HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERS KİTAPÇIĞI

(1)

T.C.

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ

HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERS KİTAPÇIĞI

DERSTEN SORUMLU ÖĞRETİM ELAMANLARI

A ve B Şubesi

Dr. Öğr. Üyesi Seval AĞAÇDİKEN ALKAN Öğr. Gör. Dr. Zeynep SAĞLAM

Öğr. Gör. Cansev BAL

Araş. Gör. Tuğba KAVALALI ERDOĞAN

SAMSUN

2021-2022/Güz

(2)

İÇİNDEKİLER

1. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK

BÖLÜMÜ MİSYON, VİZYON, AMAÇLARI, PROGRAM ÇIKTILARI VE DEĞERLERİ…...1

2. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ 2.1. Dersin Tanımı ve Amacı ...2

2.2. Eğitim Modeli………3

2.3. Hemşirelik Esasları AD Uzaktan Eğitim Politikası………...3

2.4. Dersin Genel Hedefleri ...3

5.5. Dersin Programdaki Yeri ...3

2.6. Dersin Öğretim Yöntem ve Teknikleri ...3

2.7. Dersin Değerlendirmesi ... 4

3. HAFTALIK DERS İÇERİĞİ 3.1. Hemşirelik Esasları-I Dersi Haftalık Ders İçeriği ...6

4. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERİSTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ İLE PROGRAM ÇIKTILARI, DERSİN ÖĞRENME HEDEFLERİ VE KONULARIN İLİŞKİSİ……….29

5. UYGULAMA REHBERLERİ 5.1. El yıkama………..32

5.2. İçinde Hasta Olmayan Yatak Yapımı………...………....33

5.3. İçinde Hasta Olan Yatak Yapımı ...34

5.4. Nabız ve Solunumun Ölçülmesi (Radyal Arterden Ölçüm) ...36

5.5. Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi: Aksiller Yol...37

5.6. Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi: Oral Yol ...38

5.7. Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi: Timpanik Membran ...39

5.8. Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi: Rektal Yol ...40

5.9. Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi: Frontal/Temporal Bölge………..………41

5.10. Kan Basıncının Ölçülmesi ...42

5.11. Koruyucu Pozisyon: Supine Pozisyonu Verme ...43

5.12. Koruyucu Pozisyon: Supine Pozisyondan Lateral Pozisyona Getirme ...44

5.13. Koruyucu Pozisyon: Supine Pozisyondan Prone Pozisyona Getirme……… 45

5.14. Koruyucu Pozisyon: Fowler Pozisyonu Verme…..……….………....………..….46

5.15. Muayene Pozisyonu: Litotomi Pozisyonu Verme………..……….………...47

5.16. Muayene Pozisyonu: Dorsal Rekümbent Pozisyonu Verme………..……..……..………...48

5.17. Muayene Pozisyonu: Sim’s Pozisyonu Verme……..……….…………...……...49

5.18. Muayene Pozisyonu: Knee Chest Pozisyonu Verme.………..…………...50

5.19. Muayene Pozisyonu: Spinal Pozisyonu Verme………..…………...51

5.20. Tedavi Pozisyonu: Ortopne Pozisyonu Verme.………..…...52

5.21. Tedavi Pozisyonu: Trandelenburg Pozisyonu Verme..………...………..…53

5.22. Steril Eldiven Giyme ve Çıkarma………. 54

5.23. Oral İlaç Hazırlama ve Uygulama……….55

5.24. Ampulden İlaç Çekme………...56

5.25. Flakondan İlaç Çekme………...57

5.26. İntravenöz Branül Uygulama……….58

5.27. İntravenöz Sıvı İnfüzyonu Hazırlama ve Uygulama……….60

5.28. İntravenöz Sıvı İnfüzyonu Takibi Yapma……….61

5.29. İntravenöz İlaçları Puşe Yolu ile Uygulama………..62

(3)

5.30. Subkutan (SC) Enjeksiyon Uygulama……….…………..63

5.31. İntramüsküler (IM) Enjeksiyon Uygulama………....64

5.32. İntradermal (ID) Enjeksiyon Uygulama………66

5.33. Buruna İlaç Uygulama………..……….67

5.34. Göze İlaç Uygulama………..68

5.35. Kulağa İlaç Uygulama……….………...69

5.36. Deriye İlaç Uygulama……….………70

5.37. İnhalasyon Yolu ile İlaç Uygulama………...…….…………....71

5.38.Vajinal Yol ile İlaç Uygulama……….………....72

5.39. Rektal Yol İle İlaç Uygulama……….………....73

5.40. Enjektör İle Kan Örneği Alma……….………..74

5.41. Nazogastrik Sonda Uygulama……….………...75

5.42. Lavman Uygulama……….77

5.43. Kadın Hasta Üriner Kateter Uygulama………..…78

5.44. Erkek Hasta Üriner Kateter Uygulama………..80

5.45. Üriner Kateterin Çıkarılması………..…82

5.46. Yatak İçinde Tam Vücut Banyosu……….….83

5.47. Özel Ağız Bakımı……….…..86

5.48. Nazal Kanül ile Oksijen Uygulama………....87

5.49. Oksijen Maskesi ile Oksijen/İlaç Uygulama………..88

6. HEMŞİRELİK ESASLARI I BİREYSEL BECERİ DEĞERLENDİRME FORMU…….…...89

7. HEMŞİRELİK BECERİ LABORATUVARI UYGULAMA USUL VE ESASLARI TALİMATI………...90

8. HEMŞİRELİK ESASLARI- I DERSİ KAYNAK LİSTESİ………91

9. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ UYGULAMALI DERSLER İLKE, USUL VE ESASLARI……….92

(4)

1

T.C

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ

1. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ MİSYON, VİZYON, AMAÇLARI, PROGRAM ÇIKTILARI VE DEĞERLERİ

Misyonumuz; Birey, aile ve toplumun sağlık ve hastalık deneyimini insancıl bir şekilde yönetebilen değişen sağlık ortamında küresel toplumun ihtiyaçlarına etik, kanıta dayalı uygulama ile cevap veren mesleğine bağlı, duyarlı ve dinamik hemşire liderler yetiştirmektir.

Vizyonumuz; Birey, aile ve toplumun sağlığını geliştirmek üzere ulusal ve uluslararası düzeyde hemşirelik disiplinine yön verecek yenilikçi ve profesyonel hemşireler yetiştiren lider bir bölüm olmaktır.

