3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu Nasıp, Terfi1
Madde 12 – Uzman Jandarma Çavuşluğa nasıp ve terfiler; Jandarma Genel Komutanının onayı ile yapılır.
Uzman Jandarma Okulundaki en az 6 aylık mesleki eğitim ve öğrenimini başarıyla bitirenler uzman Jandarma Çavuş nasbedilirler. Nasıpları okulu bitirdikleri takvim yılının 30 Ağustos'una götürülür. Nasıp düzeltilmesinden dolayı maaş, maaş farkı ve diğer özlük hakları ödenmez. Uzman Jandarma Çavuş nasbedilenler stajyer olarak 6 ay süre ile görevbaşı eğitimine tabi tutulurlar.
(Ek: 15/8/1991 - KHK-446/1 md.; Aynen kabul: 26/2/1992 - 3777/1 md.) Uzman Jandarma Çavuşları ile Emeklilerinin askerlik hizmetinde geçen süreleri kıdemlerinden sayılır ve nasıpları buna göre düzeltilir. Nasıp düzeltilmesinden dolayı maaş, maaş farkları ve diğer özlük hakları ödenmez.
AÇIKLAMA:
A. Nasıp ve terfi:
Uzman jandarma çavuşluğa nasıp ve terfiler Jandarma Genel Komutanının onayı ile yapılır. Bu kural, subay ve astsubayların nasıp ve terfilerine ilişkin hükümlerden farklıdır(Bkz: Per.K. 34 ve 82). Subaylığa nasıp ve rütbe terfileri, ilgili Kuvvet Komutanının (Jandarma Subayları için J.Gn.K.nın) teklifi ve Genelkurmay Başkanının lüzum göstermesi üzerine Milli Savunma Bakanı (J. Subayları için İçişleri Bakanı) ile Başbakanın imzalayacağı ve Cumhurbaşkanının onaylayacağı kararname ile yapılır(Per.K. 34). Astsubaylığa nasıp ve rütbe terfileri ise, Kuvvet Komutanının (Jandarma astsubayları için Jandarma Genel Komutanının) teklifi ve Genelkurmay Başkanının lüzum göstermesi üzerine, Milli Savunma Bakanı (J. Astsb. için İçişleri
1 Bu Sayfada yer alan açıklamalardan alıntı yapmak için, alıntı yapılan yazıya şu ibare eklenmelidir : “Açıklamalı, notlu, en son içtihatlı, ek ve örnekli Uzman Jandarma Kanunu ve Uz.J. Atama ve Sicil Yönetmeliği, 768 s., Taşyürek Yayınları, Ankara 2002, 1. Baskı”
isimli Kitaptan alıntı yapılan ve askerihukuk.net isimli web sitesine konulan bu dosya ve açıklamaların tüm hakları anılan kitabın yazarı (E.) Hak.Alb. Orhan ÇELEN'e aittir." Bu ibare eklenmek şartıyla, buradaki dosyalardan Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın açıklama ve dosyanın tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz
Bakanı) onayı ile yapılır(Per.K. 82). Görüldüğü üzere uzman jandarmaların uzman jandarma çavuşluğa nasıpları ve mütekiben de rütbe terfilerinde sadece Jandarma Genel Komutanının onayı yeterli bulunmaktadır.
Uzman jandarma çavuşluğa nasıp, Uzman Jandarma Okulundaki en az 6 aylık eğitim ve öğrenimi başarı ile tamamlama şartına bağlıdır. Nasıpları, Okulu bitirdikleri takvim yılının 30 Ağustos’una götürülür. Örneğin; Okulu bitirme tarihi 10 Haziran 1996 kabul edilecek olursa uzman jandarma çavuşluğa nasıp tarihi 30 Ağustos 1996 tarihi olarak kabul edilir. Aynı şekilde 10 Kasım 1996 tarihi bitirme tarihi olacak olursa, nasıp tarihi yine 30 Ağustos 1996 tarihi kabul edilir. Bundan dolayı maaş, maaş farkı ve diğer özlük hakları ödenmez.
B. Görevbaşı Eğitimi:
Uzman jandarma çavuş nasbedilmeyi müteakip stajyer olarak 6 ay süre ile görevbaşı eğitimine tabi tutulurlar(Bkz: Uz.J.K.nun 6 ncı maddesinin not ve açıklaması).
C. Askerlik hizmetinde geçen sürelerin hizmetten sayılması:
Uzman Jandarma Çavuşları ile Emeklilerinin askerlik hizmetinde geçen süreleri kıdemlerinden sayılır ve nasıpları buna göre düzeltilir. Nasıp düzeltilmesinden dolayı maaş, maaş farkları ve diğer özlük hakları ödenmez.
