• Sonuç bulunamadı

Antimikrobiyal kemoprofilaksi. Prof. Dr Neşe Saltoğlu Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Antimikrobiyal kemoprofilaksi. Prof. Dr Neşe Saltoğlu Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD"

Copied!
35
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Prof. Dr Neşe Saltoğlu Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Antimikrobiyal kemoprofilaksi

(2)

Dersin hedefleri

Kemoprofilaksi tanımının ve amaçlarının anlaşılması

Medikal Profilaksi – prensipleri

Medikal profilaksi hangi durumlarda uygulanmalı

Cerrahi profilaksi ilkeleri

(3)

Antimikrobiyal kemoprofilaksi tanımı

Enfeksiyon etkeni ile

temastan önce

temas sırasında

temastan hemen sonra korunma amaçlı

antimikrobiyallerin kullanımıdır

(4)

Antimikrobiyal kemoprofilaksi amaçları

Ekzojen patojenlere bağlı enfeksiyonların önlenmesi

Normal flora bakterilerinin steril bölgeleri enfekte etmesinin önlenmesi

Latent bir enfeksiyon etkeninin enfeksiyonunun önlenmesi (TBC)

Konağa giren bir enfeksiyon etkenini henüz hastalık

oluşturmadan durdurma

(5)

Antibakteriyel kemoprofilaksi

İdeal ilaçların özellikleri

Korunulması hedeflenen mikroorganizmalara etkili olmalı

Profilaksi süresi mümkün olduğunca kısa olmalı

Dar spektrumlu olmalı

Yan etkileri az olmalı

uygun doz ve sunumlarda bulunmalı

Ucuz olmalı

(6)

Romatizmal ateş profilaksisi (post streptokoksik farenjit )

Primer profilaksi

Amaç: Olası Streptokok infeksiyonu tanısı ve tedavisini sağlamak, romatizmal ateş gelişmesini önlemek

Benzatin penisilin 1.2m tek doz i.m ya da

oral penisilin 10 gün süreli

allerji var ise oral eritromisin 10 gün

(7)

Romatizmal ateş profilaksisi

Sekonder profilaksi (önceden romatizmal ateş)

Amaç: ARA geçirenlerde tekrarlayan ataklar için yüksek riski önlemek

Profilaksi ikinci dekatın başına kadar kesilmemeli, son romatizmal ataktan sonra 5 yıl geçmesi önerilir.

Kardit varlığında son ataktan sonra 10 yıl

Kapak patolojisi varsa ömür boyu profilaksi önerilir

Kardit yok ise 5 yıl veya 21yaşına kadar

Benzatin penisilin 4 haftada bir ya da

penisilin V 12 saatte bir ya da her gün ya da

sulfadiazin ya da eritromisin her gün

(8)

İnfektif endokardit profilaksisi

Yüksek riskli hastalar

Protez kapağı olanlar

Kısmen düzeltilmiş protez materyal yanında kalıcı defekti olan

Önceki infektif endokardit

Tamir edilmemiş siyanotik kalp hastalığı

Sistemik pulmoner şant veya damar cerrahisi

Kalp transplantını izleyen valvülopati

(9)

Antimikrobiyal profilaksi önerilmeyen durumlar

bikuspid aortik kapak

Kazanılmış aort ya da mitral hastalığı (regurjirasyonla mitral valve prolapsus

Hipertrofik kardiyomyopati (latent ya da obstrüksiyonla)

(10)

Yüksek Kardiyak Riskli Hastalarda Dental İşlemlerde IE Profilaksisi Önerilen Durumlar

Gingival dokuyu ilgilendiren dişlerin apikal bölgesini

ilgilendiren veya oral mukoza perforasyonuna neden olan tüm dental girişimler

Solunum yolu mukozasına insizyon uygulanması

(11)

İnfektif endokardit profilaksisi

Diş ve/oral ve solunum yolu cerrahisi ile ilgili işlemlerde

İşlemden bir saat önce ve 6 saat sonra oral amoksisisilin

penisiline allerjik ise makrolid

Protez kapak olanlarda

Parenteral işlemden yarım saat önce ampisilin+gentamisin i.v veya i.m

penisiline allerji var ise vankomisin i.v

(12)

