Üretim İlişkileri
Marx’ın tarih analizinin odağında «üretim tarzı» kavramı bulunur. Üretim ilk tarihsel edimdir ve üretim etkinliği toplumun kaynağında yer alır. Her üretim sistemi üretim
süreciyle ilgili bireyler arasında belli toplumsal ilişkileri gerektirir. İnsanlar üretim sırasında sadece doğayı değil, birbirlerini de etkilerler. Belirli üretim ilişkilerine
dayanmayan hiçbir toplum tipi yoktur.
Sınıflar
Farklılaşmış işbölümünün mümkün kıldığı üretim fazlasının ortaya çıkmasıyla ve bu fazlanın bir grup tarafından sahiplenilmesiyle sınıflar ortaya çıkar. Tarihin
yönlendiricisi, üretim araçlarının sahipliğine dayalı mülkiyet ilişkilerinin oluşturduğu dikotomik sınıflar arasında süregelen mücadeledir.
«Varlıklarının toplumsal üretiminde, insanlar, aralarında, zorunlu, kendi iradelerine bağlı olmayan belirli ilişkiler kurarlar. Bu üretim ilişkileri, onların maddi üretici
güçlerinin belirli bir gelişme evresine tekabül eder. Bu üretim ilişkilerinin tümü, toplumun iktisadi yapısını, belirli toplumsal bilinç şekillerine tekabül eden hukuki ve
siyasi üstyapının üzerinde yükseldiği somut temeli oluşturur.»
