i
PSİKOLOJİK DANIŞMANLARIN/REHBER ÖĞRETMENLERİN GÖZÜNDEN
ÖĞRENCİ VELİ VE ÖĞRETMENLERİN
PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK İHTİYAÇLARI
2021
Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Araştırma Dizisi
ii
İÇİNDEKİLER
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Açısından Okul İhtiyaçlarının
Belirlenmesi 2
Anketin Sonuçlarının Değerlendirilmesi 4
Sadece Bir Grubun İhtiyacı Olarak Görülen Konular 4
1. Öğrencilerin İhtiyacı Olan Konular 4
1.1. Akran arabuluculuğu 4
1.2. Akran zorbalığı 5
1.3. Alan/dal tanıtımı ve seçimi 5
1.4. Atılganlık 6
1.5. Duyguları düzenleme 6
1.6. Ortaöğretim kurumlarının tanıtımı 7
1.7. Geleceği planlama ve hedef belirleme 7
1.8. Hak ve sorumluluklarını bilme 8
1.9. Karar verme becerisi 8
1.10. Kariyer planlama 9
1.11. Meslek, değer, ilgi ve yetenek ilişkisi 9
1.12. Mesleklerin benzer ve farklı özelliklerini tanıma 10
1.13. Motivasyon 10
1.14. Okula uyum çalışmaları 11
1.15. Öğrenciyi ilgilendiren yönetmelikler 11
1.16. Psikolojik danışma ve rehberlik servisinin tanıtılması 12
1.17. Üst öğrenime geçiş sınavları 12
1.18. Verimli ders çalışma teknikleri 13
1.19. Zaman yönetimi 13
2. Velilerin İhtiyacı Olan Konular 14
2.1. Aile içi iletişim 14
2.2. Anne baba tutumları 14
2.3. Baba destek programı 15
2.4. Devamsızlığı önleme 15
iii
2.5. Ebeveynlik becerileri 16
2.6. Kuşaklararası iletişim 16
2.7. Okul başarısında ailenin rolü 17
2.8. Tek ebeveynlik 17
3. Öğretmenlerin İhtiyacı Olan Konular 18
3.1. BEP hazırlama 18
3.2. Destek eğitim odası hizmetleri 18
3.3. Engel türleri ve tanılama süreçleri 19
3.4. Sınıf rehberlik programı 19
3.5. Sınıf yönetimi 20
Grupların Ortak İhtiyacı Olarak Görülen Konular 21 1. Öğrenci, Öğretmen ve Velilerin Ortak İhtiyaçları 21
1.1. Çocuklarda cinsel eğitim 21
1.2. Çocuklarda öz disiplin geliştirme 21
1.3. İhmal ve istismar 22
1.4. İletişim becerileri 22
1.5. Olumlu davranış geliştirme 23
1.6. Öfke yönetimi 23
1.7. Psikososyal destek programı (Doğal Afet) 24
1.8. Psikososyal destek programı (Ölüm Yas) 24
1.9. Psikososyal destek programı (Salgın Hastalık) 25
1.10. Psikolojik sağlamlık 25
1.11. Stres yönetimi 26
1.12. Şiddetin önlenmesi 26
2. Veli ve Öğretmenlerin Ortak İhtiyaçları 27
2.1. Çocuk ve ergenlerin gelişim özellikleri 27
2.2. Çocuklar ve oyun 27
2.3. Davranış değiştirme teknikleri 28
2.4. Davranış sorunları 28
2.5. Özel gereksinimli öğrencilerin eğitim olanakları 29
iv
2.6. Özel gereksinimli öğrencilerin gelişim özellikleri 29 2.7. Psikososyal destek programı (Cinsel İstismar) 30 3. Öğrenci ve Öğretmenlerin Ortak İhtiyaçları 31
3.1. Bireysel farklılıklara saygı 31
3.2. Çatışma çözme becerileri 31
3.3. Dikkat geliştirme çalışmaları 32
3.4. İşbirliği geliştirme 32
3.5. Problem çözme becerileri 33
3.6. Öğrenme Stilleri 33
4. Öğrenci ve Velilerin Ortak İhtiyaçları 34
4.1. Bilinçli teknoloji kullanımı 34
4.2. Çocuk hak ve sorumlulukları 34
4.3. Özgüven ve özsaygı geliştirme 35
4.4. Sınav Kaygısı 35
5. İhtiyaç Olarak Görülmeyen Konular 36
6. Açık Uçlu Sorular Kapsamında İhtiyaç Olarak Belirtilen Konular 41
7. Sonuç 42
2 PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK HİZMETLERİ AÇISINDAN OKUL
İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ
Bu çalışma/araştırma ile Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi (Çankaya RAM) olarak çalışma bölgemizdeki okullarımızın öğrencilerin, ailelerin ve öğretmenlerin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri açısından ihtiyaçlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yapılan çalışma ile Merkezimiz olarak özel eğitim ile psikolojik danışma ve rehberlik konularıyla ilgili öncelikler belirlenerek yapılacak çalışmalara ışık tutacaktır. Bir başka ifade ile Merkezimizin geleceğe yönelik projeksiyonuna katkı sağlanmış olacaktır.
