Adım adım proje hazırlama

(1)

Avrupa Birliği Hibeleri için Adım adım proje hazırlama

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI BELEDİYELER

RESMİ KURUMLAR VE ŞAHISLARA YÖNELİK

AB FONLARINDAN DESTEK ALMIŞ

2 ADET PROJE EKİYLE BİRLİKTE

(2)

(3)

Avrupa Birliği Hibeleri için Adım adım proje hazırlama

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI BELEDİYELER

RESMİ KURUMLAR VE ŞAHISLARA YÖNELİK

YAZARLAR

ÖĞR. GÖR. NADİR ATEŞOĞLU ÖĞR. GÖR. EBUBEKİR DOĞAN

AB FONLARINDAN DESTEK ALMIŞ

2 ADET PROJE EKİYLE BİRLİKTE

(4)

dım adım proje hazırlama

vrupa Birliği Hibeleri için

A

AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ İÇİN ADIM ADIM PROJE HAZIRLAMA

Genel Yayın Nu.: 88 ISBN: 978-605-4334-51-3 1. Basım, Aralık 2010

Herhangi bir şekil ya da yöntemle çoğaltılamaz.

Sertifika Nu.: 12131

Sayfa Tasarımı: Türkan Sarı Kapak Tasarımı: Mer yem Kocabay Baskı ve Cilt: Başak Matbaa

EFLATUN Basım Dağıtım Yayıncılık Danışmanlık Yatırım ve Tic. Ltd. Şti.

Ahmet Rasim Sokak 18/2 Çankaya/Ankara, Türkiye Tel : (+90) 312 442 52 10

GSM : (+90) 541 232 00 96 Faks : (+90) 312 442 52 12 www.efilyayinevi.com

EFİL YAYINEVİ

(5)

dım adım proje hazırlama

v

A

YAZARLAR HAKKINDA

ÖGR. GÖR. NADİR ATEŞOĞLU

AB Fonlarından destek alan ve uygulamaya konan eğitim ve tarımsal amaçlı projeleri bulunmaktadır. Gerek MFİB adına gerek UA adına sunulan projelerin hem hazırlık aşamasında hem de uygulama aşamasında proje yönetim ekibinde yer almıştır. 2004 yılından beri Kastamonu Üniversitesinde Öğr. Görevlisi ve Proje uzmanı olarak görev yapmaktadır.

Hazırladığı ve Dâhil Olduğu Projeler

 2005 Kadın Girişimciliği Bölgesel Eğitim projesi uygulaması; Hedef kitleye, Liderlik ve problem çözme ve İş fikirlerinin değerlendirilmesi dersleri, Nisan, 2005 Temmuz

 Kastamonu Merkez Köylerde Tarımsal Teknikleri Geliştirme Projesi, Proje yönetimi, İdari destek hizmet sekreteri, Şubat 2006-Aralık 2006

 AB Meslek ahlakı anlayışının kastamonuda uygulanması, Haziran 2007, Kastamonu SMMMO

 MYO-İş dünyası entegrasyonunu AB ye uyumu, Haziran 2007, Kastamonu MYO

 Çevre İçin Diyalog Projesi, Eylül 2007, Tosya Belediyesi

 Üniversite Sanayi İşbirliği Projesi, Ağustos 2007 Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu MYO

 Training of Low Educated Workers for Productivity Growth (TOLEW), Mayıs 2008 Kastamonu MYO

 Kültürel Değerleri Yaşatmak İçin Diyalog, Mart 2008 Kastamonu MYO

 Kadın istihdamı için hazır giyim eğitimi projesi Mayıs 2009 Kastamonu Ticaret Odası

 Kastamonu kadınları işleniyor Mayıs 2009 Türkiye Yardım sevenler Derneği Kastamonu Şubesi Başkanlığı

 Kadınlar İçin Yatırım Danışma ve Girişimcilik Geliştirme Merkezi Mayıs 2009 Kastamonu MYO

(6)

dım adım proje hazırlama

A

y a z a r l a r h a k k ı n d a

 Promoting of hulled wheat and providing sustainable production March 2010 Kastamonu University Institute of Science

Sertifikalar

 TODAİE AB'ye Yönelik Proje Döngüsü Yönetimi

 Tarım Bakanlığı Proje Döngüsü Yönetimi

ÖĞR. GÖR. EBUBEKİR DOĞAN

AB Fonlarından destek alan ve uygulamaya konan çeşitli projeleri bulunmaktadır. Özellikle Özel sektöre yönelik olarak KOSGEP projelerinde çalıştı. MFİB adına sunulan çeşitli projelerin hazırlık aşamasında bulundu.

