• Sonuç bulunamadı

KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI"

Copied!
17
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

ISSN 1019-1011

Ç.Ü.J.FAC.ENG.ARCH.

VOL.22 NO.2

KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI

M. Emin ÖCAL ve Nuray TURHAN

Ç.Ü., n aat Mühendisli i Bölümü, Adana/Türkiye

ÖZET : Bu çal mada, 01.01.1984 y l nda yürürlü e giren 2886 say l Devlet hale Kanunu ile 01.01.2003 y l nda yürürlü e giren 4734 say l Kamu hale Kanunun aras ndaki farkl l klar n irdelenmesi hedeflenmi tir. Bu ba lamda her iki ihale kanununa dayal olarak gerçekle tirilen kamu in aat projeleri incelenerek, bunlar n gerçekle tirilmesi sürecinde meydana gelen süre ve maliyet sapmalar kar la t r lm t r.

Çal ma sonucunda, 4734 say l ihale yasas n n, kamu kaynaklar n n verimli kullan lmas na katk sa lar nitelikte düzenlemeler içerdi ine ili kin önemli bulgulara ula lm t r.

REFLECTIONS OF RECENT CHANGES IN PUBLIC TENDER SYSTEM ON TIME AND COST OF CONSTRUCTION INVESTEMENTS

ABSTRACT : The present study aims to compare National Procurement Law, Number 2886, which became valid after the January 1st 1984 and Public Procurement Law, Number 4734, which became valid after the January 1st 2003. So this study provides basis to compare each variants between the planned and actual cost and duration of projects which undertaken by these two procurement laws.

At the end of the investigation some significant conclusions have been achieved which enable to contributing to use of public resources more efficiently, in accordance with Tender Low Number 4734.

Aral k December Ç.Ü.MÜH.M M.FAK.DERG S

C LT.22 SAYI.2 2007

(2)

ÖCAL ve TURHAN

1. G R

Ülkemizde, 01.01.1984 tarihinde yürürlü e girmi olan 2886 say l Devlet hale Kanunu (1), 2003 y l na kadar köklü de i ikli e u ramam t r. Bu Kanun un günümüzün de i en ve geli en ihtiyaçlar n kar layamamas , uygulamada ortaya ç kan aksakl klar gidermede yetersiz kalmas , bütün kamu kurumlar n kapsamamas , Avrupa Birli i ve uluslararas ihale uygulamalar na paralellik göstermemesi nedeniyle, kamu ihaleleri ile ilgili daha geni kapsaml yeni bir kanun haz rlanmas na ihtiyaç duyulmu tur. Bu amaçla, 4734 say l Kamu hale Kanunu haz rlanm ve 01.01.2003 tarihinde yürürlü e girmi tir (2).

Ülkemizde kamu in aat yat r mlar n n beklenenden daha uzun sürede ve daha yüksek maliyetle gerçekle mesinin, kamu kaynaklar nda önemli israfa neden oldu u bilindi inden; yeni ihale sistemi, bu konularda önemli iyile meler sa layaca beklentisiyle haz rlanm t r (3-5).

Bu çal mada, 2886 say l Devlet hale Kanunu ve 4734 say l Kamu hale Kanunu na dayal olarak yap lan kamu in aat yat r mlar nda, proje süresi ve maliyette ne düzeyde sapmalar meydana geldi i k yaslanarak, ihale sisteminin de i mesiyle sa lanan iyile me düzeyinin saptanmas hedeflenmi tir (6-8).

Belirtilen amaçla önce; Ankara, Kayseri, Adana, Mersin, Gaziantep, Osmaniye ve Hatay illerinde Bay nd rl k ve skân l Müdürlüklerince 2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilmi ve sonuçland r lm toplam 1313 adet in aat projesinin ihale dokümanlar incelenmi tir. Bu belgelerden, söz konusu projelerin öngörülen ve gerçekle en süre ve maliyet de erleri elde edilmi tir. Daha sonra da bu veriler i lenerek elde edilen bulgular, 4734 say l Kamu hale yasas n n beklentileri ne düzeyde kar lad ba lam nda yorumlanm t r (9).

Sonuç olarak, yeni ihale sisteminin kamu kaynaklar n n etkin kullan lmas na önemli katk lar sa layacak düzenlemeler içerdi ine ili kin ciddi bulgulara ula lm t r.

