The Journal of Academic Social Science Studies
International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3576
Number: 48 , p. 241-247, Summer II 2016 Yayın Süreci
Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date 19.06.2016 15.08.2016
GELENEKSEL TÜRK HALK MÜZİĞİNDEKİ AKSAK ÖLÇÜLERİN OKUL ŞARKILARINA YANSIMASI
*REFLECTION OF IRREGULAR MEASURES IN TRADITIONAL TURKISH
FOLK MUSIC TO SCHOOL SONGS
Yrd. Doç. Dr. Sadık YÖNDEM
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü
Öz
Aksak ölçüler, Geleneksel Türk Halk Müziğinde sıklıkla kullanılan ritmik yapılardır. Bu ölçüler, Geleneksel Türk Halk Müziğinin genel karakteristik özelliğini yansıtır. Bu ölçüler, temelde 5/8, 7/8 ve 9/8’lik varyasyonlar şeklinde görülür. Bu temel yapılardan yola çıkılarak, 10/8, 11/8 lik, gibi diğer karmaşık aksak ölçü yapılarına ulaşılabilir. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra her alanda olduğu gibi müzik eğitimi alanında da köklü değişiklikler ve yenilikler başlatılmıştır. Birinci kuşak besteci ve müzik eğitimcilerin müzik eğitimine olan katkılarından birçok deneyim kazanılmıştır.
Daha sonra ikinci kuşak müzik eğitimcileri; çevreden-evrene, yakından-uzağa ilkesi doğrultusunda müzik eğitiminde geleneksel ögelere dayalı çalışmalar başlatmışlardır.
Önceleri müzik eğitiminde aktarma ve aranje şarkılar kullanılırken, sonraları halk müziği kaynaklarına dayalı şarkılar üretilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada, geleneksel aksak ölçü yapılarının okul şarkılarına ne derece yansıdığı araştırılmıştır. Bunun için aksak ölçülü şarkıların ve türkülerin kullanımının okul müziğine, öğretim ve repertuvar materyali olarak ne düzeyde yansıdığını betimlemek amacıyla “müzik derslerinde”
kullanılan müzik ders kitaplarındaki şarkılar incelenmiştir. Bu amaçla 1950 li yıllardan bu tarafa her 10 lu yıllarda müzik eğitiminde kullanılmış kitaplardan bir tanesi seçilerek günümüze kadarki süreçte aksak ölçü içeren okul şarkıları ve türkülerin kullanılma oranlarında değişim olup olmadığı incelenmiştir. Bu araştırmanın sonucunda farklı yapıdaki aksak ölçülerin eğitim müziğinde ne sıklıkta kullanıldığı ortaya konmuş ve bunların kullanımına yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Aksak Ölçüler, Okul Şarkıları, Müzik Eğitimi, Türkü, Eğitim
Abstract
Irregular measures are commonly used rhytmic structures in Traditional Turk-
* “İpek Yolunda Müzik Kültürü ve Eğitimi Bölge Konferansı” (MÜZED, 2014, İstanbul) bildiri olarak sunulmuştur.
242 Sadık YÖNDEM
ish Folk Music. These measures reflect the general characteristic feature of Turkish Folk Music. They basically appear as 5/8, 7/8 and 9/8 variations. Starting from this basic struc- ture, 10/8, 11/8 like, as irregular measure accessible to other complex structures. After the foundation of Turkish Republic, as in all fields, radical changes and reforms were also started in the field of music education. Many experiences have been gained from the contribution of the first generation of composers and music educators to music educa- tion. Then, the second generation of music educators have initiated studies based on the traditional elements in accordance with environment to the universe, and close to far principles in music education. While adaptation and arrange songs were used in music education previously, later songs that are depended on the resources of traditional folk music were began to produced. In this study, reflection of irregular structure of measures to school songs is researched. Therefore, in order to define to what extend the use of odd meter songs and ballads are reflected on school music as an education and repertory material, the songs in music course books used in “music courses” were ana- lysed. For this reason, whether the rates of using odd meter school songs and ballads have changed until today were examined by choosing one of the books used in music education in every decade since 1950s. The findings have revealed the frequency of the use of irregular measures of different structures in music education, and suggestions have been made as to how these should be used.
