ARKİTEKT
MİMARLIK, Ş E H İ R C İ L İ K V E T U R t Z M D E R G İ S İ Her üç ayda bir yayınlanır. Adres : Anadolu Han No. 33 — İstanbul
Tel : 22 13 07 Kuruluşu : 1931
Cilt: 40 No: 341 İmtiyaz sahibi ve umumî neşriyatı
idare eden : ZEKİ S. SAYAR Mimar, D.G.S.A. Neşriyat Müdürü : Mahmut İlhan G Ö N E N Mimar 1. T. Ü. S E K R E T E R : Keti Ç A P A N O Ğ L U
M u h a b i r l e r i :
B. Almanya : Dr. Y. Müh. Arslan Terzioğlu Mimar A.I.V. — Fransa : Halûk T O G A Y Mimar D.G.S.A. — İsviçre : Seyfi S O N A D Mimar D.G.S.A. — İtalya : Dr. Baran ÇAĞA Mimar — İsveç : Radi B1ROL Mimar D.G.S.A. A b o n e ş a r t l a r ı : Yıllığı : 60.— T L . Altı aylığı : 35.— TL. Bu sayı : 20.— TL. Yabancı memleketler için yıllığı : 75. TL. Sııbscription rates : T U R K E Y Annual subscription Dollars 6.00
Sinjle copy Dollars 1.75 Ali subscriptions, Ietters, photos,( articles
advertisements tec. Should be addressed. T o : A R K İ T E K T
No. 33, Anadolu Han Eminönü, İ S T A N B U L Aboıınements pour l'etranger 1 an 6 Dollars Prix de ce numero 1.75 Dollars Pour tout payement et demande des ren-seignements, ainsi qııe pour tout envoi des documents, tels que photos, articles, annon-ces, bibligraphie â inserer, s'adresser â la
Direction.
A R K İ T E K T
Anadolu Han No. 33 Eminönüİstanbul - Turquie ARKİTEKT'IN K O L L E K S t Y O N L A R I : 1931 — 1935 beher cildi 50.— TL. 1936— 1940 beher cildi 50.— TL. 1941 — 1950 beher cildi 55.— T L . 1951 — 1970 beher cildi 60.— TL. İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir.
Yazı foto; resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönde-rilmelidir. Basılmayan yazılar iade edilir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç bir ay içinde İdarehanemizi haberdar etme-leri lâzımdır. Aksi takdirde kaybolan der-gilerden mesıılivet kabul edilmez.
ö n e m l i
h a b e r l e r
B A S I N I N O L U M S U Z Y A Y I N L A R I T U R İ Z M H A R E K E T L E R İ N İ B A L T A L A D I
1971 bütçe müzakereleri sırasında Turizm Bakanlığı bütçesi görüşülürken, Bakan Nec-mettin Gevherî, aynen şöyle demiştir: Basında memleket menfatleri düşünülme-den çıkan bazı haberler turizm için zararlı olmuştur. Ağustos ayında memlekette kole-ra vak'ası yokken kolekole-ra haberleri yayınlan-mış, Gediz depreminden sonra vebadan bahsedilmiş, bütün bunlar T ü r k turizmine şanssız bir dönem yaşatmıştır.
Bu olumsuz neşriyata rağmen, geçen yıldan 160 bin fazlasiyle, Türkiyeyc 720 bin tu-rist geldiğini ve bunların 62 milyon dolar sağladığını bildirmiş, basındaki zararlı ya-yından rikâyet etmiştir.
1970 yılında Yunanistan'a gelen yabancı tu-ristlerin sayısı 1.630.000 kişiye çıkmış, bu suretle I969'a nazaran % 23 bir artış gös-termiş, turizm'den 190 milyon dolar elde etmiştir.
Yunanistan 1971 de turist sayısının 2 mil-yona yükseleceği ve turist dövizinin de 240 milyon doları bulacağını tahmin etmekte-dir.
Olumsuz olaylardan dolayı, Türkiye ise 50 milyon dolarlık bir kayba uğramıştır.
U.N.E.S.C.O.
D Ü N Y A M İ M A R L I K Ö Ğ R E N C İ L E R İ P R O J E Y A R I Ş M A S I S O N U C U :
1969 yılında U N E S C O icra konseyi bel-li başlı mimari tedrisat yapan Üniversite öğrencileri arasında bir proje yarışması dü-zenlemeğe ve başarı kazananlara U N E S C O ödülü ile mükâfatlandırmağa
kararlaştırıl-mıştı.
