OKUL OLGUNLUĞU VE ÖZGÜVEN

(1)

Ergenekon İbrahim Şakir İlkokulu Rehberlik Servisi Veli Bilgilendirme Bülteni Haziran 2022 Sayısı

Eylül, okula hazırlık ve yeni bir eğitim- öğretim döneminin başlangıç ayıdır. Okul

öncesi kurumlara ve ilköğretimin birinci sınıflarına başlayacak olan çocuklar ve ailelerinde farklı bir heyecan ve kaygı vardır. Aileler, çocuklarının uzun bir eğitim maratonuna başlama bilinci ile, çocuklarında görülebilecek akademik başarısızlık olasılığı, okula uyum sürecinde karşılaşılabilecek olumsuzluklar; olumsuz arkadaşlık ilişkileri ile ilgili okul süreci başlangıcında kaygılanırlar. Çocuk içinse yeni bir sosyal çevre, üstelik tanımadığı başka çocuklar, hepsi de akranı, onlarla arkadaş olup

olamayacağı, kendisinin kabul görüp görmeyeceği, anne babasının dışında kendisini yönlendiren ikinci otorite olan, öğretmeni tarafından sevilip sevilmeyeceği kaygı kaynağıdır. Eğer evde küçük kardeş varsa, anne-babası tarafından daha az sevdiği için evden uzaklaştırıp okula gönderdiklerini bile düşünebilirler. Çocuk, evde ailenin göz bebeği iken, sınıf içinde o kadar çocuk arasında kendini önemsiz ve değersiz hissedebilir.Ailelerin ve çocukların kendilerine özel bu kaygılarından dolayı uyum sorunları yaşanması ve okul fobisi oluşması mümkündür.Bu ve benzer olumsuz durumlar oluşurken bir yerlerde bir eksik ve yanlışlık olduğunu ya da yeni yaşantımızı toparlayacak bir önlem almamız gerektiğini düşünmemiz gerekir.Çocuğun okula hazır olması; fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişim alanlarında yaşına uygun şekilde desteklenmiş olmasıdır.İşte; çocuğum okula hazır mı değil mi ,acaba okul açılınca neler yaşarız, tüh keşke göndermeseydik, bu öğretmenle olmaz,okuldan geri mi alsak gibi cümleleri kurmamak ve yukarıda bahsettiğimiz kaygı durumlarını yaşamamak için

çocuğumuzun olgunluk düzeyini iyi değerlendirmeliyiz. Çocukların mutlu, dengeli, özgüveni yüksek, üretken bireyler olarak yetişmelerinde okul yaşantılarının etkisi çok önemlidir. Yapılan araştırmalar;

okula başlamaya ve öğrenmeye hazır olan çocukların okul hayatında daha mutlu,uyumlu ve başarılı olduklarını göstermiştir.

OKUL OLGUNLUĞU VE ÖZGÜVEN

(2)

Okul olgunluğu; çocuğun okulda kendisinden beklenilenleri başarılı bir şekilde yerine getirmeye hazır olması, okul eğitimini başaracak gelişimsel düzeye gelmesidir.Okul olgunluğuna erişmiş bir çocuk ondan beklentileri rahatlıkla yerine getirebildiği için okula karşı olumlu duygular ve olumlu bir tutum geliştirecektir. Her değişiklik, yenilik ardında ona uyum sağlamayı gerektirir. Okula yeni başlayan öğrenciler veya devam edenler, heyecan, özlem, istek ve hevesle karışık heyecan hatta korku da duyabilirler. Bu durumda da çocuk okula başlamaya veya dönmeye ne kadar hazırlıklı ise uyumu da o kadar kolay olacaktır. Çünkü okulun ilk senelerinde edinilen tecrübeler ilerleyen yıllar için de çocuğun aklında bir mutlaka şema oluşturacaktır.

