P A R İ S Ç E V R E S İ N D E K İ B E Ş Y E N İ K E N T
E V R Y
Yakın ilçelerin durumu
Geçen sayıdan devam Paris'e 25 kilometrede bulunan bu ye- kent Essonne ili içindedir. Beş nahiye { üzerine yayılmıştır: Bondoufle, Courcou- İ ronnes, Evry, Lisses ve Le Coudray — lıMontceau. Fakat tesirini diğer yakın 14 [nahiyede de hissettirecektir. Sahası 9.300 ha. dır ve Essonne ilinin, il merkezi Evry'- idir. Bugün yeni şehirde 12.000 kişi, bütün nahiyelerde ise 240.000 kişi yaşamaktadır 1980 de merkez nüfusunun 60.000 ve civa- nının 360.000 insanı barındıracağı tahmin jedilmektedir.
| Programdan habersiz bir ziyaretçi bu.
gün Evry şehir merkezini gezerse etrafta fılçbirşey yokken birdenbire neden şehir erkezinin tümünün 2000 ha. üzerine rçekleştirilmiş olduğunu sorabilir.
Sebebi, banliyö genişlemesinden doğ- ma hertürlü konut çalışma, eğlence ve te- islerinden mahrum veya kifayetsiz, top- lum nakliyesi bulunmıyan gelişi güzel şe- hirlerin doğmasını önlemektir.
Bunun için Evry'nin merkeziyle bera- ber:
— Courcouronnes ve Bondouf'ta ve hıerkeze bitişik Lisses'te müstakil, ay-
nizam ev mahalleri,
- Pare aux lisvres, Champtier du Çoq, Champs Eilysees diye adlandırıl- mış Evry içindeki apartman mahalleri, - Kiosque korusu, il parkı, Courcour- onnes gölü parkı ve Loges parkı gibi umuma açık sahaların tanzim ve tertibi, r§ Atölye, antrepo, fabrika gibi endüs-
tesisleri ilo biiro ihtiyaçları için hazır- lanmış araziler 7 endüstri parkına dağı- fjlmıştır.
300 ha. Iık arazi üzerinde bulunan bu düstri parkları, buralara yerleşmek is- teyen müteşebbislerin değişik problem- lerinin çözümünde çok geniş imkânlar
şağlıyabilmektedir.
EVRY belediye binası
— Kanalizasyon, kara yolu, demir yo- lu, telefon hattı, temiz su şebekesi vs.
gibi enfrastrüktür tesisleri, biran önce yapılmıştır.
Bilhassa enfrastrüktür çalışmaları 1972 yılında, şehir merkezinde mühim şantiyelerin açılabilmesine imkân verir- ken, endüstri parkları ile mevcut kent nüveleri ile kolay nakliye imkânı sağlan- mış olduğundan ,ilk ikâmet mahallerin- de canlılık temin edilebilmiştir.
Bugün Epövry'e bağlı üç endüstri par- kında, 70 müteşebbis yerleşmiştir, (Epine korusu, Saint Guönault ve Marini- ere parkları).
Evry Novatel yakınındaki La Petite Montagne endüstri parkında Silic firma- sı kiraya verilen bir endüstri merkezi kurmuş ve müteşebbisleri çalışmıya baş- lamışlardır. Croix Blanche parkı ise Scirzac firması tarafından finanse edil-
miş ve faaliyet safhasına girmiştir.
Yeni mahallelerde veya merkezlerde 100.000 nio'lik büro inşaatı bitmiştir.
Ayrıca, meskûnların hayat seviyesin' daha yüksek bir standarda eriştirmek ga- yesi ile kadınlar için 5.0000 yeni iş kon- muştur. Endüstri müteşebbisleri, tedrici buluşlarla, Evry sakinlerine hayat şart- larına uygun iş seçme imkânını sağlıya- caklardır.
İlk arsaların satın alınmasiyle. ilk bü- yük çalışmalar başlamış ve 1974'ün son üç ayında hayaller gerçekleşmiştir. Yol- ların o/ö 50 kurutulmuştur.
Günde 300.000 metre küplük ve geliş- menin ilk safhasını kapsıyan pis suları temizleme istasyonu faaliyettedir. Evry' de inşaat malzemesini Seine nehrinden getirecek olan liman inşa edilmiştir.
