M K HABER MART 2014
Türkiye Görme Engelliler Şampiyonası
Mümin Aksu şampiyon
fyilmazmavikale@gmail.com FIDE Hakemi
Fatma Yılmaz
Kulüplerde İstanbul Altınokta Spor Kulübü, Gençlerde Burak Gülmez, Yıldızlarda Hüseyin Cem Cengiz birinci olurken, Kadınlarda Zeynep Güleryüz dördüncü kez şampiyonluğunu ilan etti.
2014 Görme Engelliler Türkiye Şampiyonası 30 Ocak�2 2014 Şubat tarihlerinde Antalya Kemer Queen Elizabeth Hotel’de yapıldı.
Görme Engelliler Spor Federasyonu (GESFE) Başkanı Abdullah Çetin’in, (GESFE) Yönetim Kurulu üyelerinin, çok sayıda görme engelli kulüp yöne�
ticisinin de katıldığı şampiyonanın açış törenine hatta şampiyonanın tamamı�
na damgasını vuran 14 Ekim 2013’te kaybettiğimiz Kemal Özceyhan oldu.
Özceyhan 12 yaşındayken arkadaşının babasına a�t dükkanda bir patlayıcının elinde patlamasıyla tamamen kör ol�
muş, görme engelli satranççılarla tanış�
tıktan sonra satranca yoğunlaşmış, milli takım oyuncusu olarak ülkemizi temsil etmenin yanı sıra yaptığı çalışmalar�
la görme engelliler arasında satrancın yaygınlaşmasına katkı sunmuş, 5 Eylül 2013’te bir motosikletlinin çarpması sonucu ağır yaralanmış, olduğu bir dizi ameliyata, günlerce kaldığı yoğun bakı�
ma rağmen gözlerini bir daha açama�
mış ve 14 Ekim 2013’te daha 24 yaşın�
dayken aramızdan ayrılmıştı.
Bu yıl on beşincisi düzenlenen ve işte bu acıyla başlayan şamp�yonaya Genel kategoride 81, Gençler katego�
risinde 33, bu yıl ilk kez düzenlenen Yıldızlar kategorisinde 18, Bayanlar kategorisinde 27 kulüp, toplamda 284 sporcuyla katıldı. Takım sıralaması ve
bireysel sıralamaların belirlendiği şam�
piyonada adeta hiçbir sürpriz sonuç yaşanmadı ve geçmiş yıllarda da ulusal olan sporcular, final sıralamada yer de�
ğiştirseler de, ulusal takımdaki yerlerini korudular.
Beşinci kez düzenlenen Kadınlar Şamp�yonası’nda da Zeynep Güleryüz dördüncü kez altın madalyanın sahibi olarak adeta “Kolay kolay şampiyonluk koltuğunu kimseye bırakmam.” dedi.
Geçen yıllara göre şampiyonanın temel değişikliği Yıldızlar kategorisiy�
di. Bu yıl ilk kez düzenlenen bu kate�
goride küçük sporcular bir yandan ya�
şıtlarıyla oynamanın keyfini çıkarırken bir yandan da büyüklere alt yapının oluşmaya başladığı mesajını verdiler.
Antalya, Manavgat The Colours West Hotel’de yapılması planlanan, hatta teknik toplantısı bile The Co�
lours West’te yapılan, katılımcıların konaklamasında yaşanan sorunlardan dolayı son anda Kemer Queen Eli�
zabeth Hotel’e aktarılan şampiyona, dört gün süren zorlu maçların, maçlar sırasında kurulan dostlukların, b�r kaza sonucu aralarına katılan, b�r kaza �le aralarından ayrılmak zorunda kalan, geride kalanlara Haldun Taner’in di�
linden “Ölürse ten ölür/Canlar ölesi değil!” dedirten Kemal Özceyhan’ın anısına kardeşi Eda Özceyhan’a plaket, dereceye giren kulüplere, sporculara kupa ve madalyalarının verilmesinin ardından 2 Şubat 2014’te sona erdi.