3000 dolarlık bir ödiil ile bir altın ma-dalyadan ibaret olan ödülden gaye, öğrenci çalışmalarını teşviktir. Ayrıca değerli bir öğ-rencinin tahsiline devam edebilmesi ve
Bir-leşmiş Milletler umdelerine uygun olarak dünya sosyal konuları ile ilgili mimari me-seleler üzerine dikkati çekmek bu örgütün ikinci gayesi olarak karşılanabilir.
Dünya Mimarlar Birliği lO.cu Kongresi ana teması «Sosyal açıdan mimarlık» idi. Bahse konu öğrenci yarışması programı, «Ailenin A n a ihtiyaçlarına cevap verebile-cek sosyal konut» olarak seçilmiştir.
Hiç şüphesiz program dünya aktüel problemlerile ilgilidir. Zira toplumun hayat şartlarını düzenleyebilmek, dolayısile beşe-rin uygar olma çabalarında bir adım ileri gitmek hepimizin önem vereceği bir husus-tur.
Söz konusu yarışma programı dar ge-lirli 1000 aileyi barındıracak konut ünite-sidir. Ünite içindeki h t r konut sosyal vs teknik açıdan lüzumlu tesisat ve ekipmanla
donatılacaktır.
Burada oturacak kişilerin huzur ve re-fahını etkileyecek estetik ve çevre ile uy-gunluk, projede aranacak faktörlerdir.
Yarışmaya katılan öğrencilere tercih cdecekleri mevkide yerleşme problemleri hususunda ve teknik çözümlemeler bakımın-dan geniş serbestlik verilmiştir. Öğrencinin kendi ülkesinin özel problemlerine eğilmesi ni bilerek gelenek ve kaynaklarına dayanan çözümlere varması gereklidir. Böylece araş-tırmalar belirli meselelerin çözümü yoluna itilmiş olmakla dar anlamda bir mimarî projeden ziyade gerçeklerle bağdaşan m u -ayyen ve belirli sosyal bünyeye mahsus ne-ticele- eldo edilmiştir.
jürinin çok değerli f a k a t çek farklılık gösteren teklifleri ayırt edebilmesi o nisbet-te güç olmuştur.
Seçimi kolaylaştırmak için aşağıda sıra-lanan kriterlere göre değerlendirme
yapıl-mıştır.
1 — Mimari nitelik 2 — Az gelirli kişilere mahsus en m ü b r e m ihtiyaçların te-mini 3 — Yapı sistemi kolaylığı ve malî porte 4 — Kompozisyonda fonksiyonel f a k -tör 5 — Kollektif ekipmanda kalite 6 — Kişisel çabalarda başarı derecesi ve oriji-nal buluş 7 — Araziden iyi f a y d a l a n m a ve çevre içinde uygun yerleşme düzeni, 20 ül-keden gelen 84 proje incelendikte,
U N E S C O ödülünü
Japonya, Wasada Üniversitesinden (Tokyo) - M İ T S U O M O R O Z U N İ .
A T I N A ödülünü
Arjantin, C o r d c b a Üniversitesinden -F R A N C İ S C O -F E R N A N D E Z .
A D O L F LOOS ödülünü
Rıısya-Giircistan Politeknik Enstitüsün-den - D E M U R ELOSHV1L1 ve Finlandiya Helsinki T. Üniversitesinden - T 1 R N O T U H K A N E N kazanmışlardır.
Ayrıca 9 kişiye mansiyon verilmiştir. Yirmi memleketin mimarlık öğrencile-rinin katıldığı bu meslekî tanışma yarış-masına memleketimiz öğrencileri maalesef
katılmamışlardır.
Son bir kaç yıldan beri Odamızın U.l. A. ile olan bağlarının azalması, T ü r k mi-marlarının Uluslararası temaslar yapmasına
imkân vermemektedir.
Halbuki bir çok meslekî problemlerin hallinde başka memleketlerdeki çalışmaları izlemek ve onlaçalışmaları incelemek, yurt m i m a r -lığı için san'at ve teknik açıdan bir çok faydalar sağlayabilir. Bu sebeble odamızın 1971 de Ü. 1. A. ile daha yakından
ilgilen-meşini, temaslarını sıklaştırmasını ve ulus-lararası yarışmalara mimarlarımızın katıl-malarını sağlamasını dileriz.