AS. YÜK. İDARE MAH. KARARLARI:
Hatalı bir işlem neticesi erken terfi ettirilen davacıdan her iki rütbe arasındaki maaş farklarının istirdadına cevaz bulunduğu Hk.(AYİM.1.D., 11.6.1974, E.916, K.752).
Davacının jandarma uzman çavuş olarak vazifeli iken sıhhi sebeple terhis edilip, bilahare Jandarma Dikimevinde 175 lira ücretli memur kadrosuna alındığı ve 1.7.1947-1.7.1957 tarihleri arasında uzmanlıkta geçen süresini Emekli Sandığı Kanununa göre borçlandığı ihtilafsızdır.
657 sayılı Kanun ve bu kanunda değişiklik yapan 1327 sayılı Kanunda, borçlanmak suretiyle emekliliğe sayılabilen ve 1861 sayılı kanuna tabi olarak geçirilen sürelerin intibakta değerlendirileceğine dair bir hüküm bulunmamakta ancak 8 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 10 ncu maddesi ile bu hususun kısmen değerlendirilmesi cihetine gidildiği anlaşılmakla, işlemin tesis edildiği tarihte mer'i mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından hukuki dayanaktan yoksun olan davanın reddine karar verildi(AYİM.1.D., 1.2.1977, E.44, K.97)2.
2 3466 sayılı Uz.J.K.nun 12 nci maddesinin son fıkrası (26.2.1992 tarihli ve 3777 sayılı Kanunla ek fıkra) ile halen uzman jandarma çavuşlarının ve emeklilerinin askerlik hizmetinde geçen süreleri kıdemlerinden sayılmakta ve nasıpları buna göre düzeltilmektedir.
926 sayılı Kanunun geçici 10 ncu maddesi, son rütbe nasbının bir evvelki 30 Ağustosa götürüleceğini, ve bu nasıp düzeltmesinden dolayı maaş farkı verilmeyeceğini amir olduğu cihetle, davacının; son rütbe nasbının ilerletilmesi dolayısıyle daha evvelki rütbe nasbınında bir yıl evvele alınması ve aradaki maaş farklarının ödenmesine dair talebinde isabet yoktur.(AYİM.1.D., 29.3.1977, E.1976/492, K.245).
Görev başı eğitiminde başarısızlığı belirlenen uzman jandarma çavuşun, bu statüsüne son verilmesinde hukuka aykırı bir yön yoktur(AYİM.1.D., 9.7.1991, E.91/325, K.1897).
Davacı Sivas İl Jandarma Alay Komutanlığı emrinde Uzm.J.Çvş. olarak görev yapmakta iken periyodik muayene için askeri hastaneye sevk edildiğinde yapılan muayeneler sonucunda diskromatopsi (Renk körlüğü) teşhisi konularak
“TSK.lerinde görev yapamaz” raporu verilmesi üzerine T.C. Emekli Sandığı tarafından adi malül olarak emekliye sevk edildiği ve 15.1.1991 tarihinde görevle ilişiğinin kesildiği, daha sonra yapılan kontrol muayenesinde bu arızanın sınıfı görevine engel teşkil etmeyeceği, Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin 5. Bölüm 42 nci maddesi gereğince yeniden sınıflandırılması gerektiği şeklinde karar verildiği, davalı idarece uzman jandarma çavuşların sınıfı dışında başka sınıflarının bulunmadığı ve yeniden sınıflandırılmalarının mümkün olmadığı, ilişik kesme işleminin hukuka uygun olduğunun ileri sürüldüğü anlaşılmakta olup; renk körlüğü olan kişilerin uzman jandarma adaylığına kabul edilemeyecekleri, ancak kabul edilip uzman jandarma statüsüne geçirilmiş olanların sonradan tesbit edilen Diskromatopsi nedeniyle ilişiklerinin kesilemeyeceği, uzman jandarmaların faal kıta görevini sağlık nedeniyle yapamayacaklarının anlaşılması halinde Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin 28 nci maddesine göre başka sınıfı olup olmadığına bakılmaksızın uygun kıta ve karargahlarda istihdamına devam edilmesi gerektiği hk..,(AYİM.1.D., 26.11.1991, E.1991/1273, K.1991/2554)
1991 yılında Uzman Jandarma Okulunu bitirerek uzman jandarma çavuş nasbedilen davacının görevbaşı eğitimi sonunda yapılan sınavlar sonucu alınan notlar ile Bl.Komutanınca verilen kanaat notu toplamı 47.25 olarak gerçekleşmiş olup 50 baraj notunun altında kalmıştır. Sınav evraklarının incelenmesinden cevap anahtarına göre herhangi bir değerlendirme hatası olmadığı, not ortalamalarının doğru olarak alındığı, Komisyonun mevzuata uygun olarak oluşturulduğu, şikayet ettiği Bl. Komutanının kendisine düşük not takdir ettiği yolundaki iddiasının ise hiç bir somut vaka ve belgeye dayandırılmadığından ciddi görülmediği, bu nedenle görevbaşı eğitimi sonunda başarısız olan davacının ilişiğinin kesilmesine dair işlemin hukuka uygun bulunması nedeniyle dayanaksız açılan davanın reddine..(AYİM.1.D., 3.11.1992, E.1992/302, K.1992/1268) (Aynı doğrultuda bkz:
AYİM.1.D., 5.10.1993, E.1993/217, K.1993/768; AYİM.1.D., 5.5.1992, E.1992/441, K.1992/829; AYİM.1.D., 26.5.1992, E.1992/568, K.1992/891; AYİM.1.D., 26.5.1992, E.1992/555, K. 1992/892; AYİM.1.D., 28.5.1991, E.1991/312, K.1991/1541; AYİM.1.D., 10.7.1990, E.1989/511, K.1990/325)
Davacının, beşinci ayın sonunda yapılan ve test şeklinde tek seçmeli olarak hazırlanan 100 yazılı sınav sorusuna 68 doğru cevap verdiği ve 40 tam not üzerinden 27.2 puan aldığı, Komişyon tarafından yapılan sözlü sınavda 30 üzerinden 10, keza
şahsi gelişme kartına Bl.Komutanınca kanaat notu olarak 10 puan takdir edildiği ve böylece görevbaşı eğitimi sonucunda toplam 47 puan alarak 50 baraj notunun altında kaldığı, sınav evraklarının incelenmesi sonucu cevap anahtarına göre herhangi bir değerlendirme hatası olmadığı, not ortalamasının doğru olarak alındığı, komisyonun mevzuata uygun olarak oluşturulduğu, davacının dilekçesinde görevbaşı eğitimi sırasında görev yerinin değiştirilmesinin aykırılığından söz edilmekte ise de, hakkında açılan (9.8.1992 tarihinde başkasının evine girerek bir kadınla ilişki kurması) soruşturmaya konu fiillerin niteliği açısından Uzman Jandarma Görevbaşı Eğitimi Yönergesinin 6/b maddesi kapsamında sayılarak yapılan bu işlemin hukuka ters düşen bir yönünün görülmediği, anılan maddede sağlık ve disiplin durumu nedeniyle görevbaşı eğitimi süresinde yer değişimine imkan tanındığını, davacının doğrudan disiplini ihlal eden bir suç ile yargılandığı, davacının geçirdiği soruşturmaya ilişkin şikayet veya ihbarda bulunan amirinin Komisyona katılmasını engelleyen bir hüküm ve durum söz konusu olmadığından bu yolda ileri sürülen iddialara da itibar edilmediğini, bu sebeplerle; görevbaşı eğitiminde başarısızlık nedeniyle nedeniyle uzman jandarma statüsüne son verilme işleminin iptali istemiyle açılan davanın hukuki dayanağı bulunmadığından reddine..(AYİM.1.D., 28.12.1993, E.1993/141, K.1993/1164)
Davacının uzman jandarma çavuşluk rütbesinde almış olduğu sicillerinin ortalaması sicil tam notunun % 60’ından aşağı olması ve en fazla bekleme süresi sonunda terfi edememesi nedeniyle yetersizlikten emekli edilmesinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı hk..(AYİM.1.D., 1.3.1994, E.1994/764, K.1994/377)
1989 yılında Uzman Jandarma Çavuş olarak göreve başlayan davacının özlük ve sicil dosyasından “Efrada sui muamele“ suçundan hakkında soruşturmaya başlanıp görevsizlik kararı verilerek dosyanın İl İdare Kuruluna gönderildiği, eşi maden ocağında çalışan bir kadının evine alkollü olarak giderek birçok defa rahatsız ettiği, bu nedenle savcılığa suç duyurusunda bulunulduğu, disiplin amirleri tarafından emre itaatsizlik ve disiplinsizlik suçlarından iki defa cezalandırıldığı, mesleki bilgisinin kullandığı silahı söküp takamayacak derecede zayıf oluşu nedeniyle Alay Komutanı tarafından uyarıldığı, hakkında erlerle uygunsuz davranışlar içine girdiği, kumar oynanmasına göz yumduğu, içki içip düğünlerde havaya ateş ettiği ve bazı kişileri karakola alıp dövdüğü şeklinde ihbarlar yapıldığının anlaşılması karşısında hizmetin gerektirdiği şekilde tavır ve hareketlerini ikazlara rağmen düzenleyemediği, disiplin bozucu hareketlerde bulunup uyarıve cezalara rağmen ıslah olmadığının kabulü sonucu hakkında Silahlı Kuvvetlerde kalması uygun değildir sicili düzenlenmesinde ve ilgili notlar doğrultusunda tamamlanan bu sicile dayalı olarak lişiğinin kesilmesinde hukuka ters düşen bir yön bulunmadığı hk..(AYİM.1.D., 29.3.1994, E.1993/850, K 1994/493)
Emekli Uzman Jandarma Çavuş statüsünde bulunan davacının, 3777 sayılı Kanun gereğince muvazzaf askerlikte geçirdiği süresinin intibakında değerlendirilmesinde; nasbının götürüldüğü yılın 30 Ağustos tarihinin gözönünde tutulması gerektiğinden, askerlik süresinin itibari nasbına esas alınmayan bölümü intibakta dikkate alınmaz(AYİM.1.D., 21.6.1994, E.1993/1211, K.1994/818).