2. MATERYAL VE METOD

2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilip gerçekle tirilen in aat projeleri ile ilgili gerekli bilgilerin çok büyük bir bölümü Bay nd rl k ve skân Bakanl nca derlenmektedir. Bu nedenle bu çal ma için veri toplan rken; Ankara, Kayseri, Adana, Mersin, Gaziantep, Osmaniye ve Hatay illerinde Bay nd rl k ve skân l Müdürlüklerinin ar ivlerinden yararlan lm t r. Bu ba lamda, Tablo 2.1 de verilmi olan 7 ilde toplam 1313 adet ihale dosyas incelenmi tir.

Bu incelemeler sonucunda, 2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilerek tamamlanm bulunan in aat projelerine ait; ihale onay belgesi, sözle me, i program , geçici ve kesin kabul tutanaklar , kesin hakedi raporu gibi ihale i lem dosyalar ndan çal man n amac na yönelik bilgilere ula lm t r. Söz konusu in aat projelerine ili kin verilerin, 2886 ve 4734 say l yasalara göre y llar baz nda ve illere göre tasnifi yap lm t r. Bu veriler içinden, çal man n amac na yönelik bilgiler ay klanarak ana veri tablolar olu turulmu tur (EK: 1, EK: 2, EK: 3, EK: 4).

(3)

KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI

Tablo 2.1. 2886 ve 4734 Say l Yasalara Göre hale Edilmi n aat Projelerinin llere Göre Da l m

ller

2886 Say l Yasaya Göre hale Edilen

Proje Say s

4734 Say l Yasaya Göre hale Edilen

Proje Say s

l Baz nda Proje Say s

Ankara 161 116 277

Kayseri 90 74 164

Adana 233 24 257

Mersin 69 57 126

Osmaniye 180 40 220

Hatay 10 26 36

Gaziantep 135 98 233

Genel Toplam 878 435 1313

Ar iv çal mas sonucu elde edilen veriler süre ve maliyet sapmalar n belirlemeye olanak verecek ekilde i lenmi tir. Bu çerçevede önce, 2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilmi in aat projeleri ihale tarihlerine göre y llar baz nda s ralanm , daha sonra in aat projelerinin süre ve maliyeti ile ilgili bilgileri incelenerek bunlar tablola t r lm t r. Tablolar n daha kolay anla lmas , karma kl n giderilmesi ve baz bilgilerin sürekli tekrarlanmas n ortadan kald r lmak amac ile in aat projelerinin tamam na tan m numaras girilmi tir. Tan m numaras olu turulurken, bir kodlama sistemi geli tirilmi tir. Proje kodlar olu turulurken, her ilin isminin ilk üç harfinden sonra projeye ait s ra numaras ve projenin ihale edildi i y l n son iki rakam yaz lm t r.

Örne in, Adana da 2002 y l nda ihale edilen ve s ra numaras (5) olan bir projenin tan m numaras , ADN-05-02 olarak ifade edilmi tir. Süresel sapma tablolar nda in aat projesinin ad na yer verilmesine ra men, maliyet sapma tablolar nda sadece proje kodu bilgisinin girilmesi yeterli görülmü tür (EK: 3, EK: 4). Y llara göre s ralama yaparken, 2886 say l yasaya göre ihale edilmi in aat projelerinde her ilde 2002 y l ndan ba layarak 1995 y l na kadar geriye do ru s ralamas yap lm t r. 4734 say l yasaya göre ihale edilmi in aat projeleri için ise, her ilde 2003 y l ndan ba layarak 2005 y l na kadar ileriye do ru s ralama yap lm t r.

2.1. n aat Projelerinin Sürelerine Yönelik Bilgilerin Toplanmas

1995-2005 y llar aras nda 2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilmi in aat projelerin süresel sapmalar n belirlemek için projelerin tamam nda, sözle meye göre i bitim tarihinden i yeri teslim tarihi ç kar larak öngörülen proje süresi ve gerçekle en i bitim tarihinden fiilen i e ba lama tarihi ç kar larak gerçekle en proje süresi gün olarak bulunmu tur. Gerçekle en proje süresinden öngörülen proje süresi ç kar larak gün olarak projenin süresel sapmas bulunmu tur. Bulunan de er, öngörülen proje süresine bölünerek de projenin % olarak süre sapmas bulunmu tur. Bu i lemler, 1995-2005 y llar aras nda 2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilmi in aat projelerinin her biri için ayr ayr yap larak il baz nda ve y llara göre s ralanm t r (EK: 1, EK: 2).