İnfektif endokardit profilaksi

Genitoüriner işlemlerde

Prostatik cerrahi, sistoskopi, üretral genişletme

Gastrointestinal-işlemlerde

Özefagus varis

Özefagus darlık ameliyatı

Biliyer darlık, cerrahisi

Barsak mukozası ile ilgili işlemler

Yüksek riskli hastada İşlemden 30-60 dakika önce parenteral

(ampisilin+gentamisin)

düşük riskli gruplarda oral yolla (amoksisilin) girişimden 1 saat önce 3g ve 6 saat sonra 1.5g

penisiline allerjik hastalarda parenteral

(vankomisin 1 saat önce 1 saat süreyle yavaş infüzyon+gentamisin)

(13)

Menengokok profilaksisi

Menengokok menenjitli hastayla temas etmiş olan

aile bireylerine

bakım evi temaslılarına

hastanın nazofarengeal sekresyonu ile teması olan entübasyon, ağızdan ağıza solunum yapmışsa sağlık personeline uygulanır.

Rifampin 2x600mg 2 gün

ya da siprofloksasin 500mg tek doz

(14)

Haemophilus influenzae profilaksisi

H. influenzae menenjitli hastaya temas durumunda uygulanır.

Eğer evde 4 yaş altındaki Aşısız temaslı var ise tüm aile bireylerine rifampisin

bakım evlerinde 2 yaş altında 1 vaka var ise duyarlılara rifampisin + Hib aşı önerilir

(15)

Şarbon profilaksisi

İnhalasyon yolu ile şarbon sporlarına maruz kalınması durumunda önerilir.

Uzun süreli profilaksi gerektirir (30-60 gün )

Erişkinde Siprofloksasin ,Doksisiklin

Gebe/çocukta Amoksisilin

Temas öncesi risk gruplarında Aşı ile korunma önerilmektedir.

(16)

Difteri profilaksisi

Bağışık olduğu bilinmeyen ve difterili bir hasta ile temas etmiş kişilere kemoprofilaksi verilmelidir.

Penisilin ya da makrolid profilaksisi

(17)

Sıtma profilaksisi

P. vivaks ve klorokine duyarlı P falciparum sıtması için

Klorokin 500mg/haftada 1 kez

Endemik bölgeye gidenlere geziden 2 hafta önce başlanır

döndükten sonra 4 haftaya kadar devam

Klorokine dirençli P falciparum için

Doksisisiklin 100mg/gün

geziden 1-2 gün önce başlanır-döndükten sonra 4 haftaya kadar devam edilir

Meflokin haftada bir 250mg tablet

Gitmeden 2 hafta önce başlanır, seyahat sırasında ve döndükten sonra 4 hafta devam edilir.

(18)

Tüberküloz profilaksisi

Henüz basille karşılaşmamış kişilere korunma amaçlı izoniazid ile kemoprofilaksi yapılabilir.

Hasta ile yakın temaslıların fizik muayenesi, akciğer grafisi normal ve PPDtesti negatif ise profilaksi yapılmalı

İzoniazid profilaksisi 6 ay

erişkinde 300mg/gün tek doz

(19)

Açık tbc lu hasta ile temaslı PPD (-) kişilere

önceden tbc geçirmiş olup uzun süreli kortikosteroid kullanımı olanlara

Basil pozitif kişiyle teması olan immun yetmezliği olanlar

Sekonder profilaksi

tüberkülozlu hasta ile teması olup /PPD testi negatif iken pozitife dönüşenlere

(20)

Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu

Yılda 3 ya da daha fazla tekrarda hergün ya da haftada 3 gün 6-12 ay süre ile antibiyoterapi önerilir.

Trimetoprim/sulfametaksazol ya da

kinolon tek doz

(21)

Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda temasta profilaksi

N. gonorrhoea

Temas sonrası tek doz antibiyotik önerilir.

