id- nii olmak &ere tiin1 ABD Pamuk qegitleri dzellikle Uzak Dogu pazarlannda bu ilgiyi siirdiirilyorlar. Y~la fiyat balammdan olduha iyi giren Upland pamugunda Mays aymda bir diisme trendi bag-

Fiisun G o ~ t i i r k Testil Miihendisi

1995 y l m a ABD pamugu ticaretten aslan payinl alarak girdi. ABD Tanm Bakanhgi 1994/95 iifinii pamugu, 19.727.900 balya ol- aralc aqiklad~ ve tekstil ile h a m giyim it- halatlannda bu dBnemde % 9'dan fazla bir artq oldugunu belirledi. Tanm Bakanl~g~'ndan alman raporlara gore ham pamuk tiiketiminde

de O h 8,5'luk bir artq kaydedildi. 1994/95 dB-

neminde 342.000 balya Amerikan Pima iiretildi ve 350.000 balya civannda ihracat gerqekleg- tirildi. ABD Ticaret B a k a n l ~ g ~ , uzun y l l a r d ~ r ilk kez h a z ~ r giyim tiiketici fiyatlann~n 1994 y~linda dugtiiganii a q ~ k l a d ~ . 1995/96 sezonunun ilk yansmda uluslararas~ pazarlarda ABD pamuk- Ian bir hayli ilgi gdrdi~. B w t a Giiney Teksas id- nii olmak &ere tiin1 ABD Pamuk qegitleri dzellikle Uzak Dogu pazarlannda b u ilgiyi siirdiirilyorlar.

Y~la fiyat balammdan o l d u h a iyi giren Upland pamugunda Mays aymda bir diisme trendi bag- lad^. Yetltililer 1995/96 dbneminde Pima ekim bdlgelerinde geqmis y ~ l l a r a gdre artls olacaglni belirtiyorlar.

Japonya bu ddneme Japon tekstil sektd- Kmii de kBtfi bir ~ e k i l d e etkileyen deprem fel- aketi ile girdi. Mart a y n d a depremin sonuqlar~

her sektdrde genel bir ekonomik durgunlugun bwgostermesine neden oldu. Onfimiizdeki donem iqin gerekli onlemleri almaya qahgan Japonya.

Pakistan ipligine anti-damping vergisi uygu- lama giri~irnleri ile May~s a y n d a gimdemden dugmedi.

1994 y h d a Cin'in 500.000 ton pamuk ithal ettigi ve 1994/95 lint veriminin de 4.251.000 ton civannda oldugu a q ~ l d a n d ~ . Ancak bu ddnemde Cin'den yap~lan yCklemelerde % 3 kadar bir di&ug kaydedildi. Ocak a y sonunda devlet 2.890.000 ton parnuk Cirettjgini aqklad~. Gin Tanm Bakanhg~

1995/96 sezonunda 4.500.000 tonluk lint ve- rimi hedeflendigini ve ekili alanlann da 600.000 hektara c ~ k a n l a c a g ~ n ~ aqiklad~.

Nisan a y sonlannda tiin1 Uzak Dogu Tekstil pazarlarmda y l ~ n geri kalau ddnemi iqin ka- rarnsarhk bagladi. Endonezya'da iplik fiyatlar~

giderek dilserken Tayland hazir giyim pa- zannda durgunluk baggdsterdi. Tayvan'm tiim tekstil sektdrlerinden de karamsarhk raporlan a h d l ve Mays sonunda iplik fiyatlan ani bir d i l ~ i i g trendine girdi. Ham pamuk ve iplik fiy- atlanndaki bu genel diigiig b a z ~ fabrikalann iiretirnlerini d t m a l a n n a neden oldu. Hong Kong tekstil endiistrisindeki bazi fabrikalar ti~miiyle l o p a t ~ l m a lo r a n a1 nedenlerden d t i ~ r i ~

2 .

~ p l i k 1 Gimey Kore'de de aym ve tekstil ticaretindeki durgunlugun dniimfizdeki aylarda iplik toptan a l i n ~ l a r ~ ile a$~labilecegi umut ediliyor.

Hindistan 1994/95 dBneminde 13.200.000 balya pamuk iirettigini ve 600.000/650.000 bal- ya ithal pamuk a l i m ~ gerqekle~tirdigini aqiklad~.