Bu amaçla Google Doküman üzerinden anket formu hazırlanmıştır. Anket formunun oluşturulmasında MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Sunum Sistemi'nden yararlanılmıştır.1
Anket formu toplam 75 maddeden oluşmuştur. Maddelerin 72’si MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Sunum Sistemi'nden, 3’ü de açık uçlu soru olarak oluşturulmuştur.
Anket formu sadece resmi okullarda çalışan psikolojik danışman/rehber öğretmenlerle sınırlı tutulmuştur. Bu nedenle çalışma resmi okullarda çalışan psikolojik danışmanların/rehber öğretmenlerin görüşlerini içermektedir.
Anket formu, her bir ihtiyaç konusunun öğrenciler, veliler, öğretmenler ve psikolojik danışmanlardan/rehber öğretmenlerden hangi grubun veya grupların (birden fazla seçenek işaretlenebilmiştir) ihtiyacı olduğu; ya da bu konunun hiçbir grubun ihtiyacı olmadığının işaretlenebileceği şekilde oluşturulmuştur.
Anket 20 Ocak 2021 tarihinde resmi okullarda çalışan psikolojik danışmanlara/rehber öğretmenlere Merkezimiz tarafından yönetilen e-posta ve whatsapp grupları üzerinden gönderilmiş; 29 Ocak 2021 tarihine kadar gönüllü olarak yanıtlayabilecekleri belirtilmiştir. Çankaya RAM görev alanındaki resmi okullarda 370, özel okullarda da 366 olmak üzere toplam 736 psikolojik danışman/rehber öğretmen görev yapmaktadır. Anket resmi okullarda çalışanlara gönderilmiş olup 119 psikolojik danışman/rehber öğretmen anketi yanıtlamıştır.
Bu nedenle elde edilen veriler resmi okullarda görev yapanların görüşleri ile sınırlıdır.
Anketi yanıtlayanların çalıştıkları okul ve kurumlara göre dağılımları da şu şekildedir.
1 MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim: 19.01.2021. https://orgm.meb.gov.tr.
(İndirilen Dosya: 02102850_GUNCEL_EK-1_MEB_SUNUM_SYSTEMY_31.08.2020.xlsx)
3
Grafik 1 Anketi Yanıtlayanların Görev Yaptıkları Kurumlara Göre Dağılımı
Grafikte de görüldüğü gibi anketi yanıtlayanların %37’si lise, %30’u ilkokul,
%24’ü ortaokul, %6’sı okul öncesi ve %3’ü de özel eğitim okulu/merkezinde görev yapmaktadırlar.
4
ANKETİN SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Anket değerlendirilirken öğrenciler, veliler, öğretmenler ve psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler olarak her bir grubun ihtiyaçları, tüm bu grupların ortak olduğu ihtiyaçlar ve ihtiyaç olarak görülmeyen konu başlıkları altında değerlendirilmiştir. Bir konunun o grup için ihtiyaç olarak kabul edilmesi ya da edilmemesindeki kriter, anketi yanıtlayanlar tarafından en az %51 ve üstü tarafından işaretlenmiş olması kabul edilmiştir.
