Tercüms eden: Y . M. Mühendis Bülent Yüngül

A M E R İ K A B İ R L E Ş İ K D E V L E T L E R İ N D E N A S I L İ K A M E T E D İ L İ Y O R ?

Tercüms eden: Y . M. Mühendis Bülent Yüngül

New-York'a ilk seyahata giden bir insan otellerde kalmanın ne kadar güç olduğunu görerek hayrette ka- lır. Ayni şekilde herkesin de «gratte ciel»> İerde otur- madığına da şaşar. Hakikaten Amerikalının evi bahçe ile çevrilmiş küçücük bir evdir. Amerikan memleketle- rinden geçildiğinde görülür ki, binlerce böyle küçük villâlar şehirlerin civarındaki geniş arazilere serpilmiş- tir. İstatistiklerin U.S.A.da ikametgâh sorusu üzerine verdikleri neticelere göre: İçinde dört aileden fazla o- turulabllen evler dairelerin ancak onda birini bulmak- tadır. Avrupalıların «ikametgâh kışlaları» sistemi A m e - rikada bilinmemektedir. Yapıların hemen hemen dörtte üçü villâ ve küçük evlerden müteşekkildir. Ayni za- manda istatistiklerin bildirdiklerine göre bu evlerde oturanların yarısı evlerinin sahibidirler.

1940 senesinde şehir dairelerinin dörtte üçünde bir banyo bulunuyordu. Bir dairede oturanların sayısı da çok düşüktü, yüzde sekseninde bir tek kişiydi. İkamet- gâh problemi bakımından fevkalâde güzel olan bu ne- ticeye iyi bir oorganizasyon ve bankaların yardımı sa- yesinde erişilebilmiştir. Birleşik milletlerdeki bu siste- mi her memlekete tatbik edemeyiz; fakat organizasyon plânı bize bir fikir verebilir.

Evvelâ mâlî enstitüler, şehir civarında serbest bir arazide yüzlerce ev yapacak olaıı inşaat şirketlerile teş- riki mesai ediyorlar. Seri halinde inşaat başlıyor, işçi- ler devamlı bir şekilde emniyetle çalışabiliyorlar, bu şe- kilde çalışma, maliyeti düşürüyor. Harpten evvel, yeni (6 odalı, mutfak, banyo ve garajlı) küçük bir evin iş- çiliği 7000 saatte oluyordu.

Kredi gayet tabiî olarak evin satın alınması için te- min olunuyor ve kabul esnasında kredi bir nevi ipotek halini alıyor ki bu alım fiyatının % 90 ını bulabilir. Ev-

(La Construction) dan

de ikamete başlıyan Amerikalı henüz evinin sahibi de- ğildir. Her ay kira verir gibi taksit ödüyor, yalnız :;u farkla ki 20 sene sonra evinin hakikî sahibidir.

Bu şekilde işçiler dahi ev sahibi olabilmektedirler.

Bütün bu işler «Federal Housing Administration»

tarafından sigorta edilmiştir. Alacaklılara, vermiş ol- dukları paranın ve faizinin geri alınmasını garanti eder ve bu işten ufak bir prim alır. Fakat yine «Federal Housing Administration» sadece modern bir şekilde ter- tiplenmiş ve iyi inşa edilmiş apartmanları garanti et- mektedir.

1939 harbinden evvel küçük bir evin ortalama ma- liyeti 5352 dolar idi. Bu toplam içinde arsa fiyatı 724 doları geçmez. Esasen Amerikada arsa fiyatları gayet düşüktür. Henüz daha üzerinde inşaat yapılmamış ge- niş araziler mevcut olduğundan yüz evlik bir saha bul- mak gayet kolaydır. Her işçinin dahi arabası bulunan bu memlekette ikametgâhın şehirden beş on kilometre mesafede bulunması mühim bir rol oynamaz. 5352 do- larlık bir ev satın almak için hissedar 4511 dolarını borç alır ki bu maliyetin %84,1 ini teşkil eder ve 20 senede bu parayı öder. Her ay 28 dolar 52 santim ödemek kâfi- dir. Senelik vasatı 2781 dolar geliri olan bir ailenin, gelirinin %12 si taksite gidiyor demektir.

Umumiyetle bir çok insanlar evlerine daha çabuk sahip olabilmek için bir an evvel ödemektedirler.

Harpten beri Amerikada ev fiyatları birhayli değiş- miştir. Maliyet fiyatı birhayli artmıştır. Verilen kredi nisbetinde de azalmıştır. Mamafih Amerika hükümeti eski muhariplerine %90 kredi vermeğe kara

vermiştir.

Bugün yine binlerce evin inşaatına başlandığını görü-

yoruz. İstatistiklere göre U.S.A. da 1946 hemen hemen

bir milyon ev inşa edilmiştir.