Halen Kastamonu Üniversitesinde Öğr. Görevlisi ve Proje uzmanı olarak görev yapmaktadır.

(7)

dım adım proje hazırlama

vii

A

GİRİŞ

Elinizdeki kitap AB hibe projeleri konusunda çalışan veya bu işe yeni başlayanlar için önemli bir sıçrama tahtası sağlayacak nitelikte hazırlanmıştır.

Bu kitap, son yıllarda çok fazla gündemde olan, sık sık konuşulan ancak hakkında fazla bilgi sahibi olunmayan proje bazlı düşünce konusunda sizlere yardımı olacağı düşüncesiyle yazılmıştır.

Kitabı okumaya başladığınızda “birkaç form doldurmak için” bu bilgilere gerçekten ihtiyacım var mı? Sorusunu sorabilirsiniz. Özellikle sorun analizi, mantıksal çerçeve yaklaşımı, strateji analizi gibi konular bilinmeden proje yazmaya kalkmak sadece boş bir çaba ve zaman kaybından ibaret olacaktır.

Bu kitap alanında önemli bir boşluğu dolduran, sizlere kazanç sağlatacak belki de meslek sahibi yapacak bilgileri içermektedir. Bu yönüyle şu ana kadarki tüm deneyimlerimiz ve bilgilerimizden hiç biri gizlenmeyerek sizlere açıklıkla ve basit bir dilde sunulmuştur. Ekteki iki adet proje, çalışma amaçlı yazılmış değil, AB fonlarından destek almış yürütülmüş ve sonuçlandırılmış projelerdir. Ancak unutulmamalıdır ki ekteki projeler aynen kopyalanarak ilgili fonlara teklifte bulunmak sizler için aynı sonucu vermeyebilir. Çünkü her bölgenin sorunları ve ihtiyaçları farklı olacaktır. Sivil toplum kuruluşlarının, Belediyelerin ve kamu - özel tüm kuruluşların proje yazmadan ve proje ekibi oluşturmadan önce bu kitabı okumaları kendileri için faydalı olacaktır düşüncesindeyiz.

(8)

dım adım proje hazırlama

A

g i r i ş

PRATİK 5 ÖNEMLİ NOT

U

nutmayalım ki proje hazırlamanın ilk hareket noktası kazanç sağlamak veya seyahat yapmak değil, mevcut bir soruna çözüm bulmak olmalıdır.

1 B

unun için ilk önce sorun analizi (problem analizi) konusunu öğrenmek proje yazmak için mutlaka gereklidir. Sorunun analiz edilmesi soruna neden olan sorunların ortaya çıkarılması şeklinde olabilir ki, ilerleyen sayfalarda detaylandırılmıştır.

2 M

antıksal çerçeve yaklaşımı, sorun analizi-hedef analizi-paydaş analizi ve strateji analizini kapsamaktadır ve projenin mantıksal çerçevesini (her projede istenen zorunlu bir form) ortaya koymak için mutlaka öğrenilmelidir. İlerleyen sayfalarda yer almaktadır.

3 P

roje de yapılacak her faaliyet gerçekçi ve detaylı olarak tanımlanmalıdır. Bütçe rakamları gerçekçi ve abartısız olmalıdır.

4 P

roje ilanlarını; www.cfcu.gov.tr veya www.ua.gov.tr adreslerinden takip edebilir ve gerekli dokümanları buradan indirebilirsiniz.

5

(9)

dım adım proje hazırlama

ix

A

g i r i ş

BAŞLAMADAN 5 SORU VE CEVAP

Proje nedir?

1

CEVAP: Bir soruna çözüm bulmak için belli bir süre içinde, belirli - somut hedefleri ile kendine has bütçesi ve gerçekçi faaliyetleri bulunan ve o süre sonunda belirlediği sonuçlara ulaşan faaliyetler bütünüdür.

Bunu biraz açalım: Proje bütünlük arz etmelidir. Ayrılan bütçe, faaliyetlerin gerçekleşmesi için yeterli olmalı, faaliyetler bizi öngördüğümüz amaçlara ulaştırmalı, amaçlar gerçekleştiğinde bizi istediğimiz sonuca götürmelidir.

