14 – 18 MAYIS 2012
GENÇLİK ŞÛRASI
ÖN KOMİSYON RAPORU
İNTERNET VE MEDYA
ANKARA - 2012
1
G İRİŞ
nsana yatırımı öncelemek, gelecek nesilleri güvence altına almak, gelecek kuşakları sürekli dinamik ve nitelikli tutmak modern devletler için bir varlık koşuludur. Gençliğinin so- run ve ihtiyaçlarını tespit edip onlara çözüm üretemeyen, gençlerine yeterli fırsat ve imkânları sunamayan, gençler ara- sında ortak bir kimlik ve aidiyet duygusu geliştiremeyen bir devletin, geleceğe ümitle bakması mümkün değildir. Bu yönüy- le, toplumun temel dinamiğini oluşturan gençlik, değişim süre- cinin ve geleceği inşa etmenin en önemli aktörü olabileceği gibi, en güçlü engelleyicisi de olabilecek bir potansiyele sahiptir.
Bu söz konusu potansiyele sahip ülkelerin başında Türkiye gelmektedir. Zira Türkiye, çok az ülkenin sahip olduğu büyük ve dinamik bir genç nüfusa sahiptir. Bu durum, bir yanıyla güç- lü ve mutlu yarınlar için devletimize büyük bir fırsat sunarken diğer yanıyla da bu fırsatı değerlendirme konusunda tarihî bir
İ
2
sorumluluk vermektedir. Türkiye, söz konusu fırsat ve tarihî sorumluluğun bilinciyle ve bunun bir gereği olarak gençliğe özgü bir bakanlık ihdas etmiş ve bu kapsamda 2011 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı kurulmuştur.
Gençlik ve Spor Bakanlığı’na, 8 Haziran 2011 tarihli ve 638 sayılı “Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hak- kında Kanun Hükmünde Kararname” ile aşağıda sayılan görev- ler verilmiştir:
a) Gençliğin kişisel ve sosyal gelişimini destekleyici politi- kaları tespit etmek, farklı genç gruplarının ihtiyaçlarını da dik- kate alarak gençlerin kendi potansiyellerini gerçekleştirebilme- lerine imkân sağlamak, karar alma ve uygulama süreçleri ile sosyal hayatın her alanına etkin katılımını sağlayıcı öneriler geliştirmek ve bu doğrultuda faaliyetler yürütmek, ilgili kurum- ların gençliği ilgilendiren hizmetlerinde koordinasyon ve iş birliğini sağlamak.
b) Gençliğin ihtiyaçları ile gençliğe sunulan hizmet ve im- kânlar konusunda inceleme ve araştırmalar yapmak ve öneri- ler geliştirmek, gençlik alanında bilgilendirme, rehberlik ve danışmanlık yapmak.
c) Gençlik çalışma ve projelerine ilişkin usul ve esasları be- lirlemek.
ç) Gençlik çalışma ve projeleri yapmak, bu çalışma ve pro- jeleri desteklemek, bunların uygulama ve sonuçlarını denetle- mek.
3
d) Spor faaliyetlerinin plan ve program dâhilinde ve mev- zuata uygun bir şekilde yürütülmesini gözetmek, gelişmesini ve yaygınlaşmasını teşvik edici tedbirler almak.
e) Spor alanında uygulanacak politikaları tespit etmek ve uluslararası kuralların ve talimatların uygulanmasını temin etmek.
f) Mevzuatla Gençlik ve Spor Bakanlığı’na verilen diğer gö- rev ve hizmetleri yapmak.
