lagr.– Foss.

71. MATTHIOLA R.Br.

104. Matthiola longipetala (Vent.) DC. subsp. bicornis (Sibth.& Sm.) P.W.Ball

Çekirdeksiz köyü, 943m., 02.05.2013, Z Çetiner 1179 Çekirdeksiz köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1733 Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013 Z Çetiner 1111

10- CAMPANULACEAE

72. ASYNEUMA Griseb.& Schenk

105. Asyneuma lobelioides (Willd.) Hand.-Mazz Çekirdeksiz Köyü, 925m.,02.05.2013, Z Çetiner 1184 Ir.-Tur El.

(52)

44 11- CAPRIFOLIACEAE

73. SCABIOSA L.

106. Scabiosa argentea L.

Basri Köyü, Dedelik civarı, Düz step, TaĢlık step, 997m., 25.06.2014, Z Çetiner 1811

Üçpınar Köyü, 1094m., 04.07.2013, Z Çetiner 1578

Basri-Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar, 1054m., 10.07.2014 Z Çetiner 1905

107. Scabiosa michrantha Desf.

Çekirdeksiz köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1934 Çekirdeksiz köyü, 943m., 04.07.2013, Z Çetiner 1511

108. Scabiosa rotata Bieb.

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 04.07.2013, Z Çetiner 1535 Basri Köyü, Kuru dere yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1557 Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013, Z Çetiner 1679

Ir.-Tur Elementi

74. CEPHALARIA Schrader ex Roemer & Schultes

109. Cephalaria syriaca (L.) Schrader

75. CENTRANTHUS DC.

110. Centranthus longiflorus Steven

Basri-Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar,1054m., 10.07.2014, Z Çetiner 1900

(53)

45

Basri-Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar,1054m., 04.07.2013, Z Çetiner 1572

Üçpınar Köyü, 1094m., 04.07.2013, Z Çetiner 1581 Çekirdeksiz köyü, 943m., 25.06.2014, Z Çetiner 1925

12- CARYOPHYLLACEAE

76. VELEZIA L.

111. Velezia rigida L.

Çekirdeksiz köyü, 925m., 02.05.2013 , Z Çetiner 1143

Basri Köyü, Dedelik civarı, Düz ve taĢlık step, 997m., 04.07.2013, Z Çetiner 1507

Basri Köyü , Kuru dere yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1562 Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 25.06.2014, Z Çetiner 1673

Basri Köyü, Kayalık alan,1012 m., 20.05.2013, Z Çetiner 1213

77. MINUARTIA L.

112. Minuartia anatolica (Boiss.) Woronow var. arachnoidea McNeill Üçpınar köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013 , Z Çetiner 1091

Basri Köyü, Ağaçlandırma Alanı, 992m., 25.06.2014 , Z Çetiner 1651 Basri Köyü, Kuru Dere Yatağı, 1020m., 04.07.2013, Z Çetiner 1553 Basri Köyü, Dedelik civarı, Düz ve taĢlık step, 997m., 20.05.2013, Z Çetiner 1239

Çekirdeksiz köyü ,943m., 04.07.2013, Z Çetiner 1615

Basri - Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar, 1054m.,04.07.2013, Z Çetiner 1571

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 25.06.2014, Z Çetiner 1864 Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 02.05.2013, Z Çetiner 1049 Üçpınar köyü, 1094m, 02.05.2013, Z Çetiner 1062

Endemik, Ir.-Tur. Element

(54)

46

113. Minuartia hamata (Hausskn.) Mattf.

78. ARENARIA L.

114. Arenaria serpyllifolia L.

Çekirdeksiz köyü, 943m., 25.06.2014 Z Çetiner 1751

Basri Köyü, Kayalık alan, 1012m., 20.05.2013, Z Çetiner 1219

79. SILENE L.

115. Silene chlorifolia Sm.

Basri köyü, 1000m., Kuru dere yatağı, 25.06.2014, Z Çetiner 1840 Basri köyü, 1000m., Kuru dere yatağı, 25.06.2014, Z Çetiner 1845 Ir.-Tur. El.

116. Silene spergulifolia (Desf.) Bieb.

Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 25.06.2014, Z Çetiner 1737 Ir.-Tur. El.

80. HOLOSTEUM L.

117. Holosteum umbellatum L. var. umbellatum L.

Basri Köyü ,Dedelik civarı, Düz Step, TaĢlık Step, 997m., 20.05.2013, Z Çetiner 1207

81. DIANTHUS L.

118. Dianthus zonatus Fenzl var. zonatus

Basri Köyü ,Dedelik civarı, Düz Step, TaĢlık Step, 997m., 20.05.2013, Z Çetiner 1225

(55)

47

Basri köyü, Kayalık alan, 1012m., 04.07.2013, Z Çetiner 1513 Basri Köyü, Ağaçlandırma alanı, 992m., 25.06.2014,Z Çetiner 1874

13- CISTACEAE

82. HELIANTHEMUM Adans.

119. Helianthemum ledifolium (L.) Miller

Basri Üçpınar arası, Kayalık yamaçlar, 1054m., 20.05.2013, Z Çetiner 1223

120. Helianthemum salicifolium (L.) Miller

83. FUMANA Spach

121. Fumana procumbens (Dunal) Gren.& Godr.

Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 04.07.2013 Z Çetiner 1584

122. Fumana aciphylla Boiss.

Üçpınar Köyü, Bozkır, 848m., 02.05.2013 Z Çetiner 1101 Ir.-Tur. El.

14- CONVOLVULACEAE

84. CONVOLVULUS L.

123. Convolvulus lineatus L.