Keywords: Irregular Measures, School Songs, Music Education, Folk Song, Ed- ucation
Giriş
Cumhuriyetin kuruluşundan sonra her alanda olduğu gibi müzik eğitimi alanın- da da köklü değişiklikler ve yenilikler başla- tılmıştır. Temeli Atatürk ve Ziya Gökalp’in görüşlerine dayanan bu yeniliklerle bestecilik ve seslendiricilik, eğitimi müzik öğretmenliği, müzik araştırmacılığı, Çalgı yapım onarım, Askeri müzik/bandoculuk, Yurtdışına öğre- nime gönderme, yabancı uzmanlardan yarar- lanma orkestraların kurulması gibi müzik alanında yenilikler başlatılmıştır. “1925 yılın- dan itibaren Milli eğitim Bakanlığınca açılan sınavlarla Müzik alanında devlet adına öğre- nim görmek ve uzman yetiştirilmek üzere yurt dışına öğrenci gönderilmeye başlanması (Bu uygulama 1929 yılında yürürlüğe giren 1416 Sayılı Yasa ile daha belirgin ve biraz daha genişletilmiş, 1948 yılında yürürlüğe giren 5245 sayılı yasayla biraz daha genişle- tilmiş ve müzik dalında olağanüstü yetenekli harika çocukların yurtdışında Devletçe yetiş- tirilmeleri olanağı sağlanmıştır ve bu yasa yerini 1956’da yürürlüğe giren daha kapsamlı 6660 Sayılı Yasa’ya bırakmıştır) (Uçan, 1996).
Eğitimlerini alıp Türkiye’ye dönen genç sa- natçılar (besteci, eğitimci ve yorumcular) Yeni
kurulan Cumhuriyetin müzik kültürü ve eği- timini yeniden şekillendirmek üzere çeşitli kurumlar ve okullarda çalışmalarına başladı- lar. Birinci kuşak besteci ve müzik eğitimcileri diye bilinen bu sanatçılarımız özverili çalış- malarıyla büyük bir misyon yüklenmişlerdir.
Müzik yaşantısına ve müzik eğitimine olan katkılarından ülke olarak birçok deneyim kazanılmıştır. Fakat büyük ve köklü değişik- likler toplum tarafından ilk başlarda kolay kabul görmemiştir. Yönetken’e göre (1950) Batı müziği yani Avrupa uygarlığının müziği Türkiye’de kullanılmaya başlayalı yüzyılı çoktan geçtiği halde, genel nüfusumuza oran- la çok sınırlı küçük bir çevre dışında, hala aydınlarımız tarafından benimsenmemiştir.
Bunun nedenlerı; her şeyden önce, batı müzi- ği yeni girdiği bu alanı yerleşmeye uygun bulamamıştır. Türkler öyle güçlü bir yerel müzik kültürüne ve geleneğine sahiptirlerki, o kültür ve beğeninin yerini almak değil, onun yanında yer tutmak bile zordur”. Toplumun sanat ve özellikle müzik sanatı ile bütünleş- mesi bu konuda bilgilenmesi için programlı planlı bir eğitim süreci gereklidir. Bu tür kök- lü eğitimler ancak ağırlıklı olarak okullarda verilebilir. Çünkü o dönemin teknolojik du-
rumu müzik eğitiminde eğitimi yaygınlaştır- maya uygun değildi. “Biz, yöntemli bir okul müzik eğitimine her ulustan daha fazla muh- tacız. Çünkü bu gün ne verirsek ancak okulda verebileceğiz. Ne yaşam çevreleri ne de aile ortamı böyle bir eğitim vermeye yakın değil- dir.”(Yönetken, 1950) Daha sonra ikinci ve üçüncü kuşak besteci ve müzik eğitimcileri;
çevreden-evrene, yakından-uzağa ilkesi doğ- rultusunda müzik eğitiminde geleneksel öge- lere dayalı çalışmalar başlatmışlardır. Öncele- ri müzik eğitiminde aktarma, uyarlama ve aranje şarkılar kullanılırken, sonraları halk müziği kaynaklarına dayalı şarkılar üretilme- ye başlanmıştır. Bu şarkılara ve türkülere eğitim müziği dağarcığında ve ders kitapla- rında yıllar içerisinde daha fazla yer verilme- ye başlanmıştır. Duru (2013) tarafından yapı- lan bir araştırmada 2006 ve 2012 yıllarında kullanılan öğretmen kılavuz kitaplarında bu şarkı ve türkülere yer verilme durumlarındaki artış ortaya konulmuştur. Bu kaynaklardan yararlanma hem ayak ya da makamlar, hem ritim hem de konu olarak yapılmaktadır. Bu araştırmada aksak ölçülü okul şarkılarına yönelik tespitler yapılmaya çalışılmıştır.