(4)

ÖCAL ve TURHAN

2.2. n aat Projelerinin Maliyetine Yönelik Bilgilerin Toplanmas

EK: 3 deki ana veri tablosunda görüldü ü gibi 2886 say l yasaya göre ihale edilmi in aat projelerinde, II.Ke if bedelini hesaplamak için, I.Ke fe, ke if art lar ile birim fiyat farklar ilave edilmi ve hakedi te yap lan kesintiler (fazla imalatlar, vb.) ç kar lm t r. Bulunan bu de ere ihale tenzilat uygulanarak tenzilatl tutar bulunmu ; bu tutara malzeme fiyat farklar eklenip (teminat, müteahhitten kaynaklanan, vb.) kesintiler ç kar larak da kesin hesap tutar bulunmu tur. Tablo EK:4 ise, 4734 say l yasaya göre ihale edilmi in aat projelerinde, kesin hesap tutar belirlenirken; sözle me bedeline, varsa, ke if art lar ile fiyat fark eklenmekte ve kesintiler ç kar lmaktad r.

ki ihale yasas na ait verileri k yaslayabilmek için, ana veri tablolar ndaki bilgilerden yararlan larak, her biriyle gerçekle tirilen projelerin tamam na ait süre ve maliyet de erlerinin izlenebildi i grafikler olu turulmu tur. Bu a amada, maliyetteki gerçekle me ve sapmalar n gerçekçi olarak k yaslanabilmesi için; proje bedelleri, karne katsay s ile 2006 y l na ta narak güncellenmi tir (EK: 5, EK: 6).

Daha sonra da elde edilen bulgular yorumlanarak baz önerilerde bulunulmu tur.

3. BULGULAR VE TARTI MA

3.1. Proje Süresinde Meydana Gelen Sapma Düzeyleri

2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilmi in aat projelerinin y llar baz nda süresel gerçekle me düzeyleri, iki yasa ile ilgili uygulamalar k yaslayabilmek için, bu yasalara göre ihale edilen toplam proje say lar n n dikkate al nmas daha anlaml sonuçlara ula maya olanak verece inden analizler bu yönde geli tirilmi tir.

2886 say l yasaya göre ihale edilmi , toplam 878 adet in aat projesinin süresel gerçekle me oranlar n belirlemek için; i ler, erken biten, zaman nda biten ve geç bitenler olarak grupland r l p bunlar n her birinin say lar belirlenmi tir. Daha sonra, her grup için bulunan proje say s , toplam proje say s na bölünerek bunlar n grup içindeki yüzdesi bulunmu tur. Ayn i lem, 4734 say l yasaya göre ihale edilmi toplam 435 adet in aat projeleri için de yap lm t r. Elde edilen de erler ekil 3.1 ve ekil 3.2 de görüldü ü gibidir.

20%

30%

50%

Erken Biten ler Zaman nda Biten ler Geç Biten ler

42%

38%

20%

Erken Biten ler Zaman nda Biten ler Geç Biten ler

ekil 3.1. 1995-2002 Y llar Aras nda 2886 Say l Yasa le hale Edilmi 878 Adet n aat Projesinde Süresel Gerçekle meler

ekil 3.2. 2003-2005 Y llar Aras nda 4734 Say l Yasa le hale Edilmi 435 Adet n aat Projesinde Süresel Gerçekle meler

(5)

KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI

Her iki ihale yasas na göre ihale edilmi in aat projelerinde, erken bitirilen i ler ile zaman nda bitirilen i ler, gecikmeyen i ler olarak bir grup kabul edildi inde ise süresel gerçekle meler ekil 3.3 ve ekil 3.4 de görüldü ü gibi olmaktad r.

50%

50%

Gecikmeyen ler Geç Biten ler

80%

20%

Gecikmeyen ler Geç Biten ler

Kaç projede ne düzeyde süresel sapma meydana geldi inin belirlenmesi de, iki yasan n k yaslanmas için önemli bir de erlendirme kriteri olaca ndan, incelenen projeler %20 lik gecikme aral klar ba lam nda grupland r larak her bir %20 lik aral a giren proje say s n n toplam proje say s içindeki oran saptanm t r. Oldukça s n rl say daki projede çe itli nedenlerle büyük miktarlarda gecikmeler oldu u anla lm ve istisnai durumdaki bu gecikmeler di er ba l alt nda topland nda ekil 3.5 deki grafikte görülen sonuçlar elde edilmi tir.

