RIDVAN PAŞA KÖŞKÜ MÜŞTEMİLATINDAN BİR PAVYON RÖLÖVESİ

RIDVAN PAŞA KÖŞKÜ MÜŞTEMİLATINDAN BİR PAVYON RÖLÖVESİ

(ERENKÖY KIZ LİSESİ)

N u r i y e H a n ı m P a v y o n u : N i h a l U L U E N G İ N Y. M i m a r (D G S A )

B ü l e n t U L U E N G İ N Y. M i m a r - -(D G S A )

Vaziyet planında görüldüğü gibi Rıd- van Paşa'nın (1) kızı Nuriye Hanım için yaptırmış olduğu pavyon, evvelce esas Köşkün bulunduğu yere yapılan yeni ya- takhane blokunun güneyinde bulunmakta- dır. Bu ahşap pavyonun 1895 — 1905 yıl- ları arasında yaptırıldığı anlaşılmakta, fa- kat mimarının kim olduğu bilinememekte- dir. Tamamen ağaçlık ve sakin bir bahçe içinde bulunan pavyonun esas girişi doğu yönündedir. İçeriye üç mermer basamak- la girilmekte ve rüzgarlık vazifesi gören hacim çok süslü, renkli, petek şeklindeki camlı ahşap bölmelerden oluşmaktadır.

Buradan zemini karo mozaik olan sekizgen bir hole girilmektedir, duvarları yağlı bo- ya resimlerle süslüdür, çatısı, kesitte gö- rüldüğü gibi kubbe şeklinde kapanmakta ve oldukça büyük bir ışıklık ile aydınlatıl- maktadır. Bu kubbeden çok güzel kristal bir avize sarkmaktadır. Holün her iki ta-

Vaziyet planı

Pergola

fında, birer basamakla çıkılan eyvan klinde iki oda bulunmaktadır, döşeme-

ahşaptır. Holün uzantısında, döşeme- jgere karo mozaik olan diğer bir haci- geçilir. Bu hacimden balkona çıkış, yük salona geçiş ve tadilat görmüş di-

bir odaya geçiş vardır. Evvelce tek

•hacim olduğu anlaşılan bu oda, daha imra, planda görüldüğü gibi, bir duvarla

•ünerek —ki bu duvar tavana kadar çık- Samakta 2.45 de bitmektedir— bir kısmı Butfak, bir kısmı da banyo-WC olarak Bdil edilmiştir.

HEsas büyük salonun girişinde ahşap separasyon bulunmaktadır, döşemesi jap parkedir. Duvarlarda Türk uslubun-

blemkâri tezyinat vardır. Her iki ta- a üçer pencere ve karşıda iki pencere Aydınlatılmaktadır. Tavanı, planında öldüğü gibi, son derece süslüdür. Sa- binin etrafı çepeçevre bir revakla çevri-

| öyle ki- esas binadan ayrı olan ça- ıı bu revakları da örtmektedir. Bu salo- fcevvelce müzik salonu olarak kullanıl- pöylenmektedir.

Binanın çatısının tamamı çinko ile iplidir, fakat zamanla yer yer çürümüş ığundan içeriye akıntı yapmakta ve

»arları bozmaktadır. Büyük salon kısmı (Ç, diğer hacimler halen lojman olarak [anılmakta ve böylece biraz olsun bakı- sağlanmaktadır. Büyük salon ise depo tlarak kullanılmaktadır.

ı k ö y K ı z L i s e s i : Erenköy Kız Lisesinin binası evvelce iliye memurlarından Süleyman Efendi-

idi. O' devirde, daha sonra kütüphane kullanılan küçük ahşap bina İle mü- dairesinin yalnız alt katı yapılmış- Fakat bahçe gene bakımlı olup asırlık

çamları, kameriye, ve havuzlar var- Şehremini Rıdvan Paşa tarafından sa- Minan bu arazide bugün yanmış olan

Paşa Köşkü okul yaptırıldığı gibi, jrlük dairesinin üstüne de bir kat İmiş, hatta sonradan laboratuar olarak

||ılan küçük bir köşk daha ilave edil- Rıdvan Paşa'nın öldürülmesinden bina bakımsız kalmış, daha sonra ılar tarafından Mabeyinci Faik Be- [satılmıştır. Ondan da Maarif Nezareti

altına satın almıştır.

şAncak okulun gittikçe artan talebe [karşısında bu bina da yetmediğin- iıdvan Paşa Köşküne komşu olan ve

sonra yatakhane olarak kullanılan I Reisi Hacı Hüseyin Paşa köşkü de 3 son sahiplerinden V. Murad'ın

;e Sultan'dan satın alınmıştır.