Gençlerin sorun, ihtiyaç ve beklentilerini gençlerle birlikte ele almak ve çözümler üretebilmek, gençlerle birlikte bugünün ve yarının fikren, ruhen ve bedenen güçlü nesillerini ve güçlü Türkiye’sini inşa edebilmek amacıyla Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından 2011 yılı sonundan itibaren kamuoyunu, özel sektö- rü, sivil toplum kuruluşlarını, üniversiteleri, yani konu ile ala- kalı tüm kişi, kurum, kuruluşlar ve gençlerin bir araya getirildi- ği bölgesel gençlik çalıştayları organize edilmiştir. 14-18 Mayıs 2012 tarihlerinde ise yine aynı nitelikteki bir katılımla Bakanlık tarafından, bu çalıştayların teşkil ettiği altyapı üzerine inşa edilmek üzere ülke çapında gençlerin sorun ve beklentilerinin ele alınacağı, çalıştay sonuçlarının değerlendirileceği ve kamu- oyu ile paylaşılacağı Gençlik Şurası düzenlenecektir.
Bu Gençlik Şurası;
Türkiye’de düzenlenecek 2. Gençlik Şurası niteliğini ta- şımaktadır.
4
Gençlik üzerine çalışma yapan tüm kurum, kuruluş ve kişileri bir araya getirecek büyük bir organizasyon ola- caktır.
Gençlik politikalarını yazılı hale getirecek olan “Gençlik ve Spor Politika Belgesi”nin büyük ölçüde şekillenmesi- ni sağlayacak önerilerin dile getirildiği ve gençlerin hak- larının realize edilebilmesinin temel çerçevesinin oluş- turulduğu bir organizasyon olacaktır.
Gençlik Şurası’nın altyapısını teşkil eden “Bölgesel Gençlik Çalıştayları”, 81 ili kapsayacak şekilde Samsun, Kayseri, Erzu- rum, Edirne, Gaziantep, İzmir, Kocaeli, Adana, Trabzon, Diyar- bakır, Bursa, Konya, Antalya, İstanbul ve Bingöl illerinde ger- çekleştirilmiştir. İlave olarak biri Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuri- yeti’nde ve diğeri de Almanya’nın Köln şehrinde olmak üzere, yurtdışında iki ayrı “Gençlik Çalıştayı” daha düzenlenmiştir.
Almanya’da düzenlenen “Gençlik Çalıştayı”na Almanya, Belçika, Fransa, Danimarka, İngiltere ve Hollanda’da yaşayan Türkiye kökenli gençler ve gençlik alanı ile ilgili kişi ve kuruluşlar ka- tılmışlardır.
Demokratik katılım esasına göre yapılan ve katılımcıların fikirlerini tamamen özgür bir şekilde ifade ettikleri bu çalıştaylarda; gençliğin sorunları, ihtiyaçları, beklentileri ve gençliğe yönelik sunulması gerekli fırsat ve imkânlar konusun- da katılımcılar çok değerli görüş ve öneriler ortaya koymuşlar- dır. Bu çalışma, tüm çalıştaylarda ortaya çıkan “Sonuç Bildirge- leri”nin incelenip değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkmış- tır. Tüm çalıştaylarda sıklıkla ifade edilen sorunlar gençliğin ortak sorunları olarak tespit edilmiş ve bu sorunlara ilişkin
5
olarak çalıştaylarda ifade edilen çözüm önerileri ve beklentiler konunun paydaşlarıyla birlikte bu çalışmada ortaya konulmuş- tur. Bu çalışmamızın temel amacı, gençliğimize ilişkin “Bölgesel Çalıştaylar”da ifade edilen ortak düşünce ve önerileri konuları itibariyle bir arada görebilmek ve sonradan yapılacak Gençlik Şurası ve oluşturulacak “Ulusal Gençlik ve Spor Politika Belge- si” için gençliğe ilişkin temel veri ve düşünceleri bir bütün ola- rak ortaya koyabilmektir.
6
A İ NTERNET VE M EDYA
ilimsel gelişmeler ve teknolojik değişimler son yüzyılda daha önceki yüzyıla göre çok daha fazla ivme kazan- mıştır. Özellikle haberleşme ve iletişim teknolojilerinin çok hızlı geliştiği bu çağda dünya küresel bir köy haline gelmiş- tir.