Sadece Bir Grubun İhtiyacı Olarak Görülen Konular
Öğrenci, veli, öğretmen ve psikolojik danışman/rehber öğretmenlerden hangi grubun ihtiyacı olduğu sonucuna göre veriler incelenmiştir. Sırasıyla öğrenci, veli ve öğretmen ihtiyaçları en yüksek yüzdeliklerine göre verilmiştir. Psikolojik danışman/rehber öğretmenler kendi ihtiyacı olarak %51’in üzerince hiçbir konuyu belirtmemişlerdir.
1. Öğrencilerin İhtiyacı Olan Konular 1.1. Akran arabuluculuğu
Grafik 2 Akran Arabuluculuğu
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “akran arabuluculuğu”
konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %57 olarak ortaya çıkmıştır.
5 1.2. Akran zorbalığı
Grafik 3 Akran Zorbalığı
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “akran zorbalığı”
konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %79,8 olarak ortaya çıkmıştır.
1.3. Alan/dal tanıtımı ve seçimi
Grafik 4 Alan/Dal Tanıtımı ve Seçimi
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “alan/dal tanıtımı ve seçimi” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %51 olarak ortaya çıkmıştır.
6 1.4. Atılganlık
Grafik 5 Atılganlık
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “atılganlık” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %68 olarak ortaya çıkmıştır.
1.5. Duyguları düzenleme
Grafik 6 Duyguları Düzenleme
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “duyguları düzenleme”
konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %67,8 olarak ortaya çıkmıştır.
7 1.6. Ortaöğretim kurumlarının tanıtımı
Grafik 7 Ortaöğretim Kurumlarının Tanıtımı
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “ortaöğretim kurumlarının tanıtımı ” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %53,8 olarak ortaya çıkmıştır.
1.7. Geleceği planlama ve hedef belirleme
Grafik 8 Geleceği Planlama ve Hedef Belirleme
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “geleceği planlama ve
hedef belirleme” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi
%68,9 olarak ortaya çıkmıştır.
8 1.8. Hak ve sorumluluklarını bilme
Grafik 9 Hak ve Sorumlulukları Bilme
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “hak ve sorumlulukları bilme” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %73,9 olarak ortaya çıkmıştır.
1.9. Karar verme becerisi
Grafik 10 Karar Verme Becerisi
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “karar verme becerisi”
konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi %75,6 olarak ortaya çıkmıştır.
9 1.10. Kariyer planlama
Grafik 11 Kariyer Planlama
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “kariyer planlama”
konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %66,4 olarak ortaya çıkmıştır.
1.11. Meslek, değer, ilgi ve yetenek ilişkisi
Grafik 12 Meslek Değer İlgi ve Yetenek İlişkisi
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “meslek, değer, ilgi ve yetenek ” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %62,2 olarak ortaya çıkmıştır.
10
1.12. Mesleklerin benzer ve farklı özelliklerini tanıma
Grafik 13 Mesleklerin Benzer ve Farklı Özelliklerini Tanıma
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “mesleklerin benzer ve farklı özelliklerini tanıma” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %63,6 olarak ortaya çıkmıştır.
1.13. Motivasyon
Grafik 14 Motivasyon
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “motivasyon” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %79,8 olarak ortaya çıkmıştır.
11 1.14. Okula uyum çalışmaları
Grafik 15 Okula Uyum Çalışmaları
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “okula uyum çalışmaları”
konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi %58,8 olarak ortaya çıkmıştır.
1.15. Öğrenciyi ilgilendiren yönetmelikler
Grafik 16 Öğrenciyi İlgilendiren Yönetmelikler
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “öğrenciyi ilgilendiren
yönetmelikler” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi,
%59,7 olarak ortaya çıkmıştır.
12
1.16. Psikolojik danışma ve rehberlik servisinin tanıtılması
Grafik 17 Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisinin Tanıtılması
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “psikolojik danışma ve rehberlik servisinin tanıtılması” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi %52,9 olarak ortaya çıkmıştır.
1.17. Üst öğrenime geçiş sınavları
Grafik 18 Üst Öğrenime Geçiş Sınavları
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “üst öğrenime geçiş sınavları” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %60,5 olarak ortaya çıkmıştır.