Çocuğun okula hazırlığını farklı boyutlarda gelişim alanları üzerinden değerlendirebiliriz:

∗ 1-Fizyolojik (Boy-kilo, kronolojik yaş, görsel algı, işitme algısı, hareket algısı, diğer beden işlevleri)

∗ 2- Sosyal ve Duygusal (Çevresiyle bağımsız ve başarılı ilişki kurabilme yeteneği)

∗ 3- Dil (Başkalarıyla rahatça iletişim kurabilme)

∗ 4- Öğrenmeye Karşı Tutum (Günlük yaşantılardan bilgi ve anlayış kazanma)

1-FİZYOLOJİK GELİŞİM

Bu alan çocuğun genel sağlık durumu ile ilgilidir.“İnce-motor gelişim” olarak adlandırılan el ve parmakların yani küçük kas gruplarının etkin kullanımı ile “kaba-motor gelişim” olarak adlandırılan yürüme, tırmanma ,top oynama gibi beceriler bu alanda yer alır

İnce-motor gelişimi okula başlamaya uygun olan çocuklar:

-Bağımsız giyinebilir ve soyunabilirler -Bağımsız temizliklerini yapabilirler

-Dökmeden , çatal bıçak kullanarak yemeklerinin tamamını kendi başlarına yiyebilirler -Bazı şekilleri ve harfleri kopyalayabilirler

-Sayıları yazabilirler

-Makasla bir şekli kesip çıkarabilirler -Düğme ilikleyebilir, fermuar çekebilirler

Çocuğunuza kendi işlerini kendi yapabilmesi için fırsat verin.Örneğin çocuğunuzdan gazetede gördüğünüz bir ilanı ya da hoşuna giden bir resmi kesmesini isteyebilirsiniz.Bu tür çalışmaların çocuğun ince-motor gelişiminin yanı sıra dikkat süresini geliştirmeye ve yaratıcılığına da katkısı olacaktır.Baş ve işaret parmağını kullanabileceği oyunlar yaratabilirsiniz

(3)

Kaba Motor Gelişimi okula başlamaya uygun olan çocuklar:

-Dengeli bir biçimde yön değiştirerek koşabilirler -Yüksek bir yere tırmanıp atlayabilirler

-Topu yerde zıplatabilirler -Topu ayakları ile sürebilirler -Tek elle topu ileri doğru atabilirler

-Tek ayak üzerinde birkaç kez sıçrayabilirler -2 ve 3 tekerlekli bisiklete binebilirler

2-SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM

-Ana-babaya aşırı bağımlı değildirler -Okula istekli gelirler(Okul öncesi)

-Arkadaşları ile yaşadıkları sorunlarla baş edebilirler -Empati kurabilirler

-Akranları ile pozitif ilişki içerisindedirler

-Sınıf içinde,parkta yalnız olduklarını hissettiklerinde iletişime geçerler

- Arkadaşları tarafından kabul görürler,görmediklerinde bunu fark edip ifade edebilirler - Sorumluluk alabilirler

- Kendilerini uygun bir biçimde koruyabilirler

- Kızgınlık, üzüntü gibi duygularını diğerlerine zarar vermeden ifade edebilirler - Akranları arasında tartışmalara katılabilir, fikirlerini aktarabilirler

- Farklı ortamlardaki kuralların ve sınırların farkındadırlar ve uyum gösterirler.

Çocuğunuzu iyi tanıyın, güçlü ve zayıf yönlerini objektif olarak değerlendirmeye çalışın.Beklentilerinizi çocuğunuzun özelliklerine göre belirleyin. İyi yapabildiği şeyler konusunda ödüllendirin, yapamadığını fark ettiğiniz şeylerde yol gösterin, nasıl yapabileceğine birlikte karar verin, destek olun, yeniden denemesi için teşvik edin.Yaşına uygun sorumluluklar verin ve bu sorumlulukları yerine getirip getirmediğini takip edin.Sorumluluğunu yerine getirmezse beklentinizi açık bir şekilde konuşun ve nasıl yapabileceğine birlikte tartışarak karar verin.Duygu ve düşüncelerini açıkça ifade edebilmesi için destekleyin, örnek olun.

  3-DİL GELİŞİMİ

Dil gelişimi yaşına uygun olan çocuklar, okul hayatında daha başarılı olurlar.Dil gelişim düzeyi kadar, dilin özellikle akran ilişkilerinde ne kadar etkin kullanıldığı da önemli bir faktördür.

Dil Gelişimi Okula Başlamaya Uygun Olan Çocuklar:

-Duygu ve düşüncelerini anlaşılır ve akıcı bir biçimde aktarabilirler.