2014 Görme Engelliler ulusal takımı IA Selçuk Büyükvural ile birlikte
Kulüpler Final Sıralamada İlk Beş
Sıra Kulüp Puan
1 İstanbul Altınokta S. K. 24
2 Ankara Altınokta S. K. 22
3 Konya Selçuk Görme Engelliler S. K. 21,5 4 Ankara Çankaya Belediyesi Görme Engelliler S.K. 20
5 İstanbul Engelsiz Akademi S.K. 20
Genel Kategori Final Sıralamada İlk Altı (Ulusal Takım)
Sıra Ad-Soyad Kulüp Puan
1 Mümin Aksu Ankara Çankaya Belediyesi Görme Engelliler S. K. 7½
2 Yusuf Solak Manisa Görme Engelliler S. K. 7
3 Kerim Altınok İstanbul Görme Engelliler S. K. 7
4 Gökhan Güngör İstanbul Altınokta S. K. 7
5 Selim Eyüp Altınok İstanbul Görme Engelliler S. K. 6½
6 İbrahim Dal İstanbul Altınokta S. K. 6½
Kadınlar Kategorisi Final Sıralama İlk Beş
Sıra Ad-Soyad Kulüp Puan
1 Zeynep Güleryüz Gençlerbirliği Görme Engelliler S. K. Ankara 7
2 Bahar Gürses Denizli Görme Engelliler S. K. 5½
3 Huriye Çetintaş Antalya Görme Engelliler S. K. 5½
4 Merve Akbulut Konya Selçuk Görme Engelliler 5
5 İmrahan Taşın Bursa Osmangazi Belediyesi Görme Engellier S. K. 5 Gençler Kategorisi Final Sıralamada İlk Beş
Sıra Ad-Soyad Kulüp Puan
1 Burak Gülmez Eskişehir Görsem Görme Engelliler S. K. Derneği 6 2 Soner Kurnaz Ankara Gençlerbirliği Görme Engelliler S. K. 6
3 Süleyman Saltık Ankara Altınokta S. K. 6
4 Ümit Selçuk Kayseri Görme Engelliler S. K. 5
5 Recep Aydeniz Denizli Görme Engelliler S. K. 5
Yıldızlar Kategorisi Final Sıralamada İlk Beş
Sıra Ad-Soyad Kulüp Puan
1 Hüseyin Cem Cengiz İstanbul Altınokta S. K. 6½
2 Muhammed Dönmez Malatya Görme Engelliler S. K. 5
3 Abdurrahman Şan Gaziantep Mithat Enç Körler S. K. 5
4 İsmail Uysal Manisa Spil Engelliler S. K. 5
5 Emrullah Muslu Engelsiz Akademi S. K. İstanbul 5
Seçme oyunlar
Mümin Aksu - Ünal Dönmez 1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥c4 ¤f6 4.¤g5 ¥c5 5.¥xf7+ ¢e7 6.¥d5
¦f8 7.0-0 £e8 8.c3 d6 9.¥xc6 bxc6 10.d4 ¥b6 11.£d3 h6 12.¤f3 £h5 13.¥e3 ¤g4 14.¤bd2 ¥e6 15.¦fe1
¦ad8 16.h3 ¤xe3 17.¦xe3 c5 18.¤c4 cxd4 19.cxd4 exd4 20.¤xd4
¥xc4 21.£xc4 ¥xd4 22.£xd4 £e5 23.£xa7 £xb2 24.£xc7+ ¦d7
25.£c3 £xf2+ 26.¢h1 £f6 27.e5 dxe5 28.¦xe5+ ¢f7 29.£c4+ ¢g6 30.¦e6 ¦d6 31.¦xf6+ ¦fxf6 32.¦e1 h5 33.£e4+ ¢h6 34.¦e2 g5 35.£e8 h4 36.¢h2 g4 37.£h8+ ¢g5 38.hxg4
¢f4 39.£h5 1-0
Kerim Altınok - Uğur Yuvarlak 1.d4 ¤f6 2.¤f3 d6 3.c4 ¤bd7 4.¤c3 e5 5.e4 ¥e7 6.¥e2 0-0 7.0-0
¦e8 8.d5 ¤c5 9.£c2 a5 10.¥e3 b6 11.h3 ¥d7 12.b3 ¦f8 13.a3 ¤e8 14.b4
¤a6 15.¦ab1 f5 16.¤e1 f4 17.¥d2 g5 18.¤d3 ¤g7 19.¦fc1 h5 20.f3 g4 21.hxg4 hxg4 22.fxg4 ¥h4 23.¥f3
¥g3 24.¢f1 £h4 25.¢e2 ¥xg4 26.¦h1 £g5 27.¦bg1 ¤h5 28.¢d1 axb4 29.axb4 c5 30.dxc6 ¤c7 31.¤d5
¦a1+ 32.¢e2 ¦xg1 33.¦xg1 ¥h2 34.¦a1 ¥xf3+ 35.gxf3 £g2+ 36.¢d1
£xf3+ 37.¢c1 ¤xd5 38.cxd5 ¤g3 39.c7 ¦c8 40.¤xe5 dxe5 41.d6 £xe4 42.¦a7 ¤e2+ 43.¢b1 £d5 44.£a2
£xa2+ 45.¢xa2 f3 46.d7 1-0
2010 Görme Engelliler Ulusal takım: Selim Altınık, Kerim Altınok, Gökhan Güngör, Kemal Özceyhan. Arka sıra ulusal Takım Antrenörü Tarık Kumlalı, Mümün Aksu, Uğur Yuvarlak
Zeynep Güleryüz, Bahar Gürses, Huriye Çetintaş
M K SÖYLEŞE SÖYLEŞE MART 2014
2013 Emektarlar Şampiyonu
Metin Kayaman
Fatma YILMAZ: Biz sizi Ankara’da katıldığınız turnuvalar, emektar milli takım oyunculuğunuz ve 2013 Türkiye Emektarlar şampi- yonluğunuzla tanıyoruz. Ama bunun ötesindeki Metin Kayaman kimdir, satranca ne zaman başlamıştır? Baş- ladığı günden bu güne ara vermeden satranç oyunculuğunu sürdürmüş müdür? Bütün bu soruların yanıtı ise sizde gizli ve biz sizi dinliyoruz:
Metin Kayaman: Nüfus cüzda�
nımda 15.02.1940 yazsa da 15.12.1939 Bursa doğumluyum. Babam Köy Ens�
titüsü öğretmenlerindendi. Annem ev hanımı. İkisi de rahmetli oldular. Kar�
deşler içinde en büyük benim dört de kız kardeşim var.
