E S K İ G E L E N E K L E R İ N E S A D I K Y E N İ B İ R C O V E N T R Y
Y a z a n : Levi Fo:t
Warwick vilâyetindeki Coventry şehrine naza.
ran daha enterasan pek az şehir vardır. Coventry'- de bin seneden (fazla bir zamandan beri insan ya- şamaktadır. İlk zamanlarda burası tarla ve orman- larla çevrili ufak bir köydü. Buranın erken inkişafı- nın sebepleri, kısmen 1043 de yapılan Benediktin manastırında, kısmen coğrajfi vaziyetinde ve kısmen de, halkının müteşebbis oluşundaydı. Manastır ilk zamanlardan itibaren tüccar, işçi ve ziyaretçilerin alâkasını çekmiş, merkezi vaziyet ve arazinin seya.
hat için gösterdiği kolaylık bu şehri Londra'dan sonra ikinci derecede önemli bir yol kavşağı hali- ne koymuştur. Buranın halkı bu vaziyetten pek ça- buk istifade etmesini bilmiş ve Kıralhktan bir çok ticarî imtiyazlar almıştır ki, bunların en önemlisi se- nede bir kere büyük bir panayır kurmak hakkıdır.
12 inci asırdan itibaren Coventry önemli bir yün ihracat merkezi olmıya başlamış ve ayni za- manda iğne ve deri eşya gibi mallar satmak bakı.
mından büyük bir ticarî merkez halini almıştır. I 3 üncjii asırdan itibaren de halkı dokumacılığa başla- mış ve az zamanda buranın kumaş ticareti geniş bir ölçüde çoğalmıştır. Dalha 1400 senesine gelmeden Coventry kumaşları irlanda, Batı Avrupa ve Baltık memleketlerine ihraç edilmeğe başlanmıştır,
i l k i m t i y a z l a r ı n t a r i h i : Bu arada yukarıda anlatılan mütevazi başlan- gıçtan Coventry, İngiltere'nin dört büyük şehrinden birsi olmuştur. Ahalisi müstakil idare hususunda mühim haklar kazanmıştır.
Kendi müşküllerini aralarında halledecek bir
mahkeme kurmak ve umumî hayatlarını tanzim e- decek bir halk meclisi toplamak hakkı, bunların en eskilerindendir. 1 340 da tüccarlarına, menfaatlerini korumak maksadile bir cemiyet kurmak hakkı ve- rilmişti. Beş sene sonra, yani 20 ocak 1 345 te o za.
manın hükümdarı Kral III cü Edvard'dan bir ticarî birlik beratı aldılar. Küçük bir parşömen üzerine lâ"
tince yazılı olan bu vesika diğer eski ve kıymetli vesikalarla beraber şehrin arşivlerinde muhafaza e- dilmektedir.
Bu fermana göre Coventry halkının ve bunla- rın ahfadının müstakil bir belediye teşkil etmeleri- ne ve her sene işlere bakacak bir belediye başkanı- le buna yardımcı seçmelerine izin verilmişti. Ayni zamanda bunlara kendi hudutları dahilinde tam bir hukukî serbestiyetle, suçluları cezalandırmak için bir hapishane inşası ve bunu idare hakkı bağışlan- mıştır. Ayrıca tüccarlardan hususî bir vergi tarhına da müsaade edilmiştir.
Bu fermanın ehemiyeti, bu hakları tamamen hukukî bir şekilde kabul ederek o camiayı tam ma- nasile müstakil ve kendi kendini idare eder şekilde tanımasındaydı. Bu fermanı ilk alanların ahfadı da, ayni şekilde bu haklardan istifade etmektedirler.
Bunun pratik kıymeti, bütün idarenin bizzat halka bağlı olmasında ve halkın içinden belediye başkan ve memurlarının seçilmesindedir. Coventry'nin ilk Belediye Başkanı John Ward 1 348 de seçilmişti. O
zamandan beri de her sene bir belediye başkanı se- çilmektedir.
15 i n c i a s ı r r e f a h ı :
Ertesi asır Coventry ilk inkişaf zamanlarının refahlı ve önemli derecsine varmıştı. O senelerde şehir muasırların nazarında pek gösterişli olabilecek derecede yeniden inşa edilmeğe başlandı. Bu yapı- lar arasında bugün kısmen Alman bombalarının ha- rap ettiği bir çok kilise ve bina vardı.