Hemşirelik Bölümü Amaçları;

1. Ulusal/ uluslararası sağlığı ilgilendiren kuruluşlarda ya da akademik alanda istihdam edilir.

2. Sürekli yenilenme ve gelişme bilinciyle akademik ve kişisel gelişimine devam eder.

3. Hemşirelik etik ve uygulama standartlarına uygun bütüncül ve insancıl bakım verir.

Hemşirelik Bölümü Program Çıktıları;

1. Sağlık politikaları, düzenlemeleri ve mevzuatla ilgili olarak hemşirelik rollerine ilişkin temel bir anlayış ve tutum geliştirir.

2. Hemşirelik ve diğer disiplinlerdeki kanıta dayalı kuramsal bilgiye ulaşarak hemşirelik eğitim, uygulama, araştırma ve/veya yönetiminde kullanır.

3. Araştırma temelli ve kanıta dayalı çalışmalar ile hemşirelik disiplininin gelişimine bireysel katkı sağlar.

4. Güvenli ve kaliteli hemşirelik uygulamalarını destekleyen yenilikçi bilişim ve/veya bakım teknolojilerini kullanır.

5. Kişisel ve mesleki gelişiminin bir parçası ve gereği olarak, yaşam boyu öğrenme, yaratıcılık ve eleştirel düşünmeyi benimser ve sürdürür.

6. En az bir yabancı dili kullanarak hemşirelik ve sağlık alanındaki gelişmeleri izler ve paylaşır.

7. Hemşirelik eğitim, yönetim, uygulama ve/veya araştırmasında, disiplin içi/disiplinler arası etkili iletişim ve işbirliği becerilerini kullanır.

8. Sağlığın geliştirilmesi, sürdürülmesi ve iyileştirilmesi amacıyla bireylere, ailelere, gruplara ve topluma güvenli, yetkin, şefkatli, etik, bütüncül, çevreye ve kültüre duyarlı hemşirelik bakımı sağlar.

9. Bireyselleştirilmiş, güvenli, kaliteli hemşirelik bakımına liderlik eder.

(5)

2

Değerlerimiz; Hemşirelik bölümü olarak kaliteli sağlık bakım hizmetlerine erişimin bir ayrıcalık değil sosyal bir hak olduğuna inanıyor ve bunu en temel değer olarak kabul ediyoruz.

Bunun yanı sıra Atatürk ilke ve inkılaplarını ve aşağıdaki değerleri Temel Değerlerimiz olarak sunuyoruz:

1. Bakım: Bakım hemşirelik uygulamasının özüdür. Bireyin eşsizliği temelinde insanlara merhametli, vicdanlı, bütüncül, şeffaf, alturistik ve katılımcı bir yaklaşımla bakım vermeye kararlıyız.

2. Duyarlılık: Kültür, çevre, birey, toplum, toplumsal cinsiyet eşitliği ve hakkaniyet temelinde insanların bakım çağrılarını duymaya, etik ve saygınlık standartlarına dayalı olarak bu çağrıya yanıt vermeye kararlıyız.

3. Etik: Hemşirelik eğitimi, uygulaması ve araştırmasında evrensel ve bilimsel etiğe uygun, insana ve değerlerine saygılı, adil, dürüst ve hakkaniyetli olmaya kararlıyız.

4. Profesyonellik: Sosyal adalet ve eşitliğin sağlık hizmetlerine entegrasyonuna, düşünce özgürlüğüne, örgütlenme bilincine dayanan, özgüvenli, iletişim becerileri gelişmiş lider, entelektüel hemşireler olmaya kararlıyız.

5. Bilimsellik/Yenilikçilik: Bir uygulama mesleği ve bir akademik disiplin olarak hemşirelikte, kanıta dayalı bakımı uygulamak için yeni bilgileri keşfetmeye, yaymaya ve hemşirelik bilimini geliştirmeye kararlıyız.

6. Katılımcılık/paydaş odaklılık: Hemşirelik öğrencilerinin tüm potansiyellerini geliştirmek üzere katılımcı, etkileşimli eğitim ve öğretim anlayışını geliştirmeye ve sürdürmeye kararlıyız.

2. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ 2.1. Dersin Tanımı ve Amacı

Öğrencilerin hemşirelik esasları ile ilgili temel kavramları öğrenerek; ülke gereksinimleri doğrultusunda birey, aile ve toplumun sağlığının geliştirilmesinde ve korunmasında hemşireliğin önemini, rol ve işlevlerini, diğer sağlık disiplinleri ile ilişkilerini kavramasını, birey ve ailesinin bakım sürecine ilişkin sağlık sorunlarının doğru belirlemesini ve çözümlemesini sağlamaktır. Ayrıca öğrencilerin bu konudaki bilgi, beceri ve yeteneklerini geliştirmektir.

Dersler öğrenmeyi destekleyici eğitim araçlarının (Gelişmiş Hasta Simülatörü, IV

Enjeksiyon Maketi, IM Enjeksiyon Maketi, İntradermal Enjeksiyon Maketi, Subcutan

Enjeksiyon Maketi, Kan Basıncı Eğitim Kol Maketi vd) kullanımı ile zenginleştirilmektedir.

(6)

3

Öğrencilerimize temel becerilerde kliniğe hazırlık amaçlı laboratuvar uygulaması yapma fırsatı sunulmaktadır.

2.2. Eğitim Modeli

Hemşirelik Esasları I dersinin öğretiminde klasik eğitim modeli kullanılmaktadır.

2.3. Hemşirelik Esasları AD Uzaktan Eğitim Politikası

Uzaktan eğitim olanakları ve dijital alan fırsatlarını kullanılarak;

• Hemşirelik mesleğine temel oluşturan bilgi, becerilere ve profesyonel davranışlara ait öğelerin öğrencilere üst düzeyde kazandırılması,

• Bir paydaş olarak öğrencilerin etkin katılımıyla potansiyellerinin desteklenmesi,

• Bireysel ve toplumsal koruyucu önlemlerin, sağlığı koruma ve geliştirme amacına yönelik etkin kullanım farkındalığının oluşturulması ve becerisinin kazandırılması,

• Öğretim elemanı ve öğrenci etkileşiminin dijital güvenlik sınırları içerisinde kesintisiz devamlılığının sağlanmasıdır.

2.4. Dersin Genel Hedefleri Bu derste öğrenci;

• Hemşireliğin temel kavramlarını ve hemşirelik uygulamaları ile ilgili kuramları açıklar.

• Hemşirelik uygulamaları ile ilgili bilgiyi, mesleki işlev ve uygulamalarında kullanır.

• Bireyin gereksinimlerini holistik ve hümanistik yaklaşımla belirler.

• Hemşireliğin profesyonel değerlerini bilir ve bakım süreci ile ilişkilendirir.

• Hemşirelik felsefesini bilir ve tanımlar.