Aksak Ölçüler
Ezgi ritim ve armoni müziğin temel ögeleri olarak kabul edilir. Bu çalışmada ritim ögesi önemli yer almaktadır. Ritm dünyadaki tüm müziklerde binlerce değişik varyasyo- nuyla müziğin dinamik yönünü temsil eder.
Dünya sanat müziğinde ve etnik müziklerde ezgi ve armoniyle birlikte müziğin kimliğini kazanmasını sağlar. Her tür müzikte farklı varyasyonlarıyla müziğe değişik çehre ka- zandıran ritim Geleneksel Türk Halk Müzi- ğinde de farklı kurgusuyla karşımıza aksak ölçüler olarak çıkmaktadır. Aksak ölçüler, Geleneksel Türk Halk Müziğinde sıklıkla kullanılan ritmik yapılardır. Bu ölçüler Türk Halk Müziğinin genel karakteristik özelliğini yansıtır. İki ve üç vuruşlu en az iki ölçünün çeşitli sayı ve biçimde birleşiminden meydana gelen bu ölçülere “aksak ölçüler” denir. Te-
melde 5/8, 7/8 ve 9/8’lik varyasyonlar şeklinde görülür. Bunlardan yola çıkılarak, diğer kar- maşık ölçü yapılarına ulaşılabilir. “Aksak ölçüler, özbeöz Türk ölçüleridir. Ve batı litera- türünde de 1952 yılında “Aksak Türk”(Türk Aksağı) diye geçmiştir.”(Darbaz, 1973) Bunlar beş zamanlı iki vuruşlu ölçülerdir. (Türk Ak- sağı) (Lenkfahte) Bu ölçüler birisi iki diğeri üç vuruştan oluşan iki ölçünün birleşmesinden meydana gelmişlerdir. 5/8 liği 2+3 veya 3+2 olarak düzenlemek mümkündür. Aksamayı sağlayan üç zamanlı yapı üçleme ritmik yapısı ile karıştırılmamalıdır. Bu yapı iki sekizlik ile bir ölçü içerisinde buluşarak düzeni bozmak- tadır. Buna aksak ya da düzensiz ölçüler di- yebiliriz. Bu temel üzerine yürüdüğümüzde 5/8 liğe iki sekizlik değer ekleyerek 7/8 lik şeklindeki daha uzun bir aksak ölçüye ulaşı- rız. Bu ölçü yapısında da aksamayı sağlayan üçlü nota grubu değişik zamanlara getirilerek 7/8 liğin farklı varyasyonları elde edilebilir.
En yaygın kullanılan varyasyon 2+2+3 ve 3+2+2 şeklindeki dizilimdir. Geleneksel Türk Halk müziği içerisinde Karadeniz bölgesi müziklerinde kullanılır. Aynı kuralı takip ederek yeniden iki sekizlik eklediğimizde 9/8 lik ritmik yapısı elde edilir. 9/8 liğin en yaygın kullanım şekilleri 2+2+2+3 ve 2+3+2+2 dir. Bu ritmik karakter çoğunlukla Trakya yöresi ve roman müziklerinde kullanılır. Bu aksak ya- pıyı sihirli bir güç gibi kullanarak temel aksak ölçülerin dışında 8/8 lik ve 10/8 lik aksak yapı- ların çeşitli varyasyonlarına ulaşmak müm- kündür. Daha karmaşık yapılara aynı mate- matiksel işlemlerle ulaşılır ki bu yapılar ço- ğunlukla Geleneksel Türk sanat müziği eser- lerinde daha sıklıkla kullanılır.
