FELSEFE NEDİR? Felsefe

ALİ KEKLİK

FELSEFE NEDİR?

Bireyin her şeyi sorgulaması,

anlamaya çalışması sanatıdır.

Felsefenin tek bir tanımı

yoktur.

Filozof sayısı kadar Felsefe tanımı vardır.

Felsefe sorularını ilk

kez sorana Filozof denir.

Felsefe soruları gündelik

hayatta sorulan sorulardan

farklıdır.

PhiloSophia, Bilgelik Sevgisi anlamına

gelir.

Felsefe,birleştirici ve bütünleştiricidir.

Subjektiftir(öznel) rölatiftir(göreceli) Felsefe,bilimlerin

anasıdır,bütün bilimler felsefeden ayrılmıştır.Felsefe

tarihinden soyutlanamaz.

Felsefe,refleksiftir, düşünme üzerine

düşünmedir.

Felsefe,tok oturup aç kalktığımız bir yemek sofrası

gibidir.

Felsefe,akla,mantığa dayalı,

sistemli,yöntemli ayrıca kendi içinde

tutarlıdır.

Felsefe,kümülatiftir (yığılır) ilerlemez,

birikerek ilerler.

Felsefe,sürekli soru soran çocuklara benzer.

Felsefe,sonu gelmeyen bir

yol gibidir.

FELSEFENİN DOĞUŞU

Felsefe neden İyonya’da ortaya çıkmıştır?

1)Refah düzeyinin yüksek olması.

2)Özgür düşünce ortamının olması.

3)Kültürel etkileşimin yoğun olması.

4)Mitoloji,Efsane,Dinlerdeki bilgilerin tatmin edici olmaması sonucu aklın

devreye girmesi.

İlk Felsefe sorusu nedir?

Evrenin ana maddesi-arkhesi-

ilk nedeni nedir?

Felsefe ilk defa ne zaman ve nerede ortaya çıkmıştır?

M.Ö. 600’lü yıllarda Antik Yunan Medeniyeti(İyonya)

Felsefe sözcüğünü ilk kez kim kullanmıştır?

Pythagoras (Pisagor) İlk Filozof kimdir?İlk kez

hangi konuyu ele almıştır?

Thales ilk kez varlık

felsefesini (doğa)ele almıştır.

Thales:Su

Anaximenes:Hava Anaximandros:Apeiron (belirsizlik)

Demokritos:Atom Anaxagoras:Ateş Empedokles:Toprak, hava,su,ateş

ALİ KEKLİK

GÖRÜŞ

Herhangi bir durum, olay,nesne

ile ilgili kanıtlan

mamış yargılardır.

ARGÜMAN Bir iddiayı desteklemek

için öne sürülen haklı

gerekçedir.

TÜMDENGELİM (DEDÜKSİYON)

Genelden özele doğru akıl yürütmek.

TÜMEVARIM (ENDÜKSYON)

Özelden genele doğru akıl yürütmek.

ANALOJİ (BENZETİŞİM)

Benzer iki olay,durum, kişi arasında özelden özele

akıl yürütmek.

TUTARLILIK Görüşün kendi içindeki

uyumudur.

ÇELİŞİK

Görüşün kendi içinde

veya görüşlerin

kendi arasındaki tutarsızlığı, uyumsuzluğu

GERÇEKLİK

(REALİTE) İnsan zihni

dışında somut olarak

var olan her şey.

DOĞRULUK (HAKİKAT) Yargının,öner menin,sözün gerçekle uyuşması.

AKIL YÜRÜTME VE DÜŞÜNME

ALİ KEKLİK

VARLIK : Var olan her şeydir.

ONTOLOJİ(VARLIK FELSEFESİ)

İDEAL VARLIK

Düşünsel varlıktır.

Soyut varlıktır.

Beş duyu organıyla algılanmaz.

Peri,kafdağı,insanlık,beyazlık,korkaklık, paralel,meridyen,anka kuşu, deniz kızı,rüya,sırat köprüsü…

REEL VARLIK

Gerçek varlıktır.

Somut varlıktır.

Beş duyu organıyla algılanır.

Ali,insan,beyaz,ses,koku,hava,akdeniz,

ağrı dağı,serçe,meyve suyu,boğaz

köprüsü…

ONTOLOJİNİN TEMEL PROBLEMLERİ (VARLIK VAR MIDIR YOK MUDUR?)

