130
Bilgisayar Destekli Teknik Resim
Yrd. Doç. Dr. Eray Arslan
eray.arslan@inonu.edu.tr
İnönü Üniversitesi
Makine Mühendisliği Bölümü
DERS BİLGİLERİ
Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Bilgisayar Destekli Teknik Resim
130 2 3+1 3,5 5
Şube A
Derslik Normal Öğretim: Bilgisayar Lab. Z-3 İkinci Öğretim: İnşaat Müh. Bilg. Lab.
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersi Veren Öğretim Elemanı Yrd. Doç . Dr. Eray Arslan
e-mail: eray.arslan@inonu.edu.tr Dersin Yardımcıları Araş. Gör. Mehmet Haskul
Dersin Web Adresi https://www.inonu.edu.tr/tr/cms/erarslan/icerik/3496
Dersin Amacı Makine elemanlarının teknik çizimlerinin ve tasarımlarının bilgisayar ortamında, AutoCAD programından yararlanarak yapılmasını öğrenmek.
Dersin İçeriği AutoCAD çizim sisteminin çalışma esasları. Nesne kavramı, koordinat sistemleri vb. İki boyutlu çizim oluşturma komutları; doğru, yay, çember, elips, çokgen, bileşik çizgi, yazı vb. oluşturma. Düzenleme ve analiz komutları. Ölçülendirme, tarama, blok kavramı ve ekran ayarlaması, bu bilgilere dayanarak iki boyutlu tek ve komple resimlerin çizimi ve
çıktılarının alınması. İzometrik ve üç boyutlu çizimler. Perspektiften
görünüş çıkartma ve görünüşten perspektif çizme uygulamaları. Yüzey ve katı modellemeye giriş.
KAYNAKLAR
Kaynaklar 1. K. Gök, A. Gök, AutoCAD 2015, Seçkin Yayınevi.
2. İ. Mutlu, Autocad Eğitim Seti, M&B Yayınevi.
3. M. Ş. Demiryürek, AutoCAD 2015, KODLAB Yayınevi.
4. H.Baki, AutoCAD 2010, Birsen Yayınevi.
5. MEGEP BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÇİZİM MODÜLÜ (ücretsiz indirilebilir).
(www.megep.meb.gov.tr) 6. İnternet...
DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yıliçinin Başarıya Oranı 40
Finalin Başarıya Oranı 60
Toplam 100
CAD
C omputer A ided D esign/ D rafting
Bilgisayar Destekli Tasarım
Tasarımın yapılmasını kolaylaştırmak, hızlandırmak, kalitesini yükseltmek gibi amaçlara ulaşmak için araç olarak bilgisayardan yararlanmaktır. CAD, 2 boyutlu düzlemde şekillerin çizilmesi ya da 3 boyutlu cisimlerin yüzey ve katı modellerinin çizilmesinde kullanılır.
CAD, neredeyse mühendisliğin bütün alanlarında (ve mimarlıkta) kullanılır.
• CAM: Computer Aided Manufacturing (Bilgisayar Destekli İmalat)
• CNC: Computer Numerical Control (Bilgisayar Sayısal Kontrolü)
• CAE: Computer Aided Engineering (Bilgisayar Destekli Mühendislik)
- FEA: Finite Element Analysis (Sonlu Elemanlar Analizi)
Neden CAD?
• Çizimler ve tasarımlar çok daha hızlı yapılabilir.
• Hata düzeltmek ya da değişiklik yapmak çok kolay.
• Farklı tabakalarda kolayca çalışmak mümkün.
• Boyutlandırmak hızlı ve kolay.
• Benzer şekilleri çizmek çok daha kolay ve hızlı.
• Genel mühendislik tasarım işlemlerine çok
uyumludur. CAD çıktıları tasarımda kullanılacak
başka programların ya da işlemlerim girdisi olacaktır.
• Paylaşımı kolay (e-mail).
• Endüstriyel standartlara uyumlu parça ve modellere ulaşmak kolay.
• Çok büyük datalar ve çizimler üretilebilir.
• Hata yapmanız program tarafından engellenir.
