PR TR. Su ve Atık Su Teknolojileri Ölçüm Kontrol Kayıt

(1)

Su ve Atık Su Teknolojileri

Ölçüm ^• Kontrol ^• Kayıt

PR 00059 TR

(2)

Otomasyon ve ölçüm sistemleri alanında lider bir üretici olan JUMO; size, 60 yılı a_şkın süredir su ve atık su teknolojilerinde hizmet etmektedir.

Uzman elemanları ve modern teknolojiyle üretilmi_şürünleriyle, JUMO uluslararası pazarda kendini kanıtlamı_şbir firmadır.

Yeni ürünlerin geli_ştirilmesi, ürünlerin iyile_ştirilmesi ve ekonomik üretim yöntemle- rinin uygulanması sayesinde yüksek oranda bir yenilikçi yapıya ula_şılması müm- kün olmu_ştur.

JUMO; size, su ve atık su proseslerinde kullanabilece_ğiniz, her türlü otomasyon ve ölçüm sistemi taleplerinizi yerine getirebilecek geni_şbir ürün yelpazesine sahiptir. Her zaman aynı kaliteye sahip su ve atık su arıtımı için merkezi bir nokta- dan kontrol edilip, görüntülenebilecek, güvenilir ve kesin ölçümlerin yapılması son derece önemlidir.

JUMO; su ve atık sularda, iletkenlik, redoks, basınç, sıcaklık veya pH ölçümü, görüntülenmesi, denetlenmesi, kontrolü aşamalarındave kar_şıla_ştı_ğınız sorun- larda size özel çözümlerle hep yanınızda olacaktır.

JUMO; size, bu sektörde sahip oldu_ğu uzmanlık ve tecrübeden dolayı en iyi hiz- meti sunmaya hazırdır.

Bu bro_şür; size, su ve atık su teknolojilerinde uygulanan proseslerde kullanabi- lece_ğiniz ürünler hakkında bilgi vermektedir.

Ürünlerimiz hakkında daha ayrıntılı bilgi ve teknik dökümana, internet sayfamız www.jumo.com.tr’den ula_şabilirsiniz.

Öznur Alp, M. Sc.

Ürün Yöneticisi

Su ve Atık Su Teknolojileri

Telefon: +49 661 6003-9660 E-Mail: oeznur.alp@jumo.net

JUMO – Su ve Atık Su Teknolojilerinde Partneriniz

Öznur Alp

(3)

İçerik

Su ve Atık Su Otomasyon ve Ölçüm Sistemleri 4

İçme sularının arıtılması 6

Güvenilir ve kesin 8

Akıllı ve temiz 9

Havuz sularının hazırlanması 10

Proses suları 12

So_ğutma suyu 14

Atık su 16

Yenilikçi ve uyumlu 18

Sa_ğlam ve güvenilir 19

Fotoğraf kaynakları:

Fotoğraf Stüdyosu Merz-Tricot, Steinau an der Straße Christ Water Technology Swiss AG, Aesch, Schweiz Bernd Sterzl/pixelio (Sol üst, S.19)

Michaela Wille/pixelio (Orta sağ, S.9) Dominik Viehmann (Alt sağ, S.14) A. Christians/pixelio (S.2, üst) Peter Kirchhoff/pixelio (S.3 alt, S.8 alt) Mensi/pixelio (S.5),

Paul-Georg Meister/pixelio (S.7) Dieter Schütz/pixelio (S. 15) Proses çizimleri:

pm illustration + design, Wolfegg

(4)

pH Elektrodları

pH, su ve atık su teknolojilerinde uygulanan birçok proseste ölçülen bir parametredir. JUMO; size, pH ölçümü için geni_ş bir ürün yelpazesi sunmaktadır. _İhtiyaçla- rınıza ve uygulamalarınıza uygun olarak, pH elektrodlarımızı size özel, cam veya plastik olarak üretebiliriz.

Basınç, Seviye ve Akı

ş

JUMO; basınç, seviye veya akı_ş; hangi parametre olursa olsun, uygulamalarınız için gerekli ürüne sahiptir.

Basınç ölçüm cihazlarımız, su ve atık su teknolojilerinde uygulanan bütün proses- lere uygun olarak üretilmi_ştir.

Özellikle korozif maddelerin bulundu_ğu uygulamalar için kullanılabilecek, çe_şitli materyallerden üretilmi_ş ürünlerimiz de mevcuttur.

Basınç transmitteri JUMO dTRANS p02 ve seviye probu JUMO dTRANS p33, size patlama riski ta_şıyan alanlarda (Örn. biyo- gaz üretim tesisleri) kullanılmak üzere ideal çözümler sunmaktadır.