VARLIK VARDIR (REALİZM : Gerçekçilik)

VARLIK YOKTUR

(NİHİLİZM:Hiççilik)Gorgias,F.Niçe,Lao-Tze

VARLIK VARSA NEDİR?

OLUŞTUR

 Herakleitos

 Değişim

 Değişmeyen tek bir şey var.O da değişimdir.

 Her şey zıttı ile anlam bulur.

 Ateş

 Bir insan aynı nehirde iki defa yıkanamaz.

MADDEDİR

 Materyaalizm (Maddecilik)

 Demokritos(atom)

 T.Hobbes(cisim)

 La-Mattrie (makine-insan)

 Karl Marx (diyalektik

materyalizm) Biyolojik yapı zamanla zihinsel yapıya dönüşür.

HEM MADDEDİR HEM İDEADIR

 Dualizm(ikicilik)

 Rene Descartes (Ruh ve beden birbirine

indirgenemeyen iki ayrı tözdür.) İDEADIR

 İdealizm(Fikircilik)

 Platon(idealar alemi)

 Farabi(zorunlu varlık)

 Hegel(Geist)

 Aristoteles (maddi neden-alçı formel nedenbardak ereksel neden-amaç fail neden-zanaatkar)

ÖZDÜR

 Fenomenoloji (öz bilinç,öz görüngü)

 Edmund Husserl Her şey değişir Öz değişmez Varlık özdür

BEDEN RUH RUH-BEDEN

ALİ KEKLİK

BİLGİ FELSEFESİ (EPİSTEMOLOJİ)

TEMEL KAVRAMLARI

BİLGİ : Suje ile Obje arasındaki etkileşimden doğan akt’tır.

SUJE (ÖZNE)

SUBJEKTİF (ÖZNEL)

OBJE (NESNE)

OBJEKTİF (NESNEL TARAFSIZ)

DOĞRULUK Yargının gerçeklikle uyuşmasıdır GERÇEKLİK

İnsan zihninden

bağımsız olarak var

olan her şeydir

TEMELLENDİRME Herhangi bir

düşüncenin doğruluğunun

gerekçelerle kanıtlanmaya çalışılmasıdır.

BİLGİ TÜRLERİ

SANATSAL BİLGİ

 Duyguya dayalıdır

 Özneldir.

 Özgün, orijinal, biricik, tek olmalı.

 Güzel,çirkin

BİLİMSEL BİGİ

 Sistemli

 Akla dayalı

 Sorgulayıcı

 Evrensel

 Mutlak değil

 Tutarlı

 Objektif

 Kesin

 İlerler

 Seçici,parçacı

 Olanı ele alır

 Genel geçer TEKNİK BİLGİ

 Doğada şekilsizce duran ham maddelere şekil verilerek insan yaşamını pratikte kolaylaştıran faydalı bigiler.

 Bilimsel bilgi sonucunda oluşur.

 Uçak,masa, fayans, bilgisayar, DİNİ BİLGİ

 İnanca dayalıdır.

 Dogmatiktir (İnanmış olan için

inandığını reddetme anlamında eleştirme yoktur)

 Peygamber, mucize,vahiy, günah,sevap

… GÜNDELİK BİGİ

 Günlük tecrübeler sonucu oluşur.

 Empriktir, düzensizdir.

 Doğru,yanlış olabilir.

 Batıl inançlar, koca-karı ilaçları…

FELSEFİ BİLGİ

 Sistemli

 Akla dayalı

 Sorgulayıcı

 Evrensel

 Mutlak değil

 İç Tutarlı

 Subjektif

 Kesin değil

 Kümülatif

 Birleştirici

 Olması gerekeni ele alır

 Genel geçer değil

EPİSTEMOLOJİNİN TEMEL PROBLEMLERİ

DOĞRU BİLGİ VAR (MÜMKÜN,İMKANLI) MIDIR YOK (İMKANSIZ) MUDUR?

DOĞRU BİLGİ YOKTUR

 Beş duyu organı bizi yanıltır

 Bilgi özneldir

 Şüphe amaçtır

 Gorgias,Protagoras,Timon, Piron,Karneades,Arkesilaos

DOĞRU BİLGİ VARDIR

DOGMATİZM (KABUL ETMEK)

DOĞRU BİLGİNİN KAYNAĞI NEDİR?