• Zevklidir (Benim görüşüm )
• İş bulabilmek için
• ... (Türkiye’de) En çok Kullanılan CAD
programları
• Autodesk-AutoCAD
• CATIA
• SolidWorks
• pro/ENGINEER
• ArchiCAD
CAD’den önce
Yapılan araştırmaya göre 2015 yılında (genel amaçla) kullanılan CAD programlarının kullanım oranları
Kaynak: www. cnccookbook.com
AutoCAD
• İlk olarak 1982’de Autodesk firması tarafından kullanıma sunulmuştur.
• Daha çok 2 boyutlu (2B) teknik çizimler için kullanılır fakat 3 boyutlu (3B) katı model tasarımları içinde kullanılabilir.
• AutoCAD LT sadece 2 boyutlu teknik çizimler için kullanılır.
• Autodesk’in AutoCAD ürünleri: AutoCAD, AutoCAD Architecture, AutoCAD Civil 3D, AutoCAD Design Suite, AutoCAD Electrical,
AutoCAD LT, AutoCAD Map 3D, AutoCAD Mechanical, AutoCAD MEP , AutoCAD P&ID, AutoCAD Plant 3D ...
• En son versiyonu “AutoCAD 2016”.
• Ticari amaçla kullanılmadığı sürece öğrenciler için 3 yıl boyunca kullanabilecekleri ücretsiz sürümleri mevcuttur.
Konuyla ilgili link: http://www.autodesk.com/education/home
Neden Bu derste AutoCAD öğreniyoruz?
•
Amacımız bilgisayarda genel teknik çizim yöntemlerinin öğrenilmesidir. AutoCAD özel bir branşa yoğunlaşmamış bir programdır.• 2B çizimde piyasadaki en popüler ve pratik programdır.
• Her boyutta (nano ya da km) çizim yapılabilir, boyut sınırlaması yoktur.
• Tolerans ve duyarlılığı diğer 3B CAD programlarından çok daha yüksektir.
• Neredeyse yüm CAD programları ile uyumludur.
• Hızlı taslak çizim yapabileceğiniz bir programdır.
• Bütün mühendislik branşlarında kullanılabilir.
• Autodesk, CAD konusunda deneyimli bir şirkettir.
• Neredeyse bütün bilgisayarlara kurulabilir çok fazla işlemci kullanmaz, bilgisayarınızın kullanımını kısıtlamaz.
AutoCAD’in dezavatajları
•
3 boyutlu çizimlerde, katı modellemede AutoCAD’den daha başarılı ve basit programlar vardır. (AutoCAD çizimlerde hacimsel eleman yerine çizgisel eleman kullanır.)• Özel parça çizimlerinde (civata, tesisat, mimari vs), AutoCAD’den daha başarılı ve basit programlar vardır.
• Genel olarak çizimler parametrik değildir. Mesela çizilen bir parçanın boyutlarını değiştirmek diğer programlara göre daha zahmetlidir.
• Çizimler sadece *.DWG and *.DXF uzantılı olarak kaydedilir.
• Render (bilgisayarda çizilmiş veya düzenlenmiş olan ham modeli bir program aracılığıyla işleyip resim veya video haline çevirmek) konusunda çok zayıftır.
• Katı modellemede çok gerekli olan renk seçenekleri sınırlıdır.