13 1.18. Verimli ders çalışma teknikleri
Grafik 19 Verimli Ders Çalışma Teknikleri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “verimli ders çalışma teknikleri” konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %73,1 olarak ortaya çıkmıştır.
1.19. Zaman yönetimi
Grafik 20 Zaman Yönetimi
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “zaman yönetimi”
konusunun öğrenciler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %75,6 olarak ortaya çıkmıştır.
14 2. Velilerin İhtiyacı Olan Konular 2.1. Aile içi iletişim
Grafik 21 Aile İçi İletişim
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “aile içi iletişim” konusunun veliler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %76,5 olarak ortaya çıkmıştır.
2.2. Anne baba tutumları
Grafik 22 Anne Baba Tutumları
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “anne baba tutumları”
konusunun veliler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %84 olarak ortaya çıkmıştır.
15 2.3. Baba destek programı
Grafik 23 Baba Destek Programı
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “baba destek programı”
konusunun veliler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %70,6 olarak ortaya çıkmıştır.
2.4. Devamsızlığı önleme
Grafik 24 Devamsızlığı Önleme
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “devamsızlığı önleme”
konusunun veliler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %53,8 olarak ortaya çıkmıştır.
16 2.5. Ebeveynlik becerileri
Grafik 25 Ebeveynlik Becerileri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “ebeveynlik becerileri”
konusunun veliler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %84,9 olarak ortaya çıkmıştır.
2.6. Kuşaklararası iletişim
Grafik 26 Kuşaklararası İletişim
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “kuşaklararası iletişim”
konusunun veliler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %72,3 olarak ortaya çıkmıştır.
17 2.7. Okul başarısında ailenin rolü
Grafik 27 Okul Başarısında Ailenin Rolü
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “okul başarısında ailenin rolü” konusunun veliler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %84 olarak ortaya çıkmıştır.
2.8. Tek ebeveynlik
Grafik 28 Tek Ebeveynlik
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “tek ebeveynlik”
konusunun veliler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %68,9 olarak ortaya çıkmıştır.
18 3. Öğretmenlerin İhtiyacı Olan Konular
3.1. BEP hazırlama
Grafik 29 BEP Hazırlama
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “BEP hazırlama”
konusunun öğretmenler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %82,4 olarak ortaya çıkmıştır.
3.2. Destek eğitim odası hizmetleri
Grafik 30 Destek Eğitim Odası Hizmetleri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “destek eğitim odası hizmetleri” konusunun öğretmenler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi,
%68,1 olarak ortaya çıkmıştır.
19 3.3. Engel türleri ve tanılama süreçleri
Grafik 31 Engel Türleri ve Tanılama Süreçleri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “engel türleri ve tanılama süreçleri” konusunun öğretmenler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi,
%62,2 olarak ortaya çıkmıştır.
3.4. Sınıf rehberlik programı
Grafik 32 Sınıf Rehberlik Programı
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “sınıf rehberlik programı”
konusunun öğretmenler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %74,8 olarak ortaya çıkmıştır.
20 3.5. Sınıf yönetimi
Grafik 33 Sınıf Yönetimi
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “sınıf yönetimi” konusunun öğretmenler için bir ihtiyaç olduğu dağılımın yüzdesi, %82,4 olarak ortaya
çıkmıştır.
21
Grupların Ortak İhtiyacı Olarak Görülen Konular
1. Öğrenci, Öğretmen ve Velilerin Ortak İhtiyaçları 1.1. Çocuklarda cinsel eğitim
Grafik 34 Çocuklarda Cinsel Eğitim
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “çocuklarda cinsel eğitim”
konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %58,8; veliler için %76,5 ve öğretmenler için de
%52,1 olarak ortaya çıkmıştır.
1.2. Çocuklarda öz disiplin geliştirme
Grafik 35 Çocuklarda Öz Disiplin Geliştirme
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “çocuklarda öz disiplin geliştirme” konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %57,1; veliler için %73,9 ve öğretmenler için de %55,5 olarak ortaya çıkmıştır.
22 1.3. İhmal ve istismar
Grafik 36 İhmal ve İstismar
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “çocuklarda ihmal ve istismar” konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %67,2; veliler için %74,8 ve öğretmenler için de %62,2 olarak ortaya çıkmıştır.