Rıdvan Paşa köşkü yanmış, ve e de yıkılarak 1953 de yeniden me olarak bugün halen kullanılan m

yapılmıştır.

|l) Şehremini Rıdvan Paşa (1855 — S) :

Matbuat Müdürü Mehmet Nüzhet

I oğludur. İstanbul'da doğmuştur.

Resmi ve özel öğretimle devrin gerekli bilgilerinden başka arapça, farsça ve fran- sızca öğrenmiştir. Mamafih yetişmesinde âlim, şair ve rind meşrep bir zat olan ba- basının da dahli vardır.

Daha henüz onbir yaşında iken Dar-ı Şurayı Askeriye'ye namzet memur olarak giren Rıdvan Paşa daha sonra Kayma- kamlık, Savcılık gibi vazifeler yaptıktan başka 1877 de açılan ilk Osmanlı Millet Meclisinde Başkâtiplik, 1884 de Mabeyin Başkâtipliği, 1887 de Dahiliye müsteşarlı- ğı gibi önemli işlerde de çalışmıştır. Sul- tan II. Abdülhamid'in kendisine olan gü- veni sebebiyle Paşalık ve Vezirlik rütbele- rine eriştiği gibi 1890 da da İstanbul Şeh- remini (Belediye Reisi) olmuş ve ölünce- ye kadar, tam 15,5 yıl bu görevde kalmış- tır. Fakat başarılı bir Şehremini olama- Rıdvan Paşa Göztepe istasyonu civa- rında daha sonra Erenköy Kız Lisesi ola- rak kullanılan güzel bir köşk yaptırmıştır.

Köşkün iç ve dış süslemeleri, bahçesinin, hamamının ve bahçed® kızı için yaptırdığı kasrın güzelliği halkın dilinde idi.

Her yıl 19 Ağustos günü yapılan Cü- lûs şenliklerinde semtin üç köşkü yaptık- ları donanmanın güzelliği ve ikramı ile başta gelirdi: birincisi Göztepe - Feneryo- lu arasındaki Mabeyin Başkâtibi Tahsin Paşa'nın Köşkü, ikincisi Göztepe'de Rıd- van Paşa Köşkü, üçüncüsü de Suadiye'de Sadi Bey Köşkü ki bu köşkün bahçeleri Suadiye plajının yanında olup yakın za- manlara kadar Sadi Bey Korusu diye anı- lırdı.

Bir yol yapımı nedeniyle Rıdvan Pa- şa İle Bedirhânî'lerden Mabeyin Müterci- mi Abdürrezak Bey'in arası açılmıştı. O- nun teşviki ile gene Bedirhânî'lerden olan Üsküdar ciheti kumandanı Ali Şamil Paşa- nın adamları 22 Mart 1906 günü Rıdvan Paşa'yı Göztepe istasyonunda trenden inip arabasına binerken sekiz yerinden vurdular ve Paşa aldığı yaraların tesiri ile on dakika sonra öldü.

Neticede her ne kadar bütün Bedir- hânî ailesi ve yakınları Trablus'a sürül- müşlerse de, Rıdvan Paşa ailesi de sön- müştür.

Bu nedenle bakımsız kalan Köşk ve- rese tarafından Mabeyinci Faik Bey'e sa- tılmış ve ondan da Maarif Nezareti alarak okul yapmıştır. Rıdvan Paşa'nın kızı Nuri- ye Hanım, Atatürk'e karşı tertiplenen İz- mir suikastine ismi karışıp asılan ittihat- çılardan İsmail Canpulat Bey'in eşi idi.

İstanbul 18.4.1976 Not: Erenköy Kız Lisesi ve Şehremi- ni Rıdvan Paşa hakkındaki bilgiler Prof.

Dr. Bedi N. Şehsuvaroğlu'nun «Göztepe»

adlı eserinden alınmıştır.

3 i r o f s e t m a t b a a s ı

Baştarafı 74. S a h i f e d e 2. Sayfa hazırlanması: Dizilen ya- zıların filimlerinin çekilmesi, diğer re- simlerle birlikte sayfa büyüklüğünde ast- rolonlar üzerine yapıştırılması, kalıplarsa yapılması. Kameraları, üzerine yapıştırıl- ması, kalıpların yapılması. Kameraları, ka- ranlık odaları, pikaj ve montaj masaları ile alüminyum folyo üzerine kalıplarının alındığı bu bölüm normal olarak baskı iş- lemferinin makina salonunun hemen ya- nında ve aynı katta olmasını gerektirmek- tedir. Rasyonel bir fonksiyon şemasında teknik bir bölüm olan bu bölümün maki- na salonu ile direkt irtibatı olması gerek- lidir. Ancak arsanın kısıtlı verileri bu bö- lümün yapıda ayrı bir kata t i . kat) alınma- sı mecburiyetini ortaya çıkarmıştır.