Türkiye'nin 2011 yılı TÜİK verilerine göre hane sayısının
% 42,9’a internet erişimi sağlanmıştır. Ülke nüfusunun % 46,5’i bilgisayar kullanabilirken % 45’ine de belirli oranda internet kullanımını sağlanmıştır. Ayrıca fiber optik kablo ağı 32.523.000 km ile kaliteli haberleşme alt yapısına ulaşmıştır.
Yine haberleşme aracı olarak kullanılan mobil telefon hattı sa- yısı 65.000.000 aboneliğe ulaşmıştır. Haberleşme ve iletişim alanında hızlı bir yükseliş grafiği gösteren Türkiye’de bilimsel ve teknolojik gelişmeler dünyanın diğer gelişmiş ülkeleriyle yarışır bir şekilde gelişimini devam ettirmektedir.
B
7
Bilimsel gelişmelere ve teknolojik değişimlere kolay adap- tasyon sağlayan gençler ülkelerin gelişiminin de garantisidir.
Dünya ile iletişim halinde olan bir gençlik oluşturmak, öncelikli hedef olarak algılanmalıdır. Bilim çağı olarak adlandıracağımız bu yüzyılda gençlerin bilimsel gelişmelere ve teknolojik deği- şimlere erişimini kolaylaştıran hızlı haberleşme olanaklarını sağlayan alt yapılarını oluşturmak önemlidir.
İnternet ve yazılı, görsel ve sosyal medya bilgi, haber, eğ- lence ve iletişim kaynağı olarak siyasi, ekonomik ve kültürel yönleriyle tüm toplumsal hayatımızı ve gençlerimizi doğrudan etkileyen, artık gündelik hayatımızın bir parçası haline gelen araçlardır. Bu nedenle bunların içeriklerinin bireylere ve top- luma zarar vermeden, ifade özgürlüğüne ve "çoğulculuğa" ay- kırı olmayacak şekilde faydalı amaçlara yönelik olması oldukça önemlidir.
"İnternet ve sosyal medya" günümüzde özellikle de gençler tarafından yoğun bir şekilde kullanılan, bireysel ve sosyal etki- leri her alanda hissedilen çok yönlü bir etkileşim iletişim, bilgi edinme ve paylaşım aracıdır. İnternet ve sosyal medya bireysel kullanım noktasından, günümüz iletişim ortam ve araçları ola- rak, kullanıcılara etkin iletişim kurma imkanı sağlayan birer medya türüdür. İnternetin hızlı gelişimi, geleneksel medya araçlarının bireysel ilgi ve ihtiyaçlara yeterince destek verme- mesi gibi etkenler neticesinde sosyal medyaya duyulan ilgi kat- lanarak artmıştır. Genel olarak sosyal medya, ağ teknolojileri kullanılarak, kullanıcıların etkileşimini temin eden, kullanım sonuçları olarak bireysel tatminden kitlesel etkilere kadar ge-
8
niş bir haz, tesir ve baskı alanına sahip olan, araç ve uygulama- ları ifade etmektedir.
Bilgiye erişimin hızlanması, bilgi paylaşım süreçlerindeki esneklik ve kullanıcıların ürettikleri bilgileri kitlelere ulaştıra- bilme kolaylığı sağlayan sosyal medya araçları gün geçtikçe önemini arttırmaktadır. Facebook, Twitter, Blogger gibi sosyal medya araçları, kullanıcıları bakımından oluşturduğu nüfusu ile birçok devleti geride bırakmıştır.
İnternet ortamında gerçekleştirilen yazılı, sesli veya görün- tülü diyaloglar; sosyal ağlar vesilesi ile anlık mesajlaşma ve paylaşımlar; forum sitelerinde kullanıma sunulan ve pratiğe yönelik işlevleri olan bilgiler, bireylerin kendi algılarını geliş- tirmelerinden sosyalleşmelerine, sosyal imaj oluşturmaların- dan kimlik oluşturmalarına kadar onlar üzerinde derin etkiler bırakabilme kapasitesine sahiptir.
