YİTİK HAZİNENİN KAŞİFİ FUAT SEZGİN

YİTİK

HAZİNENİN KAŞİFİ

FUAT SEZGİN

BİOGRAFİ

 24 Ekim 1924'te Bitlis'te doğdu. İlkokulu Doğubayazıt'ta, Ortaokul ve Lise'yi Erzurum'da tamamladıktan sonra, 19 yaşındayken İstanbul Üniversitesi Arap Dili ve Edebiyatı bölümüne (Şarkiyat Enstitüsü) girmiş ve burada dünyanın en büyük oryantalistlerinden kabul edilen Alman Hellmut Ritter'in talebesi olmuştur.

 Ritter'in matematikle meşgul olmasını ve modern

matematiğin temelinde İslam alimlerinin bulunduğunu söylemesi üzerine Şarkiyat okumaya karar veren Sezgin, Ritter ile çalışmaya başlar

 Harezmî, İbn-i Yunus, Ebû’l Vefâ Buzcânî, İbnu’l-Heysem ve el-Bîrûnî’ den överek bahsetmesi, modern dünyanın

gelişiminde İslam Dünyasının etkisi olduğunu belirtmesi

 „Günde 13-14 saat çalişmayla alim olamazsın, benim hocam Wiedemann günde 24 saat calışırdı“ diyerek Çalışma

saatlerini artırarak 17 saate cıkarır

 1942 tatilde günde 17 saat çalışmak suretiyle 6 ay da 30 ciltlik Taberi Tefsiri’ni okur

 Ritter: „Hayatta bir lisanı bu kadar süratle bu kadar iyi öğrenen bir insan göremedim“der

İslam Uygarlığında

Astronomi Coğrafya Ve Denizcilik

İslam'da Bilim Ve Teknik

Buhari'nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar

 33 dil Ritter, 27 dil Fuat Sezgin bilmektedir

 Süleymaniye Kütübhanesin’de el yazmaları inceler

 Carl Brockelmann ‘ın (1868-1956) Geschichte der

Arabischen Literatur (GAL) (Arap Edebiyat Tarihi) eserini tetkik ederek, el yazmalara nadiren atıfta bulunduğundan zeyl yazmanın şart olduğuna karar verir ,1944

 1954 doçent olduktan sonra 1956, müstakil, dünyada bütün yazmaları ihtiva eden yeni bir eseri yazmayı hedefler.

 1967 kitabın birinci cildini Ritter’e gönderir

 „Tebrik ederim. Önceleri hiç inanmıyordum, ama görünce, sadece siz yaparsınız“

 1960, ismi 147’liklerin listesine karışır ve İstanbul

Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ndeki görevine son verilir

 Almanya’da devam etmek üzere karar alır ve tabiî ilimler sahasında ikinci doktora ve doçentlik çalışması yapar

 Frankfurt’ta misafir doçentlikten sonra 1965’te Bilimler Tarihi Profesörü unvanını verirler

 1966 (42) müslüman olan Ursula Hanım ile evelenir ve 1970 kızları Hilal Sezgin dünyaya gelir

 Frankfurt’a ilk geldiğinde milletlerarası bir heyetin İslam Bilimler Tarihi’ni yayma faaliyetlerini görür ve 1967

Geschichte des Arabischen Schrifttums’un (Arap- İslam İlimleri Mecmuası) birinci cildi yayınlanınca önce kurulan bilim heyeti kendisini lağvederek bu sahayı Fuat Hoca’ya bırakırlar

 „Bir müslüman veya bir Türk bu kitabı yazamaz. Kitabı gülünc olur.“

 Arap Dünyası’ndan destek alarak, Frankfurt’taki Goethe Üniversitesi bünyesinde İnstitut für Geschichte der Arabisch- İslamischen Wissenschaften (Arap-İslam Bilimler Tarihi Enstitüsü) ortaya çıkar 1982

 Geschichte des Arabischen Schrifttums (GAS) 16 olan, mevcut en sahih kaynaklarla yazılmış bir İslam Bilim

Tarihi’dir

 Müslüman bilim adamlarının bilimler tarihindeki yerini

kronolojik olarak, başlangıcından 16. yüzyıla kadar ilk defa bu eserde görebilmek mümkün

 İslami İlimler Tarihin’deki çalışmalar: 19. yüzyılda başlatan öncelikle, baba- oğul iki Fransız ( J. J. Sedillot, L. A.

Sedillot) oryantalist, Paris’teki yazmalardan hareketle İslam Medeniyeti’nde astrominin ulaştığı seviye ve keşifleri

hakkında calışıyorlar.