Uzman Jandarma Çavuş statüsünde iken 3466 sayılı Kanunun 18 nci maddesine göre astsubaylığa geçirilen davacının, muvazzaf askerlikte ve uzman
jandarmalıkta geçen sürelerin intibakında değerlendirileceği kuşkusuzsa da; 926 sayılı Kanunun 137 nci maddesi gereğince dereceler rütbe karşılığı olduğundan ve davacı da henüz J.Astsb.Çvş. rütbesinde bulunduğundan, bir üst rütbenin derecesine intibakı mümkün olmayıp, bu işlem ancak davacının sicil koşulunu da gerçekleştirerek terfi ettikten sonra yapılabilecektir(AYİM.1.D., 1.11.1994, E.1017, K.1224).
Davacının tabi tutulduğu görevbaşı eğitimi sonunda bu eğitimin esaslarını tesbit eden Uzman Jandarma Görevbaşı Eğitim Yönergesinin ilgili hükümlerine uygun olarak yazıla ve sözlü sınavlara tabi tutulmuştur. Davacının yazılı sınavda 40 tam not üzerinden 30 not olarak yüksek sayılacak bir seviyede başarı sağlamasına rağmen sözlü sınavda 6, kanaat notu olarak da 10 aldığından toplam 46 not ile 50 not barajının altında kaldığı nedeniyle başarısız sayılmıştır. Diğer yandan; savunma ekinde gönderilen belgeler arasında mevcut şahsi gelişme kartında, Uzman Jandarma Görevbaşı Eğitim Yönergesinin 14, 18, 21 ve 22 nci maddelerinin açık ve emredici hükümlerine aykırı olarak karakol komutanının kanaatlerinin ve değerlendirmelerinin işlenmediği görülmüş, davalı idareden istenmesine rağmen gönderilmemiştir. Öte yandan, görevbaşı eğitimi süresince davacının karakol komutanlığını yapan kişi de stajyerliğinin kaldırılması yolunda olumlu kanaat yazdığını açıkça ifade etmektedir. Bu olguların birlikte değerlendirilmesi ile davacı hakkında mevzuata ve usule aykırı olarak başarısız sayılma işlemi tesis edildiği sonuç ve kanaatına varılmıştır. Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının görevbaşı eğitimi sonunda yapılan sınavda başarısız sayılmasına ve bu nedenle ilişiğinin kesilmesi işleminde sebep ve amaç ögeleriyle hukuka uyarlık görülmediğinden işlemin (oyçokluğu ile) iptaline..(AYİM.1.D., 13.12.1994, E.1994/924, K.1994/1439)
1989 yılında uzman jandarma çavuş olarak göreve başlayan davacının, disiplin amirlerince 2.8.1991 tarihinde 3 gün oda hapsi cezası, 16.8.1993 ve 27.8.1993 tarihlerinde gizli tebligat, keza 10.2.1994 tarihinde yine bir gizli tebligat aldığı, ayrıca aşırı borçlanması ve ödeyememesi dolayısıyla Bitlis İcra Müdürlügünün değişik tarihli talimatlarıyla maaaşının 1/4’üne haciz konduğu, çeşitli banka şubelerinden almış olduğu kredileri ödememesi nedeniyle maaşına haciz konmasına rağmen borçlanmayı alışkanlık haline getirdiği, belgelenen bu durumun T.S.K.lerinin şeref ve haysiyeti ile bağdaşmadığı, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununun 15 ve Uzman Jandarma Atama ve Sicil Yönetmeliğinin 43 üncü maddesinin 1 ve 2 nci bentlerine uyduğu gerekçesiyle yetkili makamca usulüne uygun olarak davacı hakkında tesis edilen T.S.K.lerinden ayırma işleminde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı hk..(AYİM.1.D., 20.12.1994, E. 1994/875, K. 1994/1475)
Uzman Jandarma Atama ve Sicil Yönetmeliğine göre tutulması gereken şahsi görüşme kartına karakol komutanının kanaat ve değerlendirmelerinin işlenmediği anlaşıldığından, davacı uzman jandarma çavuşun görevbaşı eğitiminde başarısızlık nedeniyle statüsüne son verilmesi işlemi hukuka aykırılıkla sakatlanmıştır (AYİM.1.D., 13.6.1995, E.1995/570, K.1995/648).