Subat a y n d a ihracat tavanl 1.000.000 tondan 750.000 tona d u g i i ~ l i i r k e n 40 Ne ve daha biifik numaralan kapsayan lcota d q i kategoriler ge- ni~letildi. Mays a y n d a yerel p.amuk fiyatlari- nln di~gmesine ragmen yerli i d i n teslimlerinin hlzlannlas~ ve lint veriminin yCtlcselmesi Hindis- tanm ihracat pazanna daha giiqlii geri ddnme olas~lig~ni a r t t ~ r d ~ .

Pakistan 1994/95 iirfinii p a n ~ u k ihracat tescillerini 274.731 balya ve ithalatlanni ise 253.300 balya ola-ak a q ~ M a d ~ . Subat a y basla- nnda ihracat vergisinin kald~nlma q a l ~ s m a l a r ~ b a g l a t ~ l d ~ ancak heniiz kesin bir sonuca vanla- mad^. Razaman a y ticaret aktivitesini yavas- latmca stoklarda bir y ~ g ~ l m a oldu ve sonucun- da parn111c fiyatlan diigtii. Pakistan'm Nisan a y n a kadar bu sezon iqin gerqekle~tirdigi ih- racat tescilleri 200.000 balyay a$nx$ d u n ~ n l - dadir. 1995/96 ddnemindeki ihracatlarda yet- kililer qarpm bir art19 beklemektedirler.

Meksika'da y ~ l i n b a g ~ n d a y a p ~ l a n tahminlere gore 1995/96 doneminde pamuk Cwetiminin 1.000.000 balyaya ulagmas~ bekleniyor. Ancak Mays aymda un-mdeki verim heklentileri dilsiis gdsterince pamuk fiyatlannda bir a r t ~ g ortaya c ~ k t ~ . Subat aymda ise iilkeden yap~lan yi~kle- meler ^{O h} 31'lik bir di~siig gdsterdi. Mart a y n d a hitkcmetin qiftqilere pamuk y e t i s t i n e tesvik

TEKSTILVE MOHENDIS YIL: 9 AY: MART-HAZIRAN SAYI: 47-48

kredisi d a g ~ t m a s ~ ve verim beklentileri dfigse de iiriiniln hlzh olgunlagmas~ nedeniyle Meksika pamugunun bu sezon karll ABD pazanna akm yapmasl bekleniyor.

w a n t i n 1995/96 firiinunde rekor bir lint verimi hedefliyor. Bdlgedeki ticareti yeniden canland~rabilecegi u m u t edilen 10 Mart'ta Brezilya'da dilzenlenen FENATEC ticaret fuan beklenen aktiviteyi sag lay am ad^. Brezilya'dan a l ~ n a n resmi raporlara gbre Nisan a y n a kadar y a p ~ l a n pamuk ihracatlan 15.000 tona ulagt~.

Orta Dogu iilkelerinden Sudan 1994/95 iininiinfi 500.000 balya olarak belirledi. Suriye 1995/96 sezonunda 650.000 ton kiitli~ pamuk verimi beklenen 210.000 hektarhk alana pa- m u k ekimi y a p ~ l m a s m ~ k a r a r l q t ~ r d ~ . lsrail bu sezon fininti icin en az 25.000 hektarl~lc eldm a l a n ~ planhyor. M w r ise geeen yla oranla ekini alanlannda % 10 a r t ~ g hedefliyor.

Orta Asya Cumhuriyetlerinden Tacikistan 1995/96 sezonunda 750.000 ton kiitlfi pamuk firetimi hedeflerken Kazaklstan da Mays sonu- n a kadar 108.000 hektarl~k alanda pamuk ekimi gerceklegtirdi. Y ~ h n b ~ m d a oldulcca az teklif alan Orta Asya pamuklan Subat ayl sonundan itibaren beklenenin fizerinde ragbet gdrmeyi silrdiiriiyor.

Mart aymda, Avrupa Komisyonu Avrupa Birligi'nin pamuk destekleme anlagmalannm reform onerilerini s o n u ~ l a n d ~ n n c a . Avrupa pa- zarlan hareketlenmeye bag lad^. lplik i~retimin- deki dfigfig hemen hemen tilm Avrupa iplik fab- rikalannda endige y a r a t t ~ . Y~lm bagmda Markm gfi~lenmesi AB'ne olan iplik ve tekstil ihracat- lanm arthrd~. Mart aymda dolarda y q a n a n diigfi~