Su ve Atık Su Otomasyon ve Ölçüm Sistemleri

JUMO vida başlıklı RTD sıcaklık ölçüm probu form B terminal kafalı Tip 902020

JUMO MIDAS Basınç transmitteri Tip 401001

JUMO PROCESStemp RTD sıcaklık ölçüm probu

Tip 902820

JUMO seviye tespit probu Seramik ölçüm hücreli Tip 404391

JUMO akış tipi armatürler Tip 202810 JUMO manüel

geri çekilebilir armatürler Tip 202822

JUMO daldırma tipi armatürler Tip 202820

JUMO proses armatürleri Tip 202822 ve 202831

JUMO MID Debi ölçüm transmitteri

Tip 406010 JUMO tecLine pH /

JUMO tecLine Rd pH ve Redoks elektrodları Tip 201020/201025

JUMO tecLine Lf-VA Kondüktif iletkenlik sensörleri Tip 202924

JUMO DELOS Elektronik basınç anahtarı, program- lanabilir, ekranlı, paslanmaz çelik muhafazalı Tip 405052

JUMO sensörleri Klor, klor dioksit, ozon, perasetik asit ve hidrojen peroksit ölçümü için Tip 202630

Armatürler

Sensörler

(5)

pH ve Redoks Transmitterleri

Proseslerin büyük ço_ğunlu_ğunda pH ve redoks elektrodlarının yanısıra, ölçüm sistemleri ve otomasyon cihazlarına da ih- tiyaç duyulmaktadır. JUMO size, pH ve redoks ölçümü için çe_şitli transmitter se- çenekleri sunmaktadır: Panel montaj tipi JUMO dTRANS pH / Rd 01, duvar montaj tipi, IP 67 muhafazalı JUMO AQUIS 500 pH veya ray montaj tipi JUMO ecoTRANS pH 03.

İletkenlik Ölçüm Elektrodları ve

Transmitterleri

İletkenlik, deniz suyunun tuzunun giderilmesi prosesinde, saf suyun veya so_ğutma suyunun kalitesinin gözlemlenmesinde kullanılan, su ve atık su teknolojilerinde önemli yeri olan bir parametredir. JUMO, kondüktif (rezistif) iletkenlik sensörleri veya indüktif iletkenlik ölçüm prensibiyle ça- lışan, i_şletimi ve bakımı oldukça kolay olan JUMO CTI-500 ve JUMO CTI-750 gibi, güncel teknolojiler kullanılarak tasarlanmış iletkenlik ölçüm sistemleri üretmektedir.

Kayıt, Ar

şiv, Değerlendirme

Dijital kayıt cihaz serisi JUMO LOGO- SCREEN ile su ve atık su tesislerinde ölç- mü_ş oldu_ğunuz de_ğerleri kolayca kayıt altına alabilir, ar_şivleyip de_ğerlendirme im- kanına sahip olabilirsiniz. Özellikle yeni jenerasyon ürünümüz olan, entegre web- servera sahip JUMO LOGOSCREEN nt ile sisteminizi takip edebilir veya bilgi- sayarınız aracılığıyla acil durumlardan ha- berdar olabilirsiniz.

Su ve Atık Su Otomasyon ve Ölçüm Sistemleri

Kontrol, kayıt ve gösterge cihazları / Transmitterler

JUMO CTI-500 ve CTI-750 İndüktif iletkenlik ölçüm transmitteri Plastik veya çelik muhafazalı Tip 202755, Tip 202756

JUMO AQUIS 500 pH / CR / Ci / AS Transmitter ve kontrol cihaz serisi pH, redoks, amonyak, klor, klor dioksit, ozon, perasetik asit, hidrojen peroksit, indüktif iletkenlik ve sıcaklık ölçümü için Tip 202560 / 202565 / 202566 / 202568

JUMO dTRANS O2 01

Çözünmüşoksijen (DO) ölçümü için 2 kablolu transmitter

Tip 202610

JUMO ecoTRANS pH / Lf 03 Mikroprosesör transmitter

ve anahtarı pH, redoks, iletkenlik ve sıcaklık ölçümü için

Tip 202723, Tip 202732

JUMO dTRANS pH / Rd / Lf / Rw / Az 01

Transmitter ve kontrol cihaz serisi pH, redoks, klor, klor dioksit, ozon, perasetik asit, hidrojen peroksit, kondüktif iletkenlik ve sıcaklık ölçümü için Tip 202530 / 202535 / 202540 / 202545 / 202550

JUMO di 308

Dijital sıcaklık gösterge cihazı Tip 701550

JUMO LOGOSCREEN 500 cf Ka_ğıtsız, CF kartlı kayıt cihazı, RS232 / 485, Ethernet

Tip 706510

(6)

İçme suyumuzun kaynağı nedir?