Eğitim müziği dağarcığında bu aksak ölçü yapılarının bulunduğu türküler ve ya türkü kaynaklı eğitim müziklerine belli oranlarda yer verilmektedir. Bu durum dünyadaki bir çok ülkede görülmektedir. ( Romanya, Bulga- ristan, Makedonya ) “Bu ritimler halk oyunla- rı ile ilişkilidir ve Bulgarların geçmişteki ya- şayış tarzlarına ışık tutmaktadır. Bu özellikler,
244 Sadık YÖNDEM ulusal bir gurur ve kimlik oluşturma bakı-
mından oldukça önem taşımakta- dır”(Stoyanova, 2010). Bu ülkelerde okul mü- ziğine materyal ya da repertuvar amaçlı seçi- len şarkıların folklorik ögelere dayandığı göz- lenmektedir. Çünkü kültürel kökenlerine dayalı materyal, kulakta kalıcı özelliğe sahip- tir bu da kolay öğrenmeye yardımcı olmakta- dır. Ayrıca kültürel kimlik oluşumuna yar- dımcı olmaktadır. Aydoğan bu konuya (2004), müzik ders kitaplarının geçmişten gelen mü- ziksel birikimimizi insanlarımızın toplumu- muzun ve ülkemizin gereksinimlerine göre yeniden biçimlendirerek, uyarlayarak ya da yarına taşıyan bir uygarlık köprüsü olduğu şeklinde yaklaşmaktadır.
Yöntem
Araştırmamıza konu olan aksak ölçü kullanımının okul müziğine, öğretim ve re- pertuvar materyalı olarak ne düzeyde yansı- dığını betimlemek amacıyla “müzik dersle- rinde” kullanılan müzik ders kitaplarındaki şarkılar incelenmiştir. Bu amaçla 1950 li yıl- lardan bu tarafa her 10 lu yıllarda müzik eği- timinde kullanılmış kitaplardan bir tanesi seçilerek günümüze kadarki süreçte aksak ölçülerin kullanılma oranlarında değişim olup olmadığı incelenmiştir. Kitap seçiminde öğre- nim düzeyi olarak şimdiki ismi ilköğretim 2.
kademe önceden orta öğretim 6, 7 ve 8. sınıf
olarak kullanılan sınıf düzeyleri ele alınmıştır.
Bunda amaç müzik eğitiminin uzun yıllardır orta okullarda istikrarlı ve aynı düzeyde sür- dürülmesi, kitap gibi materyallerinde sürekli- liğidir. İlköğretim birinci kademede ise müzik dersi uzun yıllar sınıf öğretmenleri tarafından yürütülmüş bazen kitapları da basılmamıştır.
Lisede ise zaman zaman seçmeli ders zaman zaman kesintili müzik eğitimi sürdürülmüş- tür. Bu bakımdan istikrarlı bir tarihsel süreç orta okul veya güncel ismi ilköğretim ikinci kademe okullarında sürmektedir ve kitap seçimi de bu okul düzeyinde yapılmıştır.
İkinci bir materyal incelemesi olarak. okul kitaplarına yardımcı veya repertuvar özellikli basılmış çocuk şarkıları kitaplarıdır. Bu kitap- lardan bir kısmı Milli Eğitim Bakanlığınca yardımcı kitap olarak onaylanmıştır. Bunlar- dan araştırma amacına uygun olarak 15 kitap incelenmiştir. Okul müziğinde dağarcık ola- rak kullanılan iki türkü kitabında ise aksak ritimlerin kullanımı yanı sıra aksak ritimlerin hangi türünde türkülerin değerlendirildiğine bakılmıştır.