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%

-100 -80 -60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 300 Di er

Gecikilen Gün % 'si

Proje Says %'si

2886 say l yasa ile 4734 say l yasa ile

ekil 3.5. Gecikme Düzeyi Bak m ndan 2886 ve 4734 Say l Yasalar n K yaslanmas

ekil 3.3. 2886 Say l Yasaya Göre hale Edilmi n aat Projelerinde Süresel Gerçekle meler

ekil 3.4. 4734 Say l Yasaya Göre hale Edilmi n aat Projelerinde Süresel Gerçekle meler

(6)

ÖCAL ve TURHAN

2886 say l ihale yasas na göre gerçekle tirilen in aat projelerinde, gecikme düzeyi

%40 n üzerinde olan projelerde; fiilen i e geç ba lan lmas , ruhsat n geç al nmas , proje de i ikli i, ödenek yoklu u veya yetersizli i, hava muhalefeti vb. say labilir. ekil 3.5 incelendi inde, 4734 say l yasaya göre gerçekle tirilen oldukça s n rl say daki projede görülen uzun gecikmeler, öngörülen proje süresi ile gerçekle en proje süresi gün olarak ayn olmas na ra men; i program n n zaman nda yap lmamas , teknik eleman n geç bildirilmesi, hava muhalefeti, vb. nedenlerle i e vaktinde ba lan lamam t r. Bu nedenle, projenin gerçekle me süresi ihale doküman nda oldukça uzam gibi görünmektedir.

3.2. Proje Maliyetinde Meydana Gelen Sapma Düzeyleri

2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilmi in aat projelerinin y llar baz nda maliyet sapma düzeyleri, iki yasa ile ilgili uygulamalar k yaslayabilmek için, bu yasalara göre ihale edilen toplam proje say lar n n dikkate al nmas daha anlaml sonuçlara ula maya olanak verece inden analizler bu yönde geli tirilmi tir.

2886 ve 4734 say l yasalara göre ihale edilmi projelerinde, maliyet sapma oranlar n belirlemek için; i lere ait üç kriter göz önüne al nm t r. Bunlar; 2886 say l yasaya göre; I.Ke if Bedeli, hale Bedeli ve Kesin Hesap Tutar ; 4734 say l yasaya göre ise; Yakla k Maliyet, Sözle me Bedeli ve Kesin Hesap Tutar d r.

2886 say l yasaya göre ihale edilmi ve proje maliyetleri karne katsay s yla 2006 y l na ta nm toplam 878 adet in aat i ine ait maliyet sapmalar ekil 3.6 da görüldü ü gibidir.

678.603.014

548.873.054

1.750.780.147

0 200.000.000 400.000.000 600.000.000 800.000.000 1.000.000.000 1.200.000.000 1.400.000.000 1.600.000.000 1.800.000.000 2.000.000.000

Proje Bedeli (YTL)

I.Ke if Bedeli hale Bedeli Kesin Hesap Tutar

ekil 3.6. 2886 Say l Yasaya Göre hale Edilmi n aat Proje Maliyetlerinin 2006 Y l na Güncellenmi Maliyet Sapmalar

4734 say l yasaya göre ihale edilmi ve proje maliyetleri karne katsay s yla 2006 y l na ta nm toplam 435 adet in aat i ine ait maliyet sapmalar ise, ekil 3.7 de görüldü ü gibidir.

(7)

KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI

161.590.127

98.138.038 100.662.787

0 50.000.000 100.000.000 150.000.000 200.000.000

Proje Bedeli (YTL)

Yakla k Maliyet Sözle me Bedeli Kesin Hesap Tutar

ekil 3.7. 4734 Say l Yasaya Göre hale Edilmi n aat Proje Maliyetlerinin 2006 Y l na Güncellenmi Maliyet Sapmalar

ekil 3.6 ve ekil 3.7 incelendi inde, 2886 say l yasaya göre ihale edilmi in aat i lerinin, I.Ke if bedeline göre %158, sözle me bedeline göre ise %218,97 üstünde bir maliyetle tamamlanmas na kar l k; 4734 say l yasaya göre ihale edilerek gerçekle tirilen in aat projelerinin sözle me bedeline göre %0,89 luk bir sapma ile tamamland anla lmaktad r.