Bir anlaşma ile faaliyete geçecek olan, şehir teshini inşaatı ilerletmektedir. 60.
000 abonelik olarak programlanmış olan.
telefon santralı Ocak 1974'den beri faali- yete geçmiştir.
1971 de inşaasına başlanmış olan yeni demir yolu hattı 1975 sonunda faaliyete geçecektir. Essonne merkez şehri olan Evry'ye Paris'in Lyon garından 35 dakika da gelinecektir. Dört istasyon merkez bölgeyi Orangis ve Güney Evry ile bir- leştirmektedir.
Genel taşımlar Evry toplumunda bil- hassa bu konu üzerinde kurulmuş yeni yollardan istifade edecektir. Siteye mah- sus denen bu yollar otobüslere ticari bir sür'at olarak kabul edilen saatte 40 ki- lometreyi temin edeceklerdir.
Siteye has altı kilometrelik yol inşa halindedir ve 50 Kim. re yeni şehir ikma- linde hizmete girecektir.
1975 ilkbaharında şehir merkezi canla- nacaktır. İl sarayı yanında, ilk iş bürola- rı, idarî memur yetiştirimi millî enstitü- sü, P.T.T. enstitüsü, mahallî ticarî
Yeni yol şebekesi
kez, Evry agorası ile birçok teşkilât bir şehir merkezi tarafından sağlanması ge- rekli birçok yeni imkânları temin edecek- tir.
S A I N T O U E N T I N en Y V L I N E S
Bu yeni kent Paris'e 30 kilometre Ver- sailles'e ise 15 kilometre mesafededir.
Çevresinde onbir nahiye vardır. Sahası 7.500 ha.'dır. Bu yeni kentin tesirinde kalacak olan 27 diğer nahiye de hesaba katılırsa, sahası 16.00 ha. çıkar.
Yeni kentde henüz 82.000 kişi yaşa- maktadır. 1980 senelerinde bu nufusun 230.000 ne ve tesir sahasına giren nahiye- lerle 350.000 ne çıkacağı tahmin edilmek- tedir.
Bu yeni Trappes kenti için birçok ür- banizm şemaları teklif edilmiştir. Ger- çekleşme safhasında şemalardaki tek- liflerin değiştirilmediği müşahade edil- mektedir. Değiştirmeler sadece esas hatları bozmadan tatbikata elzem görül-
• müş olan detay zaruretlerinden gelmek- tedir.
Saint Ouentin en Yvlines kentinde mü- esseseler, diğer yeni kentlerde olduğu gibi tüzüklere göre yerleştirilmiştir. 1970 de tanzim teşkilâtı müdürlüğü bu yeni kente ait Yveilnes ilinin on nahiyesini ele almıştır.
Çift dereceli bir seçimle temsil edi- len müdiriyet idarî organında, halk ve Devlet temsilcileri eşit oya sahiptirler.
Bu teşkilât arazî satın alınması ile ür- banizm dokümanlarının hazırlanmasında faal rol oynamakta, işletmeye karışma- maktadır
1973 de, 10 nahiyeye ilâveten Plaisir nahiyesi de bu müdiriyete verilmiştir.
Bu nahiyelerin işletilmesi için nahiye- ler müşterek bir sendika kurmuşîar. Ye- ni kentin inşa mesuliyeti ile ekipman larının işletmesini deruhte etmişler-
dir. İlk devrelerde müdüriyet ile sendi- ka arasında sert münakaşalar olmuş ise de, zamanla her iki teşkilât arasında gerçek bir işbirliği kurulmuş ve bera- ber çalışmanın tesirleri, şehrin gerçek- leşmesinde hissedilmeğe başlamıştır.
Yeni kentin hudutları hem Essonne ve hem de Yvlines illeri içinde bulunması- na rağmen, gerçekleştirmeler Yvlines ili hudutları içinde kalmaktadır.
Müdüriyet (E.P.A.) Essonne ilini ilgi- fendiren etüd safhasında sadece ürba- nizm bakımından rolünü oynamış ve Sacley yaylasının nazım şema projesini yapmıştır.
Sacley ve Palaiseau'daki, yüksek okul- lar zonunun ilk. etüdlerini de yapmaya talip olmuştur.