Böylece başlangıçta ortaya koyduğumuz sorunu projenin başarıyla bitirilmesi ile çözmüş olabiliriz. Eğer sonuçta ortaya çıkan ürünler problemin çözümünü sağlamıyor veya ona bir miktar katkıda bulunmuyorsa proje bütünlük arz etmiyor demektir ve desteklenmeyecektir. Tüm proje formlarının ve iş paketlerinin birbirini tam anlamıyla ve gerçekçi bütçeyle tamamlaması gerekmektedir.

Bu işe şimdi başladım ilk olarak ne yapmalıyım?

2

CEVAP: İlk olarak yukarıdaki adreslerden teklife çıkılan projenin dokümanlarını indirip konunun sizi ilgilendirip ilgilendirmediğine bakınız.

Tüm detayları başvuru formundan öğrenebilir, başvuru yapabilecek kurumlar arasında yer alıyorsanız bu teklif çağrısına proje yazabilirsiniz. Daha sonra paydaş-sorun ve strateji analizi aşamalarını kapsayan “mantıksal çerçeve yaklaşımını” öğrenmelisiniz. Bu aşamaları da geçtikten sonra artık (EK-C Mantısal çerçeve Formunu ve ardından Ek A Başvuru formunu doldurmaya başlayabilirsiniz.)

Proje yazarken kullanmam gereken bazı anahtar kelime veya temalar var mı?

3

CEVAP: Özellikle kadın hakları, engelliler ve diğer dışlanmış gruplar (örn, romanlar vs.) projede yer alırsa ek puan getirebiliyor. Ayrıca AB ilerleme raporlarından alıntılar yapmak projenizi güçlendirecektir.

(10)

dım adım proje hazırlama

A

g i r i ş

Özel sektör de proje yapabilir mi?

4

CEVAP: Tabiki yapabilir. Özellikle KOSGEP’in (www.kosgep.gov.tr) ve Ulusal Ajansın (www.ua.gov.tr) sayfasını takip edebilirsiniz. Burada özel sektörün ihtiyacı olan her türlü proje geri ödemesiz veya geri ödemeli olarak desteklenmektedir. Ancak bazı sosyal projeleri sadece kâr amacı gütmeyen kuruluşlar yapabilir.

Bir projenin tamamı hangi formları kapsıyor?

5

CEVAP:

Ek A (Başvuru formu) proje ön teklifini ve tüm proje teklifini kapsar.

Ek B (Proje Bütçesini kapsar.) Bütçe gerçekçi ve faaliyetlerle paralel hazırlanmalıdır.

Ek C (Proje Mantıksal Çerçevesini kapsar) Bu form projenin kalbidir.

Projenin dikey ve yatay mantığını, özünü, tutarlılığını özet olarak gösterir.

Doldurulabilmesi için sorun-paydaş-hedef ve strateji analizi iyi yapılmalıdır.

Diğer ekler: Projenin özeti, projede çalışacak kişilerin özgeçmişleri, projeyi destekleyecek kurumların destek yazıları, isteniyorsa proforma faturalar.

Şimdi Proje konusuna daha detaylı bir perspektiften bakalım.

(11)