Kaç projede ne düzeyde maliyet sapmas n n meydana geldi inin belirlenmesi de, iki yasan n k yaslanmas için önemli bir de erlendirme kriteri olaca ndan, incelenen projeler %20 lik maliyet sapma aral klar ba lam nda grupland r larak her bir %20 lik aral a giren proje say s n n toplam proje say s içindeki oran saptanm t r. Oldukça s n rl say daki projede çe itli nedenlerle büyük miktarlarda maliyet sapmalar oldu u anla lm ve istisnai durumdaki bu sapmalar di er ba l alt nda topland nda ekil 3.8 deki grafikte görülen sonuçlar elde edilmi tir.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

-60 -40 -20 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 200 300 Di er

Ke if Art %'si

Proje Says %'si

2886 say l yasa ile 4734 say l yasa ile

ekil 3.8. n aat Projelerinin Ke if Art Verilme Düzeyleri Bak m ndan 2886 ve 4734 Say l Yasalar n K yaslanmas

(8)

ÖCAL ve TURHAN

Grafikte de görüldü ü gibi, 2886 say l ihale yasas na göre gerçekle tirilen projelerin, yakla k %41 düzeyinde az msanmayacak say daki projenin %3000 lere varan maliyet sapmas yla gerçekle ti i görülmektedir. 4734 say l ihale yasas na göre gerçekle tirilen projelerin, yakla k %1 lik bir proje say s nda ise; malzeme fiyat farklar ndan kaynaklanan %0,70 düzeyinde bir maliyet art n oldu u saptanm t r.

2886 say l yasaya göre ihale edilerek gerçekle tirilmi projelerde, toplam I.Ke if bedelinden toplam ihale bedeli ç kar lm , bulunan de er I.Ke if bedeline bölünmesiyle toplam tenzilat oran bulunmu tur. 4734 say l yasaya göre ihale edilerek gerçekle tirilmi projelerde ise; bu sistemde ihale tenzilat söz konusu olmad için ve k yaslamak yapabilmek ad na, toplam yakla k maliyetten toplam sözle me bedeli ç kar lm , bulunan bu de er yakla k maliyete bölünmesiyle toplam ihale tenzilat bulunmu tur. Bunun sonucunda ortalama ihale tenzilat n n; 2886 say l yasayla ihale edilen i lerde %19,12, 4734 say l yasayla ihale edilen i lerde ise %39,27 düzeyinde oldu u saptanm t r ( ekil 3.9).

Her iki yasaya göre ihale edilerek tamamlanan projelere ait ke if art lar ayr ayr toplanarak, bulunan ke if art lar , 2886 say l yasaya göre yap lan i lerde I.Ke if bedeline; 4734 say l yasaya göre yap lan i lerde sözle me bedeline bölünmek suretiyle, her iki ihale sistemiyle gerçekle en i lerde ortalama ke if art yüzdeleri bulunmu tur.

Ke if art n n, 2886 say l yasa kapsam nda yap lan i lerde ortalama olarak %16,80 olmas na kar l k, 4734 say l yasa kapsam nda yap lan i lerde %0,76 oldu u saptanm t r ( ekil 3.10).

% 19,12

% 39,27

% 0

% 10

% 20

% 30

% 40

Toplam Tenzilat %'si

2886 say l yasa ile 4734 say l yasa ile

% 0,76

% 16,80

% 0

% 2

% 4

% 6

% 8

% 10

% 12

% 14

% 16

% 18

Keif Art %'si

2886 say l yasa ile 4734 say l yasa ile

4. SONUÇLAR VE ÖNER LER

Kamu kurulu lar n n mal, hizmet ve yap m i lerine yönelik al mlar ülke ekonomisi içerisinde önemli bir paya sahiptir. Dolay s yla, kamu al m sisteminin, kamu kaynaklar n n verimli kullan lmas ndaki rolü oldukça büyüktür.