RASYONALİZM (AKILCILIK) Sokrates Platon

Aristoteles Farabi Descartes

Hegel

ANALİTK FELSEFE

(DİL ÇÖZÜMLEMESİ) PRAGMATİZM

(FAYDACILIK) W.James

J.Dewey

FENOMENOLOJİ (ÖZ GÖRÜNGÜ)

E.Husserl SENSUALİZM

(DUYUMCULUK) Condiilac

ALİ KEKLİK

BİLİM TÜRLERİ

FORMEL BİLİMLER

Konuları soyuttur ve düşünceye dayalıdır.

Matematik Mantık Geometri

DOĞA BİLİMLERİ

Konuları doğadır.

Fizik ,Kimya Biyoloji ,Astronomi

SOSYAL BİLİMLER

Konuları insandır.

Psikoloji,Sosyoloji Tarih,Antropoloji

BİLİMSEL YÖNTEMLER

TÜMDENGELİM (DEDÜKSYON) Genelden özele

doğru akıl yürütmektir.

TÜMEVARIM (ENDÜKSYON) Özelden genele

doğru akıl yürütmektir.

ANALOJİ (BENZEŞİM) Özelden özele

doğru akıl yürütmektir.

(Benzer iki durum,nesne,kişi

arasında)

3)Deney

BİLİMSEL YÖNTEMİN AŞAMALARI

2)Hipotez (varsayım)

4)Kuram (teori)

1)Gözlem 5)Yasa

(kanun)

Henüz kanıtlanmamış

ama kanıtlanabilir

fikirlerdir.

Hipotezin sınanma aşamasıdır.

Hipotezin sınanması sonucu kısmen kanıtlanmasıdır.

Daha çok Sosyal Bilimlerde

görülür.

Hipotezin sınanması sonucunda

tamamen kanıtlanmasıdır.

Daha çok doğa bilimlerinde

görülür.

Carnap (Doğrulanabilirlik)

Rayhınbah (Gözlem)

Bilim ilerler,kesindir, somut olanı ele

alır,objektif

Thomas Kuhn Paradigma:İnsanlık tarafından kabul edilen

ortak görüş.

Bilimsel Devrim:Bir paradigmanın yıkılıp

yerine başka paradigmanın gelmesi

Bilim sıçrar,kesin değil,subjektif

ÜRÜN OLARAK BİLİM ETKİNLİK OLARAK BİLİM

ALİ KEKLİK

ALİ KEKLİK

AKSİYOLOJİ(DEĞERLER FELSEFESİ)

1-ETİK(AHLAK FELSEFESİ) 2-ESTETİK-SANAT 3-DİN

AHLAK FELSEFESİNİN TEMEL KAVRAMLARI

İyi , Kötü , İyimserlik , Kötümserlik , Ahlaki yasa , Ahlaki karar , Ahlaki eylem ,

SORUMLULUK : Bireyin yaptığı davranışların sonucuna katlanmasıdır . Sorumluluk için bireyin akıl

sağlığının yerinde olması ,özgür olması ve sorumlu tutulduğu konu hakkında bilgilendirilmiş olması gerekir.

ÖZGÜRLÜK : Başkasının hakkına zarar vermeden bireyin istediğini yapabilmesidir.

AHLAK FELSEFESİNİN TEMEL PROBLEMLERİ

1-BİREY AHLAKİ EYLEMDE BULUNURKEN ÖZGÜR MÜDÜR?

DETERMİNİZM

 Her şey birbirine neden sonuç ilişkisi ile bağlı olduğu için özgürlük yoktur.

İNDETERMİNİZM

 Birey

dilediğizaman dilediği her şeyi yapabilir.

Bu yüzden özgürlük sınırsız olarak vardır.

OTODETERMİNİZM

 Bireylerin özgür olduğu ve özgür olamadığı

durumlar vardır.

Bu yüzden birey bazen özgürdür bazen özgür değildir.

FATALİZM (KADERCİLİK)

 Birey alın

yazgısıyla doğar.

Kaderinde ne

varsa onu yaşar.

Özgürlük yoktur.

LİBERTERYANİZM (ÖZGÜRLÜKÇÜLÜK)

 Devlet kurallarla bireyin özgürlüğünü kısıtlamamalı.

Güç,gönüllü işbirliği olmalı.

Birey özgürdür.

2-AHLAKİ EYLEMİN NİHAİ AMACI NEDİR?

 HEDONİZM(HAZCILIK):Acıdan kaçarak hazza ulaşmak esas amaçtır.Aristippos(bedensel haz) Epiküros(ruhsal haz) savunur.