Su, insan vücudunun yaşamsal ihtiyacı- dır ve yeri başka hiçbir madde tarafından doldurulamaz. İçme suyu; kaynak suları, yüzeysel sular ve yeraltı sularından elde edilmektedir. Kaynak suları, yeraltı kay- naklarından elde edilen sulardır. Yüzey- sel sular, durgun ve hareketli sulardan oluşmaktadır. Barajilar, göller ve nehirler belli başlı yüzeysel sulardır. Yeraltı suları ise doğal su döngüsünün bir parçası olup, yağmur sularının yerçekimi etkisiyle yerin altına sızıp, orada birikmesiyle olu- şurlar.

Yeraltı suyundan içme suyu elde edilmesi

İçme sularının büyük bir kısmı yeraltı su- larından elde edilmektedir. Su, bu işlem esnasında birçok aşamadan geçmektedir.

Floklaştırma, su ve atık su arıtımında sıkça uygulanan bir metoddur. Floklaş- tırma sırasında suda bulunan ve bulanık- lığa sebep olan, askıda veya kolloidal katı maddeler çökeltilerek filtre edilebilecek hale getirilirler. Burada oluşan maddeler sedimentasyon (çökelme) yöntemiyle sudan ayrılırlar. Filtrasyon, su veya atık sudaki sıvı ve katı maddelerin filtreler ara- cılığıyla birbirinden ayrılmasıdır. Dezen- feksiyon ise suda bulunan zararlı mikro- organizmaların giderilmesi için gerçek- leştirilen bir yöntemdir. İçme sularının arı- tılmasında en yaygın kullanılan dezen- fektan; klordur.

İçme sularının arıtılması

İçme suyu

Kaynaksuyu / Yeraltı suyu

■

pH

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

■

Debi

Koagülasyon ve Flokla ştırma

■

Debi

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

■

Kontrol

Filtrasyon Sedimentasyon

Dezenfeksiyon

■

Klor

■

Kontrol

Depo

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

■

pH

■

İletkenlik

■

Basınç

■

Gösterge cihazı

■

İletkenlik

■

Kayıt cihazı

(7)

Deniz suyunun tuzunun giderilmesi (Desalinasyon)

UNESCO’nun yapmış olduğu açıklamalara göre dünyanın çeşitli bölgelerinde çok ciddi anlamda su sıkıntısı yaşanmaktadır.

Yeryüzünde bulunan suyun % 97,5’i tuzlu sudur. İçme suyu kaynaklarının yeterli ol- mayışı sebebiyle, deniz suyundan içme suyu elde edilmesi günümüzde hayli önem kazanmıştır. İşletmede olan desalinasyon tesislerinin yarısından fazlası Arap ülkele- rinde bulunmaktadır.

İçme suyunun kısıtlı olduğu yerlerde deniz suyundan içme suyu elde edilmesinde ters ozmoz metodu kullanılmaktadır. Ters ozmoz, tuz giderme prosesinin kalbi konu- mundadır.

Ters ozmoz, deniz suyunun yüksek basınç uygulanarak, yarı geçirgen bir membrandan geçirilmesi olarak tanımlanabilir. Kul- lanılan zar, bir nevi filtre görevi görüp, bazı iyonları geçirirken, bazılarının geçişini en- geller.

Ters ozmozda kullanılan membranlar; fou- ling (tortu birikimi), scaling (CaCO3, CaSO4

ve BaSO4 birikimi) ve oksitleyici maddelere karşı oldukça hassastırlar.

Deniz suyu

İ çme sularının arıtılması

Deniz suyu

■

pH

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

Filtre

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

Ters ozmoz Ön arıtma

(Klorlama-Klorun uzaklaş- tırılması, pH düzenlenmesi)

■

pH

■

Klor

■

Kontrol

Son arıtma

(Dezenfeksiyon)

■

Klor

■

Kontrol

■

pH

Depo

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

■

Debi

■

Gösterge cihazı

■

Redoks

■

İletkenlik

■

Basınç

■

Gösterge cihazı

■

İletkenlik

■

Kayıt cihazı

(8)

İçme suyunda pH ölçümü

İçme sularının belli bir kaliteye sahip olup olmadığını kontrol etmek amacıyla çeşitli ölçümler yapılmaktadır. Bu ölçümlerin en önemlilerinden biri pH’dır. İçme sularının pH değeri 6,5 ile 9,5 arasında olmalıdır.

İçme suyunda pH ölçümü JUMO tecLine pH elektrodları ve JUMO AQUIS 500 pH transmitter / kontrol cihazı ile gerçekleşti- rilir.

Desalinasyon tesislerinde iletkenlik ölçümü

İletkenlik, bir desalinasyon tesisinde ölçü- len en önemli parametredir. Desalinasyon işleminin verimi iletkenlik ölçümüyle belir- lenmektedir. İletkenlik genellikle ters ozmoz ünitesinin girişinde ve çıkışında ölçülür.

İletkenlik ölçüm ve kontrolü, indüktif JUMO CTI-500 transmitteri ile gerçekleş- tirilir. Cihazda entegre halde bulunan sı- caklık sensörü ile, iletkenlik için çok önemli bir etken olan sıcaklık, kesin ve hızlı bir şekilde kompenze edilir.