2.5. Dersin Programdaki Yeri

Bu ders Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü birinci sınıfının güz döneminde verilir. Ders 39 saat teorik, 104 saat laboratuvar uygulamasını içeren 9 ECTS kredilik bir derstir.

Dersin uygulamasından en yüksek faydayı sağlamak üzere teorik ve laboratuvar uygulamaları birbirini takiben yapılır. Öğrencilerin devamsızlıkları teori ve laboratuvar uygulaması olmak üzere ayrı ayrı hesaplanmaktadır.

2.6. Dersin Öğretim Yöntem ve Teknikleri

Dersin yüzyüze ve uzaktan eğitim ile işlenişinde; Hemşirelik Bölümü web sayfasında

ve sanal sınıfın doküman paylaşım sekmelerinde paylaşılacak güncel ders bilgi kitapçıklarında

açıklanan doğrultuda power point sunusu, soru-cevap, beyin fırtınası ve beceri videoları ile ders

(7)

4

işlenecektir. Öğrencinin, ders öncesinde ders bilgi kitapçığının “ön hazırlık” ve “kanıtlar”

bölümünde yer alan kaynaklardan ilgili konuyu okuyarak gelmesi ders verimini artırması için önemlidir.

Öğrencilerin beceri gelişimlerinin takibi için öğrenci laboratuvar uygulaması yüz yüze yapılmaktadır. Öğrenmesi beklenen her bir beceri video veya yüz yüze olarak değerlendirilir.

Beceri değerlendirmeleri;

1. Sosyal-Hijyenik El Yıkama (Video ile değerlendirme)

2. Nabız-Solunum Değerlendirme (Video ile değerlendirme) 3. Kan Basıncı Değerlendirme (Yüz yüze değerlendirme) 4. Steril Eldiven Giyme ve Çıkarma (Yüz yüze değerlendirme)

5. İlaç Uygulama (Oral/Lokal/Topikal İlaç Uygulama) (Video ile değerlendirme) 6. Ampul-Flakondan İlaç Çekme ve Hazırlama (Video ile değerlendirme)

7. İntravenöz Branül Uygulama (Yüz yüze değerlendirme)

8. İntravenöz Sıvı İnfüzyonu Hazırlama ve İzlemini Yapma (Yüz yüze değerlendirme) 9. İntramüsküler Enjeksiyon Uygulama (Yüz yüze değerlendirme)

10. Subkutan İlaç Uygulama olmak üzere toplam (Yüz yüze değerlendirme) 10 konuyu içermektedir.

Dersin işlenişinde; power point, rol-play, soru-cevap ve uygulama maketleri ile beceri geliştirme yöntemleri kullanılır. Mesleki beceri uygulamaları öğretim elemanı ile birlikte her öğrenciye maket/simülatör üzerinde uygulayarak öğretilir. Becerinin tüm aşamaları eksiksiz ve doğru olarak yapılana kadar işlem tekrar edilir.

2.7. Dersin Değerlendirmesi

Ders değerlendirmesini bir ara sınav bir final sınavı ve uygulama notu oluşturmaktadır.

Uygulama notu ara sınav ve final sınavına % 50 oranında etki eder. Uygulama notu, her bir quiz sınavının %20’si olmak üzere iki quiz sınavının %40’ı, Hemşirelik Esasları I Dersi Laboratuvar Uygulama Değerlendirmesinin (4 adet beceri video değerlendirme, 6 adet beceri yüz yüze değerlendirme ) % 50’si ve İngilizce ödevinin %10’si alınarak hesaplanır.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Uygulamalı

Dersler İlke, Usul ve Esasları ile Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ön lisans ve Lisans Eğitim

(8)

5

Öğretim Yönetmeliğine göre teorik derslerin % 30’ undan ve uygulamalı derslerin % 20’sinden fazlasına devam etmeyen öğrenci final sınavına alınmaz.

Derse devam koşulunu sağlamayarak devamsızlıktan kalan öğrenci bahar döneminde

yer alan Hemşirelik Esasları II dersini alamaz.

(9)

6

3. HAFTALIK DERS İÇERİĞİ

3.1.

HEMŞİRELİK ESASLARI I DERSİ HAFTALIK DERS İÇERİĞİ

TARİH ÖĞRETİM

ELEMANI KONU İÇERİK ÖN HAZIRLIK KANITLAR

1.Hafta

A ve B Şubesi Dr. Öğr. Üyesi Seval

AĞAÇDİKEN ALKAN Öğr. Gör. Dr.

Zeynep SAĞLAM Öğr. Gör. Cansev BAL

Araş. Gör. Tuğba KAVALALI ERDOĞAN

Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi

Sağlık Bakım Sistemi, Sağlık Ekibi ve Hemşirenin Rolleri

Hemşirelikte Temel Kavramlar

• Dersin Tanıtımı ve Ders Öncesi Bilgilendirme

• Dünya’da Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi

• Ülkemizde Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi

• Sağlık Sistemi

• Sağlık Ekibi

• Hemşirenin Rol ve Sorumlulukları

• Kavram

• Kuram

• Hemşirelikte temel kavramlar

- Çevre Kavramı - İnsan Kavramı - Sağlık/Hastalık

Kavramı - Hemşirelik

Kavramı

• Hemşirelik modelleri

• Kara Kaşıkçı M, Akın Palandöken E. (Ed). Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2021.

• Karadağ A, Atabek Aştı T.

Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akamademi Yayıncılık, 2016.

• Uysal N., Çakırcalı E., Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve Fonksiyonları, Palme Yayıncılık, 2015.

• Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s Fundamentals of Nursing Concepts, Process and Practice Tenth Edition, Pearson, 2016.

• Potter PA, Perry AG, Stockert P, Hall A., Fundamentals of Nursing 8th Edition, Elsevier, 2013.

• Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of Nursing: The Art and Science of

• Kaya N, Turan N, Öztürk Palloş A, Dorsogluteal bölge İntramüsküler enjeksiyon

uygulamak amacıyla

kullanılmalı mı?, İ.Ü.F.N.

Hem. Derg. 2012; 20 (2): 146- 153.

• Tuğrul E, Denat Y, Hemşirelerin ventrogluteal alana enjeksiyon uygulamaya ilişkin bilgi, görüş ve uygulamaları, DEUHYO, 2014, 7(4): 275-284.

• Avşar G, Kaşıkçı M, Subkütan heparin enjeksiyonlarında ekimoz, hematom ve ağrıyı önlemek için nelere dikkat edilmeli?, İ.Ü.F.N. Hem.

Derg., 2012; 20 (3): 239-246.

