I.ULUSAL
(ULUSLARARASI KATILIMLI )
HEMŞİRELİK TARİHİ KONGRESİ
19-21 HAZİRAN 2014, ÇARŞAMBA
P.13. HEMŞİRELERİN UYGULAMALARINDA GELENEKSEL YÖNTEMLERDEN KANITA DAYALI UYGULAMALARA GEÇİŞ DURUMLARININ BELİRLENMESİ Arş. Gör. Handan EREN, Arş. Gör. Merve ALTINER, Arş. Gör. Sümeyye ÖZKUL,
GİRİŞ
Kanıta dayalı uygulama, araştırma kanıtlarının klinik uzmanlıkla birleştirilerek, hastanın değerleri ve kültürü dikkate alınarak kullanılması olarak tanımlanır1,2.Hemşirelikte araştırmalar sağlıklı/hasta bireyin bakımının gelişmesi, yenilikler getirme, araştırma sonuçlarını paylaşma, kişisel doyum ve mesleki imajı yükseltmek için gerçekleştirilir3
. 1970’li yıllarda kanıta dayalı uygulamanın başlamasının ardından hemşireler kanıta dayalı tıp hareketinin içinde yer aldıklarından bir süre sonra kanıta dayalı hemşirelik kavramı kullanılmaya başlanmıştır4. Böylece hemşireler profesyonel hemşireliğe giden yolda ilerlemektedirler5.
AMAÇ
Bu derleme hemşirelerin, geleneksel uygulamalardan kanıta dayalı uygulamalara geçiş durumlarının belirlenmesi amacıyla yazılmıştır.
BULGULAR
Beytut ve arkadaşlarının (2009) çalışmasında hemşirelerin %37’sinin kültürümüzde yeri olan nazarın ağrıya neden olduğuna inandıkları ve nazar değmemesi için %54,0’ünün dua okuduğu/okuttuğu, %10,8’inin nazar boncuğu taktığı, %5,4’ünün hem dua okuyup hem de nazar boncuğu taktığı saptanmıştır6. Nicoll ve Hesby, IM uygulamalarda alışılmış teknikle ilacın iğne aracılığıyla subkütan tabakaya geçtiğini, “Z” tekniğinin bunu engellediğini ve tüm IM uygulamalarda “Z” tekniğinin kullanılması gerektiğini belirtmiştir7. Günümüzde yapılan araştırmalarda ise “Z” tekniğinden haberdar olmayan uygulayıcıların olduğu belirtilmektedir8.Fakat bunların dışında çeşitli meslek gruplarını içeren ve beş farklı dile çevrilen kanıta dayalı uygulama ölçeğinin kullanıldığı, çoğunu hemşirelerin oluşturduğu, 2006-2012 yılları arasında yapılan 27 tane araştırmada; eğitici konumunda ve yönetici konumundaki hemşirelerin staff hemşirelere göre kanıta dayalı uygulamaya ilişkin pozitif düşüncelerinin olduğu bulunmuştur9,10,11,
. ÖNERİLER
Tarihsel süreçte hemşirelik uygulamalarında geleneksel uygulamaların kullanıldığı bunun yanında teknolojideki gelişmelerle kanıta dayalı uygulamalara bakış açılarının pozitif yönde değiştiği söylenebilmektedir. Kanıta dayalı uygulamaya geçişte, klinik uygulayıcı hemşirelerin çağdaş hemşirelik anlayış ve kavramlarını benimsemesi, bilimsel yöntem ışığında bilgi üretmesi, uygulama ortamlarında üretilen diğer hemşirelik bilgilerini bu anlayışlar çerçevesinde değerlendirmeleri önerilebilir.
ANAHTAR KELİMELER: Nursing, Evidence-Based Practice, Kanıta Dayalı Uygulama KAYNAKLAR
1. Bonell C. Evidence-based Nursing: A Stereotyped View of Quantitative and Experimental Research Could Work Against Professional Autonomy and Authority. J Adv Nurs 1999;30:18-23.
2. Pipe TB. Wellik KE. Buchda VL. Hansen CM. Martyn DR. Implementing Evidence-Based Nursing Practice. Urol Nurs 2005;25:365-70.
3. Bayık A. Hemşirelik Araştırmalarına Kalite Yaklaşımı. II. Ulusal Hemşirelikte Araştırma Sempozyumu Araştırma Kültürü ve Hemşirelik Neredeyiz?. HEMAR-G Derneği. Odak Ofset. 2004; 61-79.
4. Kara M. Babadağ K. Kanıta Dayalı Hemşirelik. A.Ü. H.Y.O. Dergisi. 2003; 6(3): 96-104.
5. Ünsar S. Kostak A. Kurt M. Özgül S. Özgül E. Hemşirelerin Kendini Gerçekleştirme Düzeyleri ve Etkileyen Etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi.2011;4 (1):2-6.
6. Beytut D. Muslu G. Başbakkal Z. Yılmaz H. Pediyatri hemşirelerinin ağrıya ilişkin Geleneksel İnanç ve Uygulamaları. 14. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi. 2009;(2);3
7. Nicoll LH. Hesby A. Intramuscular Injection: an Integrative Research Review and Guideline for Evidence-Based Practice. Applied Nursing Research 2002;16(2): 149-162.
8. Rodger MA. King L. Drawing Up and Administerng Intramuscular Injections: A Review of the Literatüre. JAN 2000;31: 574-582.
9. Upton D. Upton P. Development of An Evidence-Based Practice Questionnaire for Nurses. Journal of Advanced Nursing.2006; 53(4): 454–458.
10. Upton D. Upton P. The Reach, Transferability, and Impact of the Evidence-Based Practice Questionnaire: A Methodological and Narrative Literature Review. Worldviews on Evidence-Based Nursing, 2014; 11(1): 46–54.
11. Brown C. Ecoff L. Kim S. Wickline M. Rose B. Klimpel K. Glaser D. Multi-institutional Study of Barriers to Research Utilisation and Evidence-Based Practice Among Hospital Nurses. Journal of Clinical Nursing.2010; 19(13): 1944–1951
