Dr. Hatice MUTLU EYİSON

Dr. Hatice MUTLU EYİSON

A. ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO ) :

 “ ÖNCEDEN PLANLANMAMIŞ, BİLİNMEYEN VE KONTROL ALTINA ALINMAMIŞ OLAN, ETRAFA ZARAR VERECEK

NİTELİKTEKİ OLAYLAR” olarak tanımlamaktadır.

B. DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (WHO) :

 “ÖNCEDEN PLANLANMAMIŞ, ÇOĞU KİŞİSEL

YARALANMALARA, MAKİNELERİN VE ARAÇ GEREÇLERİN

ZARARA UĞRAMASINA, ÜRETİMİN BİR SÜRE DURMASINA

YOL AÇAN BİR OLAY “ olarak tanımlamaktadır.

C.

ÜLKEMİZDE İŞ KAZASI TANIMI 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNDA;

AŞAGIDAKİ HAL VE DURUMLARIN BİRİNDE MEYDANA GELEN ,

SİGORTALIYI, HEMEN VEYA SONRADAN BEDENCE VE RUHÇA ZARARA UĞRATAN OLAYDIR.

1.

SİGORTALININ İŞYERİNDE BULUNDUĞU SIRADA,

2.

İŞVEREN TARAFINDAN YÜRÜTÜLMEKTE OLAN İŞ DOLAYISIYLA

3.

SİGORTALININ İŞVEREN TARAFINDAN GÖREV İLE BAŞKA BİR YERE GÖNDERİLMESİ YÜZÜNDEN, ASIL İŞİNİ YAPMAKSIZIN GEÇEN

ZAMANLARDA,

4.

EMZİKLİ SİGORTALI KADININ ÇOCUĞUNA SÜT VERMEK İÇİN AYRILAN ZAMANLARDA,

5.

SİGORTALININ, İŞVERENCE SAĞLANAN BİR TAŞITLA İŞİN YAPILDIĞI YERE TOPLU OLARAK GÖTÜRÜLÜP GETİRİLMELERİ SIRASINDA.

Denilmektedir.

 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (20.06.2012 tarihli Resmi Gazete)

“İş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle

meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya

vücut bütünlüğünü ruhen yada bedenen özre

uğratan olay” olarak ifade edilmiştir.

1- İş İle İlgili Olması,

2- İşyerinde veya Kanunda Sıralanan Yerlerin Birinde Meydana Gelmesi,

3-Kişiyi Hemen veya Sonradan Bedenen veya ruhsal olarak Hasara Uğratması ,

Gerekmektedir.

 SGK İstatistiklerine göre İş kazalarının nedenleri

genel olarak 3 grupta incelenir.

A) Teknik Nedenler: ( % 20 – 30 ) 1) Arızalı makine araçlar

2) Makinelerin düzensiz yerleştirilmesi 3) İş yerinin tertipsiz ve düzensiz olması 4) Yetersiz aydınlatma , ısı ve havalandırma 5) Toz ve gürültünün fazla olması

B) Kişisel Nedenler ( % 70 – 80 ) 1) Teknik bilgi noksanlığı

2) Dikkatsizlik , ihmal , beceriksizlik 3) Aşırı cesaret ve güven

4) Utanma ve fiziksel noksanlıklar Ruhsal bunalımlar C) Umulmadık Olaylar ( % 1 – 2 )

Deprem Yıldırım Sel , su baskını vb.

 Bir iş yerinde ; teknik nedenler TEHLİKELİ DURUMU , kişisel nedenler ise TEHLİKELİ

HAREKET’i yaratır. Buna göre iş kazalarını şöyle formüle edebiliriz.

 İŞ KAZASI = TEHLİKELİ DURUM VE TEHLİKELİ HAREKET

 KAZA= T.D * T.H

Tehlike Tehlike

Çalışma ortamında fiziksel bir Çalışma ortamında fiziksel bir

zarara ve/veya hasara yol zarara ve/veya hasara yol

açabilecek durumdur.

açabilecek durumdur.

Risk Risk

Çalışma ortamında fiziksel zararın Çalışma ortamında fiziksel zararın

ve/veya hasarın gerçekleşme ve/veya hasarın gerçekleşme

potansiyelidir.

potansiyelidir.

TEHLİKE VE RİSK NEDİR ?