AutoCAD 2014 32-bit
Windows® 8 Standard, Enterprise, or Professional edition, Windows® 7 Enterprise, Ultimate, Professional, or Home
Premium edition (compare Windows versions), or Windows XP®
Professional or Home edition (SP3 or later) operating system For Windows 8 and Windows 7: Intel® Pentium® 4 or AMD Athlon™ dual-core processor, 3.0 GHz or higher with SSE2 technology
For Windows XP: Pentium 4 or Athlon dual-core processor, 1.6 GHz or higher with SSE2 technology
2 GB RAM (4 GB recommended) 6 GB free disk space for installation
1,024 x 768 display resolution with true color (1,600 x 1,050 recommended)
AutoCAD 2014 64-bit
Windows 8 Standard, Enterprise, or Professional edition, Windows 7 Enterprise, Ultimate, Professional, or Home
Premium edition (compare Windows versions), or Windows XP Professional (SP2 or later)
Athlon 64 with SSE2 technology, AMD Opteron™ processor with SSE2 technology, Intel® Xeon® processor with Intel EM64T support and SSE2 technology, or Pentium 4 with Intel EM64T support and SSE2 technology
2 GB RAM (4 GB recommended) 6 GB free space for installation
1,024 x 768 display resolution with true color (1,600 x 1,050 recommended)
AutoCAD için Sistem Gereksinimleri
AutoCAD 2010 32-bit
Microsoft®Windows XP Profesional ya da Home XP (SP2 ve üstü) Intel® Pentium® 4 işlemci veya AMD Athlon Dual Core işlemci, 1.6 Ghz veya üzeri (SSE2 teknolojisi ile)
2 GB RAM
Yükleme için 1GB boş sabit disk alanı 1024 x 768 VGA True Color ekran desteği
AutoCAD
2010 64-bit
Windows XP Professional x64 sürümü (SP2 ve üstü) veya Windows Vista 64-bit (SP1 ve üstü) Enterprise, Business, ultimate, ya da Home Premium edition
AMD Athlon 64 (SSE2 technology), ya da AMD Opteron® işlemci (SSE2 technology), ya da Intel® Xeon® işlemci (Intel EM64T desteği ve SSE2 technology), ya da Intel Pentium 4 (Intel EM64T desteği ve SSE2 technology)
2 GB RAM
Yükleme için 1,5GB boş sabit disk alanı 1024 x 768 VGA True Color ekran desteği
3 Boyut Modelleme için (Tüm sistemler için)
Intel Pentium 4 işlemci veya AMD Athlon, 3 GHz ve üstü; Intel veya AMD çift çekirdekli işlemci, 2 GHz ve üstü
2 GB RAM ve üstü
Yükleme sonrası 2GB veya üzeri sabit disk alanı
1280 x 1024 32-bit color video adaptör (true color) 128 MB veya daha fazla bellek, Direct3D® uyumlu iş istasyonu sınıfı grafik kartı.
AutoCAD – Programın Çalıştırılması
Başlat menüsünden açılabilir.
Varsa masaüstündeki kısayol tuşundan açılabilir.
AutoCAD – Çalışma Alanları – 2 Boyutlu Çizim “Ribbon” Çalışma Alanı
AutoCAD – Çalışma Alanları – Klasik Çalışma Alanı
Bu dersde bu
çalışma alanını kullanacağız!
AutoCAD 2006’dan önce
sadece bu çalışma alanı
vardı!
AutoCAD – Çalışma Alanları Arası Geçiş
Ekranın sağ alt köşesindeki
“Workspace switching”
menüsü ile ya da
sol üst köşedeki
“Workspace control”
menüsü ile çalışma alanları arasında değişim yapılabilir.
Workspace switching
(çalışma alanı değiştirme) menüsü
Workspace control (çalışma alanı kontrol)
menüsü
AutoCAD – AutoCAD 2015’de (ve 2016’da) çalışma alanları arası geçiş nasıl yapılır? (1/3)
• Workspace oluştur: Şu anda açık olan çalışma alanını “Classic” ismini vererek keydet.
• Yeni çalışma alanının eklendiğine emin ol ve yapılacak değişiklikleri otomatik kaydetmesi için gerekli yeri seç.
https://www.youtube.com/watch?v=eDqu2tRSNWQ
AutoCAD – AutoCAD 2015’de (ve 2016’da) çalışma alanları arası geçiş nasıl yapılır? (2/3)
• Ana Menü’yü aç.
• Ribbon menüleri kapat.
AutoCAD – AutoCAD 2015’de (ve 2016’da) çalışma alanları arası geçiş nasıl yapılır? (3/3)
• Araç çubuklarını ekle.
• Ayrıca görünüm için aşağıdaki ayarları da yapabilirsin.
AutoCAD – Klasik Çalışma Alanı Ekran Görüntüsü
Main Menu (Ana menü)
Toolbars (Araç çubukları)
Crosshairs (Cursor) (İmleç) Drawing Area
(çizim alanı)
UCS
(Evrensel Koordinat Sistemi)
Command Window (Komut Penceresi)
Status Bar (Durum Gösterge Satırı) İmleç Koordinat
Göstergesi (X,Y,Z) Quick Access Toolbar
(Hızlı Erişim çubuğu)
Info Center (yardım merkezi) Application Menu
(Uygulama Menüsü)
AutoCAD – Application Menu (Uygulama Menüsü)
• New: Yeni bir çizim alanı oluşturur. Bu alan önceden belirlenen şablonlar (template) arasında seçilebilir.