Bulgular
Bu araştırmada Geleneksel Türk Halk Müziğindeki aksak ölçü karakterlerin okul müziğinde kullanılan şarkılarda yer alma durumunun tespiti için öncelikle okullarda kullanılan ders kitapları incelenmiştir.
Tablo 1. Ortaokul-İlköğretim Ders Kitaplarındaki Kullanılan Aksak Ritmik Ölçülü Şarkıların Dağılımı
5/8 7/8 9/8 8/8 10/8 Toplam
Şarkı
Sayısı %
N % N % N % N % N %
1957 1 1.5 5 7.80 - - - 64 9.37
1965 4 8 4 8 7 14 1 2 1 2 50 34
1973 4 5.71 4 5.71 - - - 70 11.42
1985 4 3.33 1 0.08 2 1.63 - - 1 0.08 122 6.55
1994 4 4.5 1 1.13 7 7.95 - - - - 88 13.63
2005 7 4.11 2 1.17 4 2.35 - - - - 170 7.64
2013 4 4.12 1 1.02 8 8.24 - - - - 97 13.40
28 4.90 18 3.15 28 4.90 1 0.17 2 035 571 13.48
Tablo 1 den anlaşılacağı üzere ulaşıla- bilinen okul ders kitapları 1950 li yıllardan başlamak üzere ve her on yıllık dönemlerdeki değişik tarihlerden ortaokul 1, 2 ve 3. Sınıf (Değişik dönemlerde İlköğretim 6, 7 ve 8.
Sınıf) düzeyindeki kitaplar karşılaştırılmıştır.
Tarihi süreç içerisinde aksak ritimli ölçüler- den oluşan şarkı sayılarında yıllara göre an- lamlı bir değişiklik olup olmadığına bakılmış- tır. Yıllara göre İnişli çıkışlı bir seyir izlemek- tedir. Tablodan da görüleceği üzere süreç içerisinde değişime yönelik anlamlı bir istatis- tik veri gözlenmemektedir. Tablomuzu bu şekildeki gözlemin dışında yorumlarsak ki- taplarda çoğunlukla 5/8 lik ve 9/8 lik ölçüler- den oluşan şarkıların yoğunlukta kullanıldı- ğını görmekteyiz. Bunları 7/8 lik ölçü yapısı
izlemektedir. 5/8 lik ve 9/8 lik yapılar gelenek- sel müziklerde de 7/8 lik yapıya göre daha yoğun kullanılmaktadır. Okul şarkılarına yansımaları da doğal olarak böyle bir görüntü sergilemektedir. 10/8 lik ve 8/8 lik ölçü yapıla- rı ise çok nadiren kullanılmıştır Aksak ölçü yapılarındaki şarkıların en yoğun kullanıldığı yıl 1965 yılıdır. Bu kitapta 50 şarkının 17 tane- si %34 aksak ölçü yapısındadır. 1994 ve 2013 yıllarında da %13 lük oranda aksak ölçülü şarkılara yer verilmiştir. Bu durum programın yapısından ya da kitap yazarlarının bu konu- ya yatkınlıklarından dolayı farklılıklar göste- rebilmektedir. Kitapların tümünü ele aldığı- mızda toplam 571 okul şarkısıyla karşılaşmak- tayız bu şarkılardan 77 tanesi aksak ölçülü- dür. Bu da %13.48 oranına denk gelmektedir.
Tablo 2. Yardımcı Kitap Amaçlı Kullanılan Okul Şarkı Kitap ve Albümlerindeki Aksak Ölçülü Şarkıların Dağılımı
5/8 7/8 9/8 8/8 10/8 Toplam
şarkı
sayısı %
N % N % N % N % N %
15 kitap
60 7.08 3 0.35 44 5.17 1 0.11 1 0.11 850 12.82
Tablo 2 de 1969 tarihi ile 2011 tarihi arasında basılmış yardımcı kitaplardan 15 tanesi araştırma kapsamında değerlendiril- miştir. Aksak ölçülü şarkıların bu kitaplarda yer alma durumuna baktığımızda toplam 850 şarkıda 60 adet 5/8 lik , 44 adet 9/8 lik ve çok az sayıda da 7/8 lik ölçü yapısında şarkı ve türküye rastlanmıştır. Aksak ölçülerin toplam kitaplar içerisindeki oranı %12.82 dir. Bu ki-
taplarda da okul kitaplarında olduğu gibi yaygın kullanım 5/8 lik ve 9/8 lik ölçü yapılı şarkılarda toplanmıştır. Aksak ölçülerin bü- yük bir çoğunluğu 5/8 lik için 2+3, 7/8 lik için 2+2+3 ve 9/8 lik için 2+2+2+3 şeklindedir. Bu kitaplardan bazıları Milli Eğitim bakanlığınca müzik dersinde kullanılmak üzere öğretmen- lere önerilmiştir.