(10)

7 Hasta Kabulü ve Taburcu

Edilmesi

Sosyal Hijyenik El yıkama (Video destekli anlatım)

Yaşam Bulguları (Video Destekli Anlatım)

• Hastanın Hastaneye Kabulü

• Hastanın Taburcu Edilmesi

• Yaşam Bulguları

• Vücut Sıcaklığı

• Nabız

• Solunum

Nursing Care Seventh, North American Edition, Lippincott Williams & Wilkins, 2011.

• Balcı Akpınar R, Türkben Polat H, Yaman S, Özer N,

Subkutan heparin

uygulamasına bağlı gelişen ekimoz hematom ve ağrının önelenmesi için hemşirelerin aldıkları önlemler, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2010; 13(4): 19-25.

2.Hafta

Hemşirelikte Etik

• Etik ve Etik Türleri

• Etik İlkeler

• Etik Karar Verme

• Uluslararası Hemşireler Konseyi’nin (ICN) Hemşirelik Etik Kuralları

• Amerikan Hemşireler Birliği’nin (ANA) Hemşirelik Etik Kuralları

• Sağlık Bakımında Etik Karar Vermeyi Etkileyen Faktörler

• Etik Problemler

• Etik Komiteler

• Hasta Odası ve Ünitesi

• Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011

• Kara Kaşıkçı M, Akın Palandöken E. (Ed). Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2021.

• Karadağ A, Atabek Aştı T.

Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akademi Yayıncılık.

• Uysal N., Çakırcalı E., Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve Fonksiyonları, Palme Yayıncılık, 2015.

• Potter PA, Perry AG, Stockert P, Hall A., Fundamentals of

(11)

8 Hasta Ünitesi ve

Düzenlenmesi ve Hasta Yatağı Yapımı (Video Destekli Anlatım) Yaşam Bulguları (Video destekli anlatım)

Asepsi Antisepsi (Video destekli anlatım)

• Hasta Yatağının Önemi

• Hasta Yatağının Yapılması

• Kan Basıncı Ölçüömü

 Asepsinin Tanımı ve Çeşitleri

 Tıbbi Asepsi

 Antisepsi

 Dezenfeksiyon

 Steril paket açma, steril alana malzeme bırakma

 Steril eldiven giyme

Nursing 8th Edition, Elsevier, 2013.

• Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s Fundamentals of Nursing Concepts, Process and Practice Tenth Edition, Pearson, 2016.

• Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH, Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd Edition, F.A. Davis Company Philadelphia, 2016.

3.Hafta

Vücut Mekaniği, Egzersiz ve Hastanın Hareket Ettirilmesi

Hastaya Pozisyon Verme (Video destekli anlatım)

• Vücut Mekaniği

• Vücut Mekaniği İlke ve Kuralları

- Vücut Mekaniğine Uygun duruş

- Vücut Mekaniğine Uygun Oturma

- Vücut Mekaniğine Uygun Yatış Pozisyonu

- Vücut Mekaniğine Uygun Taşıma

• Vücut Mekaniği ile İlgili Bozukluklar

• Egzersiz ve Çeşitleri

• Kara Kaşıkçı M, Akın Palandöken E. (Ed). Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2021

• Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011

(12)

9 Araş. Gör. Tuğba

KAVALALI ERDOĞAN

Yaşam Bulguları Uygulama Çalışmaları -Nabız Solunum Uygulama Çalışması -Kan Basıncı Ölçümü Uygulama Çalışması -Kan Basıncı Ölçümü Öğrenci Değerlendirmesi -Steril Eldiven Giyme Öğrenci Değerlendirmesi

• Hastanın Hareket Ettirilmesi ve Taşınması

• Pozisyonlar

• Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.), Nobel Tıp Kitabevi, 2015.

• Potter PA, Perry AG, Stockert P, Hall A., Fundamentals of Nursing 8th Edition, Elsevier, 2013.

• Ecevit Alpar Ş., Bahçecik N., Çağdaş Hemşirelikte Etik, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2013.

• Göçmen Baykara Z, Çalışkan N, Öztürk D, Karadağ A, (Ed):

Temel Hemşirelik Becerileri, Ankara Nobel Tıp Kitabevi, 2019.

4.Hafta

Zeynep SAĞLAM

İlaç Uygulamaları ^ İlacın Tanımı

 İlaçların Sınıflandırılması

 İlaçların Etkileri

 İlaç Şekilleri

 İlaç Hatalarının Önlenmesi

 İlaç Güvenliği

 İlaçların Temini ve Saklanması

 İlaçların İstemi Alınması

• Kara Kaşıkçı M, Akın Palandöken E. (Ed). Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2021

(13)

10 Öğr. Gör. Cansev

BAL

Yaşam Bulguları Uygulama Çalışmaları -Nabız Solunum

Uygulama Çalışması -Kan Basıncı Ölçümü Uygulama Çalışması -Kan Basıncı Ölçümü Öğrenci Değerlendirmesi -Steril Eldiven Giyme Öğrenci Değerlendirmesi

• Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011

• Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.), Nobel Tıp Kitabevi, 2015.

• Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH, Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd Edition, F.A. Davis Company Philadelphia, 2016.

• Göçmen Baykara Z, Çalışkan N, Öztürk D, Karadağ A, (Ed):

(14)

11 5.Hafta

Parenteral İlaç Uygulamaları (Video Destekli Anlatım)

• Subkutan (SC) enjeksiyon uygulaması

• Intradermal (ID) enjeksiyon uygulaması

Ampul Flakon İlaç Çekme Uygulama Çalışmaları

Serum Setleme Uygulama Çalışmaları

• Parenteral İlaç Uygulamalarına Giriş

• Ampul ve flakondan ilaç çekme

• Doz hesaplama

• Serum setleme

• IV infüzyon başlatma ve takip

• İnfüzyon

uygulamasındaki dakikada damla sayısı hesaplama

•

Kara Kaşıkçı M, Akın Palandöken E. (Ed). Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2021

•

Karadağ A, Atabek Aştı T.

Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akademi Yayıncılık, 2016.

•

Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011.

•

Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.), Nobel Tıp Kitabevi, 2015.

•

Uysal N., Çakırcalı E.,

Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve Fonksiyonları, Palme

Yayıncılık, 2015.

•

Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s Fundamentals of Nursing Concepts, Process and Practice Tenth Edition, Pearson, 2016.

•

Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH, Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd Edition, F.A. Davis Company Philadelphia, 2016.

•

(15)

12 6. Hafta

İntravenöz Yoldan İlaç ve Sıvı Uygulama (Video Destekli Anlatım)

Ampul Flakon İlaç Çekme Uygulama Çalışmaları

Serum Setleme Uygulama Çalışmaları

• Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011.

• Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of Nursing: The Art and Science of Nursing Care Seventh, North American Edition, Lippincott Williams & Wilkins, 2011.