1.4. İletişim becerileri
Grafik 37 İletişim Becerileri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “iletişim becerileri”
konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %69,7; veliler için %73,9 ve öğretmenler için de
%68,89 olarak ortaya çıkmıştır.
23 1.5. Olumlu davranış geliştirme
Grafik 38 Olumlu Davranış Geliştirme
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “olumlu davranış geliştirme” konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %62,2; veliler için %60,5 ve öğretmenler için de %60,5 olarak ortaya çıkmıştır.
1.6. Öfke yönetimi
Grafik 39 Öfke Yönetimi
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “öfke yönetimi” konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %79,8; veliler için %59,7 ve öğretmenler için de %54,6 olarak ortaya çıkmıştır.
24
1.7. Psikososyal destek programı (Doğal Afet)
Grafik 40 Psikososyal Destek Programı (Doğal Afet)
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “psikososyal destek programı (Doğal Afet)” konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %61,3; veliler için %58 ve öğretmenler için de %58,8 olarak ortaya çıkmıştır.
1.8. Psikososyal destek programı (Ölüm Yas)
Grafik 41 Psikososyal Destek Programı (Ölüm Yas)
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “psikososyal destek programı (Ölüm ve Yas)” konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %52,9; veliler için
%57,1 ve öğretmenler için de %58 olarak ortaya çıkmıştır.
25
1.9. Psikososyal destek programı (Salgın Hastalık)
Grafik 42 Psikososyal Destek Programı (Salgın Hastalık)
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “psikososyal destek programı (Salgın Hastalık)” konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %68,1; veliler için %68,1 ve öğretmenler için de %67,2 olarak ortaya çıkmıştır.
1.10. Psikolojik sağlamlık
Grafik 43 Psikolojik Sağlamlık
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “psikolojik sağlamlık”
konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %79,2; veliler için %71,4 ve öğretmenler için de
%70,6 olarak ortaya çıkmıştır.
26 1.11. Stres yönetimi
Grafik 44 Stres Yönetimi
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “stres yönetimi” konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %62,2; veliler için %52,9 ve öğretmenler için de %58,8 olarak ortaya çıkmıştır.
1.12. Şiddetin önlenmesi
Grafik 45 Şiddetin Önlenmesi
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “şiddetin önlenmesi”
konusunu öğrenci, veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %63; veliler için %58 ve öğretmenler için de
%58 olarak ortaya çıkmıştır.
27
2. Veli ve Öğretmenlerin Ortak İhtiyaçları 2.1. Çocuk ve ergenlerin gelişim özellikleri
Grafik 46 Çocuk ve Ergenlerin Gelişim Özellikleri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “çocuk ve ergenlerin gelişim özellikleri” konusunu veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi veliler için %70,6; öğretmenler için de %59,7 olarak ortaya çıkmıştır.
2.2. Çocuklar ve oyun
Grafik 47 Çocuklar ve Oyun
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “Çocuklar ve oyun”
konusunu veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi veliler için %63; öğretmenler için de %55,5 olarak ortaya çıkmıştır.
28 2.3. Davranış değiştirme teknikleri
Grafik 48 Davranış Değiştirme Teknikleri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “davranış değiştirme teknikleri” konusunu veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya
çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi veliler için %59,7; öğretmenler için de %73,9 olarak ortaya çıkmıştır.
2.4. Davranış sorunları
Grafik 49 Davranış Sorunları
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “davranış sorunları”
konusunu veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi veliler için %66,4; öğretmenler için de %72,3 olarak ortaya çıkmıştır.
29
2.5. Özel gereksinimli öğrencilerin eğitim olanakları
Grafik 50 Özel Gereksinimli Öğrencilerin Eğitim Olanakları
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “özel gereksinimli öğrencilerin eğitim olanakları” konusunu veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi veliler ve öğretmenler için de %60,5 olarak ortaya çıkmıştır.
2.6. Özel gereksinimli öğrencilerin gelişim özellikleri
Grafik 51 Özel Gereksinimli Öğrencilerin Gelişim Özellikleri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “özel gereksinimli
öğrencilerin gelişim özellikleri” konusunu veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi veliler için %58,8; öğretmenler için de
%71,4 olarak ortaya çıkmıştır.