Erkek egemen kültür açısından baktığımızda tek erkek çocuk olmak aile içerisinde size farklı bir konum sağladı mı?
Hayır, sağlamadı, sağladıysa da ben fark etmedim.
Peki, eğitim hayatınız?
Ortaokul ve liseyi Balıkesir’de ya�
tılı okudum. Üniversite eğitimimi ve yüksek lisansımı Sümerbank bursuyla 1961�1968 yıllarında North Carolina Eyalet Üniversitesi’nde tamamladım.
1969’da endüstri mühendisi olarak Türkiye’ye döndüm ve Sümerbank Nazilli şubesinde işe başladım. Kısa bir dönem mühendis olarak çalış�
fyilmazmavikale@gmail.com FIDE Hakemi
Fatma Yılmaz
Hocanın yerini tutmasa da, hepimizin evinde adı bilgisayar olan bir büyükusta var. Ondan en iyi şekilde yararlanmak gerek.
tıktan sonra askere gittim. Askerlik sonrası Ankara’da Sümerbank Proje Müdürlüğü’nde işe başladım. Baş mü�
hendislik, müdür yardımcılığı derken birkaç yıl içerisinde müdür oldum. Kı�
sacası 3�4 yılı mühendislik, 23�24 yılı müdürlük olmak üzere iş hayatımın tamamını Sümerbank işletmelerinde geçirdim ve 1995’te emekli oldum.
Eğitim, iş hayatı derken aile haya- tınızı sormadım…
1973’te evlendim, eşim öğretmen.
Bir oğlum, bir kızım var. Kızım Doğu Akdeniz Üniversitesin’de öğretim üye�
si, oğlum bir fabrikada işçi. Kızımdan olma dört yaşında bir de torunum var…
Eşiniz ve çocuklarınız satranca ilgi duyuyorlar mı?
Hayır, onlar ilgilenmediler. Ben
çok zaman ayırıyorum diye tepkisel bir uzaklık da olabilir. Gerçi benim de çocuklarım satranç öğrensinler diye bir çabam da olmadı. Bu durum belki de benim kendi babamla ilgilidir. Babam da satranç oynardı ama benim satranca yönelişim onun aracılığıyla başlamadı.
Gelelim sizin satranç hayatınıza…
Satranca ne zaman, babanız aracılı- ğıyla başlamadığınıza göre kimin ara- cılığıyla başladınız?
Başlamak olarak sayılır mı bilemem ama 10 yaşımda satranç taşlarıyla ta�
nıştım. Arkadaşlarımdan satrancı öğ�
rendikten sonra babamla da oynadım.
Arkadaşlarınızdan satrancı öğre- nir öğrenmez turnuvalara katılmaya başladınız mı?
Hayır, zaten o yıllarda günümüzde�
ki gibi yaş gruplarına yönelik turnuva�
lar da yoktu. Gerçi üniversite yıllarında turnuvalara katılanlar vardı ama benim turnuvalara katılışım çok geç tarihlere denk düşer. 1971 ya da 1972 idi. İlk kez Ankara İl Birinciliği Seçmeleri’ne ka�
tıldım. O turnuvadan hatırladığım tek rakibim, emektarlarda da rakibim olan İsmail Doğantuğ’dur. Başka kim vardı kim yoktu hatırlamıyorum.
Yarışmanın sonucunu hatırlıyor musunuz?
Evet, ben birinci olmuştum ama ikinci, üçüncü kim olmuştu hatırlamı�
yorum. Daha sonraki yıllarda da An�
kara Birinciliklerine katıldım, üç kez debirinci oldum ama ne yazık ki on�
larında yıllarını hatırlamıyorum. Hür Yasin’le 1977'de 1�2 olmuştuk, yıl ola�
rak sadece onu hatırlıyorum.
Ankara dışında turnuvalara katıl- dığınız oldu mu?
Türkiye Şampiyonalarına katılma�
dım ama Çanakkale turnuvalarına git�
meye çalışırım, çoğu kez gidemesem de güzel turnuva. Heyecanlı maçlar olu�
yor. Bir kez de üçüncülüğü paylaştım.
Peki, satranca hiç ara verdiniz mi?
Çalışma hayatım çoğunlukla Nazil�
li, Kayseri ve İzmir’de geçti. Çalıştığım yıllarda o illerde satranç turnuvaları yapılmıyordu, yapılıyorsa da ben bil�
miyordum. Çalışırken hatta okurken turnuvalara katılmak çok zor. Ben de yoğun olarak çalıştığım 1982�1995 dö�
neminde zorunlu olarak ara verdim.
Son yıllarda özdeşleştiğiniz bir turnuva var… Türkiye Emektarlar Şampiyonası. Kaç yıldır bu şampiyo- naya katılıyorsunuz ve kaç kez milli sporcu olarak ülkemizi temsil ettiniz?
