İş Sözleşmesinde Tarafların Borçları

(1)

Ö Ğ R . G Ö R . Y U S U F C A N Ç A L I Ş I R

İş Sözleşmesinde Tarafların

Borçları

(2)

1-İşçinin Borçları

i. İş görme borcu

ii. Sadakat borcu

iii. İşverenin emir ve talimatlarına uyma borcu

iv. Rekabet etmeme borcu

2

(3)

2-İşverenin Borçları

i.

Ücret Ödeme Borcu

ii.

İşçiyi Koruma Borcu

iii.

Eşit İşlem Yapma Borcu

3

(4)

i-Ücret Ödeme Borcu

Ücretin Tanımı:

İşverenin, iş sözleşmesinden doğan temel borcu, işçiye ücretini ödemektir.

Ücret, İK/32/I “ bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar” olarak tanımlanmıştır.

Ancak bu tanım yeterli değildir.

Çünkü, iş karşılığı olmayan ve sosyal ücret olarak adlandırılan ödemeler de ücret kavramına dahildir.

Bunların bir kısmı (çocuk parası, yakacak yardımı… gibi) sözleşmeden, Bir kısmı da (hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti…. gibi) kanundan

kaynaklanır.

4

(5)

i-Ücret Ödeme Borcu

Ücretin Tanımı:

Ücretin para ile ödenmesi iki anlama gelir:

1-Ücretin emre yazılı senet (bono), kupona veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia edilen bir senet ile ödenemeyeceğidir.

Bankaca karşılığı garanti edilmiş çekle yapılan ödeme nakit sayılır.

2-İşçiye para yerine mal verilerek ücretin ödenemeyeceğidir (Trucky system).

Ancak, mal varlığı ile (ayni) ödeme yasağı, sadece iş karşılığı olan asıl ücret (çıplak ücret) için geçerlidir.

Sosyal yardım niteliğindeki ücret eklerinin ayni olarak ödenmesine engel teşkil etmez.

5

(6)

i-Ücret Ödeme Borcu

Ücretin Miktarı ve Asgari Ücret:

Ücretin miktarı; saat, gün, hafta, ay gibi işçinin çalıştığı zaman esasına göre,

İşçinin ürettiği birim mal veya hizmet başına bir miktar para verilerek parça başına (akort)

Veya sadece otel, lokanta gibi yerlerde yüzde usulü hesaplanabilir.

6

(7)

i-Ücret Ödeme Borcu

Ücretin Miktarı ve Asgari Ücret:

Tarafların sözleşmede karşılaştırdıkları ücret, İK md. 39 ve buna dayanılarak çıkarılan Asgari Ücret Yönetmeliği hükümlerine göre, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından en geç 2 yılda bir

belirlenen ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren

“asgari ücretin altında olamaz.

Ücretin bir üst sınırı yoktur.

Yani asgari ücrete ilişkin hüküm nispi emredici niteliktedir.

7

(8)

i-Ücret Ödeme Borcu

Ücretin Miktarı ve Asgari Ücret:

Asgari Ücret:

İşçilere normal bir çalışma günü karşılığında ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinde asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücrettir.

2014 yılında itibaren ülkemizde tek asgari ücret uygulamasına geçilmiştir.

Asgari ücretten, İş kanunu, deniz iş kanunu, basın iş kanunu ve Türk Borçlar kanunu kapsamına giren tüm işçiler yararlanır.

8

(9)

i-Ücret Ödeme Borcu

Ücretin Ödenme Yeri

İşveren ücret ödeme borcunu, sözleşmede gösterilen yerde ifa edecektir.

Genellikle ödeme işyerinde yapılmakta veya işçinin banka hesabına yatırılmaktadır.

En az 5 işçi çalıştıran işyerleri ücretleri işçi için özel olarak açılan banka hesabına ödemek zorundadır.

9

(10)

i-Ücret Ödeme Borcu

Ücretin Ödenme Zamanı

Ücret kural olarak Türk Parası ile ve en geç ayda bir ödenir (İK 32/II).

Türk parası ile ödeme şartı, Türk parasını korumak için değil, işçiyi korumak için getirilmiştir.

İK göre, ücret yabancı para olarak olarak kararlaştırılmışsa, ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödenebilir.

10

(11)

İş Sözleşmesinde Tarafların Borçları