Arsa imkânlarının çok kısıtlı olması- nın doğurduğu ikinci mahzur böylece bu bölümün ayrı bir kata alınması olmuştur.

Ancak astrolonlardan alüminyum fol- yo üzerine kalıpların alındığı kalıp atölye- si özellikle makina dairesinin yanında ol- ması gerektirdiğinden bu bölümün birinci bodrum kata makina ile direkt irtibatlı ye-, re konmuştur

Sahife hazırlanması safhasındaki iş- lemlerin yapıldığı ve kameralar, film ban- yo odaları, renk ayırımı, plkaj ve montaj bölümleri birinci kata alınmış ve banyo ve kalıp atölyelerinde 18°C diğer alanlarda 20°C lık sabit sıcaklığın temini için klima- tizasyon özel şekilde etüd ve imal edil- miştir. Zira bu klimatik değerler baskı ve renklerin en iyi şekide elde edilmesi için birinci derece önem taşımaktadır.

Birinci katın planlanmasında yukarıda belirtilen teknik verilerin önemli bir rolü olmuş ve gerek bu katta ve gerekse ma- kina salonundaki planlamalar uzun tetkik ve incelemelerin sonucunda tespit edil-

Ayrıca birinci kata bir de fax-simili diye adlandırılan sayfa nakil makinası ile baskıda kullanılacak filimlerin hazırlana- cağı renkli ve siyah - beyaz filim labora- tuarlarının da eklenmesi istenmesi bu planda ikinci bir değişikliğin yapılmasını gerektirmiş, ve bu yeni ilavelerin diğer fonksiyon alanlarını zorlamadan yerleştiril- mesi çareleri aranmıştır.

Yapının ikinci katına idarî bürolar ve çatı katına kafeterya ve büro alanları yer- leştirilmiştir. Ayrıca çatı üzerine birinci

katın özel klima santrali ile diğer ; lerin (makina dairesi ve kağıt depS soğutma kuleleri ve asansör kuleleri 1 nulmuştur.

Bina tamamen matbaa bine planlandığından yazı işleri bölümleri]

binada yer almamıştır. Yazı işleri Hürriytg gazetesinin eski binasında kalmıştır. /T cak çatı katındaki büroya gerektiğinde n labalık bir kadroya ihtiyaç göstermeyen magazin yayınlarının yazı işlerinin yeıİ şebileceği bir alan olarak planlama ya||

Büro katlarının klimatizasyonu fan-cö]

il appareyleri ile sağlanmış, gerek ai santrallerin yüklenmemesi ve gerekse gi çeleri çalışmayacak bu mahallerin klima tizasyonu durdurularak binanın ı ve ekonomik bir şekilde klimatize ediliri si sağlanmıştır.

Yapının yukarıda sıraladığım likleri nedeni ile üç bodrum kat yapılma mecburiyeti doğmuştur. Üçüncü kısıra bodrumda ana klima santralinin hava ğ iniş menfezi, yakıt depoları ve ralinin bir kısmı bulunmaktadır. Zeminini dolgu toprağı olması ve kazı alanının gs nişliği ve derinliği 10.00 m. (kısmen 13.00j m) nedeni ile iksanın büyük problem vç maliyet artışları doğuracağı yerlerde d-1 var takviyeleri ve istinat perdeleri kuyıı-1 lar açılmak sureti ile inşa edilmişlerdi

Yapının strüktürü B225 ve Stılıb kul-j lanılarak teşkil edilmiş, demontabl döşe- meler B.A. kirişlere oturan saç ve profil demirlerden müteşekkil elemanlarla teş- kil edilmiştir.

Yapının elektrik donanımında i değişik ihtiyaçlar, değişiklikler göz önün- de tutularak kanallar içerisinde teşkil edil- miştir. Batıdaki örnekleri göz önünde tu- tularak yapılan bu donanım her türlü d ğişikliğe ve yeni ihtiyaca cevap verebile- cek esnekliktedir. Yedek jeneratör vasıta- sı ile işletmenin baskı işlemleri için ge- rekli ve cereyan kesilmelerinde otoma- tik devreye girecek bir sistem planlanmış ve imal edilmiştir.

Tüm yapı alanı 7008 m2 dir. Yapı biri kısmî olmak üzere üç bodrum, bir zemin iki normal ve bir çatı katı ile çatı üzerin- de santrallerinde bulunduğu iki katta mü- teşekkildir. En son inşaat teknikleri ve e iyi kaba ve ince yapı malzemeleri kullanı- larak yapılan yapının tüm maliyeti 20.500.

000.— TL sını bulmuştur. Yapını

resi 30 aydır.