Bu zonun programı üzerinde pek çok müphem nokta mevcuttur; yeni şehrin hey'eti umumiyesini (bütününü) kapsayan tüm şemanın mânalı şekilde tadilini ge- rektiriyordu (bu sektörde), her durum- da yeni şehrin faaliyet sahasına girmi- yordu.
Yeni topluluğun içinde, ürbanistik par- ti olan, merkezî bir topluluğun etrafında dağınık olarak yayılmış köyler sistemi aynen muhafaza edilmiştir. Mamafih program biraz hafifletilmiştir. Batıdaki merkeze en uzak olan Cressely - Beaup- lan köyünün mesken sayısı 6000 den 4500 e indirilmiştir. Münferid mesken- lere daha çok yer verilmesi (programın
% 60'ı). köyün vasati (ortalama) kesafe- tini düşürmüştür.
Aynı şekilde Tcusus - le - Noble ha- vaalanına yakın olan Villaroy köyünü he- men hemen silmiştir. Bu köy, yeni şeh- rin çapında gerekli olan faaliyet zonu ile mezarlık parkına çevrilmiştir.
Diğer taraflarda ilk şema olduğu gibi muhafaza edilmiştir, ilk gerçekleştiril- meler bu hususu teyit etmektedir.
Yeni şehirde, inşaasına ilk başlanan mahalle, Elancourt - Maurepas'dır ve ya- rısı inşa edilmiştir. 11.000 meskenden henüz sadece 1000 meskenin iışaası için inşaat belgesi istenmemiştir. Bu ma- hallenin merkezi inşa halindedir ve ekse- ri ekipmanları 1975 Evlül'ünde anılacak- tır. Hâlen bir lise ile ticaret merkezinin bir bölümü olan süper çarşı faaliyette- dir. (Herkesin evi), sosyal ev, doküman- tasyon merkezi, (drugstore) ve sinema- lar inşaat safhasındadır. Yaşlılar ve genç işçiler yurtlarının yapımına yakın- da başlanacaktır, (aynı zamanda büyük spor hali). 2 hektarlık park etrafında or- ganize edilecek ekipmanlar da yakında faaliyete geçeceklerdir.
Bu merkezden başka, birçok mühim ekipmanlar ya faaliyette veya inşa halin- dedir. 8,5 hektarlık Coudrays parkı, 1973 yazında servise açılmıştır ve 1974 yazın- da bu parkta bir heykel symposium'u tertip edilmiştir. Maıırepas korusunda 1975 yazında kapalı pisini ve açık yüzme havuzu da bulunan sportif bir tüm hiz- mete girecektir.
Kısım kısım gerçekleşmiş olan yaya ve bisiklet yolları 1975 sonbaharında de- vamlı bir şebeke olacaktır. Bu sene so- nunda meskenlerin yapımı daha iki ve- ya üç sene sürecekse de, mahalle genel fizvonomisini almış bulunacaktır.
2000 meskenlik ikinci mahalle eski Guyancourt mahallesi etrafında teşekkül etmektedir. Aslında halihazırda gerçek- leşmekte olan yapıların konsepsiyonu
yeni şehir'inkinden evveldir, onun için yaya yolları ve yeşil sahaların üzerinde- ki bazı prensip kararlarına göre uydur mak güçlüğü olmuştur.
Trappes'ın kuzeyinde bulunan Neauohiei ovası denen zon gerçekleşmeğe başla mıştır. Enfrastrüktürü tamamlanmak öze- redir. Buna karşı merkezin ekipman etüdü A.D.E.P.'nin iştirakiyle sakinleri nin arzularına göre uygulanmaktadır. | Nihayet bu yeni şehrin en mühim ta rafı 1973 senesi sonunda Saint - Ouen- tin - en - Yvelines'nin yeni garı civarın- da yapılmaya başlamıştır.
Bu muğlak nakliye şebekesi, bir de- miryolu garından maada, bir yeraltı oto- büs garını ihtiva etmektedir. Yeni şeh- rin yodarı bu gara tevcih edilmiştir, ay- nı zamanda mahallî kıymete haiz (P.I.R.) parkingler de gerçekleşmektedir. S.N.C.F.
demiryolu garı 1976 başında işletmeğe' açılacaktır. İlk P.I.R. ve diğer yapılar 1978 senesine kadar devam edecektir. | Buna muvazi olarak Pas du Lac mahal lesi (700 meskenlik) nin ilk yapıları inşa edilmeğe başlamıştır.