Güvenilir ve kesin

JUMO Çözümleri

JUMO tecLine pH / JUMO tecLine Rd pH ve Redoks elektrodları

Tip 201020 / 201025

JUMO tecLine Lf-VA Kondüktif iletkenlik sensörleri Tip 202924

JUMO ecoTRANS pH / Lf 03 Mikroprosesör transmitter ve anahtarı pH, redoks, iletkenlik ve sıcaklık ölçümü için Tip 202723, Tip 202732 JUMO dTRANS pH / Rd / Lf 01 Transmitter ve kontrol cihaz serisi pH, redoks ve iletkenlik ölçümü için Tip 202530 / 202535 / 202540

(9)

Filtre tanklarında seviye ölçümü

Tuz giderme tesislerinde bulunan filtre tanklarının seviye ölçümleri seviye prob- ları veya seviyeden kaynaklanan ba- sıncın sürekli olarak ölçülmesiyle gerçek- leştirilir. JUMO seviye probları tamamen bu amaca uygun olarak üretilmiştirler.

Ters ozmoz ünitesinin giri

şinde

bas

ınç ölçümü

Deniz suyu, içerisinde bulunan yüksek miktarda tuzdan dolayı ters ozmoz ünite- sine yüksek basınç altında (60–80 bar) verilmektedir. Tesisin güvenilir bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla, ters ozmoz ünitesinin girişinde mutlaka basınç ölçümü yapılmalıdır. JUMO MIDAS ba- sınç transmitteri, size ters ozmoz ünite- leri için uygun olan en iyi çözümü sun- maktadır.

JUMO Çözümleri

Akıllı ve temiz

JUMO LOGOSCREEN nt

TFT ekranlı, CompactFlash^®kartlı ve USB girişli kayıt cihazı

Tip 706581

JUMO LOGOLINE 500 LED Dot Matriks ekranlı kalemli kaydedici Tip 706000 JUMO MIDAS

Basınç transmitteri Tip 401001

JUMO MID Debi ölçüm transmitteri

Tip 406010

JUMO ecoTRANS Lf 01/02 Mikroprosesör transmitter ve anahtarı iletkenlik ölçümü için Tip 202731 JUMO sensörleri

Klor, klor dioksit, ozon, perasetik asit ve hidrojen peroksit ölçümü için Typ 202630

JUMO seviye tespit probu Seramik ölçüm hücreli Tip 404391

JUMO di 308 Dijital sıcaklık gösterge cihazı Tip 701550

(10)

Havuzlarda dezenfeksiyon

Yüzme; oldukça sevilerek yapılan, sağlıklı bir aktivitedir. Yüzme havuzlarında mey- dana gelen enfeksiyonları önlemede havuz suyu kalitesi çok büyük önem ta- şımaktadır. Dolayısıyla, bütün yüzme ha- vuzları düzenli olarak kontrol edilmelidir.

Havuz sularının hazırlanmasında en önemli nokta, bakteri veya virüs gibi mik- roorganizmaların giderilmesidir. Bu iş- leme dezenfeksiyon adı verilmektedir.

Klor; yüzme havuzlarında en yaygın olarak kullanılan dezenfektandır. Dezenfek- tanların (Örn. klor gazı, hipoklorid) etkili olabilmeleri için yeterli dozda verilmeleri gerekmektedir.

Havuz sularının dezenfeksiyonunda dik- kat edilmesi gereken en önemli noktalar- dan biri, istenmeyen yan ürünlerin oluşumunun önlenmesidir. Bu sebeple, dezenfeksiyon esnasında pH, klor dozajı ve sıcaklık gibi parametreler kontrol al- tında tutulmalıdır.

Havuz sularının hazırlanması

Havuz suyu

Flokla ştırma

pH düzen- lenmesi

■

pH

■

Kontrol

Dezenfeksiyon

■

Klor

■

Kontrol

Yüzme havuzu

■

pH

■

Klor

■

Kontrol

Depo

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

Filtrasyon

(11)

Havuzlarda pH ölçümü

pH, havuz sularının kalitesini belirlemede kullanılan en önemli parametrelerden biri- dir. Yüzme havuzları için gereken optimal pH değeri 7,2 ile 7,8 arasındadır. Çok düşük veya çok yüksek pH’lar insanlarda cilt ve göz tahrişine, havuzlarda ise koroz- yona sebep olmaktadırlar.

Dezenfektanlar

ın

konsantrasyonlar

ının ölçümü pH’ın yanısıra, havuzlarda kullanılan de- zenfektanların konsantrasyonlarının her hafta ölçülmesi gerekmektedir. Havuzlarda optimum serbest klor miktarı 0,3 ile 0,6 mg/l civarında olmalıdır.