30
2.7. Psikososyal destek programı (Cinsel İstismar)
Grafik 52 Psikososyal Destek Programı (Cinsel İstismar)
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “psikososyal destek programı (Cinsel İstismar)” konusunu veli ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi veliler için %58,8; öğretmenler için de
%57,1 olarak ortaya çıkmıştır.
31
3. Öğrenci ve Öğretmenlerin Ortak İhtiyaçları 3.1. Bireysel farklılıklara saygı
Grafik 53 Bireysel Farklılıklara Saygı
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “bireysel farklılıklara saygı”
konusunu öğrenci ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %68,1; öğretmenler için de %51,3 olarak ortaya çıkmıştır.
3.2. Çatışma çözme becerileri
Grafik 54 Çatışma Çözme Becerileri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “çatışma çözme becerileri”
konusunu öğrenci ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %78,2; öğretmenler için de %57,1 olarak ortaya çıkmıştır.
32 3.3. Dikkat geliştirme çalışmaları
Grafik 55 Dikkat Geliştirme Çalışmaları
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “dikkat geliştirme çalışmaları” konusunu öğrenci ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %65,5; öğretmenler için de %59,7 olarak ortaya çıkmıştır.
3.4. İşbirliği geliştirme
Grafik 56 İşbirliği Geliştirme
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “” konusunu öğrenci ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %56,3; öğretmenler için de %51,3 olarak ortaya çıkmıştır.
33 3.5. Problem çözme becerileri
Grafik 57 Problem Çözme Becerileri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “problem çözme becerileri”
konusunu öğrenci ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %75,6; öğretmenler için de %52,1 olarak ortaya çıkmıştır.
3.6. Öğrenme Stilleri
Grafik 58 Öğrenme Stilleri
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “öğrenme stilleri”
konusunu öğrenci ve öğretmenler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %63; öğretmenler için de %55,5 olarak ortaya çıkmıştır.
34
4. Öğrenci ve Velilerin Ortak İhtiyaçları 4.1. Bilinçli teknoloji kullanımı
Grafik 59 Bilinçli Teknoloji Kullanımı
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “bilinçli teknoloji kullanımı”
konusunu öğrenci ve veliler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %78; veliler için de %67,8 olarak ortaya çıkmıştır.
4.2. Çocuk hak ve sorumlulukları
Grafik 60 Çocuk Hak ve Sorumlulukları
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “çocuk hak ve
sorumlulukları” konusunu öğrenci ve veliler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %63; veliler için de %54,6 olarak ortaya çıkmıştır.
35 4.3. Özgüven ve özsaygı geliştirme
Grafik 61 Özgüven ve Özsaygı Geliştirme
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “Özgüven ve Özsaygı Geliştirme” konusunu öğrenci ve veliler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır.
Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %64,7; veliler için de %55,5 olarak ortaya çıkmıştır.
4.4. Sınav Kaygısı
Grafik 62 Sınav Kaygısı
Psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler tarafından “sınav kaygısı” konusunu öğrenci ve veliler için ortak ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Dağılımın yüzdesi öğrenciler için %73,1; veliler için de %52,9 olarak ortaya çıkmıştır.
36
5. İhtiyaç Olarak Görülmeyen Konular
İhtiyaç olarak görülmeyen konular, seçeneklerden “ihtiyaç olarak görmüyorum”un yüzdesi %51 ve üstünde çıkan konularla; seçeneklerden hiç birinin %51’in üstünde olmadığı konular, bu çerçevede değerlendirilmiştir.