dım adım proje hazırlama

xi

A İÇİNDEKİLER

YAZARLAR HAKKINDA

... v

GİRİŞ

... vii

I. BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİ (AB) HİBE PROGRAMLARI

... 3

1.1. Hibe Programı ... 3

1.2. Hibe Programlarına Başvuru Aşamaları ... 4

1.3. Hibe Programlarından Ne Kadar Destek Alabilirsiniz? ... 5

1.4. KOBİ’ler Hibe Programlarından Nasıl Yararlanır? ... 5

1.5. KOBİ’lerin Desteklenmesi ... 5

1.6. Hibede Çevreye Özel İlgi ... 5

1.7. Yerel Düzeyde Kurumsal Kapasitenin Oluşturulması ... 6

1.8. Hibe Programlarında Projeler Nasıl Değerlendirilir? ... 6

1.9. Hibe Programlarında Ne Tür Projelere Öncelik Verilmektedir? ... 6

1.10. Operasyonel Programlar ve Projelerde Çok Yapılan Hatalar ... 7

II. BÖLÜM 2. PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR

... 11

2.1. Proje Nedir? ... 11

2.1.1. Proje Hazırlarken Nelere Dikkat Edilmelidir? ... 14

2.1.2. Bir Projenin Başarısını Etkileyen Faktörler ... 15

2.2. Proje Yönetimi ... 15

2.3. Proje Döngüsü Yönetimi ... 15

2.3.1. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı: ... 17

2.3.1.1. Analiz Aşaması ... 19

2.3.1.1.1. Sosyal Paydaş Analizi ...20

2.3.1.1.2. Sorun Analizi... 24

2.3.1.1.3. Hedef Analizi ...26

2.3.1.1.4. Strateji Analizi ...28

(12)

dım adım proje hazırlama

A

i ç i n d e k i l e r

2.3.1.2. Planlama Aşaması ...30

2.3.1.2.1. Mantıksal Çerçeve Matrisinin Geliştirilmesi 30 2.3.1.2.1.1. Genel / Ana Hedef ...33

2.3.1.2.1.2. Proje Amacı (Özel Amaç) ...33

2.3.1.2.1.3. Sonuçlar / Çıktılar ...34

2.3.1.2.1.4. Faaliyetler ...35

2.3.1.2.1.5. Doğrulanabilir Göstergeler ...35

2.3.1.2.1.6. Doğrulama Kaynakları ...36

2.3.1.2.1.7. Varsayımlar ...36

2.3.1.2.2. Faaliyet Planlaması ...38

2.3.1.2.3. Kaynak Planlaması (Bütçeleme) ... 41

III. BÖLÜM 3. ÖRNEK PROJELER

... 47

3.1. AB (MFIB)’Den Finansman Desteği Sağlamış Örnek Proje (Tarım Alanı) ... 47

3.2. AB’den (Ulusal Ajans - Yenilik Transferi) Finansman Desteği Sağlamış Örnek Proje 2 (Eğitim Alanı) ... 72

KAYNAKLAR

... 115

ŞEKİLLER LİSTESİ

2.1 Proje Döngüsü Yönetimi ... 16

2.2 Sorun Ağacı ... 24

2.3 Sorun Ağacı - Nehir Kirliliği ...25

2.4 Hedef Ağacı ...26

2.5 Hedef Ağacı - Nehir Kirliliği ... 27

2.6 Strateji Seçimi ...29

2.7 Düşey ve Yatay Mantık İşleyişi ... 37

2.8 Varsayımlara Karar Verme Analizi ... 37

2.9 Faaliyet Planı Hazırlama Aşamaları ...39

TABLOLAR LİSTESİ

2.1 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ... 19

2.2 Paydaşlar Analiz Tablosu ... 21

2.3 Paydaş Analizi Matrisi (Örnek) ...23

2.4 Mantıksal Çerçeve Matrisi ... 31

2.5 Mantıksal Çerçeve Matrisi (Ayrıntılı) ...32

2.6 Mantıksal Çerçeve Matrisinin Tamamlanma Sırası ...33

(13)

dım adım proje hazırlama

v r u p a B i r l i ğ i H i b e l e r i i ç i n

A

1

bölüm

Avrupa Birliği Hibe Programları

(14)

(15)

dım adım proje hazırlama

3 A

I. BÖLÜM

1. AVRUPA BİRLİĞİ (AB) HİBE PROGRAMLARI

Avrupa Birliği Hibe Programları çerçevesinde parasal destek almak üzere proje teklifi hazırlayacak kurum ve kuruluşların tekliflerini belli ve standart format ve metodoloji dahilinde hazırlamaları istenmektedir. Hibe programı kılavuzlarında belirtilen uygunluk kriterlerini sağlayamayan proje teklifleri elenmektedir.

Hazırlayacağınız teklif projenizin hibe almasında önemli bir aşamadır.

Düşüneceksiniz, araştıracaksınız, soracaksınız, ortaklar bulacaksınız, dökümanlar ve bilgiler toplayacaksınız ve açık olan bir çağrıya projenize sunacaksınız.

1.1. Hibe Programı

AB-Türkiye Mali İşbirliği kapsamında yürütülen bölgesel kalkınma programlarında, hibe programı uygulamasıyla projeler destekleniyor. Bu çerçevede, destek programların öncelik alanlarında belirlenen şartlara uygun projelerden, yarışma yoluyla seçilenler, hibelerden yararlanıyor. Hibe programlarının hazırlık ve uygulamaları Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonuyla gerçekleşiyor. İhale aşamaları ise Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB) tarafından yürütülüyor.