Belirtilen nedenle kamu al m sistemini etkinle tirmek amac yla, yeni bir ihale yasas haz rlanarak 2003 y l nda yürürlü e konulmu tur. Bu yasan n, uygulanmaya ba lan ld tarihten itibaren ihale edilen projelerde ne düzeyde ve hangi konularda iyile tirme sa lad na dönük uygulama verilerine dayal henüz bir ara t rma yap lmam t r.

ekil 3.9. n aat Projelerindeki Toplam Tenzilat Oranlar

ekil 3.10. n aat Projelerindeki Ke if Art Yüzdesi

(9)

KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI

(10)

ÖCAL ve TURHAN

(11)

KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI

(12)

ÖCAL ve TURHAN

(13)

KAMU HALE S STEM NDEK DE KL N N AAT YATIRIMLARININ SÜRE VE MAL YET NE YANSIMALARI

Kamu al mlar içerisinde de, özellikle in aat yat r mlar n n oldukça büyük yer tutmas nedeniyle bu çal mada, yeni yasan n, projelerin gerçekle me süre ve maliyetlerine ne düzeyde katk sa lad n n ara t r lmas hedeflenmi tir. Bu do rultuda eski (2886 say l ) yasa ile ihale edilen 878 adet ve yeni (4734 say l ) yasa ile ihale edilen 435 adet projenin ihale i lem dosyalar incelenerek, bunlar n süre ve maliyet aç s ndan gerçekle meleri ile ilgili uygulama verileri derlenmi ve analiz edilmi tir.

Elde edilen bulgulara göre, eski yasayla ihale edilen projelerin %50 si öngörülen süreden daha geç biterken, yeni yasada bu gecikme %20 düzeyinde kalm t r. Ayr ca, eski yasaya göre ihale edilen i lerin yakla k %41 e yak n nda, %60 ila %3000 oran nda gecikmelerin bulundu u saptanm t r. Yeni yasaya göre de s n rl say daki baz projelerin sözle me süresinde a r gecikme oldu u görülmü ise de, bunlar n fiili gerçekle me süresi olmay p, i yeri teslimindeki gecikmelerden kaynakland saptanm t r. Proje süresinin gecikmesi yat r m n geç hizmete girmesine ba l çok yönlü ve büyük boyutlarda kay plara neden oldu u ku kusuzdur.

Di er taraftan, eski yasaya göre ihale edilen i lerin ancak %4 ü öngörülen maliyette tamamlanm , yeni yasaya göre yap lan i lerde ise öngörülen maliyette tamamlanma düzeyi %60 mertebesinde olmu tur. Di er bir anlat mla, eski yasaya göre ihale edilen i lerin tümündeki maliyet sapmas %218 e varm ken, yeni yasa ile ihale edilen i lerde

(14)

ÖCAL ve TURHAN

bu sapma %0,89 da kalm t r. Maliyet sapmalar n n; kamu bütçelerinin öngörüldü ü gibi gerçekle memesine, kaynak yetersizli ine dayal olarak projenin gecikmesine, paran n zaman de erindeki art nedeniyle proje bedelinin artmas na neden olmak gibi çok yönlü olumsuz etkilerinin bulundu u bilinmektedir. Örne in; yeni yasan n yürürlükte oldu u 01.01.2003 tarihi ile Haziran 2006 tarihleri aras nda kamu in aat yat r mlar için toplam olarak 20,30 milyar YTL harcama yap lm t r (11). ayet bu yat r m, eski ihale yasas ile yap lsayd , meydana gelecek maliyet sapmas 20,30x%218

=44,25 milyar YTL mertebesinde olacakt . Bu oldukça büyük bir rakamd r ve sadece 3,5 y ll k bir süreyi kapsayan bütçesel sapma düzeyidir.

Ayr ca, ihalelerde yap lan tenzilat oran nda da yeni yasa lehine geli melerin oldu u görülmü tür. Örne in; eski yasayla ihale edilen i lerde ortalama ihale tenzilat %19,12 düzeyinde iken, yeni yasada bu oran ortalama %39,27 olmu tur.

Asl nda yeni yasa daha pek çok bak mdan önemli iyile meler içermekle birlikte, ara t rman n hedefi itibari ile sadece süre ve maliyete olan etkisi incelenmi tir. Yukar da verilen rakamlardan anla ld üzere yeni yasan n yat r mlar n vaktinde ve beklenen maliyetle tamamlanmas yönünde oldukça ciddi katk lar sa lad görülmektedir. Bu nedenle yeni ihale sistemine al amamaktan dolay özellikle bürokrasinin direnç göstermesi sonucu mevcut yasan n özüne yönelik de i ikliklerden kaç n lmas gerekmektedir.