Grafik 63 Çevredeki İş Olanakları ve Çalışma Koşulları
Grafik 64 Bağımlılıkla Mücadele
37
Grafik 65 BİLSEM Tanıtımı
Grafik 66 Bireyi Tanıma Teknikleri
Grafik 67 Ders Seçimi
38
Grafik 68 İş Yaşamına Yönelik Beceriler
Grafik 69 Okul Olgunluğu
Grafik 70 Psikososyal Destek Programı (Göç)
39
Grafik 71 Psikososyal Destek Programı (İntihar)
Grafik 72 Psikososyal Destek Programı (Terör)
Grafik 73 Vaka Paylaşımı
Verilen grafiklerde de görüldüğü gibi “çevredeki iş olanakları ve çalışma koşulları”, “bağımlılıkla mücadele”, “bilsem tanıtımı”, “bireyi tanıma teknikleri”,
“ders seçimi”, “iş yaşamına yönelik beceriler”, “okul olgunluğu”, “psikososyal destek programı (göç)”, “psikososyal destek programı (intihar)”, “psikososyal
40
destek programı (terör)” ve “vaka paylaşımı” konuları öğrenci, öğretmen ve veliler için bir ihtiyaç olarak görülmediği sonucu çıkmıştır.
41
6. Açık Uçlu Sorular Kapsamında İhtiyaç Olarak Belirtilen Konular
Uzaktan Eğitimin Öğrenci, Öğretmen ve Veli Üzerinde Yarattığı Etkiler
Psikolojik Danışmanlara EMDR Eğitimi
Cinsel Gelisim ve Egitimi (Ozel Egitim )
Temel Mindfulness Eğitimi
Yüz Yüze Eğitime Geçişte Psikolojik Danışmanları Bekleyen Şeyler Nelerdir?
Bunlara Karşın Psikolojik Danışmanların Yeterliliğini Artırmak.
Rehber Öğretmenler İçin Çözüm Odaklı Terapi Yaklaşımları
Rehber Öğretmeler İçin Danışma Teknikleri
Kaynaştırma Eğitimi
Eğitimde Drama
Hareket Dans Müzik Terapi Dışavurum Terapi Teknikleri
Toplumsal Cinsiyet Esitliği
Okul Oncesi Birey Tanima Teknikleri
Oyun Terapisi
Rehber Öğretmenler İçin Güncel Eğitimlerin Daha Sıklıkla Ve Uzmanları Tarafından Verilmesi
Psikolojik Danışmanlara Oyun Terapisi
Çocuklarda EMDR Eğitimi
Aile İçi Şiddet
Filial Terapi
Sanat Terapisi İle Travmaya Bakış
Açık uçlu sorular kapsamında belirtilen ihtiyaç konuları incelendiğinde ağırlıklı olarak psikolojik danışmanlar/rehber öğretmenler için olduğu görülmektedir.
Anket kapsamında sorulan 72 konudan hiç birisinin %51 düzeyinde kendileri için bir ihtiyaç olarak görülmemiş olmasıyla, açık uçlu sorular kapsamında belirtilen konuların ihtiyaç olarak görülmesi ve bunların ağırlıklı olarak kendilerine yönelik olması manidardır.
42 7. Sonuç
Okullarda görev yapmakta olan psikolojik danışman/rehber öğretmenlerin gözünden kendileri, öğrenciler, veliler ve öğretmenler için psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri açısından ihtiyaçlar ortaya konulmuştur.
Ortaya çıkan sonuçlar Çankaya RAM açısından geleceğe yönelik bir projeksiyon amacıyla kullanılarak, çalışmaların planlanmasında yararlanılacaktır.
Okullarımızın ihtiyaçlarını ortaya koymak için uygulanan RİBA gibi, bu sonuçlarda Merkezimiz için bu niteliği taşımakta olup, ihtiyaçları ortaya çıkarmıştır.
Çankaya RAM olarak ihtiyaç duyulan konulardan yola çıkarak öncelikli, orta vadeli ve uzun vadeli çalışmaların gerçekleştirilmesinde yol haritası olacaktır.
Çalışma sonuçları okullarımız ve meslektaşlarımızla paylaşılarak, okul çalışmalarına ışık tutulmuş da olacaktır.
Çalışmalar Merkezimiz uzmanlarının yanında okul ve kurumlarda görev yapmakta olan psikolojik danışman/rehber öğretmen ve özel eğitim öğretmenlerinden de yararlanılabilecektir.
Çalışma sonuçlarından yola çıkarak ihtiyaç duyan ve talep gelen özel ve resmi okulların öğrenci, veli ve öğretmenlerine yönelik seminer ve konferanslar gerçekleştirilebilecektir.