Son beş yıldır düzenlenen Emek�
tarlar Şampiyonalarına katıldım diye hatırlıyorum. Genel olarak başarım iyi.
2009, 2010 ve 2011’de Türkiye Emek�
tarlar üçüncüsü oldum. 2012’de gerilere düşsem de 2013’teki şampiyonlukla o açığı kapattım sayılır.
Millilik konusu biraz karışık.
Emektar yarışmaları hem Avrupa ta�
kım ve bireysel hem de dünya takım ve bireysel olarak düzenlendiği için kaç kez milli sporcu olarak ülkemizi temsil ettiğimi bilmiyorum.
Peki, çocukluk yıllarınızda başla- dığınız, bir dönem ara vermek zorun- da kalsanız da yaşamınızda önemli yer tutan satranç size ne kazandırdı?
Unutkanlık hastalığından koruyor mu, zekayı geliştiriyor mu konularında bilimsel araştırma sonuçları olmadan bir şey söylemem doğru olmaz. Kişilik yapım üzerinde etkisi oldu mu olduysa nasıl bir etkisi oldu bunu da kesin ola�
rak söylemem mümkün değil ama sat�
rancın hayatımdaki en önemli alışkan�
lık olduğunu söyleyebilirim. Satrançsız geçirdiğim günlerde adeta eksiklik his�
sediyorum bu nedenle emeklilik haya�
tımı satrançsız düşünemiyorum.
Peki, emeklilikte satranca dair ne- ler yapıyorsunuz?
Her gün Taraça’ya gidiyorum. Ger�
çi orada oyun oynamıyorum daha çok izlemekle yetiniyorum hem izlediğim oyunlardan bir şeyler öğreniyorum hem de sosyal çevre oluyor. Bunun dışında evde bilgisayarda oynuyorum. Oyunla�
rımı bilgisayarla analiz ediyorum. Çok sayıda turnuvaya katılmadığım için turnuva açığımı böylece kapatmaya ça�
lışıyorum.
Bu çalışmalara günlük ne kadar zaman ayırıyorsunuz?
Sabahları 6.30�7.00 gibi başlıyo�
rum, oyunun uzunluk kısalığına göre 14.00�15.00’a kadar devam ediyorum.
Sonrasında da Taraça’ya gidiyorum.
Tüm günlerim böyle geçiyor diyebili�
rim.
Bilgisayarda oynarken hangi programı kullanıyorsunuz? Ya da oy- nadığınız bir site var mı?
Chessmaster diye bir program var onda kendime uygun rakiplerle ratingli
olarak oynuyorum. Daha sonra oyna�
dığım oyunları Fritz’de analiz ederek hatalarımı görüyorum. Şimdiye kadar 3000 civarında oyun oynayıp analiz et�
tim. Aslında, hepimizin evinde adı bil�
gisayar olan bir büyükusta var: Bilgisa�
yar! Hocanın yerini tutmasa da ondan en iyi şekilde yararlanmalıyız. Ben son dönemdeki başarımı da evimdeki bü�
yükustaya borçluyum diyebilirim.
Satranç kitaplarıyla, dergileriyle aranız nasıl? Onlar da size büyükus- talık yapıyorlar mı?
1970’lerde 200 civarı kitabınız varsa kitap zenginiydiniz. Bu sayı günümüz�
de binlere ulaştı. Bilgisayar kadar değil ama onlardan da yararlanıyorum. Be�
nim bilgisayarımda da dört bin civarı var ama ben bu kitapları eğitim amaçlı kullanamıyorum. Onun için açılış ça�
lışmalarımı sürekli bilgisayarda yapıyo�
rum. Bazı şeyler yaşla alakalı belki de aynı açılışı otuz kırk kez oynadıktan sonra yerleştirebiliyorum. Oyunsonu için de aynı şey geçerli. Bu nedenlerden dolayı Chessmaster benim açımdan çok kullanışlı. Bu programla büyükus�
taların oyunlarındaki hataları bile gö�
rebiliyorum. Satranç tarihinde büyü�
kustalar arasında oynanan oyunlarda bile öyle hatalar var ki rakip zamanında
Ali İpek - Metin Kayaman
M K SÖYLEŞE SÖYLEŞE MART 2014
görse dünya satranç tarihi değişecek.
İşte bu tür hataları bile Chessmaster sayesinde görebiliyorum.
Büyükustalar demişken dünya sat- rancından beğendiğiniz isimler kim- ler?
2700 rating grubunun hepsi aynı denebilir ama benim açımdan eskiler�
den Rubinstein, yeni nesilden de Carl�
sen diğerlerinden bir adım önde.
Satrançta tek bir isim söylemeniz gerekseydi o kim olurdu?
Benim açımdan satranç eşittir Carl�
sen!
Bizim oyuncularımızdan kimleri beğeniyorsunuz?
Türkiye geneli için düşünürsek ilk büyükustamız tartışmasız Suat Atalık.
Ankara açısından düşündüğümüzde ise ilk büyükusta adayımız Suat Soylu.