-Bir hikaye ya da masalı baştan sona anlatabilirler -Karşılıklı sohbet edebilirler

-Benzer ve zıt kavramları kullanırlar, soru sorarlar

(4)

‘Ben ne yapabilirim ki?’ diyeceğiniz bir konu belki; dil gelişimi.Yapacağınız ilk şey çocuğunuzla bol bol konuşun.Birlikte kitap okuyun,televizyon izleme süresini mümkün olduğu kadar

kısaltın,sorular sorun, sorularına cevap verin,hikaye anlatın sonra da anlattığınız hikaye ile ilgili sorular sorun, onun size bir hikaye anlatmasını isteyin, bildiği bir masalın sonunu değiştirerek anlatın sonra ondan da bunu yapmasını isteyin.Televizyon izleyecekseniz, çocuğunuza uygun olan programı siz belirleyin ve mutlaka birlikte izleyin. Çocuğunuzu saatler boyu televizyonun karşısında yalnız başına bırakmayın. Dil gelişimi kadar sosyal gelişimini de olumsuz yönde etkilemiş olursunuz.Basit ve eğlenceli şekilde sözel iletişimi güçlendirin.Bunun dışında çocuğunuzu objektif bir biçimde inceleyin ve dil-konuşma problemi olduğunu gözlemliyorsanız okula başlamadan önce muhakkak destek almaya başlayın.Bu da onun okula uyumunu ,kabulünü,arkadaş ilişkilerini ,başarısını çok etkileyecek konulardan birisidir.Kendini ifade edemediğinde ya da anlaşılmadığını düşündüğünde ortamdan ve arkadaşlarından uzaklaşabilir, aşırı gergin tavırlar gösterebilir

4-ÖĞRENMEYE KARŞI TUTUM

Her bireyin öğrenmeye karşı olan tutumu, öğrenme merakı, öğrenme tarzı bir diğerinden farklıdır.

Okula başlayan çocukların;

-Öğrenmeye meraklı olmaları,

-Yeni şeyler öğrenmekten keyif almaları,

-Öğrendiklerini başkaları ile paylaşmaktan hoşlanmaları,

-Çevrelerinde gördükleri şeyler ile ilgili sorular sormaları ve fikir yürütmeler, -Öğrenmek için çaba göstermeleri

Onların okula başlamaya hazır olduklarının önemli bir göstergesidir.Okula başlamaya karar verirken bu durumları da iyi gözlemlemek gerekir.Eğer öğrenme anlarında disipline olamıyorsa, kendini organize edemiyorsa bu alanları düzenlemek, yol gösterici olmak gerekir.

Önlem alınması gereken konulardan birisi de çocuklarda görülen DİKKAT SORUNLARI!

Öğrenme ve dikkat sorunu olan çocuklarımız;

-Arkadaş ilişkilerinde sorunlar yaşayabilirler -Oyundaki kurallara uymada zorluk çekerler -Okuldaki kurallara uymada zorluk çekebilirler

(5)

ergenekon io ergenekon io ergenekon.io

http://ergenekonibrahimsakirilkokulu.meb.k12.tr -Sürekli olarak eşyalarını unutabilir, kaybedebilirler

-Ev ödevi gibi sorumlulukları yerine getirmede zorlanabilirler

-İlgilerini çeken bir faaliyette(tv, bilgisayar gibi) dikkatlerini sürdürebilirken, akademik faaliyetlerde dikkatlerini sürdüremezler

-Başladıkları işi bitirmekte zorlanırlar

-Dinleme becerileri zayıftır, bu nedenle öğretmenin verdiği yönergeleri takip edemezler -Sayı, renk, benzer ve zıt kavramlar gibi temel akademik becerileri kazanmakta zorlananlar

-İsteklerini ertelemekte zorlanan ve sınır konulduğunda öfke nöbetleri gösteren çocuklar Bu konudaki tespitimizi doğru yaptıktan sonra önlem almamız gereken konulardan birisi de

budur.Okul temposu başlamadan önce çocuğumuzun yukarıda saydığımız bu alanlardan birinde ya da birkaçında sıkıntı yaşayıp yaşamayacağını iyice gözden geçirmemiz gerekir.Tüm bunlar okuldan alacağı doyumu, okula neden gelmesi gerektiğini, okulun ona neler kattığını anlamasında yardımcı olacaktır.Keyif alacaktır ve kaçınma davranışı göstermeyecektir.Unutmayalım onu en iyi tanıyan ve bu yola çıkarken yönlendirecek temel kişiler anne-babalardır.1 yılı kaybolmasın, benim çocuğum çok zekidir yapabilir, evde canı sıkılacağına okula gitsin, okula gitmeyi çok istiyor, gitmezse üzülür, bir yıl daha anasınıfına giderse sıkılır gibi tek yönlü değerlendirmelerden uzak durup objektif bir gözlem sonrası karar vermeliyiz.