Havuzlarda dezenfektanların ölçümü için size, bu amaca yönelik üretilmiş olan JUMO amperometrik klor, klor dioksit, ozon sensörlerini ve JUMO AQUIS 500 AS transmitter / kontrol cihazını öneririz.

JUMO Çözümleri

Havuz sularının hazırlanması

JUMO seviye tespit probu Seramik ölçüm hücreli Tip 404391 JUMO yüzey montaj tipi termostat Tip 603021

JUMO tecLine pH / JUMO tecLine Rd pH ve Redoks elektrodları

Tip 201020 / 201025

JUMO sensörleri Klor, klor dioksit, ozon, perasetik asit ve hidrojen peroksit ölçümü için Typ 202630

JUMO ecoTRANS pH / Lf 03 Mikroprosesör transmitter ve anahtarı pH, redoks, iletkenlik ve sıcaklık ölçümü için Tip 202723, Tip 202732 JUMO dTRANS pH / Rd / Lf 01 Transmitter ve kontrol cihaz serisi pH, redoks ve iletkenlik ölçümü için Tip 202530 / 202535 / 202540

(12)

Saf su

Saf su; gıda, çip ve ilaç üretimi gibi bir- çok endüstride sıklıkla kullanılmaktadır.

Kullanılış amacına göre saf su, çeşitli proseslerden geçerek hazırlanmaktadır.

En sık kullanılan saf su hazırlama işlem- leri; ters ozmoz, iyon değiştirme, ultrafiltrasyon ve elektrokimyasal deiyonizas- yondur.

İyon değiştiriciler hareketli iyonlara sa- hiptirler. Kimyasal yapılarından dolayı, üzerlerinde bulunan bu iyonları aynı tür- den yüke sahip iyonlarla değiştirebilirler.

Ultrafiltrasyon tipik bir membran prose- sidir. Burada kullanılan membranın gö- zenekleri oldukça büyüktür. Gözenekler- den daha küçük moleküller membrandan geçerken, daha büyük moleküller ise ge- çemeyip, alıkonulurlar.

Elektrokimyasal deiyonizasyon saf su üretiminde kullanılan en yeni teknolojidir.

Bu işlem esnasında iyonlar, iyon değişti- rici aracılığıyla sudan ayrılır. Verilen akım sayesinde de anyonlar anoda, katyonlar ise katoda doğru hareket ederler.

Proses suları

Saf su

Filtrasyon

Ters ozmoz

Depo

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

■

pH

■

İletkenlik

■

Basınç

■

Gösterge cihazı

■

İletkenlik

■

Kayıt cihazı

(13)

İlaç endüstrisinde saf su

kullan

ılması

Saf suyun hazırlanması, ilaç üretiminde gerçekleşen en önemli proseslerden biri- dir. İlaç üretiminde son derece gerekli olan birçok etki maddesinin üretilmesi, saf su kullanılmadan mümkün değildir. Saf suyun kalitesi, ürün ve üretim kalitesi için çok önemli bir kriterdir. Saf suyun kalite kont- rolü için uygulanan en önemli yöntem ise iletkenlik ölçümüdür.

Saf sularda iletkenlik ölçümü

Saf sularda iletkenlik ölçümü ve kontrolü için gerekli olan bir sistem; bir adet saf su transmitter / kontrol cihazı (JUMO AQUIS 500 CR, JUMO dTRANS Rw 01 veya JUMO ecoTRANS Lf 03), entegre sıcaklık sensörüne sahip bir adet iletkenlik sensörü (JUMO tecLine Lf-VA) ve bir adet bağlantı kablosundan oluşmaktadır.

Saf su analizleri için özel olarak üretilmiş olan JUMO transmitterleri, saf suya özgü hücre sabitlerini sisteme girmenize imkan tanır. Bunun yanısıra ASTM D 1125-95’e uygun sıcaklık kompenzasyonu ve USP (water conductivity <645>) tarafından belirlenen sınır değerlerinin kontrolü de bu cihazlar sayesinde sorunsuzca gerçekleş- tirilebilir.

Saf sularda pH ölçümü

Birçok endüstride üretim esnasında kulla- nılan saf suda pH ölçümü yapılması zo- runludur. Ancak saf suda pH ölçümü düşük iletkenlik değerlerinden dolayı teknik olarak zordur. Bu problemi ortadan kal- dırmak için üretilen, tekrardan doldurulabilir JUMO tecLine pH elektrodları size en uygun çözümü sunmaktadir.