Bu programlara, ilgili bölgesel program kapsamındaki illerin sınırları içinde yürütülmesi koşuluyla, yerel yönetimler ile kar amacı gütmeyen kurum ve kuruluşlar başvuruda bulunabiliyor.

Küçük, Orta ve Büyük İşletmeler (KOBİ) ise, doğrudan gelir artırıcı nitelikte olmayan faaliyetlerine hibe alabiliyor. Bu niteliğe sahip kurum ve kuruluşlar:

Yerel yönetimler (belediye, il özel idaresi, köy tüzel kişiliği, muhtarlıklar), KOBİ’ler, sivil toplum kuruluşları ve ilgili tüm yerel insiyatifler, sanayi, ticaret, ziraat, meslek oda ve kuruluşları, vakıflar, dernekler, sendikalar, kooperatifler, üniversiteler, araştırma enstitüleri ve eğitim kurumları.

Hibe Başvuru Rehberi’nde aksi belirtilmedikçe, kamu kurum ve kuruluşları hibeden yararlanamıyor ancak projelerin hazırlanması ve uygulanmasına

(16)

dım adım proje hazırlama

A

1 bölüm

Av r u p a B i r l i ğ i H i b e P r o g r a m l a r ı

destek verebiliyor. Bu amaçla iştirakçi (Katılımcı-Destekleyici) olabiliyorlar.

AB’nin hibe verirken takip ettiği ilkeler:

 Programlama

 Şeffaflık

 Eşit muamele

 Bir harcamanın bir kaynaktan bir defa karşılanması, değişik kaynaklardan mükerrer ödeme yapılmaması (non-cumulation)

 Harcamaların geriye dönük finanse edilmemesi

 Ortak finansman

 Kar amacı gütmeme

 Sağlam bir yönetim

1.2. Hibe Programlarına Başvuru Aşamaları

AB bölgesel kalkınma programlarının her biri için, öncelik alanına göre farklı tarihlerde “Proje Teklif Çağrıları” yapıyor. Teklif çağrısı, program kapsamında hibe desteği almak üzere kişilere veya kurumlara, proje tekliflerini hazırlamalarına ve teslim etmelerine yönelik olarak yapılan çağrıdır.

Teklif çağrıları, Başvuru Rehberleri ile birlikte yayımlanıyor. Bu rehberler;

teklif çağrısının amaçları ve öncelikleri, faydalanıcıların uygunluğu ile ilgili kurallar, uygun maliyetler, değerlendirme kriterleri ve süreci, değerlendirme prosedürleri ve başarılı başvuru sahipleri için sözleşme şartlarını içeriyor.

Proje Teklif Çağrısının ilanından sonra, projelerin geliştirilmesi ve başvuruların tamamlanması için verilen süre 60-90 gündür. Teklif çağrıları öncesinde ve sonrasında yoğun bilgilendirme kampanyaları düzenleniyor ve potansiyel faydalanıcılara proje hazırlama ile ilgili eğitimler veriliyor. Teklif çağrıları ve bilgilendirme kampanyalarına ilişkin duyurular, DPT ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu internet sayfaları ile ulusal ve yerel basında yer alıyor.

Tüm bu söylediklerimizi aşağıda özetleyecek olursak:

1. Teklif Çağrısı: Hibe olarak dağıtılmak üzere ayrılan bütçeye başvuracak projelerin hazırlanması için davet ve süreç (sınırlı zaman).

2. Başvuru Rehberi: Başvuru koşullarını açıklayan kılavuz.

3. Hibe Başvuru Formu: Hibe istenilen proje teklifi için doldurulması gereken AB standart formatı.

4. Başvuru: Hibe başvuru dosyasının sözleşme makamına teslimi.

5. Değerlendirme: Hibe almak için başvuran projelerin ‘kriterlere göre’

ve ‘bağımsız değerlendirme’ ve seçim süreci.

