sıhhi heyeti

KLlNİKDE ECZACININ _GÖREVLERİ

Dr. Hayat ALKAN• Prof. Dr. Enver İZGü•

Son yıllarda eczacıların klinikte görevlendirilmeleri, _gelişmiş ülkelerde _başarı ile uygulanmakta ve eczacılık fakültelerinde klinik eczacılık yönünde eğitimlere

daha da önem verilmektedir. ·

Hastane eczacıları uzun yıllar, hastanede bulunan diğer sağlık personeliyle, özellikle hastalarla direk temasta bulunmamış, ayrı kalmışlardır. Ancak giderek;

- İlaçla tedavide karşılanan aksaklıklar,

- İlaç etkileşmeleri ve yan etkileri hakkında danışılacak bir kişi veyaı or- ganizasyona duyulan gereksinim,

- Eczacının, hasta ilaç profilini çıkartabilmesi için hasta ile direk ilişkide bulunmasına duyulan zorunluluk sonucu, klinik eczacılık doğmuştur. Klinik

eczacının hastanedeki yeri, alışılagelmiş hastane eczacısından daha farklı ol-

muştur. Aşağıdaki şema, klinikte çalışan bir eczacının hastane kuruluşundaki diğer birey ve organizasyonlarla nasıl bir karşılıklı ilişkide olduğunu özetler.

Hastahane--

idaresı

Hastahane

sıhhi heyeti

Hekim

..,...__,,Hemsi _re

Hastahane bölümleri

*

5

Alışılagelmiş hastane eczacılığında görülmeyen ve klinik eczacılıkla orta.ya

çıkan şemada gösterilen yeni bir ilişki eczacı ile hasta ^arasında olan ilişkidir.

Klinik eczacılık sadece hastane eczacılığı içinde sınırlandırılmamalıdır, kap-

samı ve uygulama ^alanı daha ^geniştir. Klinik ^eczacılık kavramından, hastane veya herhangi bir yerde ^bakım gören hastanın yanında eczacılık mesleğinin ye-

rine getirilmesi anlaşılmalıdır. '

Bir hastanede ^çalışan klinik eczacının görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

1) Doktorlarla birlikte hasta muayene ^{turlarına katılmak.}

2) Doktorların ilaçlarla ilgili sorunlarını yanıtlamak.

3) Hastaya verilen ^ilacın etkilerini izleyip, yan etkileri ve ilaç ^etkileşme­

leri hakkında hekimi aydınlatmak.

4) Yeni ilaçların farmaıkolojik, farmakokinetik, toksikolojik v.b. özellik- lerini son kaynaklardan ^araştırıp hekime onlar ^hakkında bilgi vermek.

5) Hastanın ilaç geçmişini ve ilaç duyarlılıklarını hastalarla yaptığı söy-

leşilerle saptamak ve ^sonuçları hekime açıklamak. Her hastaya ait bir ilaç kar- toteksi tutmak.

6) Hemşerilerin i1açla ilgili sorunlarını yanıtlamak.

7) İlaçlarla ilgili konferanslar düzenleyip hastanenin diğer sağlık persone- lini aydınlatmak.

8) Hastaneye yeni ^girmiş eczacılar, eczacılık ve hemşirecilik eğtimi yapan

öğrencileri eğitmek. ·

9) Zehirlenmelerde ilk tedavi ^hakkında hekime ^yardımcı olmak.

Şurası muhakkak ki hastanede ^çalışan eczacıların görevleri sadece yukarıda

belirtilen, klinikteki görevleri ile smırlandırlamaz. Bu görevler son ^yıllarda has- tanelerde çalışan eczacıların bilgilerinden daha çok yararlanmak ve hastane

sağlık ekibi içine eczacıları da katmak amacıyla doğmuştur.

Hastane eczanesinde ^çalışan bir eczacının alışa gelmiş görevlerini ise ^{şu şe­}

kilde sıraılıyabiliriz.

1 - Hasta.ne ^ihtiyacı olan birim doz ilaç şekillerini hazırlamak paketlemek ve etiketlemek; veya eczacıya yardımcı kişiler (kalfa, laborant ve teknisyen) bu

işleri yaparken onu izlemek ve yöneltmek.

6

2 - İlaçların hastanedeki dağılımını sağlamak ve denetlemek.

3 - Doktor reçetelerini okumak, kontrol etmek ve formülü hazırlamak.

4 - Hastanede yapılma olanakları olan steril ilaç şekillerini .hazırlamak.

5 - Hastanede kullanılan ilaç ve hammadde gereksinimini sağlamak.

6 - Hastanede hazırlanan -veya hastaneye alınan ilaçların mümkün olan kontrolunu yapmak.

7 - Hastane ilaçlarının tüketimi sicil ve profilini tutmak.

8 - Hastanede mevcut ilaçların hekimlere duyurulmasını sağlamak için sirküler hazırlamak.

9 - Hastanenin sterilizasyon tesislerini ve sterilizasyon işlemlerini kontrol ve takip etmek.

Yukarıda belirtilen görevleri yerine getirilebilmesi için gerek klinikte ge- rekse eczanede çalışan bir hastane eczacıısından aranan nitelikler şunlardır :

- İlaç etki ve etkileşmeleri hakkında geniş bilgiye sahip olmalıdırlar. F~r­

makoloji, biyofarmasötik, farrnakokinetik gibi bilgilerinin geliştirilmiş olması

gerekir.

- İlaç imalatını yapabilecek ve geliştirebilecek bilgi ve yeteneğe sahip ol·

malıdırlar.

Kontrol işlemlerini iyi bilmelidirler. İki çeşit kontrolden bahsedilebilir a) Kalite kontrol

b) Hastane ilaç dağıtımının kontrolü - Araştırma yeteneğine sahip olmalıdırlar.

- Eğitimci yÖnleri olmalıdır.

- İdareci yönleri olmalıdır.

- Hekimlerle tartışabilmek, anlaşabilmek için gerekli tıb terimlerini iyi bil melidir.

Bu gerekli bilgiler eczacılık fakültelerinde yeterli düzeyde verilmeye çalışıl·

makta ise de aranan tüm niteliklere sahip eczacıları yetiştirecek daha ileri düzey- de kurslarda düzenlenmeye başlanmıştır.

7