• Open: Daha önceden çizilmiş bir çizimi açar ya da DNG (Digital Negative) uzantılı bir dosyayı DWG’e çevirir.
• Save: Ekrandaki çizimi belirli bir yere kaydeder.
Varsayılan format DWG’dir.
• Save as: Ekrandaki çizimi yeni bir isimle ya da yeni bir yere kaydeder.
• Export: Ekrandaki çizimi farklı formatlarda kaydeder.
• Print: Çizimi yazdırır.
• Publish: DWF, DWFx veya PDF dosyaları olarak çok sayfalı çıktılar yaratır. Ayrıca, katı modellerin 3 boyutlu yazıcılar ile oluşturulması bu komut ile gerçekleşir.
• Send: Çizim dosyasının ya da çizimleri içeren zip dosyalarının e-mail ile gönderilmesini sağlar.
• Drawing Utilities: Çizim özelliklerinin (drawing properties), Birimlerin (units), otomatik hata düzeltme ayarlarının (Audit), çizim durumlarının (Status), kullanılmayanların silinmesi (purge), dosya kurtarma (recover) işlemleri buradan gerçekleştirilir.
• Close: Çalışılan dosyayı kapatır.
Ayrıca bu menüde önceden çalıştırılan dosyalar açılabilir ve menü (veya komut) araması yapılabilir.
AutoCAD – Quick Access Toolbar (Hızlı Erişim Çubuğu)
Sıkça kullanıalcak bazı komutlara buradan ulaşılabilir.
Burada;
yeni sayfa açma Dosya açma kaydetme geri alma tekrarlama yazdırma eşleştirme
komutlarının bulundurulması tavsiye edilir.
AutoCAD – Çizim alanları arasında geçiş
Programda açılan farklı çizim alanları arasında geçiş yapmak için ana menü üzerindeki
“Window” tab’ı kullanılır.
AutoCAD – Status Bar 1 (Durum Gösterge Satırı)
• Snap (Yakalama/Kenetleme): Belirli aralıklarla oluşturulmuş yatay ve dikey ızgaraların (gridlerin) düğüm noktalarını yakalamanızız sağlar. Bu durumda, imleç x ve y yönünde tanımlanmış mesafeler kadar sıçrayarak ilerler. Kısayol tuşu F9.
• Grid Display (Izgara Görünümü): Ekranda çizime yardımcı olacak sanal ızgara görünümü oluşturur. Izgara aralık boyutları sağ tuş ile ayarlara girilerek belirlenebilir. Kısayol tuşu F7.
• Ortho Mode (Ortogonal mod): Çizilecek elemanın UCS eksenlerine paralel ya da dik olmasını sağlar. Kısayol tuşu F8.
Satırın üzerinde sağa tıklanırsa ayarlarda değişiklik yapılabilir.
• Polar Tracking (Kutupsal Rota): Çizilen elemana yardımcı olmak için belirlenen açılara kilitlenmesini sağlar. Kilitleneceği açılar, sağ tuş işe ayarlara girerek belirlenebilir. Kısayol tuşu F10.
• Object Snap (Objeye kilitlenme) OSNAP : Ekrandanki başka objelere bağlı yeni çizimler yapılacaksa, bu ikonun aktif olması gerekir. Bu konuda ileride ayrıca “Object Snap” araç çubuğu detaylı bir şekilde incelenecektir. Kısayol tuşu F3.
AutoCAD – Status Bar 1 (Durum Gösterge Satırı) - devam
• object snap tracking (Cisim uzantısını Yakalama/Kenetleme): OSNAP ya da polar ile birlikte kullanılır. Aktif olduğunda cisimlerin belirli uantılarını kullanarak çizime yardımcı olur. Kısayol tuşu F11.