Tablo 3. Türkülerin Doğrudan Kullanıldığı Kitaplarda Aksak Ölçülü Türkülerin Dağılımı
5/8 7/8 9/8 10/8 Türkü
sayısı
%
N % N % N % N %
2 kitap
34 15.45 13 5.90 24 10.90 1 0.45 220 32.72
Tablo 3’e baktığımızda iki adet türkü kitabın- da toplam 220 türkü olduğunu görüyoruz. Bu
türkülerden 34 tanesi %15.45 oranında 5/8 lik 24 tanesi %10.90 oranında 9/8 lik ve 13 tanesi
246 Sadık YÖNDEM
%5.90 oranıyla 7/8 lik ve bir tanesi de 10/8 lik ölçü yapısındadır. Aksak ölçülü türkülerin toplam adeti 72 dir. Bu %32.72 lik bir orana eşittir. Türkülerden oluşan kitaplarda tama- men türküler kullanıldığı için aksak ölçülü türküler oran olarak okul kitaplarına göre daha fazla yer almıştır. Bu bakımdan okul kitapları ile karşılaştırma yapmaya gerek gö- rülmemiştir. Bu kitaplarda aksak ölçülerin değişik dizilimlerine göz atarsak ; 5/8 lik için 34 türkünün 33 ü 2+3 sadece bir tanesi 3+2 şeklinde, 7/8 lik için 13 türkünün 11 tanesi 2+2+3, 2 tanesi 3+2+2 şeklinde 9/8 lik için 24 türkünün 19 tanesi 2+2+2+3, 5 tanesi 2+3+2+2 ve 1 tanesi 3+2+2+2 şeklinde ölçüden oluş- muştur. Burdan aksak ölçülerin en yaygın kullanılan ilk şekillerinin bu türkülerde kulla- nıldığını anlayabiliyoruz.
SONUÇ
Aksak ritimlerin okul şarkıları içinde yer alma durumunu betimlemeye yönelik bu çalışmada aksak ölçülerin okul kitapları ve yardımcı kitaplarda öğretime katkı sağlayıcı sayıda olduğu gözlenmiştir. Okul kitapların- da en çok 5/8 lik ve 9/8 lik ölçü şekillerine rastlanmıştır. Bunlardan sonra yaygın olarak kullanılan ölçü yapısı 7/8 liktir. Yardımcı ki- tap niteliğindeki kitaplarda aksak ölçü kulla- nılma oranı ders kitaplarınkine çok yakın orandadır. Yardımcı kitap niteliğinde türkü dağarcığı şeklinde kitaplarda ise bu oran di- ğer iki kitap türüne göre oldukça yüksek çık- mıştır. Aksak ölçülerin diziliş türü olarak 5/8 lik için 2+3, 7/8 lik için 2+2+3 ve 9/8 lik için 2+2+2+3 şeklindeki dizilimlerin en yaygın kullanım şekli olduğu gözlenmiştir.
ÖNERİLER
*Okul çağı çocuklarının bilişsel, mü- ziksel gelişimleri sürecinde aksak ölçülü şar- kılara öğretim materyali ve repertuvar ama- cıyla yer verilebilir
*Aksak ölçülü şarkılar ülkemize özgü zenginliktir ve bu zenginliğin hem öğretilmesi hem de yeni nesle kazandırılması onların müzikal birikimine katkı sağlayacaktır.