Sosyal medyanın bireyler arasında giderek kullanımının ve etkinliğinin yaygınlaşmasının temelinde sahip olduğu belli özellikler bulunmaktadır. Bunlardan öne çıkanları arasında
a) kullanıcıların eşit iletişim ortamına sahip olması ve içe- riklere müdahil olabilmeleri,
b) kullanıcıların paylaşılmış içerikleri kendi ilgi alanlarına göre kategorize ederek etiketleyebilmeleri,
c) kullanıcıların diğer kullanıcıların içeriklerine anlık de- ğerlendirmelerde bulunabilmeleri,
9
d) kullanıcıların diğer kullanıcılar ile birlikte ortak ilgi ve faaliyet alanları oluşturup bunları ağ haline getirerek yeni sos- yal medya ağları oluşturabilmeleri
e) kullanıcıların sosyal medya üzerinden sanal ortamın dı- şında gerçek etkinlikler düzenleyerek duyuru ve katılım çağrı- larını bu mecralardan yapabilmeleri gelmektedir.
İnternet ve medyanın gençlere sağladığı büyük faydaları- nın yanı sıra bilinçsiz ve amaç dışı kullanımlarda büyük zarar- ları da söz konusu olabilmektedir. Bu zararlar, gençlerin asos- yalleşmelerinden dolandırılmalarına, ırkçılıktan internet ba- ğımlığına kadar çok geniş bir yelpazede cereyan edebilmekte- dir. Özellikle gençler arasında yaygın bir kullanımı olan inter- netin bu denli zararlarının geneline birden "siber zorbalık"
denilmektedir. Siber zorbalık, e-posta sohbet (chat) ortamı veya sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla bir kişinin kimliğine, özel hayatına yönelik şiddet uygulamayı ifade eden bir kavram olarak düşünülebilir. Yapılan araştırmalar Türkiye'de internet ve sosyal medya araçlarını kullanan liseli gençlerin %28'inin siber zorbalık yapma eğiliminde olduklarını göstermektedir.
Siber zorbalığa maruz kalan bireylerde intihara kadar giden vakalarla karşılaşılmaktadır. Bu bağlamda, toplum adına poli- tika yapmaktan sorumlu kişilere düşen başlıca sorumluluk;
internet ve medyanın, zararlı etkilerden arındırılmış bir şekilde gençlerin ve toplumun yararına kullanmalarını sağlamak genç- leri ve toplumu bu yönde kanalize etmektir.
POLİTİKALAR
10
1. Bilgi iletişim teknolojisinin ülkenin her yerine yay- gınlaştırılması
Hedefler
• Gençlerin bilgi ve iletişim teknolojilerine erişimin ko- laylaştırılması için internet hizmetlerini yaygınlaştır- maya yönelik çalışmalar devam ettirilecektir.
• Bilgisayar destekli eğitim uygulamalarını destekleyici çalışmalar artırılacaktır.
• Her hanede en az bir bilgisayar olması yönündeki poli- tika desteklenecektir.
Paydaşlar
Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim, Sa- nayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler
2. Haberleşme ve iletişim kaynaklarının çoğaltılması ve ucuzlatılması
Hedefler
• Gençlerin internet erişiminin kolaylaştırmak için im- kânlar artırılmaya devam edecektir.
• Gençlerin Gençlik Merkezlerinde ücretsiz ve güvenli in- ternet erişimine sahip olmaları yönündeki çalışmalar artırılacaktır.
11
• İnternete ücretsiz erişim noktalarının sayıları artırıla- caktır.
• İnternet erişimi konusunda tekelleşmeye olanak veril- memesi ve erişimin daha düşük fiyatlarla sunulmasına yönelik çalışmalar hızlandırılacaktır.