• Dynamic UCS (Dinamik Kullanıcı tanımlı koordinat sistemi): 3B çizimlerde geçici olarak XY koordinat sistemini çizim düzlemi haline getirir.
• Dynamic Input (Dinamik Girdi): Çizilen objenin boyutlarının (ya da açıların) çizim esnasında belirlenmesini sağlar.
• Lineweight (Çizgi Kalınlığı): Farklı çizgi kalınlıkları tanımlandıysa bunların ekranda gözükmesini sağlar.
• Quick Properties (Hızlı Özellikler) : Seçilen Objenin özelliklerinin ekranda devamlı görünmesini sağlar.
AutoCAD – Status Bar 2 (Durum Gösterge Satırı)
• Model or Paper Space: Model ya da çizim kağıdı görünümleri arasında geçiş sağlar.
• Pan: Ekranın XY düzlemi üzerinde kaydırılmasını sağlar.
• Zoom: Ekrana zoom in ya da zoom out yapılmasını sağlar. Objelerdeki detayları görmek için zoom in yapılır. Resmin tamamı için zoom out yapmak gerekir.
• Annotation Scale: Çizim ölçeğini belirler.
AutoCAD – Yardım
AutoCAD’de yardım (Help) dosyalarına 3 farklı yolla ulaşılabilir:
1. F1 kısayol tuşu ile.
2. Ekranın sağ üst köşesindeki Info Center (Yardım merkezi) menüsü ile .
3. Araç çubuklarındaki ipuçları ile. Araç çubuğu üzerindeki bir ikonun
üzerine gelinir ve beklenir. Ekranda, araç ile ilgili ipucu belirir. İkon üzerinde
biraz fazla beklendiğinde daha detaylı bir bilgi ekranı gelir.
AutoCAD – Temel Araç Çubukları
Araç çubuklarının ekranda açılması için iki yol takip edilebilir:
1. Ana Menü -> Tools -> Toolbars -> AutoCAD -> Buradan istenilen araç çubukları seçilir.
2. Herhangi bir araç çubuğunun üzerinde sağa tıklanır ve açılan listeden araç çubuğu seçilir.
Başlangıçta öğreneceğimiz ve sıkça kullanacağımız araç çubukları şunlardır:
• Draw (Çizim) Araç Çubuğu:
• Object Snap (Obje Yakalama) Araç Çubuğu:
• Modify (Düzenleme) Araç Çubuğu:
• Standart Araç Çubuğu:
• Layers (Tabakalar) Araç Çubuğu:
• Properties (Özellikler) A.Çubuğu:
•Workspaces (Çalışma Alanları) Araç Çubuğu:
• Dimension (Boyutlandırma) A.Çubuğu:
AutoCAD – Temel Araç Çubukları
Kullanacağımız araç çubuklarının bulunduğu ekran bu şekilde olmalı:
AutoCAD – AutoCAD’de girdi (input) Yöntemleri AutoCAD’e 5 farklı komut girilebilir:
1. Ekranın altındaki Komut penceresinden (klavye ile). Komutlarda kısaltmalar kullanılabilir. (Örneğin L:line (çizgi), C: Circle (Daire)). Komut satırında büyük harf ya da küçük harf kullanılabilir. En hızlı komut girme yöntemidir. (Ayrıca komut satırında yapılacak işlem ile ilgili hatırlatmalar yazabilir!)
2. Ana Menü kullanılabilir.
3. Fare ile. Sol, sağ, orta ve tekerlek kullanılarak farklı komutlar verilebilir.
4. Araç çubukları kullanılarak.
5. İmlecin yanında beliren Dinamik input kullanılarak.
AutoCAD – İmleç
• Eğer hiçbir araç seçilmediyse ya da bir komut girilmediyse imleç bu şekildedir:
• Eğer bir araç seçildiyse ya da bir komut girildiyse ve çizim alanında bir işlem
yapılması bekleniyor ise imleç bu şekildedir:
AutoCAD – Temel Kısayol Tuşları
• Seçili bir araçtan çıkmak için ESC kullanılır. (Bazı araçlardan çıkmak için iki kez basmak gerekebilir).
• Çizim alanındaki tüm objeleri seçmek için CTRL + A kullanılır.