(16)

13

• Dikmen Y, Akın Korhan E, (Ed):

Hemşirelik Esasları Klinik Uygulama Rehberleri Video Sunumu Destekli, Akademisyen Kitabevi, 2016.

7.Hafta

AĞAÇDİKEN ALKAN

Parenteral İlaç Uygulamaları

Intramüsküler (IM) İlaç Uygulama (Video Destekli Anlatım)

Intramüsküler (IM) İlaç Uygulama

• Kara Kaşıkçı M, Akın Palandöken E. (Ed). Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2021

(17)

14 Öğr. Gör. Dr.

İntravenöz Sıvı İnfüzyonu Hazırlama Uygulaması Öğrenci Değerlendirmesi

Subkutan Enjeksiyon Uygulaması Öğrenci Değerlendirmesi

• Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011.

• Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.), Nobel Tıp Kitabevi, 2015.

• Uysal N., Çakırcalı E., Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve Fonksiyonları, Palme Yayıncılık, 2015.

• Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of Nursing: The Art and Science of Nursing Care Seventh, North American Edition, Lippincott Williams & Wilkins, 2011.

• Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH, Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd Edition, F.A. Davis Company Philadelphia, 2016.

(18)

15

• Göçmen Baykara Z, Çalışkan N, Öztürk D, Karadağ A, (Ed): Temel Hemşirelik Becerileri, Ankara Nobel Tıp Kitabevi, 2019.

• Dikmen Y, Akın Korhan E, (Ed):

8. Hafta

Oral ilaç Uygulamaları (Video Destekli Anlatım) Lokal İlaç Uygulamaları (Video Destekli Anlatım)

Oral ve Lokal İlaç Uygulama Öğrenci Değerlendirmesi

 İlaçların Oral Yolla Verilmesi

 Lokal (Topikal) İlaç Uygulamaları

• Uysal N., Çakırcalı E., Hemşirelik Esasları İnsan

(19)

16 Sağlığı ve Fonksiyonları, Palme

Yayıncılık, 2015.

(20)

17

ARA SINAV

9. Hafta

Kişisel Hijyen Uygulamaları (Video Destekli Anlatım)

• Hijyen

• Derinin Yapısı

• Deri Bütünlüğünde Bozulma

• Banyolar

(21)

KAVALALI ERDOĞAN

IM Enjeksiyon Uygulaması Öğrenci Değerlendirmesi

Genel Uygulama Çalışmaları

(22)

19

10. Hafta

Kişisel Hijyen Uygulamaları (Video Destekli Anlatım)

IM Enjeksiyon Uygulaması Öğrenci Değerlendirmesi

• Masajlar

• Ağız ve Diş Sağlığı

• Özel Ağız Bakımı

• Perine Bakımı

(23)

20

Hemşirelik Esasları Klinik

(24)

21 Uygulama Rehberleri Video

Sunumu Destekli, Akademisyen Kitabevi, 2016.

11.Hafta

Kan Transfüzyonu

Intravenöz Periferik Kateter (Branül) Uygulama

(Video Destekli Anlatım)

Intravenöz Periferik Kateter (Branül) Uygulama Çalışması

• Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of Nursing: The Art and Science of Nursing Care Seventh, North

(25)

22 American Edition, Lippincott

Williams & Wilkins, 2011.

12. Hafta

A ve B Şubesi Dr. Öğr. Üyesi

Seval Sindirim Sistemi

Uygulamaları (Video Destekli Anlatım)

• Beslenme

• Beslenme ve Hemşirelik Bakımı

(26)

23 AĞAÇDİKEN

ALKAN Öğr. Gör. Dr.

Intravenöz Periferik Kateter (Branül) Uygulama Çalışması

(27)

24

13.Hafta

Solunum Sistemi ve Uygulamaları (Video Destekli Anlatım)

Intravenöz Periferik Kateter (Branül) Uygulama Öğrenci Değerlendirme

• Solunum Süreci

• Solunum Problemi Olan Hastada Hemşirelik Bakımı

(28)

KAVALALI ERDOĞAN

(29)

26

14. Hafta

Üriner Sistem ve Uygulamaları (Video Destekli Anlatım)

Intravenöz Periferik Kateter (Branül) Uygulama Öğrenci Değerlendirme

• Üriner Boşaltım ve Etkileyen Faktörler, Hemşirelik Bakımı

• Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s Fundamentals

(30)

27 of Nursing Concepts, Process

and Practice Tenth Edition, Pearson, 2016.

• Dikmen Y, Akın Korhan E, (Ed): Hemşirelik Esasları Klinik Uygulama Rehberleri Video

(31)

28 Sunumu Destekli, Akademisyen

Kitabevi, 2016.

(32)

29 4. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERİSTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ İLE PROGRAM ÇIKTILARI, DERSİN ÖĞRENME HEDEFLERİ VE KONULARIN İLİŞKİSİ

Konu Dersin

Öğrenme Hedefi

Hedef Beceri/Öğrenci Etkinliği Program Çıktısı

(PÇ) Öğretim

Yöntemi Değerlendirme Yöntemi ve Değerlendirme Aracı

Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi 1/4/5 Bilişsel: Tarihsel süreçte Hemşireliğin mesleki gelişimini etkileyen olayları/durumları bilme

2/3/5/7 Sunum Çoktan Seçmeli

Sınav Sağlık Bakım Sistemi 1/4/5 Bilişsel: Öğrenci, Ülkemiz sağlık

sisteminin yapısını ve sağlık bakım ekibi üyelerini bilme ve açıklama

2/3/6/7/9 Sunum Çoktan Seçmeli

Sınav Sağlık Ekibi ve Hemşirenin Rolleri 1/4/5 Bilişsel: Hemşirenin 5 temel rolünü

açıklama.

Duyuşsal: Sağlık ekibi üyeleri ve hemşirenin işbirliğini yönelik eylemleri örneklendirme

2/3/4/7/9 Sunum Çoktan Seçmeli

Sınav

Hemşirelikte Temel Kavramlar 1/4/5 Bilişsel: Hemşireliğin 4 temel kavramını bilme

Duyuşsal: Her bir kavramı soyut/somut örneklendirme

3/4/6/7 Sunum

Beyin Fırtınası Tartışma

Çoktan Seçmeli Sınav

Hasta Kabulü ve Taburcu Edilmesi 2/3/4 Bilişsel: Hasta kabulü çeşitleri ile ilgili soruları cevaplandırma

Duyuşsal: Taburculuk öncesi yapılacak işlemleri açıklama

2/4/9 Sunum

Demonstrasyon Görsel Materyal

Çoktan Seçmeli Sınav- Uygulama Değerlendirme

Formu Hasta Ünitesi ve Düzenlenmesi Hastaya

Pozisyon Verme 2/3/4 Bilişsel: Hasta ünitesinde bulunan

araç ve gereçleri bilme ve tanımlama Duyuşsal: Yatak yapımının önemini güvenlik ve konfor açısından değerlendirme

Psikomotor: Öğrencilerin hasta yatağını yapması

1/2/3/4/5/9 Sunum Demonstrasyon Görsel Materyal

Formu

(33)

30

Hemşirelikte Etik 3/4/5 Bilişsel: Değer, ahlak, etik

kavramlarını bilme.