6. Sözleşme imzalanması: Hibe almaya hak kazanan proje sahipleri ile sözleşme makamı arasında sözleşme imzalanması.

7. Projenin Yürütülmesi.

8. Projelerin İzleme ve Değerlendirilmesi.

(17)

dım adım proje hazırlama

5 A 1 ^bölüm

1.3. Hibe Programlarından Ne Kadar Destek Alabilirsiniz?

KOBİ Hibe Programında başarılı bulunan projelere yüksek miktarlarda hibe verilmektedir. Başvuruda bulunacak KOBİ’lerin, genellikle yüzde 50 nakdi yerli katkıda (eş finansman) bulunmaları gerekir. Diğer hibe programlarında da proje başvurusunda bulunacakların, teklif çağrısı başvuru rehberinde belirtilen miktarda finansman katkısında bulunması ve bunu garanti etmesi zorunludur.

1.4. KOBİ’ler Hibe Programlarından Nasıl Yararlanır?

AB Mali İşbirliği kapsamında yürütülen bölgesel kalkınma programlarının hedeflerine ve belirlenen öncelik alanlarına uygun olan ve her program için özel olarak hazırlanan başvuru rehberlerinde belirtilen şartları taşıyan projeler hibe ile destekleniyor.

1.5. KOBİ’lerin Desteklenmesi

Tarım, imalat sanayi ve hizmetler sektörlerindeki KOBİ’lerin ihtiyaçlarına hitap eden, programın uygulandığı bölgenin ekonomisinin güçlendirilmesine;

rekabet gücünün artırılmasına yönelik yenilikçi, gelir ve istihdam artırıcı projeler desteklenebiliyor.

Örnek proje faaliyetleri ise söyle sıralanabilir:

 KOBİ’lerin geliştirilmesine yönelik danışmanlık ve eğitim faaliyetleri,

 Pazarlama girişimleri, fuar ve tanıtım faaliyetleri,

 Tarımsal ürünlerin pazarlanmasına yönelik faaliyetler,

 Turizmde gelir getirici, marka yaratıcı yenilikçi girişimler,

 Teknoloji transferi ve yenilik yaratma faaliyetleri,

 İnsan kaynaklarını geliştirmeye yönelik faaliyetler.

1.6. Hibede Çevreye Özel İlgi

Doğal çevrenin korunması, yönetimi ve geliştirilmesine yönelik projeler desteklenebiliyor. Örnek proje faaliyetleri söyle sıralanıyor:

 Çevre sorunlarının giderilmesine yönelik eğitim faaliyetleri ve ilgili çalışmalar,

 Atık yönetimi ile kollektif tesislerin ve alt yapısının inşası,

 Ormanların ve nehir havzalarının korunması ve ıslah edilmesi,

 Bölgenin kültür ve turizmini geliştirmeye yönelik restorasyon projeleri.

(18)

dım adım proje hazırlama

A

1 bölüm

1.7. Yerel Düzeyde Kurumsal Kapasitenin Oluşturulması

Yerel insiyatiflerin kollektif hareket etme kültürünün geliştirilmesine yardımcı olacak projeler desteklenebiliyor. Örnek proje faaliyetleri ise söyle sıralanıyor:

 Yerel yönetimler, ticaret, ziraat, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları, eğitim kurumları ve diğer yerel insiyatiflerin kurumsal kapasitelerinin geliştirilmesine yönelik faaliyetler,

 Teknik bilgi ve deneyim alışverişinin desteklenmesine yönelik faaliyetler,

 Mesleki eğitim veya müteşebbis eğitimi sağlamaya yönelik faaliyetler,

 Danışmanlık veya iş destekleme faaliyetleri,

 Araştırma faaliyetleri,

 Kırsal kalkınma faaliyetleri,

 Bölgenin is veya turizm merkezi olarak imajını artırmayı hedefleyen nitelikteki faaliyetler.

1.8. Hibe Programlarında Projeler Nasıl Değerlendirilir?

Projeler, Merkezi Finans ve İhale Birimi koordinasyonunda, ‘Bağımsız Değerlendirme Komiteleri’ tarafından, ‘Teklif Çağrısı Başvuru Rehberi’nde belirtilen standart değerlendirme ölçütlerine göre değerlendiriliyor.