Orta çağlarda Coventry'de işçi ve tüccarların cemiyetleri bilhassa kuvvetliydi. Bunlar şehrin bü- tün okonomik işlerini idare ederler, içtimaî ve dinî hayat refahını temin ederlerdi. Bunlar yarattıkları ve o yüzden meşhur oldukları bazı halk temsillerini verirlerdi ki, bunlar efsane veya esrar temsilleri is- mini almışlardır. Bu temsiller ekseriya İncilden alın- ma mevzuları ihtiva eden renkli temsilerdir. En meş- huru, terzi ve oymacı birliklerinin oynadığı «Isanm
doğuşu» dur. Ananevî bir hale gelen bu temsiller 1 3 üncü asır İngiliz temsilinin ilk numuneleri sayıl- maktadır. Yirmi mil uzakta Stratford'da doğan ve orada okula giden Shakespeare, ihtimal bu temsil- lerden bazılarını seyretmiş olacaktır.
Coventry işçilerinin mahareti dünyaca tanın- mıştır. Kumaş ve dokumacılık sanayimden başka,
15 inci asırda büyük bir maden ve deri sanayii mey- dana getirmişlerdir. Bu sanayi 1 7 inci asırda sönmi- ye başlayınca Coventry, geçen asra kadar devam e_
den büyük bir endüstri daha meydana getirdi, bu- da saat ve ipek sanayiidi. Bunların her ikisi de, iş- çilerin meharetini temsil etmektedir.
B i s i k l e t i n d o ğ d u ğ u y e r : CoVentry'nin modem tarihte bir çok tanınmış icatları insaniyete yardımı vardır. Bisikler burada te- kâmül ettirilerek şimdiki modern ve mükemmel ha- lini bulmuştur. Sulh zamanında Coventry bisikletleri dünyanın hemen her tarafına ihraç edilirdi. Covent- ry 1 896 da ilk İngiliz otomobilini yapmış ve ondan sonra da, ingiliz otomobil sanayiinin merkezi ol- muştur. Bundan başka burada bu işlere dair daha birçok sanayi meydana getirilmiştir. Son birkaç se- ne zarfında Coventry'nin Mütefik harp gayretine yardımı, bilhassa havaclık işlerinde çok ileri gitmiş ve bu şehrin eski çalışkanlık anenesini isbat etmiştir.
Coventry'de bu sanyiin bu derece kesif oluşu-
r ^ A L E V
Yüksek fırınlar, maden eritme ve tasfiye fırınları, cam, havagazi, elektrik ve gazojen vesair endüstriye lâzım, yüksek hararete, asit ve bozlara dayanıklı çeşitli malzeme ve ateş tuğlaları sipariş üzerine arzu edilen eb'at ve terkipte imal edilir. Mamulâtımızm üzerindeki ALEV markası en büyük garantiyi teşkil eder.
T E L E F O N : Yazıhane : 41993 Fabrika : 22512
Yeni plânı mimar B. E. E. Gibçon tertiplemiştir. Bu plâna göre yeni Coventry'den bir parça
nun en bariz neticesi, son elli sene zarfında şehir nyfusça fevkalâde artmıştır. Bu müddet zarfında şehirdeki binalar da fazlalaştırılmış ve şimdi C o - ventry'nin mesahası 20,000 dönümü bulmuştur.
Dünyaca bilindiği gibi, Coventry'nin harp is- tihsalâtında oynadığı büyük rolden dolayı Alman- lar İngiltere şehirleri üzerine yaptıkları kesif ve de- vamlı hava bombardımanlarında ilk olarak burayı seçmişlerdir. Tamir edilemiyecek kadar hasara uğ- rayan bu şehirde, bilhassa çski şehir merkezindeki umumî binaların çoğu asırlardan kalmadır. Tek ev- ler gayet ender olarak bu harabiden kurtulabilmiş binlerce aile meskensiz kalmıştır. Fakat bu derece eski ve zaferle dolu bir maziye sahip bir halkın maneviyatı, Alman hıncıyla kırılamazdı. Coventry'..
de hayat gine devam etmektedir.
G e n i ş ö l ç ü d e i m a r p l â n ı : ingiltere'deki her şehir gibi Coventry de istik- bale ümitle bakmakta ve ilerisi için geniş ölçüde ya- pacağı imar faaliyetinin plânlarını şimdiden hazır- lamaktadır. Bu imar faaliyetine işçi kurvvetlerile lü- zumlu malzeme elde edebileceği zaman derhal baş- lanacaktır. En başta gelen ihtiyaç, işçileri barındı- racak meskenlerin inşasıdır. Buna ilâveten temameıı yeni bir şehir merkezine ihtiyaç vardır. Burada res- mıî bina, mağaza ve kültürel müesseselerle tiyatro- lar bulunacaktır.
Nazi bombardıman izleri ancak senelerce sü- recek bir imar faaliyetile örtülebilecektir.