Soylu, yeterli eğitimi ve desteği alabilse ilk büyükustamız o olurdu. Günümüz�
de iyi diyebileceğim çok oyuncu var. Bir defa genç yaşta büyükusta olan oyuncu�
larımızın hepsi iyi. Ankara satrancının zirve isimleri olarak da elbette Kıvanç Haznedaroğlu ve Mustafa Yılmaz’ı saymak gerek.
Turnuva arkadaşlığı yaptığınız satranççılarımız sizden “Kendisi eski neslin en centilmen, adam gibi adam- larından biridir, güçlü rakip, iyi bir okuyucu!” sözleriyle bahsettiler. Siz rakiplerinizle ilgili olarak neler söyle- mek istersiniz?
Geçmiş dönem rakiplerimden Halil Nejat Özmen ve Hür Yasin’i hatırlıyo�
rum. Onların dışındakiler hafızamdan silinmiş ne yazık ki.
Günümüzde ise bir Şükrü Alkan’ın, bir Halil Nejat Özmen’in satranca ya�
kınlaştırıcı etkisi var. Gerçi ben bütün satranççıları kendime yakın hissediyo�
rum. Sadece kendi ülkemizin satranççı�
larını değil yurt dışı turnuvalarda diğer ülkelerden edindiğimiz arkadaşlar da
var. Onları da kendime yakın hissedi�
yorum. Hatta ortak bir dilde konuşma�
sak bile bu yakınlığı hissetmek müm�
kün. Bu nedenle genel olarak satrancın yakınlaştırıcı etkisi var diyebiliriz.
Biraz da eski dönem turnuvaların- dan söz edelim.
Geçmiş ve günümüzdeki turnuva�
ları karşılaştırırsak günümüzde zaman daha az, geçmişte daha boldu. Günde bir tur oynanırdı, ikinci gün ertelenen maçlar için boş bırakılırdı. Böyle olun�
ca iki günde bir tur oynardık. Günü�
müzde öyle değil. Her gün bir hatta iki tur oynanıyor. Yeri geliyor günde üç dört tur bile oynanıyor. Bu gençler açısından sorun olmayabilir ama belli yaştan sonra zor.
Yine eskiden Ankara Birinciliği Seçmeleri 20, Ankara Birinciliği ise 14 kişiyle yapılırdı. Günümüzde ise bu sa�
yıyı artık yüzlerle ifade ediyoruz.
Emektarlık döneminizdeki tur- nuvalarla ilgili neler söylemek ister- siniz?
Günümüz turnuva kuralları daha katı. Ben normalde cep telefonu taşı�
mam ama bir gün taşımam gerekmişti.
O günün devamında da turnuva var.
Turnuvaya geldim, Cemal Önez’le oynuyorum ve telefonum çaldı. Baş�
hakem sizdiniz ve kayıp cezası vererek maçı bitirdiniz. Bu da unutamadığım turnuva anılarım arasında yerini aldı.
Telefonunuzun çalıp ceza almanız ne kadar kötüyse benim açımdan da hafızanızda böyle bir anıyla kalmış olmam bir o kadar kötü. Bir kuralı uyguladığımı bir kez daha belirterek konuyu değiştireyim ve satranç dışı hobilerinizi sorayım.
Bilardo oynamayı ve yürüyüş yap�
mayı severim. Siz edebiyat öğretmeni�
siniz bunu size söylemek zor ama son on yıldır satranç dışı hiç kitap okuma�
dım.
Bu güzel söyleşi için size çok te- şekkür ediyor, hobilerinizle yaşayaca- ğınız sağlıklı bir ömür diliyoruz.
Metin Kayaman - Martti Ranki Avrupa Emektarlar � Slovenya, 2012
1.d4 d5 2.c4 c6 3.¤f3 ¤f6 4.¤c3 e6 5.¥g5 ¥e7 6.e3 ¤bd7 7.£c2 b6 8.¥d3 ¥b7 9.0-0 0-0 10.¦ac1 ¦c8 11.£e2 ¤e4 12.¥xe7 ¤xc3 13.¦xc3
£xe7 14.¦fc1 e5 15.dxe5 ¤xe5 16.cxd5 cxd5 17.¤xe5 £xe5 18.¦xc8
¦xc8 19.¦xc8+ ¥xc8 20.£c2 ¥e6 21.¥xh7+ ¢f8 22.¥d3 d4 23.exd4
£xd4 24.a3 £e5 25.£e2 £c5 26.£d1 g6 27.h3 £d4 28.£e2 a5 29.£c2 £e5 30.£c3 £g5 31.¥c4
¥d7 32.¥f1 ¥e6 33.£d4 £c5 34.£xc5+ bxc5 35.f4 f6 36.¢f2 g5 37.fxg5 fxg5 38.¢e3 ¢e7 39.g3 ¢f6 40.h4 gxh4 41.gxh4 ¥d5 42.¢f4 ¥c6 43.¥d3 ¥e8 44.¥c2 ¥h5 45.¥e4 ¥f7 46.¥f3 ¥e8 47.h5 ¥d7 48.¥e4 ¥e8 49.h6 ¥f7 50.h7 ¢g7 51.¢e5 ¥b3 52.¢d6 c4 53.¢c5 a4 54.¢b4 ¢h8 55.¢c3 ¢g7 56.¥d5 ¢xh7 57.¥xc4
¥d1 58.¥b5 ¢g7 59.¢b4 ¢f7 60.¥xa4 ¥f3 61.¢c5 ¢e7 62.b4 ¢d8 63.¥c6 ¥e2 64.¢b6 ¢c8 65.a4 ¢b8 66.a5 1-0
Sekizinci kez görmeyenler Türkiye şampiyonu
Mümin Aksu
fyilmazmavikale@gmail.com FIDE Hakemi
Fatma Yılmaz
Bulgaristan'dan Türkiye'ye bir şampiyonluk öyküsü
Fatma Yılmaz: Türkiye Gör- me Engelliler Spor Federasyonu (GESFE’nin) 2014 Türkiye Satranç Şampiyonu Mümin Aksu ile yönetim kurulu üyesi ve sporcusu olduğu Çan- kaya Belediyesi Görme Engelliler Gençlik Eğitim ve Spor Kulübü’nde okuyucularımız için görüştük.