pamuk fiyatlann~ d a dfigfirdfi fakat yine de ip- likcilere az d a olsa bir kazanc getirdi. lspanya ve Portekiz'deki devalfiasyonlann yamsua giu- lenen Mark, Gimey Avrupall tekstil tirirnlerinin lehine rekabetci bir avantaf sag lad^. Tekstil pa- zarlanndaki gene1 durgunluk Avrupali dokumac~

ve drmecilerin satmalma gfivenini azalth. Mays sonlanna dogru tiim Avrupa tekstil pazarla- nndan kdtilrnser raporlar gelmeye b q l a d ~ . B a z ~ fabrikalar likitide saglamak ve borelanm guven- ce altma alniak icln pamuk ipligini zaranna betip satma yoluna giderken Fransa ve ltalya'da fab- rikalann callgma saatleri a z a l t ~ l d ~ . Bu arada Fransa Ekonomi B a k a n ~ frankm giiqlendiril- mesi icin c a l ~ m a l a n n b a g l a t ~ l d ~ g ~ n ~ a q k l a d ~ . 6

Ispanya'da sfiregelen kurakldc, hava lcorjullan iyiye gitmedigi takdirde 1995/96 iininune ol- d u k ~ a zarar verecek gdrtinfiyor.

Diinya fiyatlann~ ydnlendiren New York bor- sasl, 1996 y l m a sabit fiyatlarla girmesine kar- gm Subat aymdan itibaren dalgalanmalar gee- irerek dfigug trendine glrdi. Bdrsadaki iglenller daha cok yalun vadeli kontratlan k a p s a d ~ . Uzak vadeli yuklemeler icin i ~ l e m hacmi olduk- ca 1 ~ ~ 1 t h k a l d ~ . Mays a y n d a yetkililer b o r s a n ~ n gunluk ticaret limitlerini a r t t ~ r m a karan aldl- lar. Sampin borsasmda ise Mart aymda h a ~ l a - yan dfigme trendi henaz dnlenemedi.

Uluslararas~ pazarlarda artan ham pamuk maliyetleri ile cegitli kategorilerdeki iplik fiyat- I a n arasmdaki fark giderek a ~ ~ l d ~ . lplik fiyat- lanna istenilen dizeylerde y a n s ~ t ~ l a m a y a n h a n ~ pamuk maliyet art~glan nedeniyle fabrikalann iiretim dfizeylerini korumalan tehlilceye girdi.

lplilc pazarlannda .bir geligme olmazsa ve ham pamuk ddeme bedellerinde kolaylk saglanmaz ise finansal a c ~ d a n gilcsfiz ve kfiquk dl~ekli fab- rikalar pazardalri yerlerini lcaybedeceklerdir.

ijlkemizde ise tekstil sektdni icin y111n ' en Onenili olay 1 Ocak 1996'da yiinirlfige girecek olan Gfininilc Birligi Anla$mas~nm Mart aymda Bnlksel'de imzalanmas~ oldu. Bu anlagmayla Avrupa tekstil sanayiinin TGrkiye'jd yalnrzca geleneksel bir tehdit olarak degil aynl zamanda yeni ihracat ve yatmm firsatIan olarak kabul edip etmeyecegini zaman gbsterecektir. Anlag- manm imzalanmas~nm ardmdan iilkemiz telc- stil sektoni 1 Ocak 1994'ten beri pamukta kilo bagma 60 cent ddenen gfimnik vergisinin kal- d ~ n l m a s ~ &in hi~kfimete b a s k ~ l a n a r t t ~ r d ~ . An- cak Ankara konu haklandaki g6rGslerine bir a ~ ~ k l ~ k getirmedi.

Y~la oldukca rutin giren pamulc ticaretinde son gfmlerde bir canlanma gdnilmektedir. Ip- likciler ithal pamuklarda daha cok ABD olmak Were az miktarda d a Yunan pamuklann~ tercih ediyorlar. Uzun bir aradan sonra da Orta Asya pamuklan Tfirk pazarma girdi.

Y~lm baglannda ithal pamuk a l ~ m l a n lzmir ve Adana borsalarmda fiyatlan dilgfirdu. Ocak aymda Izmir. Pamuk Borsa'smda 103.500/

104.000 TL/kg. civannda iglern gdren Standart I Nisan sonunda 114.000/ 115.000 TL/kg.'a kadar gecici bir yiikselme gdstererek, 1994/95 ilfinii s a t ~ l m a m q pamuk stoklan birilrince

Mayls'ta 108.000 TL/kg.'a dfigtii. Subat ayma Antalya pamuk yetigtirnle bolgelerinden allnan 82.500 TL/kg dolaylar~nda giren Adana Stan- raporlar, gerekse bu sezon fiyatlann ulus- dart I Mart sonuna dogm 95.000 Tl/kg'a yitk- lararas~ paritelere yaklagma egilimi gostermesi selmesine kargm stok birikimleri nedeniyle nedeniyle Ulusal Iiomite ekim alanlar~ icin Mayls'ta 92.000 TL/kg. dan iglem gbrdfi. onermig oldugu rakamlan degigtirdi (Tablo I).