3. Kuşak sefalosporin (Seftriakson tek doz i.m) veya kinolon tek doz

Ayrıca sifiliz için tetkik yap

Non gonokoksik üretrit etkenlerini için de antibiyotik başla

C. trachomatis için doksisiklin 7 gün veya azitromisin 1g tek doz

(22)

Sifilizli hasta ile temas varsa profilaksi yapılmalı

Benzatin penisilin G 2.4 milU i.m tek doz

penisiline allerjiklerde doksisiklin

(23)

Seyahat ishalleri

Rutin olarak endikasyon yok

epidemik ülkelere seyahatte antibiyotik (kinolon veya doksisiklin) önerilir

seyahate gitmeden 2 gün önce başlanıp döndükten sonra 2 gün olarak kullanılabilir

(24)

Tekrarlayan otitis media profilaksisi

Eğer önceki 6 ayda 3 epizod varsa

ya da 6 ay altında çocukta 1 epizod ve aile hikayesi varsa 6 ay süre ile düşük doz antibiyotik önerilir.

Amoksisisilin 20mg/kg/gün oral

ya da

Makrolid (azitromisin 10mg/kg/gün)

(25)

Grip (İnfluenza ) için kemoprofilaksi önerilenler

Risk grubu olup ta (risk grubu:65 yaş üzeri, kronik kalp ve akciğer hastalığı olanlar v.b) aşının kontrendike olduğu veya influenza teması öncesi aşısız gruplar

Aşılanan ancak aşıya yanıt için yeterince süresi olmayanlar

İmmun sistemi baskılanan yada aşıya yetersiz yanıt vermesi beklenenler

İnfluenza için yüksek risk grubu hastalara bakım hizmeti veren sağlık personeli ve bu kişilerle ev teması olanlar

İnfluenzanın aktif olduğu mevsimde yüksek riskli ve aşılanmamış kişiler

Aşı dışında yeni bir alt tiple enfeksiyon geliştiğinde

Profilakside Oseltamivir önerilir.

Damlacık yolu ile bulaşa diar önlemler alınır.

(26)

Tetanoz şüpheli yaralanma sonrası profilaksi

Yara yeri temizliğinin sağlanması

SF ile yıkanmalı, Kurulayıp antiseptikle temizlenmeli

Nekrotik dokular debride edilmeli

Yarada yabancı cisim var ise çıkarılmalı

İmmunizayonun sağlanması

Tetanoz olasılığı yüksek yara ve hasta tetanoz için aşısız TIG (insan orijinli 250-500 ünite)+tetanoz aşısı yapılmalı

Hastanın Tetanoz aşısı durumu bilinmiyor/ ya da 3ten az ise +yüksek riskli yaralanma TIG+tetanoz aşısı

Hasta önceden 3 doz ve daha fazla aşılı , 10 yılı geçmemiş ise yara temizliği yeterli

Önceden aşısızlarda tetanoz aşısı 3 doza (0-1-6. aylar) tamamlanmalı

(27)

Tetanoz için Yüksek riskli yara

Yaralanma 6 saati geçmiş

>1 cm

Yara düzensiz, yıldızımsı şekilde

Yara mermi ile, ezilme, donma ya da yanık sonucu gelişmiş

Kirli (toprak v. S)

İnfeksiyon belirtileri varlığı

İskemik /Ölü doku/Nekroz varlığı

(28)

Kuduz temas temas öncesi ve sonrası profilaksi

Kuduz yönünden sürekli risk oluşturan işlerde çalışanlara uygulanır

Hayvan barınaklarında çalışanlar

Veterinerler

Kuduz aşısı üretiminde çalışanlar

Kuduz tanı laboratuvar çalışanları

Kuduz hayvanla karşılaşma riski yüksek olanlar (orman korucuları, bekçiler, gibi)

HDCV (Human Diploid Cell Vaccin) 3 doz (0-7- 21 ya da 28.) günlerde deltoid adaleye yapılır.

Rapel yapılması önerilmektedir.

