İŞLETMELERDE BİLGİ SİSTEMLERİ 2. ÜNİTE

İ ŞLETMELERDE BİLGİ SİSTEMLERİ

2. ÜNİTE

BİLGİ SİSTEMİ KAVRAMI

 Bilgi sistemlerinin doğasını kavramak ve anlamak için, bilgi ve sistem kavramını çok iyi bilmek gerekir.

Bilgi kavramı hakkında detaylı açıklamalar önceki bölümde yapıldığı için bu bölümde sistem ve bilgi sistemlerinden bahsedilecektir.

 Sistem: Birbirleriyle uyumlu ve ilişkili parçaların oluşturduğu bütüne denir. Sistemin beş temel

bileşeni vardır.

 Girdi: Sisteme giren ve işlenecek tüm unsurlar

 İşlem: Girdiyi çıktıya çeviren tüm dönüşüm işlemleri

 Çıktı: Dönüşüm sonunda elde edilen unsurlar

 Geri bildirim: Sistemin performansı hakkındaki veriler

 Kontrol: Geri bildirimi takip ederek, sistemin amaca uygun çalışıp çalışmadığını belirlemek

 Bilgi sistemi: Bir organizasyonda insanların, donanımın, yazılımın, ağ iletişiminin ve veri kaynaklarının anlamlı bir bileşenidir. Bir bilgi sisteminin temel kaynakları yani girdileri;

 İnsan

 Donanım

 Yazılım

 Veri

 Ağ kaynakları

 Bir bilgi sisteminin süreçlerinde ise kaydetme, derleme, hazırlama, sınıflama, ayırma, düzeltme, tablolama, analiz etme, dönüştürme, özetleme,

sıralama, karşılaştırma gibi işlemler gerçekleştirilir.



Bilgi sistemlerinin çıktısı ise işlenmiş veriler olup, çeşitli şekillerde elde edilebilirler. Örneğin çoklu ortam(ses, görüntü, video gibi biçimlerin kombinasyonu), kağıt ürünleri, işitsel yanıtlar, grafik resimler, formlar, raporlar ve iletiler bu türden çıktılardır.



Geri bildirim ve kontrol bileşenleri ise

çıktıların kontrol edilmesi şeklindedir. Örneğin bir yönetici bir satış raporunda satış

miktarlarının alt tutarlarının toplam satışla eşit

olmadığını keşfedebilir. Bu durumda veriler ve

işlemler tekrar denetlenmelidir.

İ ŞLETMELERDE BİLGİ SİSTEMLERİNİN TEMEL ROLLERİ



Bilgi sistemlerinin üç temel rolü vardır.

 İşletmenin faaliyet süreçlerini destekleme;

Örneğin müşteri alımlarını kaydetmek, stokları takip etmek, çalışanlara ödeme yapmak, yeni mal

alımlarını ve satış eğilimlerini takip etmek gibi

 Yönetici ve çalışanlara karar verme konusunda destekleme: Örneğin ne tür üretim hatlarının

eklenmesi ya da durdurulması gerektiği ve ya ne tür yatırımlar yapılması gerektiği konusunda karar

verilmesi gibi

 Rekabet üstünlüğü sağlayacak stratejileri destekleme: Örneğin işletmelerin hızlı, esnek, yenilikçi, veya küresel olmasında yardımcı olmak

B

B İLGİ SİSTEMİ TÜRLERİ

 Bilgi sistemleri kendi arasında pek çok açıdan sınıflandırılmaktadır. Sınıflandırmada işletme

faaliyetleri ve yönetimde uyguladıkları rol dikkate alınmaktadır. Bu açıdan bilgi sistemleri, işlem

destek sistemleri ve yönetim destek sistemleri şeklinde ikiye ayrılır.

 İşlem destek sistemleri: İşletme faaliyetlerinden üretilen yada işletme faaliyetlerinde kullanılan

verileri işlemek için kullanılan sistemlerdir. Üç gruba ayrılırlar;

 Faaliyet işleme sistemleri: İşletme faaliyetlerinden sonuçlanan verilerin kaydedilmesi ve işlenmesi

fonksiyonunu icra ederler. Örneğin, satışların

kaydedilmesi, muhasebe işlemleri, stokların işlenmesi gibi faaliyetlerde kullanılan bilgi sistemleri bu türdendir.

 Süreç kontrol sistemleri: Fiziksel süreçleri

gözetleyen ve denetleyen sistemlerdir. Örneğin bir petrol rafinerisinin kimyasal süreçleri denetlemesi için kullandığı teknolojiler bu türdendir.

 Kurumsal işbirliği sistemleri: Ekip ve iş grupları içinde iletişim ve verimliliği kolaylaştıran

sistemlerdir. Ofis otomasyon sistemleri de

denmektedir. Elektronik mesajlaşma, elektronik konferans sistemleri, fax, telefon ve diğer ofis içi ve dışı iletişim sistemleri örnek verilebilir.



Yönetim destek sistemleri: Bilgi sağlayan ve

yöneticilerin etkin ve doğru karar vermesine

yardımcı olan sistemlerdir. Kendi içinde üç

grupta incelenir.

 Yönetim bilgi sistemleri: Yöneticilere ve pek çok işletme profesyoneline farklı türde raporlar sunan sistemlerdir. Örneğin üretim performansı veya maliyet raporları sunan sistemler bu türdendir.

 Karar destek sistemleri: Yöneticilerin karar verme sürecine doğrudan destek olan sistemlerdir. Ürün fiyatlaması, karlılık tahmini, risk analiz sistemleri bunlardan bir kaçıdır.

 Üst düzey bilgi sistemleri: İşletme içinden yada dışından gelen üst düzey yöneticilerin bilgi

ihtiyaçlarına yönelik gerekli ve önemli olan bilgileri kolay bir sunumla vermeyi amaçlayan sistemlerdir.

Örneğin tepe yöneticilerin örgütsel performansa ilişkin analizlere ulaşmak yada planlamaları

destekleyecek bazı ekonomik gelişmeleri izlemek için kullanacakları sistemler bu türdendir.