A N A R Ş İ VE K O L E R A T U R İ S T L E R İ K A Ç I R D I
Yabancı turist sayısının devalüasyona rağmen artmıyacağı, Türkiye turizm gelir-lerinin bu yıl çok düşeceği tesbit edilmiş-tir. Anarşi olayları ve geçen yılki kolera salgını, turizm gelirlerini azaltacak neden-ler olarak görülmektedir.
Ülkemize beş yıldır ençok turist gön-deren Alman seyahat acentelerinin, bu yıl çeşitli nedenlerle Türkiye'yi gözden çıkar-dıkları, Alman turistlerinin Türkiye yerine İspanya. Bulgaristan Romanya ve Yunanis-tan'ı seçecekleri bildirilmektedir.
Almanya'nın en büyük seyahat acente-lerinden olan T o u ı o p a , bu yıl turistler için Efes sahillerinde yeterince otel ve motel rezervasyonu yaptırmamıştır. Alman seya-hat acenteleri dışında, İngiliz ve Fransız acenteleri de Türkiye'ye turist gönderme işinde pek gönüllü hareket etmemektedirler. «Bir milyon turist »e göre yapılan he-sapların tahakkuk edemiyeceğini belirten turizm otoriteleri bu yıl turizm trafiğinin Türkiye aleyhine etkileyen nedenleri şöyle
sıralanmaktadırlar:
1 — Yabancı basın, Türkiye'deki gençlik hareketlerini günü gününe vermek-te, Avrupa televizyonu A n k a r a ve istan-bul'daki olayları nakletmektedirler.
2 — Geçen yılkı" kolera salgını ve bu yılkı Hac izni yüzünden Avrupalı turistler, Türkiye'yi gezi programlarından
çıkartmış-lardır.
3 — Y u n a n basınının, Türkiye aleyhin-deki kampanyası yabancılar üzerinde çok
etkili olmaktadır.
4 — Avrupa televizyonu. Türkiye'yi bir depremler ülkesi olarak göstermekte, Av-rupalı turist Türkiye'ye gelmekten korkmak-tadır.
Seyahat acenteleri ve otelciler, her yıl bu mevsimde Ege otel ve motellerinin ya-bancı acenteler tarafından komple tutuldu-ğunu, bu yıl henüz gerekli rezervasyonların yapılamadığını söylemektedirler.
U N E S C O M İ M A R L I K Ö D Ü L Ü N İ Z A M N A M E S İ :
1 — Gaye : U N E S C O M İ M A R L I K Ö D Ü L Ü , örgütün özel amaçlarına uygun bir çalışma meydana getiren m i m a r a veri-lir.
2 — Ödül : Uç yılda bir toplanan Dünya Mimarlar Birliği Kongresi günlerin-de kazanan üyeye merasimle verilir.
3 — U N E S C O Mimarlık ödülü
ulus-tararası Mimarlar birliğinin mimariık öğ-rencileri arasında açtığı yarışmada jüri tara-fından tavsiye edilen yarışmacıya U N E S C O Genel Sekreterince verilir.
4 — U N E S C O ödiilü için jüri ulus-lararası yarışma jürisidir.
5 — Ödülün portesi - 3000 dolardır (bu meblâğ ileride arttırılabilir.)
6 — Ödül. uluslararası Mimarlar Bir-liği Kongresi sırasında, U N E S C O merke-zinde veya yarışmayı kazanan öğrencinin ülkesinde o ülkede U N E S C O Genel Sekre-ter temsilcisi tarafından verilir.
7 — Ödül almak kriterleri:
— Müellif U N E S C O örgütünde üye olan bir memlekete mensup almak.
— Proje U N E S C O gaye ve hedefleri-ne uygun olacaktır.
— Programa kabil olduğu kadar uygun olması.
— Konut ve yerleşme standartlarının mlisbet yönde geliştirmesinde gerçekte f a y -dalı çözümler getiren proje olması
—- Yarışmayı kazanan mimar talebe-nin çevre düzeni problemlerine lâyıkile eğilmiş olması zorunluğıı.
— Proje, çözüm ta~zında tatbikat ve estetik yönlerde uygunluk derecesi arana-caktır.