Öncelikle Görme Engelliler Tür- kiye şampiyonluğunuzdan dolayı kutluyoruz. Türkiye Görme Engel- liler Satranç Şampiyonası kaç yıldır yapılıyor ve siz bunların kaçında şam- piyon oldunuz?
Mümin Aksu: 2000’den beri yapı�
lıyor ve ben 2000, 2001, 2002, 2003, 2008, 2009, 2010 ve 2014 olmak üzere sekiz kez şampiyon oldum.
Şampiyon olamadığınız yıllarda derecenizin çok altlara düştüğü oldu mu?
Hayır, genel olarak ilk üçte yer al�
dım. 2012’de tur sırasında telefonum çaldı ve şampiyon olabilecekken dör�
düncü oldum, daha altlara düştüğüm turnuva oldu mu hatırlamıyorum. Ama kesin olarak şunu söyleyebilirim: On beş yıldır Türkiye Görme Engelliler milli takım seçmeleri yapılıyor ve ben on beş yıldır milli takımdayım. Siz de bunların çoğunun canlı şahidisiniz za�
ten.
Şimdi biraz gerilere gidelim ve ço- cukluğunuzdan başlayarak sizi görme engelliler milli takımının daimi üyesi haline getiren başarı öykünüzü dinle- yelim.
1953 Bulgaristan’da Kırcaali’nin bir köyünde doğdum. Üçüncü sınıfa kadar köy okulunda okudum. 3�8. sınıfları Varna Görme Engelliler Okulu’nda okudum. 18 yaşımda çalışmaya başla�
dım, yirmi üç yaşımda evlendim, eşim de çalışıyordu. Bir oğlumuz, bir kızı�
mız, kızımızdan olma yedi yaşında bir de torunumuz var. Yaşayıp gidiyoruz kısacası…
Okul, iş, eş, çoluk çocuk… Sat- rançla ne zaman tanıştınız bu yoğun- luk içerisinde ne kadar zaman ayıra- bildiniz?
Varna Görme Engelliler Okulu’nda arkadaşlar satranç oynuyordu, ben de merak ettim ve arkadaşlarım ilk öğret�
menlerin oldu. Sonra bir satranç kulü�
büne üye oldum. Kulüpte antrenör eş�
liğinde haftada dört saat çalışıyorduk.
18 yaşıma gelinceye kadar bu ça�
lışmalar devam etti ama hiç turnuvaya katılmadım. 1971’de ilk kez turnuvaya katıldım. Sonuç kötü değildi ben de çalışmalarıma devam ettim. Birkaç yıl içerisinde de Bulgaristan görme engel�
liler milli takımında yer almayı başar�
dım.
Peki, sonra? Görünüşte her şey yolunda gidiyor, işiniz, eşiniz, ço- cuklarınız, başarılı olduğunuz bir ho- biniz… Ama bütün bunlara rağmen ülke değiştiriyorsunuz…
Buna ülke değiştirmek denemez.
1989’da yaşadığımız zorunlu göçtü.
Zorunlu olmasa gelmezdik.
Göç sonrası ne değişti hayatınız- da?
Yeni bir ülke, yeni ülkede yeni bir şehir Bursa… Ama zamanla alışıyor insan. İş güç verilip belli standartlar sağlanınca biz de alıştık.
Türkiye’de görme engellilerle ve görme engelli satranççılarla nasıl ta- nıştınız?
Bursa’da kendi çevremde oynuyor�
dum ama asıl tanışıklık 1999’da “Tür�
kiye Engelliler Spor Yardım ve Eğitim Vakfı (TESYEV)’in düzenlediği sat�
ranç turnuvasıyla oldu. O turnuvanın sonucunda Selim Altınok, Kerim Altı�
nok, Remzi Çolak ve ben ilk kez yurt dışında (İngiltere’de) Türkiye’yi temsil ettik. Bu turnuvanın bizim açımızdan ilk olmasının yanı sıra bir diğer önemi de uluslararası kültür ödülü almamız�
2012 Görme Engelli Ulusal Takım Vilnius (Litvanya) Büyükelçisi Akın Algan ile birlikte
M K
MART 2014 SÖYLEŞİ
dır.