 Avrupa’ya ilk dönem ne kadar bilgi varsa hep

müslümanlardan gelmiş : Hasan el-Merrâkuşî’nin Câmi’ul- mebâdî ve’l-ğayat fî ilmi’l-mîkât adlı eserini fr tercüme ediyorlar

 Herşeyi Yunanlara nispet etmeyi yahut İslam Medeniyeyini görmezden gelip atlıyarak, her şeyi Avrupa’dan başlamayı yanlış buluyorlar

 J. Reinaud coğrafya sahasında, Aleksandr von Humboldt (Almanya), Woepcke

 İslam İlim Aletleri Müzesinde 800’ü aşkın aleti yeniden imal ederek Enstitü içersine kurar

 Enstitüde bulunan tüm eserleri kataloglar halinde

yayımlayarak, 5 ciltlik Wissenschaft und Technick im İslam ( İslam’da Bilim ve Teknoloji) İslam Medeniyetinin gasp

edilmiş hakknı teslim alma adına insanlığa tekadim eder: 1 ciltte çok mutevalı bir giriş ve genel bilim tarihi anlatıldıktan sonra, 2. ciltte astronomi, 3. ciltte coğrafya,

denizcilik,saatler,optik ve geometri, 4.ciltte tıp, kimya ve mineraloji, 5. ciltte ise fizik, mekanik,mimari ve harp

aletlerinden bahsedilmektedir

DÜŞÜNCE DÜNYASI

 Modern bilimin kuruluşunda İslam

Medeniyetin payı: „Batı medeniyeti İslam medeniyetin çoçuğudur.Bilimler eski Mısır, Babil, Yunan, İslam ve Avrupa yolunu takip etmiştir. Batı bilimi adına ortaya konulanlar, İslam bilimlerinin bir devamıdır“

 Rönesans’ın Eski Yunan medeniyetinden kaynaklandığını söyleyen ve bütün bir bilim dünyasını Eski Yunan’la irtibatlandırarak

bundan ibaret sayan teoriyi delillerle reddediyor:

 Sicilya, Güney İtalya ve Endülüs’teki İslam medeniyeti ile kurulan temaslar

 11. yüzyılda, Constantinus Africanus, meşhur italyan

tüccarın İslam alimlerine ait 25 tıp kitabını İtalya’ya götürüp, Salerno’da bir manastırda kapmak suretiyle latinceye cevirip bir kısmını Eski Yunan felsefecilerinin isimleriyle, bir kısmını da kendi adıyla yayımlandığını delil olarak öne sürmekte

 İlimleri alırken düşmanlık içersinde alıyorlardı ( Aristo, Muallim-i Evvel/ İbn-i Sina, Gavur Avicenna)

RÖNESANS

 18. yüzyılda ortaya cıkışını Mösyö Etienne Gilson şöyle ifade etmekte: Bu tabir

profesörlerin bir kuliste düşünüp taşınıp

uydurdukları bir kelimedir. Katiyen hakikatle ilgisi olmayan, fakat hakikatı bastırmak için zorla aranmış suni bir tabirdir

 Arapça yazılmış eserleden yunan ilimlerini okuyorlar ( İbn-i Sina/ Aristoteles)

İSLAM BİLİMİNİN BATI’YA GİRİŞİ

 Üç ayrı yoldan gerçekleşmiştir:

1. Endülüs üzerinden

2. Sicilya

3. Tebriz, Erzurum, Trabzon ve İstanbul üzerinden yapılan tercümeler yoluyla

 Haclı Seferleri’nden sonra tanışma ve temas :

İtalyanların Suriye ve Anadolu Selçukluları ile

 örnek: büyük bir matematikçi ve optik alimi olan İbnu’l Heysem’ iki büyü kitabı ispanyolcaya tercüme edilmiş, 50 sene evvel ise Leonardo da Vinci’in italyanca tercümesi

oraya çıkmırştır : Heysem’den alıntı yaptığı aşikar, krokileri var, fakat hiçbir alet yapmadı

BİLİM TARİHİMİZDEN ÖRNEKLER

 Matematik sahasında :

 Ömer Hayyam: ilk defa üçünçü derece

denklemlerin geometrik çözümlerini ortaya konulmuştur, 11 asır

 Benzeri Avrupa’da 17. asırda Rene Descartes, Frans van Schooten ve Edmund Halley

yazılabildi, Johannes Tropfke 1920’lerde Hayyamın cok önceden yazdığını ve

Avrupalıların boşuna çaba gösterdiklerini ifade etmektedir

 950 yılında Ebu Cafer el Hâzinî adlı matematikçi ve

astronom, parabol konstrüksiyonu kullanmak suretiyle üçüncü dereceden bir denklemi çözdü

 11. asrın ilk yarısında optik alanında İbnü’l Heysem, bir optik problemini 4 dereceden bir denklemle çözdü ( Avrupa 13. asırdan 19. asıra kadar çözümünde uğraştı)

 Trigonometri ilminin kurucusu olarak taktim edilen (15.

asırda) Johannes Regiomontanus’ dan iki asır önce (13.) yaşayan Nasirüddin et Tûsî gerçek kurucusu olduğu Alman matematikçi Anton von Braunmühl tarafından orya

çıkarılmıştır

 13. yüzyılda yaşayan ve Orta Çağ Avrupa’sının en büyük matematikçisi Pizalı Leonardo + Leonardo da Vinci bizim alimlerimizden alıntı yapmışlardır

İstanbul İslâm Bilim ve

Teknoloji müzesi

 Ödülleri

Kral Faysal Ödülü (1978)

Frankfurt am Main Goethe Plaketi (1980)

Almanya 1. Derece Federal Hizmet Madalyası (1982) Almanya Üstün Hizmet Madalyası (2001)

İran İslami Bilimler Kitap Ödülü (2004) Hessen Kültür Ödülü [1][2] (2009)

 Üyelikleri

Arap Dili Akademisi (Kahire) Arap Dili Akademisi (Şam)

Fas Kraliyet Akademisi (Rabat) Arap Dili Akademisi (Bağdat)

TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) şeref üyeliğ