"lusal pmuk D~~~~ ~ ~ ~K~~~~ i t Adana Pamulr Borsas~ ~ ~ i da uriin geligiminin ol- aymdaki toplantlsmda fireticilere 1995/96 ur- d u k ~ a iYi @mesine d a ~ a n a r a k 1995/96 iCin

iein 665,000 hektarl,k bir ekim slam

oner.

ekilecek alan ve Gretim tahminlerini a r t t ~ r d ~ migti. Gerek Ege. Cukurova, Gfine~dogu ve (Tablo 11).

Tablo I. ULUSAL PAMUK DANISMA KOMTESt 1 9 9 5 / 9 6 Oriinii

~ r e t i m

Tahminleri

Balge Alan (hektar) Uretim (ton)

Cukurova 253.133 261.666

~ u n e ~ d o g u Antalya Ege

TO PLAM 735.464 803.740

Tablo

11.

ADANA PAMUK _BORSASI

~ r e t i m Tahminleri 1 9 9 4 / 9 5

Alan (hektar) ~ r e t i m (ton)

Cukurova 169.106 179.840

Giineydogu 159.786 164.376

TOPLAM 328.892 344.016

Alan (hektar) Uretim (ton)

Culrurova 253.133 261.666

Gfineydogu 183.513 205.852

Ege BBlgesi Pamuk Dan~gma Komitesinin May~s aylnda yap~lan toplantlsmdan allnan raporlara gore 1995/96 ddneminde bolgedeki pamuk firetimi geeen sezona oranla a r t ~ g gasterecektir (Tablo 1111.

Tablo

111.

EGE BOLGES~ PAMUK DANISMA KOMTESI 1994/95

Uriinii Miktar (ton)

Bakiye ilretim Toplam Arz Tfiketirn

Baklye ilretim Toplam Arz

Ulusal Pamuk Danlvma Komitesi'nin M a y s sonundakl toplant~smda y a p ~ l a n 1994/95 se- zonunun istatistiksel degerlendtrmesi, ureticilerin yllm ilk yansmda gerqeklegtirdilderi ihracat.

ekimler ve u r e t i ~ n gBz anunde bulundundarak onumilzdekl danemden kazanq11 qlcacalclann~

gastermektedir (Tablo 1V).

Tablo IV. ULUSAL PAMUK DANISMA KOMfTESf

I ^1994/95 Uriinii Arz ve Talep Tahminleri

Bolge bk

Stok

Oretim kthalat ~oplam

^Arz

Tiiketim tthalat ithalat

1994/95'te Ham Parnub ve lplik h r a c a t l m

;I

Ham pamuk 47.106 ton (33.925 tonu AB'nel

'I

Pamuk ipltgi 86.802 ton 140.379 lonu AB'ne)

Ham p m u k fiyatlarln~n d u n m u n u y l m KAPNAKLAR

geri lcalan d6neminde fabrikalann tuketecegi Collon Outlook Vol 73. No I. 2, 3, 4. 5 . 6. 7 , 8 . nliktarlar belirleyecelctir. Iplik pazannln sore- 9, 10, 1 1 , 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19. 20.21

1

gelen zaylfl~gl ve stoklann blrikimi uluslararas~ Adana Pamuk Borsasl 1995 MwL. Nlsan, Mayls pazarlarda tlcari guvensizlik olugturmaktadlr. RaporIan

Dunya ~ a p l n d a tekstil piyasalarmda elconomik I z m W I?unuk Borjas~ 1995 Nlsan, Mays Rapnrlm canlanma ve buna bagh olarak tekstil talep- Ulusal I'iunuk Damsma ICom~Lrsl 1995 May~s lerinde artqlar olmad~kqa uluslararas~ pazar- ^Raporu

lann $11 anki durumu pek bir degivim gijster- Ege BBdlgesl Pamuk Dnnqma 1Cnmllesi 1995

I

meyecektir. Mayls Raporu