Değerlendirme ölçütleri; projelerde önerilen faaliyetlerin uygunluğunu, teklifler için yapılan çağrının hedefleriyle tutarlılığını, niteliğini, beklenen faydasını, sürdürülebilirliğini ve maliyet etkinliğini kapsıyor. Değerlendirmede dikkate alınacak diğer önemli hususlar ise;

 Projelerin yürütüldüğü dönem boyunca faaliyetlerin sürdürülmesi için istikrarlı ve yeterli kaynaklara,

 Teklif edilen çalışmayı başarıyla tamamlamak için gereken profesyonel deneyim ve niteliklere sahip olmasıdır.

1.9. Hibe Programlarında Ne Tür Projelere Öncelik Verilmektedir?

AB, Türkiye’de her yıl, sosyal hizmetlerden işletme desteğine ve bölgesel kalkınmaya, binlerce proje finanse etmektedir. Bütün projelerin tek bir hedefi vardır: AB üyeliğine hazırlık. AB mali yardımlarında özellikle aşağıdaki konular önceliklidir:

 İnsan hakları,

 Cinsiyet eşitliği,

 Yolsuzlukla mücadele,

(19)

dım adım proje hazırlama

7 A 1 ^bölüm

 Tarım ve gıda güvenliği,

 AB bölgesel uyum politikası,

 İstihdam,

 Eğitim,

 Ortak tarım politikası,

 Çevre,

 Ulaştırmadır.

1.10. Operasyonel Programlar ve Projelerde Çok Yapılan Hatalar

Operasyon kelimesi anlam olarak, problemli bir bölgeye çeşitli şekillerde müdahale ederek orada oluşan sorun veya sorunları çözmek üzere yapılan faaliyetleri kapsar. Dikkat edilecek olursa tıp biliminde kullanılan operasyon mantığı (müdahale mantığı) aynen proje anlayışında da kullanılmaktadır.

Öyleyse operasyon yani proje yapabilmemiz için öncelikle bir sorunun bulunması gerekecektir. Sorun yoksa çözüme de gerek kalmayacağı açıktır.

Günlük sohbetlerde ülke veya bölge sorunları ile ilgili herkesin bir tespiti veya çözüm önerisi bulunmaktadır. Ancak bunlar çoğu zaman tutarsız ve çelişkili olabilmektedir. İçinde yaşadığımız bölgede kendi kurumumuzu ilgilendiren konularda sorun olup olmadığını sorun analizi veya mevcut durumu tespit için Swot analizi gibi analizleri yapmak suretiyle ilk önce mevcut durumun problemin tespit edilmesi gerekecektir. Böylece tıp bilimindekine benzer bir adım atmış oluyoruz. Teşhis yerine sosyal alanda tespit. Daha sonra tedavi gelecek, sosyal bilimlerde bunun adı da proje olmaktadır. Projeyi böyle bir mantıksal çerçeveye oturtabildiğimiz zaman, hibe alınabilecek ve mevcut sorunlar çözülmeye başlanacaktır.

Eğer teşhis hatalı olursa hastayı tedavi etmek mümkün olmaz. Tespiti yanlış yapmak projeyi yanlış bilgiler üzerine bina etmek olacağından projeniz çok iyi hazırlansa da hibe alamayacaktır. Örneğin bölgenizin güçlü yanı ahşap sektörü iken ve onun gelişmesi bölgeye daha fazla katma değer sağlayacakken siz o bölgede turizm projelerinde ısrar ederseniz sorun tanımlanmasında yani tespitte hata yapmış olabilirsiniz.

Bu noktada proje yazanların en çok zorlandıkları nokta ortaya çıkmaktadır.

O da tespiti gerçekten rasyonel biçimde yapabilmek. Bu masa başında bir kişinin düşünerek ortaya çıkarabileceği bir durum değildir. İşte bunun için proje hazırlanmasında bir ekibin görev yapması gerekmektedir. En önemlisi de o kişilerin bu kitapta da anlatılan analizleri titizlikle yapmaları gerekmektedir.

Özellikle paydaş analizinde hedef grubun, ortakların beklentileri ve istekleri çok iyi belirlenmelidir. Aksi halde projenin talep yönü eksik kalabilir veya teklif çağrısıyla hiç ilgisi olmayan sorunlar merkeze oturabilir.

Esasen istisnasız tüm projelerde arz ve talep olmak üzere iki yön bulunur.

Arz yönü projeyi yapan sorunu çözmeye aday olan aktif tarafı kapsar.

Örneğin bu bir eğitim projesi ise arz yönü projeyi yapan eğitim kurumu