3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ile 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununa göre, bu statüde iken astsubaylığa nasbedilenlerin muvazzaf askerlik ve uzman jandarmalıkta geçen süreleri kıdemlerinden sayılarak, nasıplarınında buna göre düzeltilmesi gerekli bulunduğundan, davacı astsubayla aynı tarihte astsubay sınıf
okulundan mezun olan ancak sayılan statülerden astsubaylığa geçtiği için kendisine kıdem verilerek nasbı düzeltilen diğer astsubayın davacıya emsal olması düşünülemeyeceğinden, davacıya aynı kıdemin verilmesi söz konusu olamaz(AYİM.1.D., 26.9.1995, E.1995/872, K.1995/848).
1994 yılında Uzman Jandarma Okulunun bitirerek Uzman Jandarma Çavuş nasbedilen davacının, görevbaşı eğitimine tabi tutulduğu, bu eğitimin beşinci ayında yapılan yazılı sınavda 29 puan aldığı, sözlü sınavda ise komisyonca 30 tam puan üzerinden 15 puan verildiği, İlçe Jandarma Komutanı tarafından da 30 tam not üzerinden 3 kanaat notu takdir edildiği ve davacının görevbaşı eğitim bitirme notunun 100 üzerinden 47 olarak gerçekleştiği, bu notun 50 baraj notunun altında kaldığı, sınav evrakının incelenmesi sonucu ve cevap anahtarına göre herhangi bir değerlendirme hatası yapılmadığı, not ortalamasının doğru olarak alındığı, komisyonun mevzuata uygun olarak oluşturulduğu, incelenen şahsi gelişme kartı içeriğine göre takdir edilen kanaat notunun sübjektif nedenlerle düşük verildiğini kabule olanak veren bir emare bulunmadığı, esasen bu konuda somut bir iddia da ileri sürülmemiş olduğu, bu nedenlerle, görevbaşı eğitimi sonunda başarısız olan davacının ilişiğinin kesilmesine dair işlemin hukuka uygun bulunduğu..(AYİM.1.D., 16.1.1996, E. 1995/611, K. 1996/26)
Mevzuat gereğince tabi tutulduğu görevbaşı eğitimi sonunda girdiği yazılı ve sözlü sınavlarda başarılı olamayan sıralı amirlerince takdir edilen kanaat notuyla sınav notlarının ortalaması 50’nin altında kaldığı için statüsüne son verilen davacı uzman jandarma çavuş hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık yoktur.(AYİM.1.D., 27.2.1996, E.1995/1233, K.1996/175)
İlgili personelin rütbe bekleme süresinin idarece inceleme konusu yapılması;
ilgilinin nasıp tarihine ve incelemenin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan yasa metninde belirtilen rütbe bekleme sürelerine ve bekleme süresinin uzatılması nedenlerine göre bulunulan rütbedeki son yıl içerisinde olacağından davada süre kadar rütbe bekleme süresinin uzatılması işleminde hukuki isabet görülmüştür.(AYİM.1.D., 20.10.1998, E. 1998/3, K. 1998/854)
Görevbaşı eğitim sonunda tabi tutulduğu yazılı sınavda, sınav kağıdının değerlendirilmesinde maddi hata yapıldığı anlaşılan, gerçek notu, sözlü notu ve kanaat notları toplamı 50’yi geçen davacı uzman jandarma çavuşun statüsüne son verilmesi işlemi hukuka aykırı düşmüştür.(AYİM.1.D., 7.11.2000, E.2000/328, K.2000/1033) 3
3 Bkz: AYİM. Dergisi, S. 15, s. 294 vd.
