MİMARİ AVAN PROJELERDE KALORİFER BACALARI VE KAZAN DAİRELERİ EB'ADI TAYİNİ
Yazan : Halil İŞNEL
Mimarlar avan projeler hazırlarken kazan dairesi, kömürlük, kazan bacası ve eb'adı hakkında daima te-reddüde düşmektedirler; bu sebeple kazan dairesi ve bacalara verdikleri ölçüler çok yanlış tahminlere istinad etmekte, daha doğrusu istinatsız tahminlere göre ol-maktadır. Sonradan, kalorifer projesi yapılmak üzere biz tesisatçılara gelen mimarî plânlarda küçük bir ka-zan için büyük bir kaka-zan dairesi veya büyük kaka-zanlar için kürek sallanmayacak kadar dar bir kazan dairesi görülmektedir.
Bu yanlışlıkların kısmen bertaraf edilmesi için bu ve gelecek sayıda (mimarlar için) kolayca istifade edi-lir tablolar ve misaller vereceğiz:
Kazan dairesi ve baca hesabında sıra ile: binanın saatte hararet ihtiyacını; bu ihtiyaca göre baca eb'adı-nı ve kazan büyüklüğünü; kazan büyüklüğüne göre kazan dairesi ölçüleri tayin edilir.
1 —Binanın bir saatteki hararet ihtiyacı :
Binanın bir saatteki hararet ihtiyacını tayin için en doğru hesap şekli şüphesiz tesisatçıların buna mah-sus hazırlanmış matbu cetvellerinin istimalile yaptıkları hesap usulüdür. Bunun mimarlar için külfetli olması ve esasen bu yazıdaki gaye mimarı avan projelerde ka-zan daireleri eb'adında büyük hatalara düşülmesini ön-lemek olduğundan, çok daha yuvarlak hesap bir kalori miktarı veıen ve tesisatçıların az kullandıkları bir cedveli <'Rietschel» in dokuzuncu tabından alarak aşa-ğıya derç ediyoruz, Cedvel 1.
Bu cedvelde adliye sarayları, hapishaneler, hapis hastahaneleri, idare binaları, büyük mektepler ve tale-be toplantı yerlerine ait miktarlar verilmiştir. İkamet-gâhlara ait takribî hararet ihtiyacı hesabı tarzı başka bir yazıda gösterilecektir.
Hapishanelere ait bir misal alalım; bu cedvele gö-re: 10.000 ilâ 20.000 m3 hacimde bir hapishane
binasın-da ısınan hacim bütün hacmin %65 ini teşkil etmektedir; buna göre ısınan hacim miktarı 6.500 ilâ 13.000 m3 dır;
1 m3 hacim için 27 kalori kabul edilmiştir; bir saatteki
kalori tutarı 175.500 ilâ 351.000 dir.
Bu miktarların kabulü esnasmda projesi yapılan binanın Adana gibi kışı sıcak olan veya Erzurum gibi kışı soğuk olan bir şehirde olduğunu göz önünde bulun-durmak ve miktarları azaltıp çoğaltmak lâzımdır. Bu cedvel Ankara için uygundur.
Ü — Baca maktaı:
Binanın bir saatteki kalori ihtiyacmı tayin ettikten sonra baca maktamı cedvel 2 yardımı ile hemen tayin edebiliriz. Bu cedvel her cins kömür yakan «Blanken-burg» kazanlarına göre hazırlanmış olup diğer fabri-kalar mamulâtı kazanlar için de kullanılabilir. 10.000 ilâ 1.000.000 kalorisaatlık kazanlar ve 5 ilâ 35 metre ir-tifadaki bacalar için makta ölçüleri verilmiştir.
Hapishaneler misaline göre 175.500 kalorilik bir bi-nada :
Baca iı-tifaı 10 metre ise baca maktaı 40x53 cm » » 15 » » » » 40x40 cm » » 20 » » » » 33X40 cm » » 30 » » » » 33x33 cm olmalıdır.