6. KAYNAKLAR

1. 2886 Say l Devlet hale Kanunu, 10.9.1983 tarih ve 18161 say l Resmi Gazete.

2. 4734 Say l Kamu hale Kanunun, 22.01.2002 tarih ve 24648 say l Resmi Gazete.

3. Abac o lu,M., Devlet hale Kanunu ve lgili Mevzuat , 2.bask , ekçin Yay nevi, 509s., Ankara, 1999.

4. Arslan,A., 2886 Say l Kanun le 4734 say l Kamu hale Kanununun Kar la t r lmas , Mali K lavuz Dergisi, Say :19,41-66s., 2002.

5. Gencer,Dr.H., Kamu Bina Yap m halelerinde 2886 Say l Devlet hale Kanunu le 4734 Say l Kamu hale Kanunu'nun Kar la t r lmas , T M-SE Dergisi, Say :207,14-19s., 2003.

6. Göçerler,A., Kamu hale Kanunu nun Getirdi i Yenilikler , http://www.icisleri.gov.tr/_Icisleri/WPX/kamu_ihale_kanunu.htm, 2002.

7. Gök,Y., Sorular ve Cevaplarla Aç klamal Kamu hale Kanunu , 1.bask , lksan Matbaas , 656s., Ankara, 2003.

8. Gönen,D., I k,H., Aç klamal Devlet hale Kanunu ve Yap m Sözle melerinin Uygulanmas , 10.bask , T OF Plaka Matbaac l k Tic. ve San. A. ., 1292s., Ankara, 1997.

9. Gören,S.G., Kamu n aat Projelerinin Gerçekle tirilmesinde Süre Uzama Nedenlerinin Analizi , 75057 Nolu Doktora Tezi, TÜ Matbaas , 150s., 1998.

8. Güre ,T., Kamuya Ait n aat lerinde Süre Uzat m ve Ödenek Aktar m htilaflar , 75899 Nolu Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ Matbaas , 103s., 1998.

9. Paydak,Ö., Avrupa Birli i ve Ülkemizde Uygulanmakta Olan hale Mevzuat n n rdelenmesi, 120004 Nolu Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Matbaas , 294s., 2002.

10. Turhan,N., Kamu hale Sistemindeki De i ikli in n aat Yat r mlar n n Süre ve Maliyetine Yans malar , Ç.Ü.Fen Bilimleri Ens., Yüksek Lisans Tezi, 2006.

11. www.kik.gov.tr

(15)
(16)

(17)

This document was created with Win2PDF available at http://www.daneprairie.com.

The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only.

Referanslar

Benzer Belgeler

Eğer aynı idarenin kişilik veya yapısında, yasama erki yürütme erkiyle birleşmişse, hiçbir şekilde hürriyet yoktur.. Çünkü aynı monarkın veya aynı senatonun,

Geçmifl zamanlara ait yunus fosillerin- de görülen arka üyelerin, günümüz yunuslar›nda bu flekilde aniden ortaya ç›k›fl› da bir atavizm örne¤i kabul edi- liyor..

Bu bölge bizden ›fl›k h›z›- na göre daha h›zl› uzaklaflt›¤› için, kay- naktan bize do¤ru gelmeye çal›flan ›fl›k, hiçbir zaman bize ulaflamayacakt›r.. Bu, yürüyen

Klebsiella sufllar›n›n direnç paternleri incelendi¤inde 2003 y›l›nda izole edilen sufllar›n an- tibiyotiklere daha duyarl› oldu¤u saptanm›flt›r.. Anahtar

Çal›flman›n sonunda araflt›rmac›lar, mutlu- luk ifadeleri veren beden durufllar›n›n yaln›zca görsel kortekste etkinlik yaratt›¤›n› gözlemlerken

olduğunu sezen Tapdık Emre kötü ağızları susturmak için kızını Yunus Emre’ye vermek istedi.. Lütuf reddedilir

Beyaz yumurtac›larda yerleflim s›kl›¤›n›n 5’e art›r›lmas› ile yumurta verimi ve Haugh Birimi’nin azald›¤›, ölüm oran›n›n artt›¤›, ancak kabuk kalitesi ve

Söz konusu i lemler, finansal kiralama, faktoring ve tüketici finansman irketleri için kredi, yatırım fonları için bu fonlar tarafından ihraç edilen ve