(29)

Kuduz temas sonrası profilaksi

Yara bakımı

Yara su ve sabunla yıkanmalı, temizlenmeli

Antiseptikle daha sonra silinmeli

Dikiş atmaktan kaçınmalı, Eğer dikiş atmak zorunlu ise yara yerine Rabies Ig yapılarak dikiş atılmalı

Kişi önceden kuduz aşısız ise ve kuduz riski yüksek (tüm vahşi ve evcil etobur ısırıklarında)yaralanmada Rabies Ig yapılmalı (20

IU/kg)

Rabies Human Ig nin yarısı yara yeri etrafına yapılır, kalanı adaleye

Aşı (HDCV) 0-3-7-124-28. günlerde deltoid adaleye uygulanmalı

Aşı ve Ig aynı enjektörde ve aynı bölgeye yapılmamalı

Tetanoz profilaksisi yönünden de hasta değerlendirilmeli

Aşı uygulaması

(30)

HIV temas sonrası profilaksisi

Mesleki bulaş yüksek riskli temas düşünülür ise profilaksi 3’lü ilaçla yapılmalı

cinsel bulaş söz konusu ise 2 li tedavi 4 hafta süreli

(31)

HIV pozitif hastada fırsatçı enfeksiyonların gelişmesini önelemek için antimikrobiyal profilaksisi yapılabilir

Pneumocytis jiroveci

Mycobacterium avium

Herpes

Kandida enfeksiyonu

Toksoplazmoz v.b

(32)

Hepatit B li hasta ile temas sonrası profilaksi

Hepatit B pozitif hasta ile temas öyküsü

Sağlık personelinde mesleki marıziyet sonucu

Temas eden kişi negatif ise

Tercihen ilk 72 saat içerisinde Hepatit B hiperimmunglobulin+ Hepatit B aşısı

Takiben 1 ay sonra 2. doz HBV aşısı

İlk dozdan 6 ay sonra 3. doz HBV aşısı

(33)

Cerrahi profilaksi

Ameliyat öncesinde Tek doz ANTİBİYOTİK en uygun

operasyon öncesi indüksiyon esnasında uygulanmalıdır!

1-2 g doz yeterlidir.

Ameliyat 6 saati geçerse bir ek doz uygulanır.

Dar spektrumlu, uzun etkili ajanlar seçilmeli

1. kuşak sefalosporin tercih edilmelidir.

(34)

Cerrahi profilaksi

toraks cerrahisi girişimleri

kolesistektomide yüksek riskli hasta için

jinekolojik cerrahi

histerektomide 3 doz 1. kuşak sefalosporin

ürolojik girişimler

obstrüktif üropati var ya da kültürde bakteri üremiş ise profilaksi

ortopedide protez yerleşimi var ise 1. kuşak sefalosporin

(35)

Özel durumlar

belirlenmiş antibiyotikler kullanılır.

*açık kalp ameliyatları stafilokok direnci var ise vankomisin başalnır., postoperatif 24-48 saat daha verilir. batın cerrahi (Kirli)

baş-boyun cerrahisi

beyin cerrahi operasyonlarında (TMP-SMZ i.v 3 doz )

Referanslar

Benzer Belgeler

Tetanoz akut gelişen, ölümcül seyredebilen, Clostridium tetani’nin ürettiği ekzotoksinlerin neden olduğu bir hasta- lıktır. Özellikle 60 yaş üzerinde yüksek

Ocak 2011-Mart 2012 tarihleri arasında Mersin Devlet Hastanesinde klinik olarak tetanoz tanısıyla izlenen altı olgu geriye dönük olarak incelendi.. Hasta dosyalarından

11 Magnezyum sülfat sonrası kasılmaları azalan ancak otonomik disfonksiyonu (hipertansiyonu ve taşikardisi) tam olarak düzelmeyen hastaya deksmedetomidin enfüzyonu (0,35

Tetanozda ciddi kas spazmlarý ve otonomik otonom sinir sistemi disfonksiyonu solunum ve kardiyovasküler sistemi etkilediði için bu hastalar yoðun bakým ünitesine (YBÜ)

Burada literatürde oldukça nadir görülen difteri-tetanoz (dT) aşısı sonrası gelişen bir pediatrik İTP olgusu sunulmuştur.. On üç yaş on bir aylık erkek hasta,

Bu tablo daha çok çocuklarda görülür....

(9) ret- rospektif olarak inceledikleri tetanoz olgularında; mo- dern yoğun bakım tedavi protokolleri uygulanan hasta- larda nöromüsküler blok süresi, benzodiazepin kulla-

önce, ayağına çivi batması nedeni ile sol kol üst dış yana tetanoz aşısı yapıldığı, aşıdan 2 hafta sonra sol ön kol ekstensor alanda papüllerin oluştuğu ve