JUMO Çözümleri

Proses suları

Tip 202723, Tip 202732

JUMO dTRANS Rw 01 Transmitter ve kontrol cihazı Saf sularda ölçüm için Tip 202545

JUMO tecLine Lf-VA

Paslanmaz çelik veya titanyumdan üretilmiş iletkenlik sensörü Tip 202924

JUMO paslanmaz çelik proses ve manüel geri çekilebilir armatürler Tip 202822 / 202825 / 202831 JUMO tecLine pH

KCl çözeltili, tekrardan doldurulabilir pH elektrodları Tip 201020

ASTM-Sertifikası

JUMO LOGOSCREEN nt

TFT ekranlı, CompactFlash^®kartlı ve USB girişli kayıt cihazı

Tip 706581

USP<645>

(14)

So

_ğ

utma suyu

Birçok endüstriyel tesiste, üretim esna- sında oluşan ısı uzaklaştırılmalıdır. Tek- nolojik işlemlerde su, ısının uzaklaştırıl- masında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Soğutma suyu çeşitli şekillerde kullanıla- bilir: soğutma (klima) sistemlerinde, ma- kinaların silindir soğutucularında, kon- densatörlerde, metal eritme fırınlarının ve kimya endüstrilerinde kullanılan reaktör- lerin soğutulmasında.

Endüstri veya enerji üretim santrallerinde ısınan su, soğutma kulelerinde soğutulur.

Soğutma kuleleri, üretimde açığa çıkan ısının azaltılmasının zorunlu olduğu du- rumlarda gerekli olan bir ünitedir.

So

ğutma kulelerinde

redoks ölçümü

Soğutma kulelerinde bulunan su dön- güsü dezenfektanlar aracılığıyla mutlaka arıtılmalıdır. Aksi takdirde oluşan mikroorganizmalar soğutma kulelerinde teknik problemlere yol açarlar. Ozon gazı (O³) kullanımı dezenfeksiyon için bir al- ternatiftir. Soğutma suyunda yapılan redoks ölçümü ile ozon üretimi kontrol edilmektedir. JUMO, ozon içeren sularda redoks ölçümü için, altın uçlu JUMO tecLine redoks elektrodlarını geliştirmiştir.

Bu elektrodlar, JUMO dTRANS Rd 01 transmitter / kontrol cihazı ile birlikte kul- lanılmaktadırlar.

So ğutma suyu

Kondensatör So ğutma

kulesi

■

Redoks

■

İletkenlik

(15)

So

ğutma kulelerinde

iletkenlik ölçümü ile kontrol

Su veya sulu çözeltilerin kullanıldığı her sis- temde, suyun kalitesinin kontrol edilmesi gerekmektedir. Buharlaşma veya kirlilik neticesinde oluşan tuz ve katı maddeler iletkenliği arttırıp, soğutma verimini azal- tırlar. Dolayısıyla, soğutma kulelerinde iletkenlik ölçümü mutlaka yapılmalıdır.

Soğutma kuleleri için belirlenen sınır de- ğerleri bu amaça yönelik olarak üretilmiş bir transmitter aracılığıyla kontrol edilebi- lir. İndüktif metotla iletkenlik ölçümü sağ- layan JUMO CTI-500 transmitter, size soğutma suyunun analizi icin güvenilir so- nuçlar sunmaktadır.

JUMO CTI-500 bir kombine ünite (tek bir ünitede kombine olan transmitter ve ölçüm hücresi) veya ayrı bir model olarak (kablo ile bağlantılı hücre ve transmitter) kullanılabilir.

JUMO Çözümleri

So ğutma suyu

JUMO tecLine Rd Redoks elektrodu Tip 201025 JUMO dTRANS Rd 01 Mikroprosesör ve kontrol cihazı redoks ölçümü için

Tip 202535

Tip 202723, Tip 202732

(16)

Endüstriyel atık su

Endüstriyel üretim esnasında (Örn. gıda, kağıt, kimya, tekstil, metal) proseslerden çıkan suya endüstriyel atık su adı verilmektedir. Oluşan atığın cinsi, endüstriden en- düstriye farklılık göstermektedir. Örneğin; bir kağıt fabrikasından çıkan atık su zor parça- lanabilen organik maddeler içerirken, metal endüstrisinde oluşan atık su yağ ve ağır me- taller içermektedir.

Endüstriyel atık su kanalizasyona karışma- dan önce mutlaka arıtılmalıdır. Arıtılmış su, ya proses suyu olarak yeniden kullanılabilir ya da kanalizasyona iletilebilir.

Metal kaplama

sektörü atık sularının arıtılması

Metal kaplama havuzlarında çinko, krom, demir gibi metallerin kaplama işlemleri gerçekleşmektedir.

Metal kaplama havuzlarından çıkan suyun arıtılma işleminde uygulanan ilk aşama siyanür ve kromun detoksifikas- yonudur. Bu işlem, farklı tanklarda gerçek- leşmektedir. Detoksifikasyon tamam- landıktan sonra oluşan atık su, koagülas- yon işlemine tabi tutulmalıdır. Koagülas- yon sonucu oluşan çamur ise sistemden uzaklaştırılır. Geriye kalan çözelti ise kanalizasyona iletilmelidir.