Duyuşsal: Hemşireliğin profesyonel değerlerine ilişkin bakım davranışı örnekleri verebilme

2/3/4/6/7/8 Sunum Beyin Fırtınası

Rol-Play

Vücut Mekaniği Egzersiz ve Hastanın

Hareket Ettirilmesi 2/3/4 Bilişsel: Vücut mekaniği ilkelerini bilme, bakım sunulan bireye verilen

pozisyonları bilme ve

gruplandırabilme

Duyuşsal: Farklı bakım uygulamalarında hastaya verilebilecek pozisyonları örneklendirebilme

Psikomotor: Vücut mekaniğine uygun hareket edebilme, bireye amaca uygun pozisyon verebilme ve ROM egzersizi yaptırabilmek

1/2/4/5/9 Sunum

Formu

Yaşam Bulguları 2/3/4

Psikomotor: Öğrencilerin vücut sıcaklığı, nabız sayısı, solunum sayısı ve kan basıncı ölçümü yapabilmesi

1/2/4/5 Sunum

Formu Kişisel Hijyen Uygulamaları 2/3/4 Psikomotor: Bireyin kişisel hijyen

gereksinimlerini belirlemek, bakımda bireysellik göz önünde bulunarak tam/lokal vücut banyosu vererek gereksinimlerini karşılayabilme, özel ağız bakım gereksinimi olan bireye uygun solüsyon ile bakım verebilme

1/2/4/5/8 Sunum

Formu

Asepsi-Antisepsi 2/3/4 Psikomotor: Hijyenik el yıkama

becerisini kazanma, sağlık hizmetleriyle ilişkili enfeksiyonları önleme hedefine ilişkin; cerrahi ve tıbbi asepsi ilkelerini uygulama, steril eldiven giyinme-çıkarma, steril

1/2/5/8 Sunum

Formu

(34)

31 malzeme kullanımın uygun paket

açma

İlaç Uygulamaları 2/3/4 Bilisşel: İlaç şekillerini ve etkilerini bilme, hemşirelerin ilaç hazırlama, uygulama ve takibi konusunda sorumluluklarını bilme, ilaçların saklanma koşullarını bilme, doğru ilaç uygulaması için 10 doğru ilkesini ve 3 kontrol ilkesini bilme,

Duyuşsal: İlaç dozu

hesaplayabilme, uygun bilgileri içeren ilaç kartı hazırlayabilme

Formu

Oral ilaç Uygulamaları 2/3/4 Bilisşel: Oral (peroral,sublingual ve bukkal) ilaç uygulama ilkelerini bilme, oral ilaç uygulamasında ilaç etki süresini ve etkileyen faktörleri bilme,

Duyuşsal: Oral(peroral, sublingual ve bukkal) ilaç uygulamalarına ilişkin doz hesaplamalarını yapabilme

Psikomotor: Oral (peroral, sublingual ve bukkal) ilaç uygulaması beceri basamaklarına göre uygulayabilme

Formu

Lokal İlaç Uygulamaları 2/3/4 Bilisşel: Lokal ilaç uygulama ilkelerini bilme, oral ilaç uygulamasında ilaç etki süresini ve etkileyen faktörleri bilme,

Duyuşsal: Lokal ilaç uygulamalarına ilişkin doz hesaplamalarını yapabilme

Psikomotor: Lokal ilaç uygulaması beceri basamaklarına göre uygulayabilme

Formu

Parenteral İlaç Uygulamaları 2/3/4 Bilisşel: Parenteral (IM,SC,ID,IV)

ilaç uygulama ilkelerini bilme, oral 1/2/4/5/6/9 Sunum

Demonstrasyon Çoktan Seçmeli Sınav-

(35)

32 ilaç uygulamasında ilaç etki süresini

ve etkileyen faktörleri bilme,

Duyuşsal: Parenteral (IM,SC,ID,IV) ilaç uygulamalarına ilişkin ilaçların doz hesaplamalarını yapabilme ve infüzyonların hızını belirlemek için dakika damla hesaplamasını yapabilme

Psikomotor: Parenteral (IM,SC,ID,IV) ilaç uygulaması uygun alanlarını seçebilme, beceri basamaklarına göre uygulayabilme

Görsel Materyal Uygulama Değerlendirme

Formu

Solunum Sistemi Uygulamaları 2/3/4 Bilişsel: Solunum sisteminin değerlendirmesini bilme, oksijen tedavisinin endikasyonları ve uygulama ilkelerini bilme

Sindirim Sistemi Uygulamaları 2/3/4 Bilişsel: Sindirim sisteminin değerlendirmesini bilme, enteral- parenteral beslenme ilkelerini bilme, sindirim sistemine ilişkin problemleri tanılama ve boşaltım sistemine ilişkin sorunları ve tedavileri bilme

Üriner sistem Uygulamaları 2/3/4 Bilişsel: Üriner sistem

değerlendirmesini bilme, üriner sisteme ilişkin problemleri tanılama ve üriner boşaltım uygulamalarını bilme

(36)

33 5. UYGULAMA REHBERLERİ

5.1. EL YIKAMA

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Eller çizik, kesik, lezyon yönünden kontrol edilir.

2. Tırnakların kısa, temiz ve pürüzsüz olması sağlanır.

3. Takılar varsa çıkarılır (Taşsız alyanslar çıkarılmayabilir).

4. Üniformanın kolları uzun ise yukarıya doğru kıvrılır.

5. Üniforma lavaboya değmeyecek şekilde lavabonun önünde durulur.

6. Musluk kağıt havlu ile açılır.

7. Suyun akış hızı ve sıcaklığı ayarlanır.

8. Ön kol dirseklerden aşağıda olacak şekilde eller ve bilekler ıslatılır.