Bazı Tehlikeli Durumlar:

 Yetersiz koruyucu ve korkuluk

 Kusurlu araç

 Emniyetli olmayan kimyasal malzeme

 Yetersiz havalandırma

 Uygun olmayan Işıklandırma

 Acil durdurma butonlarıın olmaması

 Uyarı levhalarının/uyarıcı işaretlerinin bulunmaması

TEHLİKELİ DURUMLAR

Bazı Tehlikeli Hareketler:

 Tecrübesiz, eğitimsiz çalışmak

 Dikkatsiz çalışmak

 Başkasının işine karışmak

 Çalışma hızının uygun olmaması, çok hızlı ve acele çalışmak

 Koruyucu ekipmanlarını kullanmamak

 Uyarı levha ve işaretlerine uymamak

 Kaba şaka yapmak

TEHLİKELİ HAREKETLER

 Çevre ve Makine-Ekipman,

güvensiz koşulları (tehlikeli durumlar), insan ise;

güvensiz davranışı (tehlikeli hareketler)

temsil etmektedir

Man (İnsan) ( Hatalara neden olan insan faktörü)

Machine (Makine) ( Uygun olmayan, koruyucusuz makine ve

ekipman gibi fiziksel faktörler)

Media (Ortam-çevre)

( Bilgi, bilgilendirme, çalışma metotları

ve çevresel faktörler)

Management

(Yönetim) (Yönetimsel faktörler)

 Man (İnsan )



 1- Psikolojik Nedenler:

 Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri,

 istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış vb.



 2- Fiziksel Nedenler:

 Yorgunluk, uykusuzluk,alkol, hastalık vb.



 3- Kişisel nedenler:

 İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim vb.

Machine (Makine)

1- Hatalı makine ve ekipman yerleşimi,

2- Eksik veya kusurlu koruyucular,

3- Yetersiz standardizasyon, 4- Yetersiz kontrol ve bakım,

5- Yetersiz mühendislik hizmetleri vb

Media (Ortam-Çevre) 1- Yetersiz çalışma bilgisi,

2- Uygun olmayan çalışma metodu,

3- Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı vb.

Management (Yönetim )

1- Yetersiz yönetim organizasyonu,

2- Tamamlanmamış kurallar ve talimatlar, 3- Yetersiz güvenlik yönetim planı,

4- Eğitim ve öğretim yetersizliği,

5- Uygun olmayan nezaret,yönetim ve rehberlik 6-Uygun olmayan personel istihdamı,

7- Yetersiz sağlı kontrolleri vb.

(Kaza Öncesi)

• biz her zaman böyle çalışırız !

• bana bir şey olmaz !

• yıllardır bu işi yapıyorum !

• bugüne kadar bir şey olmadı !

• kendime korkak dedirtmem !

(Kaza Sonrası)

• şanssızlık,

• kaçınılmazlık,

• dikkatsizlik.

• Günün ilk saatlerinde iş kazaları en fazla oluyor.

• (Eksik Konsantrasyon)

• İlerleyen saatlerde gittikçe azalıyor.

• (Uygun Motivasyon)

• Çıkış saatlerine yakın tekrar kazalar artıyor.

• (motivasyonun azalması-Dış dünyaya yönelme)

• 9. saatte kazaların az olması o saatte çalışanların çok az olmasından

• Bilinmeyenlerin çokluğu fazla çalışma sürelerinde olan kazaları

açıklayabilir.

Olayların ve Kazaların Olayların ve Kazaların

Bildirilmesi Bildirilmesi

 Olay gerçekleştiğinde, hemen Amir’ine bildir.

 Kaza gerçekleştiğinde, ÖNCE Güvenlik Bölümü’ne bildir.

 Yaralanma varsa, Acil Durum Çağrısı yap!

 Alanı Barikatla

 Eğitimin varsa, müdahale et.

• Tehlikeli durumları ortadan kaldırmak

• Tehlikeli davranışları önlemek

• Çalışmada doğru yöntemlerin uygulanması

• Otomasyona gitmek

• Kişisel koruyucular kullanmak

◦ Türk Ceza Kanunu açısından

◦ İş Güvenliği Kanunu açısından

◦ Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu açısından

◦ Borçlar Kanunu açısından

Her işveren;

İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak,araç ve gereçleri noksansız bulundurmak,işyerlerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı

karşıya bulundukları mesleki riskler,alınması gerekli tedbirler

yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek

zorundadırlar.

Her işçi de Her işçi de;

İş Sağlığı ve iş güvenliği konusunda alınan her türlü

önleme uymakla hükümlüdür.

1. Altın, M., & Taşdemir, Ş. (2017). İş Sağlığı ve Güvenliği. Eğitim Yayınevi.

2. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

(https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/

06/20120630-1.htm)

3. Özkiliç, Ö. (2005). İş Sağlığı ve Güvenliği, Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri. TİSK Yayınları, Ankara.

4. Selek, H. S. (2016). İş sağlığı ve güvenliği (İSG): temel konular-teori-uygulama-

yönetmenlik. Seçkin Yayıncılık.