İ S T A N B U L - S A Y G O N K A R A Y O L U B İ T İ Y O R
-fc 1972'de açılacak olan yol. Uzak Doğu Asya'yı Türkiye üstünden Batı ve Doğu Avrupa'ya bağlayacak...
İstanbul - Saygon karayolu 1972 yılı içinde ulaşıma açılacaktır. 60 bin kilomet-relik yol 14 ülke içinden geçerek Türkiye-yi, Güney Vietnam'a bağlayacaktır. 1967 de Arap - İsrail savaşı sırasında Süveyş Ka-nalı kapatılınca, yapımına başlanan yolun yüzde 89'u tamamlanmış haldedir. Hâlen yol üzerindeki köprüler, oteller. moteller ve benzin istasyonları yapılmaktadır.
Boğazın iki yakasını birleştirecek olan İstanbul Köprüsü'nün yapımı tamamlanınca Uzakdoğu Asya'dan gelecek olan ürünler İstanbul'da depolanacak ve Avrupa ile D o -ğu Blokıı ülkelerine gönderilecektir.
İstanbul - Saygon yolu iki bölümden meydana gelmektedir. Bunun ilki A - l , i-kincisi ise A - 2 rumuzunu taşımaktadır.
İstanbul - Saygon yolu ulaşıma açıl-dıktan sonra Süveyş Kanalı'nın önemi ya-rıyarıya azalacaktır. İstanbul - Saygon ka-rayoluna paralel olarak bir de demiryolu hattı hazırlanmaktadır. Yolun yapımı Y u -nanlı armatörleri endişelendirmektedir.
Bi-lindiği gibi, buniar Süveyş Kanalı kapan-dıktan sonra filolarını genişletmişler ve navlun ücretlerine zam yapmak suretiyle gelirlerini astronomik bir şekilde arttırmış-lardı.
D Ü N Y A N I N
E N P A H A L I T A B L O S U
«Dünyanın en pahalı tablosu» olan Vclasquez'in «Jııan de Pareja»sı Amerika-ya gidecek. Geçen Aralık ayında Londra-daki «Christics» galerisindeki satışta 99 milyon liraya yakın para vererek satın alan
«Wildenstein» adlı Amerikan galerisine Londra'da ihracat belgesi verilmiştir.
Oysa Londra'da, bu tablonun ingilte-re'den dışarı çıkmaması için «National Gal-lery»nin tabloyu yeniden satın alması dü-şünülmekteydi. Bu konuyla ilgili olarak bir de özel Komisyon meydana getirilmişti. Ancak. «National Gallery» ye bu konuda gerekli ödeneği vermeyi İngiliz H ü k ü m e t i -nin reddetmesi üzerine bu Komisyon, tab-loyu satın almanın «gerçekçi» bir tasarı ol-mayacağına karar vermişti. Tablonun bir İngiliz tarafından satın alınabilmesini sağ-lamak üzere tanınan süre 22 Mart'ta sona crccekti. Fakat Komitenin bu kararıyla bu süre artık ortadan kalkmış oluyor. Nevv -York'taki Wildenstein galerisi yakında tab-loyu sergileyecektir.
• U.İ.A. B Ü L T E N İ N D E N 70.12.1971
İsviçreli m i m a r M a r c Saugey vefat et-miştir. M e r h u m , meslekî hayatı boyun-ca değerli eserler vermiş, üstün kali-teleri olan bir insandı. Birçok mühim eserleri bulunan Saugey, A n k a r a Biiyük
Otel'in de müellifi idi.
1967 Prag Kongresinden itibaren U.İ.A nın ihtisas Komisyonları Başkanı ola-rak görev almış, bu örgüte yararlı ol-muş bir kimsedir.
1945 den beri üzerinde çalıştığı Şehir-cilik planları tersim normları birçok ül kelerce (Türkiye dahil) kabul
edilmiş-tir.
• DIŞ T E M A S L A R
Mimarlar Odası Dış Temaslar ve U.İ.A. Komitesinden iki meslekdaşımız, Mart ayı içerisinde Sofya'ya giderek, U.İ.A. Genel Sekreteri ve Bulgar mimarları ile temasa geçerek (Sofya) da toplana-cak 1972 Uluslararası Kongre hazır-lıkları hakkında bilgi alarak, T ü r k
mi-marlarının bu kongreye katılmalarını sağlayacaklardır.