• Son yapılan işlemi geri almak için (undo) CTRL + Z
• Son yapılan işlemi tekrarlamak için (redo) CTRL + Y
• Seçili objeyi kopyalamak için CTRL + C
• Seçilmiş objeyi yapıştırmak için CTRL + P
AutoCAD – Çizime Hazırlık – Ölçü sisteminin Ayarlanması
Ana
Uygulama Menüsü: Drawing Utilities -> Units
AutoCAD – Koordinat Bölgeleri
UCS
User Coordinate System
Bu noktanın koordinatı (0,0)
AutoCAD – Çizim Yöntemleri
1. Mutlak Koordinat Girişi:
(Çok kullanılan bir yöntem değildir.)Uygulama:
Line Komutu ile Mutlak Koordinat girişi kullanarak çizim yapalım:
Draw Araç çubuğunda Ana
(50,60) (150,60)
(150,100) (50,100)
1. Line specify first point (çizgi başlangıç noktası) :50,60 (enter) 2. Next point (sonraki nokta): 150,60
3. Next point (sonraki nokta): 150,100 4. Next point (sonraki nokta): 50, 100
5. Next point (sonraki nokta): 50,60 (ya da “c”)
1 2
3 4
5
AutoCAD – Çizim Yöntemleri
2. Göreli (İzafi) Koordinat Girişi:
(Bir önceki yönteme göre daha kullanışlıdır.)Uygulama:
Line Komutu ile Göreli Koordinat girişi kullanarak çizim yapalım:
1. Line specify first point (çizgi başlangıç noktası) :30,30 (enter) 2. Next point (sonraki nokta): @100,0
3. Next point (sonraki nokta): @30,30 4. Next point (sonraki nokta): @0,40 5. Next point (sonraki nokta): @-130,0
6. Next point (sonraki nokta): @0,-70 (ya da “c”)
(30,30)
(@100,0)
(@30,30) (@0,40) (@-130,0)
(@0,-70)
1 2
3 4 5
6
AutoCAD – Çizim Yöntemleri
3. Kutupsal Koordinat Girişi:
Ayrıca eğer en son noktadan; sağa doğru yatay gidilecekse açı yerine “e”, yukarı dikey gidilecekse “n”, sola yatay gidilecekse “w” ve aşağı dikey gidilecekse “s” yazılabilir.
Uygulama:
Line Komutu ile Kutupsal Koordinat girişi kullanarak çizim yapalım:
1. Line specify first point (çizgi başlangıç noktası) :30,30 (enter) 2. Next point (sonraki nokta): @100<e
3. Next point (sonraki nokta): @100<45 4. Next point (sonraki nokta): @100<135 5. Next point (sonraki nokta): @100<s 6. Next point (sonraki nokta): @100<w 7. Next point (sonraki nokta): @100<n 8. Next point (sonraki nokta): @100<225
9. Next point (sonraki nokta): @100<315 (ya da “c”)
(@100<315)
(@100<45) (@100<135)
2
3 4
5
(30,30)
1
(@100<e) (@100<s)
(@100<w) (@100<n)
(@100<225)
6 7
8
9
AutoCAD – Çizim Yöntemleri
4. Koordinatsız Çizim:
• Sadece mesafe girilerek çizim yapılır.
• Diğer yöntemlere göre daha pratik bir yöntemdir.
• Yatay ve dikey çizgiler için ortho modu açılmalı (F8).
• Ortho modu kapalı ise imlecin baktığı yöne doğru çizim yapılır.
• Çizginin boyu yazılır ve enter’a basılırsa imlecin bulunduğu noktaya doğru bir doğru çizilir.
• Belirli bir açı ile çizilecekse, Polar Tracking açılır (F10). Fakat öncesinde ayarlarından
istenilen açının girilmesi gerekir.
AutoCAD – Çizim Yöntemleri – Uygulamalar 1,2
Uygulama 1 Uygulama 2
@
@
@
@
@
@
@
@
AutoCAD – Çizim Yöntemleri – Uygulamalar 3, 4
Uygulama 3
İZAFİ
Uygulama 4
İZAFİ
AutoCAD – Çizim Yöntemleri – Uygulamalar 5,6
Uygulama 5
Uygulama 6
İZAFİ