Her kazan dairesine bir de hava bacası lâzımdır. Hava bacası maktaı duman bacası maktamın yarısı ol-malıdır.
kalori-lik b i r binaya 250.000 kalorikalori-lik iki adet kazan k o n u r s a iki adet b a c a v e h e r baca eb'adı 250.000 kalorilik k a z a -na u y g u n olacaktır. H a v a bacası ise d u m a n bacaları
m a k t a satıhları m e c m u un un yarısı v e 1 adet kâfidir. K a z a n v e kazan daireleri ölçüleri başka b i r sayıda verilecektir. B A C A E B A T L A R I Saatte k a l o r i ihtiyacı 5 10 10.000 14X14 14X14 15.000 14X20 14X20 20.000 1 4 x 2 7 14X20 25.000 20X20 14X20 30.000 2 0 x 2 0 1 4 x 2 7 35.000 20x27 20X20 40.000 27X27 20X27 40.000 27X27 20X33 50.000 27X33 20X33 55.000 27X33 27X27 60.000 27X27 70.000 27X33 80.000 33X33 90.000 33X40 100.000 33X40 110.000 40X40 120.000 40X40 130.000 40X46 140.000 40X46 150.000 40X53 175.000 40X53 200.000 40X53 225.000 53X53 250.000 53X64 275.000 5 3 x 6 4 300.000 350.000 400.000 450.000 500.000 600.000 700.000 800.000 900.000 1.000.000
B a c a irtifalan m e t r e ve maktalar santimetre olarak
— Baş tarafı 240 ıncı sayfada —
ve endüstri sahasında sayısız binalar yaptığı halde ken-disine şimdiye kadar bir ev yapmamıştır. «Eğer kendi-me bir ev yapacak olursam başka bir mimara müra-caat edeceğim. Çünkü kendime kalırsa ailemle başım derde girecek» diyor.
Bay Lamb'ın hususî merakları yoktur. Fakat za-manını ve kabiliyetlerini birçok âmme işlerine harcar. New York şehri sanat komisyonu üyesidir. Vaşington-da güzel sanatlar federal komisyonunVaşington-da iki seçim dev-resi boyunca çalışmıştır. Keza Amerikan Mimarî Ensti-tüsü üyesi, Millî desinatörler akademisi mensubudur. New York şehrinde üniversite kulübü ile Williams k o -leji kulübü üyesidir. New York cemaat hizmetleri ce-miyetinde faal üyedir.
ARKITEKTİN ABONE ŞARTLARI
ÇİFT SAYISIALTI AYLIĞI YILLIĞI
2.60 Lira PRIX D'UN NUMERO 1.5 Dolar 7.00 „ „ pour 6 NIOIS 3,6 „ 12.60 „ „ „ UN AN 6 „ 1 c i s e r i A r k i t e k t i n k o l l e k s i y o n l a r ı : 1931 1932
1933 beher ciltli koleksiyonu 22 Lira
1934 1935 2 ci s e r i 3 eli s e r i 1936 1937 1938 1939 1940 1941-42 I 1943 l 1944 I i ) 20 18 „ 1945 . 4 cU s e r i 16 1946 1947 1948 1949 1950 ;
BUtOn yazılar, resimler, reklâm va abone bedelleri Posta 'le ARKİTEKT'in idare yerine gönderilmelidir, isteyenlere Reklflm tarifesi gönderilir. Adreslerini değiştiren aboneler süratle bildirmelidirler. Aksi takdirde kaybolan dergilerden
dolayı mUdürlUğUmUz sorumlu değildir
Pour tout paiereıent et demande de renseignemet, ains que pour tout envoi de document tels que photos.artilcei annonoes, bibliographie i inserer s'aaresser A la Direction
No, 3 3 Anadolu Han, Eminönü İstanbul
Baştarafı 242 nci sahifada.
KALORİ İHTİYACI TAYİNİ «Takribi olarak»
Mecmu hacim mJ Adliye sarayları : 5.000 ilâ 7.500 7.500 » 10.000 10.000 » 50.000 50.000 den yukarı Hapishaneler : Isınan hacmin % si
Isınan hacim Isınan hacim için lüzumlu kalori m3 1 m3 için Kcal Kcal/Saat tutarı
50 60 70 75 2.500 ilâ 3.700 30 4.500 » 6.000 27 7.000 » 35.000 25 37.000 20 75.000 ilâ 112.500 121.500 » 162.000 245.000 » 875.000 750.000
5.000 ilâ 10.00 50 2.500 ilâ 5.000 32 80.000 ilâ 160.000 10.000 » 20.000 65 6.500 )) 13.000 27 175.500 » 351.000
20.000 » 50000 75 15.000 » 37.500 22 330.000 » 825.000
Hapis hastaneleri:
1.600 ilâ 4.100 55 880 ilâ 2.255 60 52.000 ilâ 135.300
İdare binaları :
7.400 ilâ 50.000 70 5.180 ilâ 35.000 28 145.000 ilâ 980.000 50.000 ilâ 122.000 60 30.000 » 73.200 20 600.000 )) 1.464.000
Büyük mektepler:
10.000 ilâ 20.000 65 6.500 ilâ 13.000 30 195.000 ilâ 390.000 Talebe toplantı yerleri :