Türkiye’deki görme engelli- ler satrancı açısından Türkiye ve Bulgaristan’ı karşılaştırdığınızda ne- ler söylemek istersiniz?
Arada çok fark var elbette.
Bulgaristan’da 1970’lerde resmi tur�
nuvalar yapılıyordu. Daha da geriye gidersek körlerde satrancın uluslararası alanda örgütlenmesi 1958 yılında In�
ternational Braille Chess Association (IBCA)’nın kurulmasıyla başlamıştır.
1960’ların başlarından itibaren IBCA körlerin katıldığı uluslararası satranç turnuvaları düzenlemeye başlamıştır.
Dünya şampiyonaları, olimpiyatlar, Avrupa şampiyonaları, Balkan birin�
cilikleri gibi. Türkiye’de ise bu sü�
reç 2000’de başlar. Yani aramızda en az kırk yıllık bir fark var. Bu durum IBCA’ya üye 58 ülke içindeki yerimizi de etkiliyor elbette.
Türkiye’de görmeyenler arasında satrancın yaygınlaşması ve başarımı- zın yükselmesi için neler yapılmalı?
Önce şunu belirteyim: Satranç kör�
ler açısından son derece kolay, son de�
rece risksiz bir uğraşı. Masa başında ve ömür boyu oynanabilir olması bizim açımızdan büyük avantaj. Bu nedenle körler okullarından başlayarak çocuk�
luktan itibaren satranç eğitimine önem verilmeli.
Buna paralel olarak da:
Her yaş grubuna yönelik turnuvalar yapılmalı. Yaş gruplarında başarılı olan çocuklar GESFE desteğinde satranç eğitimi almalı.
Türkiye’de 16 tane görme engelli okulu var. Bu okulların öğrencilerinin katılımıyla okullararası takım yarışma�
ları yapılmalı. Bu yarışmalar elbette görme engelli spor kulüplerinin de ka�
tılımına açık olmalı.
TSF’de olduğu gibi görmeyenler arasında da takım yarışmaları yapılma�
lı. Hali hazırda 130’un üzerinde görme
engelli spor kulübü var. Bu kulüpler�
den 80’den fazlasında da satranç branşı aktif ama ne yazık ki kulüp yarışmala�
rımız yok. Oysa kulüp demek insanla�
rın sosyalleşmesi kendini bir gruba ait hissetmesi, takım arkadaşlarına karşı sorumluluk duyması demek. Bütün bunlar da bizler açısından gerçekten çok önemli.
Şu anda düzenli olarak yılda bir kez turnuva yapılıyor. Sonrasında bir yıl sü�
resince neredeyse hiçbir şey yok. Oysa bu turnuva sonucunda ilk onda yer alan sporcular arasında bir döner turnuva yapılarak Türkiye şampiyonu çok daha sağlıklı koşullarda belirlenebilir.
Ayrıca yetişkinlere yönelik olarak da düzenli satranç eğitimi gerekli. Bu eğitim nasıl olmalı derseniz yılda bir�
kaç kez milli takım düzeyinde çalışma derim. Bunun dışında düzenli olarak da internet ortamında iyi bir antrenör eşliğinde dersler yapılmalı. Burada sö�
zünü ettiğim çalışmalar elbette kadın, genç ve yıldız milli takımımız için de geçerli.
Yukarıda yılda bir kez turnuva ya- pıldığından söz ettiniz. TSF’nin ya da IBCA’nın düzenlediği turnuvalara katılamıyor musunuz?
Katılmak mümkün elbette ama ulusal ya da uluslararası bir turnuvaya katılmak önemli bir bütçe gerektiriyor.
Bu bütçeyi de bizim bireysel olarak sağlamamız mümkün değil ne yazık ki.
Bu konuda sizlere kimler destek olabilir?
GESFE bu konuda destek olarak milli takım düzeyinde yılda en az iki kez TSF turnuvalarına iki kez de IBCA turnuvalarına katılmamızı sağlayabilir.
TSF de ulusal takım oyuncularının tur�
nuvalara katılımını destekleyebilir. En önemlisi de kulüpler satranç branşının gelişmesi için çalışmalar yapabilir. Sat�
ranç takımları kurabilir, satranç eğitimi verebilir, özellikle de çocukların erken yaşta satrançla tanışması için ciddi ça�
lışmalar yapabilirler.
Bunların dışında da sponsor bulu�
nabilir ama ben bu konunun ayrı bir uzmanlık alanı olduğunu düşünüyorum ve bizlerin bunu başararak özel kurum/
kuruluşlardan destek almamız çok zor.
Belki bu konuda da sizler bizlere yar�
dımcı olursunuz.
Bildiğim kadarıyla bir de kitap so- rununuz var. Kendi kendinize çalış- mak istediğinizde kullanabileceğiniz basılı satranç kitaplarınız var mı?
Evet, kitap konusu da bizim açı�
mızdan sorun. Hem basılı yok hem de seslendirilmiş kitap sayısı yok denecek kadar az. Kitap konusunda gerçekten gören satranççıların desteğine ihtiya�
2011 IBSA Dünya Oyunları
cımız var. Yüzlerce satranççı var. Çok değil, ömürlerinde bir tane satranç ki�
tabını sesli olarak okusalar çok zengin bir kütüphanemiz olur. Şimdiye kadar bu konuda da sesimizi duyuramadık, dileğim Mavikale aracılığıyla bu isteği�
mizin de tüm satranççılara ulaşmasıdır.