*Okul şarkıları bestecilerinin aksak ri- timlerin her şeklinde şarkı bestelemeleri aksak ritimlerin öğretilmesine ve pekiştirilmesine katkı sağlayabilir.
*Çocukların aksak ritimli şarkılara yönelik tutumları ölçülebilir
KAYNAKÇA
Acay, S. (1999). Şarkı Dağarcığı (Ezgi Yumağı ve Mavi Bilye) Yurt Renkleri, Ankara.
Akbank Kültür Hizmeti (1979). İncinin Şarkı Kitabı, Apa Ofset Basımevi, İstanbul.
Atrek, F. H., (1957). Ortaokul Müzik kitabı 1,2 3, Ankara.
Aydıntan, Z.-Egüz,S. (1985). Türkü ve Şarkılar- la Yeni Müzik Eğitimi Ortaokul 1,2,3., Helvacıoğlu Yayınevi İstanbul.
Aydoğan, S.,(1981). Bir Dünya Bırakın, Ayyıl- dız Matbaası, Ankara.
---(1994). Hayat Kaynağımız Müzik Ortaokul 1,2,3. Arkadaş Yayınevi, İs- tanbul.
---(2004). “İlköğretim Müzik Ders Kitapları”, 1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öğ- retmeni Yetiştirme Sempozyumu, Bil- diriler Kitabı, ss:543-547.
Canselen F., (1971). Ortaokul Müzik 1-2-3, Yeni Desen Matbaası ,Ankara.
Coşkuner, İ. (1965). Müzik Kitabı Ortaokul 1,2,3. , 6. Basım Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Darbaz, F., (1972). Türk ve Batı Müziği, Musiki Kültür Derneği Yayınları, İstanbul.
Duru, E. G., (2013). Türk Müzik Kültürünün Genel Müzik Eğitimine Yansımaları, International Journal of Social Science
Doi num-
ber:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS14 02 Volume 6 Issue 5, p. 587-596 Egüz, S. (1981). Çocuklarımıza Yeni Şarkılar ,
Ayyıldız Matbaası, Ankara .
Kızıltuğ, F. ,(1999). Çocuklarla Müzik, Pan Ya- yıncılık, İstanbul.
Okyay, E. (1969) Okul Müzik Eğitimi, Ankara Olcayto, A. ve Bülent A.,(2002). İlköğretim Müzik Ders Kitabı 6-7-8, Özgün Mat-
baacılık, Ankara.
Yönetken,H.,B.(1950). Müzik Görüşleri Sayı13 Sayfa 2 (Akt.Say, A. ,1996 Müzik Öğ- retimi, Müzik Ansiklopedisi Yayınla- rı, Ankara.
Seyrek, H., (2001). Şarkı Dağarcığı, Mey Yayın- ları, İzmir.
Sun, M. (1969). Çocuklar ve Gençler için Şarkı Demeti, Dağarcık Yayınları, Ankara.
---,(2011). Kır Çiçekleri , Sun Yayınevi, Ankara.
Suna, S., (2007).Çocuk Şarkıları , Maya Akade- mi Yayınları, Ankara.
Stoyanova, N., O., (2010). Pedagogical Aspects of the Irregular Pulsation in the Bulga- rian Folk Music, Music And Music
Education Within The Context of So- cio-Cultural Changes, Bolu.
Toraganlı,H. (1976). Ezgilerde Müzik I-II, Mü- zik Eğitimcileri Derneği Yayınları, Ankara.
Türkmen, U., (2007). Sevgi Çiçekleri, Çocuk ve Gençlik Şarkıları, Expres gazetecilik yayınevi Kütahya.
Uçan, A.,(1994). Müzik Eğitimi (Temel Kavram- lar,İlkeler,Yaklaşımlar), Müzik Ansiklo- pedisi Yayınları, Ankara.
Ün, E. Z.-Sevenay, T. (1973). Ortaokullarda Müzik, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Yurtoğlu, Ö. F., (2008). Okul Yolu Türkü Dolu, Tuna Matbaacılık, Ankara.
248 Sadık YÖNDEM