Metal kaplama havuzlarında pH ölçümü

Siyanür iyonunun (CN-) yükseltgenmesi işlemi pH’in 10’dan büyük olduğu du- rumlarda gerçekleşir. Kromun indirgenmesi içinse düşük pH değerine ihtiyaç vardır. Dolayısıyla, pH kontrolü; metal kaplama sektörü atık sularının arıtılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Metal kaplama havuzlarında pH ölçümü için kulla- nılan JUMO tecLine pH elektrodları, JUMO AQUIS 500 pH transmitter/kontrol cihazı ile uyum içerisinde çalışmaktadır.

Atık su

Metal kaplama atık suları

Detoksifikasyon

Siyanid ve nitritlerin oksitlenmesi Kromatın kroma (III) indirgenmesi

■

pH

■

Kontrol

Ön arıtma

Çöktürme ve metal iyonlarının uzakla ştırılması

Çöktürme ve çökeltinin uzakla

ş

t

_ı

r

_ı

lmas

_ı

■

Redoks

■

Kontrol

Son arıtma

Çamurun uzaklaştırılması

(17)

At

_ı

k sular

_ı

n arıt

_ı

lmas

_ı

Atık sular, arıtma tesislerinde arıtılırlar.

Arıtma tesislerinde mekanik, biyolojik ve kimyasal prosesler gerçekleşirler.

Izgaralarda büyük hacimli maddeler tutu- lur. Kum tutucular; atık su içerisinde bulunan kum, çakıl gibi anorganik maddeleri sudan ayırmak amacıyla kullanılan arıtma sistemi birimleridir. Mekanik arıtmanın son aşaması olan birincil çökeltme ha- vuzlarında ise; kum tutucularda sudan ayrılamayan, daha hafif tanecikler, havu- zun dibine çökerek çamur halinde sistemden uzaklaştırılırlar. Ön arıtımdan geçen su, havalandırma havuzlarına ile- tilirken, oluşan çamur ise çürütücüye ak- tarılır.

Atık suların biyolojik arıtımı, havalandırma havuzlarında gerçekleşir. Atık su, hava- landırma havuzlarına verilmeden önce aktif çamur ile karıştırılır. Aktif çamur, organik ve inorganik maddeler içeren atık su ile mikroorganizmaların karışımıdır.

Havalandırma havuzlarında stabilize edil- miş olan atık su, son çökeltme tankla- rında çamur olarak çöktürülür. Çöken bu çamurun bir kısmı havalandırma havu- zuna geri döndürülür, fazla miktarı da çü- rütücüye sevk edilir.

Çürütücüler, biyolojik arıtmanın son üni- tesidir. Burada, çamur stabilize edilir.

Çamurun stabilize edilmesi, organik maddelerin oksijensiz ortamda özel bakteriler aracılığıyla biyolojik olarak parçalanma- sıdır. Bu bakteriler, organik maddeleri biyogaza dönüştürüler.

Evsel atık su

Atık su

Izgara

■

Su seviyesi

■

Gösterge cihazı

Havalandırma havuzu

■

Çözünmü ş oksijen

■

pH

■

Sıcaklık

■

Gösterge cihazı

■

Kontrol

Ön çökeltme havuzu

Çökeltme tankı

■

pH

■

Sıcaklık

■

Gösterge cihazı

Çürütücü

■

Su seviyesi

■

Basınç

■

Sıcaklık

■

pH

■

Gösterge cihazı

Kum tutucu

■

pH

■

İletkenlik

Kanali- zasyon

■

Kayıt cihazı

(18)

Havalandırma havuzlarında oksijen miktarının kontrolü

Havalandırma havuzlarında, bakterilere uygun yaşam şartlarının sağlanabilmesi için suya sürekli olarak oksijen verilir. Ha- valandırma, bir arıtma tesisinin enerji ih- tiyacının % 50 ile 80’ini oluşturmaktadır.

Havalandırma havuzlarında gereksiz oksijen transferini önlemek için yapılacak olan kontrol, arıtma tesislerinde oluşan operasyon maliyetlerini azaltmak için önem taşımaktadır. JUMO dTRANS O2 01 iki kablolu transmitter size sağlam ve ekonomik bir çözüm sunmaktadır.

Yenilikçi ve uyumlu

JUMO Çözümleri

JUMO tecLine pH/JUMO tecLine Rd pH ve Redoks elektrodları

Tip 201020 / 201025

JUMO dTRANS O2 01 Çözünmüs oksijen (DO) ölçümü için iki kablolu transmitter Tip 202610

Tip 202723, Tip 202732

JUMO dTRANS pH / Rd / Lf / Rw / Az 01

Transmitter ve kontrol cihaz serisi pH, redoks, klor, klor dioksit, ozon, perasetik asit, hidrojen peroksit, kondüktif iletkenlik ve sıcaklık ölçümü için Tip 202530 / 202535 / 202540 / 202545 / 202550

(19)

Çürütücülerin kontrolü

Çürütücülerde arıtmayı sağlayan bakterile- rin yaşamlarını sürdürebilmeleri için 35 ile 37 ºC arasında sabit bir sıcaklığa ihtiyaç vardır. Dolayısıyla çürütücülerde sıcaklık kontrolü, arıtımın verimi açısında çok önemli bir yer tutmaktadır. ATEX izne sahip JUMO PROCESStemp direnç termomet- releri ve JUMO di 308 dijital gösterge ci- hazı, size çürütücülerde kullanılmak üzere en uygun çözümü sunmaktadır.