 Aristoteles:Ölçülü olmak,Orta yol ile mutluluğa ulaşılır der.

 Platon:İyi ideasına ulaşmak temel amaçtır.

 Sokrates:Bilgili olan erdemli,erdemli olan mutlu olur.

 F.Nietzsche:Temel amaç üstün insana ulaşmaktır.

 Demokritos:Ruh dinginiğine ulaşmak temel amaçtır.

 J.S.Mill:Manevi haz.

 J.Bentham:Toplumsal faydacılık(utilitarizm)

 I.Kant:İyi niyetle oluşturulmuş kurallara uymayı ödev edinmek.(ödev ahlakı)

 J.P.Sartre:Existansiyalizm(varoluşçuluk):Var oluş özden önce gelir.Birey özgürdür.Alın yazısına,kadere kaerşı çıkış vardır.

EVRENSEL AHLAK YASALARI VAR MIDIR?

REDDEDENLER KABUL EDENLER

 Hedonizm

 Egoizm(Bencillik):T.Hobbes

 Nihilizm:F.Niçe

 Pragmatizm:W.James,J.Dewey

 Existansiyalizm

 Anarşizm(Baştanımazcılık) Stirner,Proudhon

Aile,devlet,otorite,kural istemezler.

SUBJEKTİF ÖZELLİKLER OBJEKTİF ÖZELLİKLER

 Toplumsal fayda J.Bentham

 Manevi haz J.S.Mill

 Kant

 Platon

 Sokrates

 Spinoza

 Farabi

ALİ KEKLİK

DİN FELSEFESİ TEOLOJİ(İLAHİYAT)

 Sorgulayıcıdır.  Dogmatiktir.

 Bütün dinleri ele alır.  Tek bir tane din ele alınır.

 Tarafsızdır.  Taraflıdır.

 Herhangi bir dinin doğruluğunu kanıtlamaya çalışmaz.

 Ele aldığı dinin doğruluğunu

kanıtlamaya çalışır.

DİN FELSEFESİNİN TEMEL PROBLEMLERİ

 Tanrının olup olmadığı problemi

 Tanrının temel özelliklerinin ne olduğu problemi

 Evrenin yaratılış problemi

 Tanrı ile evren arasındaki ilişkinin ne olduğu problemi

 Vahyin imkanı problemi

 Ruhun ölümsüzlüğü problemi

TANRININ VARLIĞINA YÖNELİK YAKLAŞIMLAR

AGNOSTİSİZM BİLİNEMEZCİLİK

ATEİZM TANRITANIMAZLIK

Kötülük kanıtı Sosyolojik kanıt

PANTEİZM Tanrı ile

Evren özdeştir.

TANRI

=

EVREN

PANANTEİZM Evren Tanrının

parçasıdır.

TANRI

DEİZM

Tanrı evreni yarattı köşesine çekildi ve evrene müdahale

etmedi.

Tanrı akılla bilinir.

TEİZM

Tanrı evreni yarattıktan sonra evrene

müdahale etmeye devam

etti. Melek, peygamber, ilahi din inancı var.

Tanrı vardır Tanrının olup

olmadığı bilinemez.

Tanrı yoktur.

EVREN

TEİSTLERİN TANRININ VARLIĞINA YÖNELİK KANITLARI

 KOZMOLOJİK KANIT : Her şeyin bir varoluş nedeni vardır. Nedenler zincirindeki ilk neden Tanrıdır.

 DÜZEN-AMAÇ KANITI : Evrende muazzam bir düzen vardır. Evrendeki bu düzen belli amaçlara hizmet etmektedir. Düzen kendi kendine olamayacağına göre bu düzenin var edicisi Tanrıdır.

 DİNİ TECRÜBE KANITI : Tanrı manevi olarak içimizde yer alır. Ben nereden ve nasıl geldim sorularını sormak içimizde yaratılışımızla birlikte var olan yaratıcıya işarettir.

 ONTOLOJİK KANIT : Tanrı , kavramından çıkar ve mantıksal olarak onun varlığını kanıtlamaya yöneliktir.

 AHLAK KANITI : İnsandaki ahlak ve vicdanın kaynağı Tanrıdır.

ALİ KEKLİK

SANAT VE ESTETİK ARASINDAKİ FARK

SANAT

 İnsanın ortaya çıkardığı ürünlerdir.