Paydaşlar
Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim, Sa- nayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, TÜBİTAK
3. İnternet hızının daha da yükseltilmesi Hedefler
• İnternet alt yapı hizmetleri çalışmaları hızlandırılacak- tır.
• Fiber optik ağını genişletilmesine yönelik çalışmalara ivme kazandırılacaktır.
Paydaşlar
Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim, Sa- nayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Üniversiteler
4. İnternet suçları ile ilgili uluslararası mevzuatlara uygun yasaların etkin şekilde uygulanması için önlemlerin geliştirilmesi
Hedefler
12
• Gençlerin internet üzerinden gerçekleşen suçlardan et- kilenmemesi ya da bu yolla suça bulaşmamaları için alı- nan tedbirler daha etkin hale getirilecektir.
• Servis sağlayıcılarının güvenli internet alanları oluş- turması için kullanıcılara seçenekler sunacağı program- lar ve uygulamaların geliştirilmesi desteklenecektir.
• İnternet Suçları Kanunu'nun tam ve etkin bir şekilde uygulanmasına yönelik çalışmalar güçlendirilecektir.
Paydaşlar
Gençlik ve Spor Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
5. İnternetin ve sosyal medyanın gençler tarafından bi- linçsiz ve kötü amaçlı kullanımının önlenmesi. İnternet ve medyanın zararlı etkilerinden gençlerin korunması
• Gençleri ve ailelerini internet kullanımı konusunda bi- linçlendirmek için panel, sempozyum vb. programların sayısı ve niteliği artırılacaktır.
• Aileler internetin güvenli kullanımı için filtreleme ko- nusunda daha fazla bilgilendirilecek ve güvenli internet kullanımı yaygınlaştırılacaktır.
• Şiddet, pornografi, ırkçılık vb. zararlı içeriklere sahip in- ternet sitelerinin ve medya yayınlarının üzerindeki de- netim daha etkin hale getirilecektir. Yayın içeriklerinin
13
insan haklarına, milli ve manevi değerlere aykırı olma- masına yönelik hassasiyetler sürdürülecektir.
• Gençlerimiz arasında medya okuryazarlığı teşvik edile- rek internetin bilinçsiz kullanımı ve sosyal medya ba- ğımlılığı engellenmeye çalışılacaktır.
• Medya etiği alanında yapılan çalışmalar güçlendirile- cektir.
Paydaşlar
Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, RTÜK, Üniversiteler, Medya Kuruluşları, STK'ler
6. İnternet ve medyanın faydalı amaçlar için daha et- kin kullanılması
• İnternetin eğitim amaçlı olarak daha etkin bir şekilde kullanılması için, eğitim sitelerinin sayısı artırılacak, içerikleri daha zengin hale getirilecek, gençlere tanıtımı yapılacak ve erişim imkânı kısıtlı olan gençlerin daha kolay ulaşabilmeleri sağlanacaktır. Yaygın ve uzaktan eğitimlerde internet kullanımı artırılacaktır.
• Gençlik alanında çalışan kurum ve kuruluşlarının genç- lerin bilgilendirilmeleri konusunda internet ve sosyal medya araçlarını daha etkin kullanmaları yönündeki ça- lışmaları arttırılacaktır.
14
• Gençlerimize ulaşmada internet kullanımına hız verile- cektir. Kurumlar tarafından yapılan faaliyetlerin duyu- ruları ve faaliyet sonrası paylaşımlar sosyal medya ve internet üzerinden de yapılacaktır.
• Kamuoyu bilinçlendirmelerinde etik ve insani değerle- rin gençlerimize aktarılmasında internet ve medya da- ha etkin olarak kullanılacaktır.
Paydaşlar
Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, RTÜK, YÖK, Üniversiteler, Meslek Kuruluşları, Medya Kuruluşları, STK'ler