Bir hiper çarşı ve esnaf galerisini ih- tiva edecek olan ticaret merkezi 1975 ilkbaharında işletmeye açılacaktır. İlk büro müştemilâtını ihtiva edecek olan yapıların inşa belgeleri verilmiş ve yapı- ları bu sene başlayacaktır.
Ticaret merkezinin kuzeyinde ufak faa- liyetlere mahsus yapıların inşası ken- dini göstermeğe başlamıştır, bu kabil inşaatlar 10 hektar üzerinde düşünül müştür.
Bu yeni kentin yayıldığı tek saha de- ğildir. Trappes - Elancourt'un 160 hektaf lık faaliyet zonunun ancak 15 hektarlık sahası henüz işletmeğe açılmamıştır ve 6.000 iş temin etmiştir. Yeni şehrin ba- tısındaki Cognieres - Maurepas zonu da inkişaf etmektedir ve Elancourt'da el iş- çiliği zonu da yapılmaktadır. Bu zon ye- ni toplumlarda bilhassa eksikliği hisse- dilen servis mesleğine yönelmiştir. Yeni şehir bugün bilhassa toplum taşımı ko- nusunda geri kalmıştır. Şebeke projesi;
gerek mahalleleri birbirleriyle irtibatlar dırmak veya şehir merkezine bağlamak
için mevcut yolları kullanmak bakımın- dan otobüse bağlanmıştır. 1973'den beri Elancourt - Maurepas mahallesi şebeke- si hizmettedir. Şimdiki halde yalnız tek bir elektrikli otobüs en yakın gar ile şehir merkezi irtibatını tahaccüm saat-;
lerinde temin etmektedir. Bu şebekeyi;
genişletmeyi S.C.A. 1975 - 76 safhasında vaadetmiştir.
Son üç yıl içinde yeni şehir inkılâpçı:
mimarî tecrübeler değil de, kaliteli ger-
çekleştirmelere sahne olmuştur. Buna karşılık ekonomik gerçekler dolayısiyle sivil sektörün mütevazi yapıları, resmî sektörün (avan-gard) öncü inşaatlarını frenlemiş, bu suretle heyeti umumlyede
ıt bir muvazene hasıl olmuştur.
1
Herşeye rağmen iki yıllık hızlı bir ça- llışmadan sonra inşasına başlanabilen mimarî programa dahil bazı eserler, çok ilgi çekici yenilikler getirmişlerdir. Sahte muhafazakâr veya şahsî bayalık seviye- sinden ayrılmış bir toplum meskenini ayarlayabilmişlerdir.
Kollektif ekipmanlar hususunda, pano- ha, şu şekilde sunulabilir. İki okul,
•ekseriyetle temiz mimariye sahip okul- ı lar ve birkaç gerek mimarî kaliteleri ve
jerekse pedagojik imkânlarivie enteresan birkaç tecrübe sunmaktadırlar. Büyük Ekipmanlara ait yapılarda muvaffakiyet daha tamdır. (Herkesin evi, lise, kütüp- hane...)
Netice itibariyle, verilen bütçeye gö- î dış sahaların yapımındaki serbestiyet daha geniş. Parkların geliştirilmesi ile ilk yaya yollarında tesirlerini gösterme- ğe başlamıştır. Bununla .beraber henüz ilk projenin büyük t u t u m u ve hemen mahvolmamalarını önlemek için yapıların büyük bir kısmının tamamlanması gerek mektedir.
Toplam olarak bazı idarî uzatmaları ve ağırlaştırmaları bir tarafa bırakırsak bi- lânçodan memnuniyet payı çıkarmanın fazla olmayacağı kanaatindeyiz. Projeler gerçekleştikçe; bu kadar geniş b'r şan- tiyenin başlangıcında tabiatiyle kaçınıl- z tatmin edilmeyen hususlar eksilmek- tedir.
E. Günlük güçlüklerden kurtulma, bir ba- kıma muhtelif konulardan (amme objek- tiflerinin gerçekleşmesi) nin bir nokta- ya tevcihi, yeni şehrin kurulmasını ya- latmaktadır.
LC E R G Y - P O N T O I S E