 Monalisa Tablosu,şarkılar,filmler…

ESTETİK

 Hem insanın ortaya çıkardığı hem de doğada hazır olarak bulunan ürünlerdir.

 Şarkılar,filmler,ağrı dağı,düden şelalesi…

ESTETİK REALİTEDE BULUNMASI GEREKEN ÖĞELER

1-ESTETİK SUJE

 Alımlayıcıdır.

2-ESTETİK OBJE

 Estetik eser ve sanat eseridir.

3-ESTETİK DEĞER

 Güzelliktir.

4-ESTETİK YARGI

 Sanatsal ve estetiksel duygularımızı ifade

etmektir.

FELSEFİ AÇIDAN SANAT

A-TAKLİT OLARAK SANAT B-OYUN OLARAK SANAT C-YARATMA OLARAK SANAT 1-PLATON

 Sanat taklit olanın taklit edilmesidir.(Bu dünya idealar aleminin taklididir.Sanat da taklit olan bu dünyanın taklit edilmesidir.)

2-ARİSTOTELES

 Sanat olanı olduğu gibi değil olmasını istediğimiz gibi taklit etmektir.

1-SCHİLLER

 Sanatta fayda beklentisi olmamalı.

 Sanat özgürce ele alınmalı.

 Anı mutlu olacak şekilde geçirmeli.

1-CROCE(KROŞ)

 Sanat,öznel,subjektif,özgün,or

ijinal,tek,biricik,eşi benzeri

olmayacak şekilde olmalı.

ALİ KEKLİK

SİYASET FELSEFESİNİN TEMEL KAVRAMLARI

BÜROKRASİ

Devleti meydana getiren memurların

oluşturduğu

MEŞRUİYET

Kurallara uygunluk

anlamına gelir.

SİVİL TOPLUM

Devletin baskısına karşı halkı korumak

için oluşturulmuş

SENDİKA DERNEK..

HAK,ADALET, REJİM, MUHALEFET,

İKTİDAR, EGEMENLİK,

LAİKLİK, HUKUK, BİREY,DEVLET,

ÜTOPYA

SİYASET FELSEFESİNİN TEMEL PROBLEMLERİ

A-İKTİDAR KAYNAĞINI NEREDEN ALIR?

1)Ortak irade(halk) 2)Tanrı(din)

3)Bireyin Doğası

B-EGEMENLİĞİN KULLANILIŞ BİÇİMLERİ

NELERDİR?

1)Karizmatik Egemenlik 2)Geleneksel

Egemenlik 3)Demokratik

Egemenlik

C-SİVİL TOPLUM NE DEMEKTİR?

D-BÜROKRASİDEN VAZGEÇİLEBİLİR Mİ?

E-MEŞRUİYETİN ÖLÇÜTÜ NEDİR?

F-BİREYİN TEMEL HAKLARI NELERDİR?

G-DEVLİTİN VARLIK

NEDENİ NEDİR?

ORTAYA ÇIKIŞINA GÖRE DEVLET

DOĞAL VARLIK OLARAK DEVLET

YAPAY VARLIK OLARAK DEVLET

PLATON ARİSTOTELES

*Birey ve Devlet birbirine benzer.

*Bireyde

akıl,irade,beslenme vardır.

*Bunlara karşılık Devlette de yönetici,ordu,işçi sınıfı vardır.

*Birey ailede doğar.

*Aileler biraraya gelerek köyleri,köyler de biraraya gelerek siteleri oluşturur.

*Site=Devlet

T.HOBBES J.J.ROUSSEAU

*İnsan doğuştan kötüdür,bencildir.

*İnsan insanın kurdudur.

*İnsanlar sürekli savaşır.

*İnsanlık yok olmasın diye Toplumsal Sözleşme imzalarlar.

*Devlet oluşur.

*TEK LİDER

*İnsan doğuştan iyidir.

*Özel mülkiyetle kötülük,savaş başlar.

*İnsanlık yok olmasın diye Toplumsal Sözleşme imzalarlar.

*Devlet oluşur.

*YASAMA YÜRÜTME

YARGI

KARMAŞA

Doğal ortamda kural olmadığı için zamanla düzensizlik

oluşur.

DÜZEN

Düzeni sağlamak için Devlet ortaya

çıkarılır.

ÜTOPYA Devletle herkes mutlu olmadığından

herkesin mutlu olabileceği hayali,ideal devlet

düzeni tasarlanır.

ALİ KEKLİK