9. Avuç içine 4-5 ml kadar sıvı sabun alınır.

10. Eller iyice köpürene kadar ovuşturulur.

11. Avuç içleri, el sırtı, parmaklar ve araları ile bilekler dairesel hareketlerle en az 5’er defa ovuşturulur.

12. Tırnak araları diğer elin tırnaklarıyla ya da temiz bir fırça ile temizlenir.

13. Eller görünür olarak kirlenmişse, bileklerin 2,5 cm yukarısına kadar yıkanır.

14. Eller, bileklerden parmak uçlarına doğru iyice durulanır.

15. El yıkama işlemi yaklaşık olarak 40-60 sn sürer.

16. Eller parmaklardan başlayıp bileklere ve önkola doğru kağıt havlu ile iyice kurulanır.

17. Musluk, temiz ve kuru kağıt havlu ile kapatılır.

18. Havlu atık kutusuna atılır.

19. Gerekiyorsa ellere nemlendirici krem sürülür.

(37)

34 3.2.İÇİNDE HASTA OLMAYAN YATAK YAPIMI

İŞLEM BASAMAKLARI 1. Eller yıkanır.

2. Malzemeler hazırlanır./ Malzemeler etkin kullanılır.

3. Nonsteril eldiven giyilir.

4. Malzemeler kullanım sırasına göre boş bir etajer üzerine yerleştirilir.

5. Malzemelerin olduğu taraf yakın taraf, karşısı uzak taraf olarak kabul edilir ve işleme yakın taraftan başlanır.

6. Yatak çarşafı yatak başucundan 10-15 cm fazlalık bırakılarak açılır.

7. Yatak baş ucundan bırakılan fazlalık çarşaf üst kısımdan yatak altına düzgünce yerleştirilerek köşe yapılır.

8. Çarşaf kenarları yan taraftan yatak altına sokularak ayakucuna gelinir.

9. Yakın tarafın ayak ucuna köşe yapılır.

10. Ara muşamba bir yastık boyu boşluk bırakılarak açılır. Yakın tarafta bulunan kenarı yatağın altına yerleştirilir.

11. Ara çarşaf muşambayı tamamen örtecek şekilde açılır ve yakın taraf ucu yatak altına yerleştirilir.

12. Uzak tarafa geçilerek tüm işlemler tekrarlanır.

13. Yakın tarafa geçilerek battaniye alınır ve yatak üzerine açılır.

14. Nevresim alınarak açık olan uç kısmından yukarı doğru pili yapılır.

15. Battaniye uçlarından tutularak nevresimin içine alınır. Nevresimin uç kısımlarından tutularak battaniyenin üzerinden aşağıya doğru yavaşça çekilir. En son uç kısmın düğmesi kapatılarak battaniyenin çıkması önlenir.

16. Üst kısımda bir yastık mesafesi kalacak şekilde nevresimli battaniye serilir ve kenarları yatakla paralel olacak şekilde katlanır.

17. Pike etajer üzerinden alınır. Nevresim üzerinden 5 cm uzun olacak şekilde serilir.

18. Yatak ucunda battaniye ve pike hastanın ayağını rahat hareket ettirebilmesi için bir miktar bollaştırılarak yatak altına yerleştirilir.

19. Aynı işlem uzak tarafa da tekrarlanır.

20. Yakın tarafa geçerken etajer üzerinden yastık alınır. Yastık kılıfı kenarlarından tutularak pili yapılır Yatık sağ elle ortadan hafif kıvrılarak tutulur ve kılıfa geçirilir.

21. Yastığın açık ucu kapı tarafının tersi yönünde yerleştirilir.

22. Eldivenler çıkarılır.

23. Eller hijyeni sağlanır.

24. İşlem kayıt edilir.

(38)

35 3.3. İÇİNDE HASTA OLAN YATAK YAPIMI

İŞLEM BASAMAKLARI 1. Eller yıkanır.

2. Malzemeler hazırlanır.

3. Bireye kendini tanıtılır ve işlem açıklanır.

4. Nonsteril eldiven giyilir.

5. Kapı ve perde kapatılarak bireyin mahremiyeti korunur.

6. Yatak uygun seviyeye getirilerek yatak takımları uzak taraftan yakın tarafa doğru gevşetilir. Uzak tarafın yatak kenarlığı kaldırılır.

7. Hasta tolere edebiliyorsa yatağın başını indirerek supine pozisyon verilir, tolere edemiyorsa yatağın başı tolere edebileceği pozisyona getirilir.

8. Hasta tutabiliyorsa pike uçlarından tutturulur. Tutamıyorsa pike uçları hastanın omuzları altına sıkıştırılarak ayak ucu tarafından nevresimli battaniye çekilerek çıkarılır.

9. Hastanın kolları çaprazlanır ve yakın taraftaki ayak diğer ayağın üzerine konarak hastanın yüzü uzak tarafa gelecek şekilde döndürülür. Pike düzeltilerek hastanın üstünün açılması önlenir.

10. Ara çarşaf pili yapılarak hastanın altına itilir.

11. Ara muşamba temizse (tekrar kullanılacaksa) hastanın üzerine doğru katlanır.

12. Tekrar kullanılamayacaksa pili yapılarak ara çarşaf hastanın altına itilir.

13. Yatak çarşafı pili şeklinde toplanarak hastanın altına itilir.

14. Yatağın açılan kısmına alt çarşaf serilir, üst ve alt köşeler yapılarak yatağın alt tarafına yerleştirilir.

15. Ara muşamba hastanın üzerinden indirilir ya da yeni bir ara muşamba serilir.

16. Üzerine yeni ara çarşaf serilerek uçları yatak altına yerleştirilir.

17. Yastığa yeni kılıf geçirilerek temiz yatak takımları üzerine yerleştirilir.

18. Yakın kenardaki yatak kenarlığı kaldırılır. Uzak tarafa geçilir. Yatak kenarlığı indirilir ve hasta aynı yöntemle (eller çapraz, ayak diğer ayak üzerinde) temiz tarafa doğru çevrilir.

19. Kirli olan ara çarşaf alınmadan önce el hijyeni sağlanır.

20. Kirli olan ara çarşaf, alt muşamba ve çarşaf alınır. Yatak çarşafı çekilerek düzeltilir, alt ve üst köşeler yapılır.

21. Ara muşamba ve ara çarşaf serilerek yatak altına yerleştirilir. Yatak kenarlığı kaldırılır.

22. Yakın tarafa geçilerek yatak kenarlığı indirilir ve hasta yatak ortasına alınır, üzerindeki pike düzeltilir.

23. Battaniye hastanın ayakucuna açılır nevresime geçirilir.

24. Nevresimli battaniye hastanın üzerine yerleştirilirken pike ayakucundan çekilir ve alınır. Hacmi küçültülerek kirli torbasına atılır.

25. Battaniyenin kenarları yatağa paralel şekilde katlanır ve battaniye hastanın ayağını rahat hareket ettirebilmesi için bir miktar bollaştırılarak yatak altına yerleştirilir. Üzerine pike serilir.