Çürütücülerde, sıcaklığa ek olarak, seviye ve basınç da kontrol edilmelidir. JUMO dTRANS p02 basınç transmitteri ve JUMO dTRANS p33 seviye tespit probu, çürütü- cüler gibi patlama riski taşıyan ortamlarda kullanılmak üzere üretilmişlerdir.

Parametrelerin kontrolü JUMO LOGO- SCREEN nt kayıt cihazı ile mümkündür.

JUMO Çözümleri

Sa ğlam ve güvenilir

JUMO LOGOSCREEN nt TFT ekranlı, CompactFlash^® kartlı ve USB girişli kayıt cihazı Tip 706581

JUMO PROCESStemp RTD sıcaklık ölçüm probu Tip 902820

JUMO seviye tespit probu Seramik ölçüm hücreli Tip 404391 JUMO dTRANS p02

Basınç transmitteri Tip 404385

JUMO di 308 Dijital sıcaklık gösterge cihazı Tip 701550 JUMO dTRANS p33

Basınç transmitteri ve seviye tespit probu Tip 404753

JUMO akış tipi armatürler Tip 202810

JUMO daldırma tipi armatürler Tip 202820

(20)

JUMO Ölçü Sistemleri ve Otomasyon San. ve Tic. Ltd. Şti.

Baraj Yolu Cad. Ataşehir TEM Yanyol Burak Sok.

Darende Iş Merkezi No. 17 D. 4 Dudullu 34779 Ümraniye – Istanbul

Tel: +90 216 455 86 52 Faks: +90 216 455 81 35 E-Mail: info.tr@jumo.net

WEB: www.jumo.com.tr 2010-04-16 / 00537743

Analytical Measurement PR 20022 EN

Pressure Transmitters PR 40003 EN

Recorders PR 70064 EN

Electromechanical Indicators and Controllers PR 60012 EN

Temperature

Measurement Technology PR 90024 EN

Ürün Yelpazesi

Controllers, Power Units and System Technology PR 70040 EN

PR TR. Su ve Atık Su Teknolojileri Ölçüm Kontrol Kayıt

Su ve Atık Su Teknolojileri

Ölçüm • Kontrol • Kayıt

JUMO – Su ve Atık Su Teknolojilerinde Partneriniz

İçerik

pH Elektrodları

Basınç, Seviye ve Akı

Su ve Atık Su Otomasyon ve Ölçüm Sistemleri

Armatürler

Sensörler

pH ve Redoks Transmitterleri

Transmitterleri

Kayıt, Ar

Su ve Atık Su Otomasyon ve Ölçüm Sistemleri

Kontrol, kayıt ve gösterge cihazları / Transmitterler

Yeraltı suyundan içme suyu elde edilmesi

İçme sularının arıtılması

İçme suyu

Kaynaksuyu / Yeraltı suyu

pH

Su seviyesi

Gösterge cihazı

Debi

Koagülasyon ve Flokla ştırma

Debi

Su seviyesi

Gösterge cihazı

Kontrol

Filtrasyon Sedimentasyon

Dezenfeksiyon

Klor

Kontrol

Depo

Su seviyesi

Gösterge cihazı

pH

İletkenlik

Basınç

Gösterge cihazı

İletkenlik

Kayıt cihazı

Deniz suyunun tuzunun giderilmesi (Desalinasyon)

Deniz suyu

İ çme sularının arıtılması

Deniz suyu

pH

Su seviyesi

Gösterge cihazı

Filtre

Su seviyesi

Gösterge cihazı

Ters ozmoz Ön arıtma

pH

Klor

Kontrol

Son arıtma

Klor

Kontrol

pH

Depo

Su seviyesi

Gösterge cihazı

Debi

Gösterge cihazı

Redoks

İletkenlik

Basınç

Gösterge cihazı

İletkenlik

Kayıt cihazı

Desalinasyon tesislerinde iletkenlik ölçümü

Güvenilir ve kesin

JUMO Çözümleri

Filtre tanklarında seviye ölçümü

Ters ozmoz ünitesinin giri

bas

JUMO Çözümleri

Akıllı ve temiz

Havuzlarda dezenfeksiyon

Havuz sularının hazırlanması

Ölçüm ^• Kontrol ^• Kayıt