Kısacası bütün bunlar yapılmalı ba�
şarı beklenecekse de bunlar yapıldıktan sonra beklenmeli. Ama ben şunu bir kez daha ısrarla belirteyim. Yukarıda saydıklarımın hepsi yapılmalı hatta fazlasıyla yapılmalı ama bunlar yapı�
lırken de sporun her alanının görme�
yenler için bir terapi olduğu, sosyal�
leşmemizde önemli bir araç olduğu unutulmamalı. Bu nedenle yapılan her çalışma sonuca yani madalyaya takılıp kalmadan satrancın yaygınlaşması için, bizlerin sosyalleşmesi için, evimizden çıkma nedenimizin olması için olma�
lı. Bütün bunlar olmuşsa zaten başarı kazanılmış demektir, madalya olsa da olur, olmasa da.
Dergimiz aracılığıyla isteklerini- zin tüm gönüllü kurum kuruluşlara, bireylere ve bu işin ülkemizdeki so- rumlularına ulaşmasını diliyorum.
Yukarıda kurum kuruluşlardan, gönüllülerden, yetkililerden söz et- tik. Siz de Çankaya Belediyesi Görme Engelliler Gençlik, Eğitim ve Spor Kulübü Derneği’nde yöneticisiniz.
Buradaki görevinizden ve derneğini- zin amaçlarından, dernek olarak yap- tıklarınızdan söz eder misiniz?
Dernekte Yönetim Kurulu üyesi�
yim. Derneğimizin amacı görme en�
gelli bireyleri hem ekonomik olarak hem de kültürel ve sosyal açıdan en üst seviyeye getirebilmektir. Bu amaçla üniversiteye hazırlıktan, bilgisayara, dil kurslarından meslek edindirme kurs�
larına kadar pek çok alanda ücretsiz eğitimlerimiz var. Şu ana kadar verdi�
ğimiz meslek edindirme kurslarımızın sonucunda da 76 kursiyerimizi çeşitli sektörlerde işe yerleştirdik.
Meslek edindirme ve eğitim kurs�
larımızın yanı sıra futbol, atletizm, halter, judo, yüzme, goolbol ve satranç branşlarında da çalışmalar yürütmek�
teyiz. Kulübümüzün bu alandaki çalış�
maları ulusal ve uluslararası başarıları 2013’te basında büyük yer bulmuş olup İstanbul Boğaziçi Üniversitesi kulübü�
müzü “Yılın En Başarılı Amatör Spor Kulübü Ödülü”ne layık görmüştür. Bu ödülü almamızı sağlayan üst düzeyli başarılarımız:
2014, Satranç Türkiye Şampiyonu.
2013, B1 (hiç görmeyenler ) Futsal 1. Lig Türkiye şampiyonu.
2013, Halter Türkiye şampiyonu.
2013, Atletizm Türkiye Şampiyo�
nu.
2013, B2 � B3 (az görenler ) Futsal 1. Lig Türkiye üçüncüsü.
Gerçekten iyi çalışmalar yapıp gör�
meyenlerle ilgili birçok alanda büyük başarılara imza atmışsınız. Bu başarıla�
rınızdan dolayı sizi ve kulüp yöneticisi diğer arkadaşlarınızı kutluyoruz.
Söyleşimizin sonuna doğru yeni- den satranca dönüp satrançla ilgili anılarınız desem…
Anılar… Bulgaristan’da yaşadığım yıllar… Milli takım seçmeleri yapılıyor.
40 hamle için 2 saat 30 dakika süreyle oynuyoruz. Son tur, beraberlik yapsam milli takım için yeterli. Bir hamle için 48 dakika düşündüm. Sonuç berabere ve milli takımdayım.
Yılını hatırlamıyorum. Görme En�
gelli ulusal sporcu Bülent Oduncu’nun düzenlediği özel bir turnuvada Yakup Bayram ile karşılaştık. Benim bir ve�
zirim, bir filim, bir piyonum var, 20 dakikadan da fazla sürem. Kendisinin bir veziri var; süresi de bir iki dakika ya var ya yok. Beraberlik teklif ettim, biraz daha oynayalım dedi ve beni mat etti. Böylece o maç da unutamadıkla�
rım arasında hafızamdaki yerini aldı.
Gelelim satranç dışı konulara…
Satranç dışında nelerle uğraşıyorsu- nuz?
18�29 yaş aralığımda koşucuydum.
Yaş ilerleyince bıraktım ama hala iyi yürürüm hem de saatlerce…
Size hem dernekle hem de sat- rançla ilgili çalışmalarınızda başarı- lar, anılarınıza daha nice güzellikler katmanızı diliyor, bu güzel söyleşi için okuyucularımız adına çok teşek- kür ediyoruz.
2014 Türkiye Görme Engelliler Şampiyonu Mümin Aksu-Ulusal Sporcu Remzi Çolak