26. Yatak kenarlıkları kaldırılır.

27. Eldiven çıkarılır.

28. El hijyeni sağlanır.

29. İşlem kaydedilir.

(39)

36 3.4. NABIZ VE SOLUNUMUN ÖLÇÜLMESİ

İŞLEM BASAMAKLARI 1.Eller hijyenik olarak yıkanır.

2.Hastanın kimliği doğrulanır.

3.Hastaya işlem konusunda bilgi verilir.

4.Nabız ve solunum ölçümünü etkileyen faktörler değerlendirilir.

(Yaş, fiziksel aktivite, ilaçlar, anksiyete, IV sıvı tedavisi alıyor olmak, hastalıklar ..vb.) 5. Hasta yatağı bel seviyesine getirilir.

6.Çalışılacak taraftaki yatak kenarlıkları indirilir.

7.El hijyeni sağlanır, nonsteril eldivenler giyilir.

8.Hastaya supine ya da fowler pozisyonu verilir.

9.Nabız ölçümü için uygun kol seçilir.

10.Hastanın koluna uygun pozisyon verilir.

a. Hasta supine pozisyonunda ise: Hastanın kolu, gövdesine paralel olacak şekilde vücudun yanına uzatılır ya da hafif fleksiyona getirilerek abdomenin altına ya da göğüs üzerine yerleştirilir.

b. Hasta fowler pozisyonunda ise: Hastanın kolu dirsekten 90^ofleksiyona getirilerek kalp hizasında uygun bir destek üzerine yerleştirilir.

11.Hastanın el bileği bükülmeden avuç içi aşağı bakacak şekilde yerleştirilir.

12.İşaret, orta ve yüzük parmak uçları radial arter üzerine yerleştirilirken, başparmak el bileğinin üzerinde tutulur.

13.Radial arter üzerindeki parmaklar ile nabzın hissedilip sayılabileceği şekilde hafif basınç uygulanır.

14.Nabız; hız, ritim ve dolgunluk açısından değerlendirilir.

15.Hastanın nabzı düzenli ise 30 saniye sayılır ve 2 ile çarpılır; nabız düzensiz ya da ilk defa alınıyorsa 1 dakika boyunca sayılır.

16.Dakikadaki nabız sayısı hesaplanır.

17.Hastanın bileğine uygulanan basınç değiştirilmeden göğüs kafesi gözlenmeye başlanır.

18.Solunum; hızı, derinliği, ritmi ve sesleri açısından değerlendirilir.

19.Solunum ritmik ise 30 saniye sayılır ve 2 ile çarpılır. Solunum hızı, derinliği, ritmi ve sesler açısından anormal ise 60 saniye boyunca sayılır.

20.Dakikadaki solunum sayısı hesaplanır.

21.Hastaya rahat edeceği pozisyon verilir.

22.Yatak kenarlıkları kaldırılır.

23.Yatak en düşük seviyeye getirilir.

24.Uygulamaya ilişkin bilgiler hemşire gözlem formuna kaydedilir.

25.Hastanın nabız ve solunum değerleri daha önceki değerler ile karşılaştırılır.

(40)

37 3.5. VÜCUT SICAKLIĞININ ÖLÇÜLMESİ: AKSİLLER BÖLGE

İŞLEM BASAMAKLARI 1. Eller hijyenik olarak yıkanır.

3. Malzemeler kolay ulaşılabilir bir yere bırakılır.

4. Hastanın kimliği doğrulanır.

5. Hastaya işlem hakkında bilgi verilir.

6. Hastanın mahremiyeti sağlanır.

7. Vücut sıcaklığının aksiller yoldan ölçümünü etkileyen faktörler değerlendirilir (koltuk altının nemli, kirli olması gibi).

8. Yatak frenleri kontrol edilir.

9. Hasta yatağı bel seviyesine getirilir.

10. Çalışılacak taraftaki kenarlık indirilir.

11. El hijyeni sağlanır, nonsteril eldiven giyilir.

12. Termometre, metal kısmından başlayarak kuru pamuk tamponla silinir.

13. Termometrenin başlat düğmesine basılır.

14. Koltukaltı gerekli ise temizlenir.

15. Termometre deriye doğrudan temas edecek şekilde koltuk altına yerleştirilir.

16. Termometre sinyal sesi duyuluncaya kadar koltuk altında bekletilir.

17. Termometre hastanın koltukaltından alınır.

18. Termometredeki sıcaklık değeri okunur.

19. Termometre, metal kısmın ucuna doğru alkollü pamuk tamponla silinir.

20. Hastaya rahat edeceği bir pozisyon verilir.

22. Yatak en düşük seviyeye getirilir.

23. Malzemeler toplanır.

24. Nonsteril eldiven çıkarılır.

25. El hijyeni sağlanır.

26. Uygulamaya ilişkin bilgiler hemşire gözlem formuna kaydedilir.

(41)

38 3.6. VÜCUT SICAKLIĞININ ÖLÇÜLMESİ: ORAL YOL

İŞLEM BASAMAKLARI 1. Hijyenik el yıkaması yapılır.

3. Malzemeler kolay ulaşılabilir bir yere bırakılır.

4. Hastanın kimliği doğrulanır.

5. Vücut sıcaklığının oral yoldan ölçümünü etkileyen sıcak/soğuk içecek, sigara tüketimi, bilinç durumu, çevre vb. faktörler değerlendirilir.

6. Hastaya işlem hakkında bilgi verilir.

7. Hastanın mahremiyeti sağlanır.

8. Yatak frenleri kontrol edilir.

9. Hasta yatağı bel seviyesine getirilir.

10. Çalışılacak taraftaki kenarlık indirilir.

11. El hijyeni sağlanır, nonsteril eldiven giyilir.

12. Termometre, metal kısmından başlayarak kuru pamuk tamponla silinir.

13. Termometrenin başlat düğmesine basılır.

14. Termometre hastanın dilinin altına posterior sublingual boşluğa yerleştirilir.

15. Hastadan dudaklarını termometrenin etrafını iyice kapatacak şekilde kapatması istenir.

16. Termometre sinyal sesi duyuluncaya kadar dilin altında bekletilir.

17. Termometre hastanın ağzından alınır.

18. Termometredeki sıcaklık değeri okunur.

19. Termometre, metal kısmın ucuna doğru alkollü pamuk tamponla silinir.

20. Hastaya rahat edeceği bir pozisyon verilir.

22. Yatak en düşük seviyeye getirilir.

23. Malzemeler toplanır.

24. Eldivenler çıkarılır. El hijyeni sağlanır.

25. Uygulamaya ilişkin bilgiler hemşire gözlem formuna kaydedilir.