NURAY ARINURAY ARI
LAKSATİF VE PÜRGATİF
İLAÇLAR
LAKSATİF VE PÜRGATİF İLAÇLAR
Defekasyonu uyarmak ya da düzeltmek amacıyla kullanılan ilaçlardır
Bu etkilerini;
Dışkı hacmini arttırarak,
Dışkıyı yumuşatarak,
Barsak boyunca geçişi hızlandırarak
Rektumdan dışkı atılımını kolaylaştırarak
oluştururlar.
https://slideplayer.biz.tr/slide/3636952/ Yıldırım Ş.
Pek çok neden kaynaklı konstipasyon tedavisinde kullanılan laksatifler
ve
Gerek tedavi gerekse inceleme amaçlı işlemler/görüntüleme hazırlığı için kullanılan pürgatifler oldukça yaygın kullanılırlar.
Pürgatifler “müshil (ishal yapan)” diye de
adlandırılır
Pürgatif etki laksatif etkinin şiddetlenmiş şeklidir.
Laksatifler en çok kullanılan ilaç gruplarındandır.
örn. İngiltere’de yıllık laksatif harcaması antihipertansif harcamalarının üzerindedir ve
her geçen yıl artmaktadır.
https://slideplayer.biz.tr/slide/11930653/ Sezen A.
https://www.shutterstock.com/tr/image-vector/normal-c onstipated-bowel-labeled-25355908
https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector/constipa tion-human-large-intestine-with-fecal-vector-27793259
https://slideplayer.com/slide/6383800/ Gardner C.
https://www.uspharmacist.com/article/preemptive-treatment-of-constipation-when-opi oids-are-initiated
US Pharm. 2012;37(1):21-24, Mary Ann E. Zagaria,
Konstipasyona neden olan ilaçlar
Opiyatlar
Antikolinerjikler (atropin) Antidepresanlar
Antihistaminikler
Kemoterapötikler (vinka alkoloidleri) Antipsikotik ilaçlar
Antikonvülzanlar
Antiasitler (alüminyum, kalsiyum)
Antihipertansifler (kalsiyum kanal blokörleri, MAOIs ) Diüretikler
Demir preparatları
Nonsteroidal anti enflamatuarlar
Metal iyonları: Alüminyum, sükralfat. baryum sülfat, bizmut, kalsiyum,
LAKSATİF VE PÜRGATİF İLAÇLAR: İlaç grupları
1) Yumuşatıcı Laksatifler
2) Kitle Oluşturan Laksatifler
3) Osmotik Laksatif-Pürgatifler
4) Stimulan Laksatif-Pürgatifler
5) Prokinetikler ve Konstipasyonda
Kullanılan Diğer İlaçlar
1)YUMUŞATICI LAKSATİFLER (Dışkı yüzey aktif ajanlar)
Feçesin lubrikasyonuna (feçesi yağlandıranlar, kayganlaştıranlar) neden olanlar
Feçesi nemlendirenler
Nispeten feçesin yapısına katılarak da atılımına katkı sağlarlar.
Kolondan su absorpsiyonunu azaltarak barsak
lümenindeki su oranını artırırlar.
https://slideplayer.biz.tr/slide/11930653/
2)KİTLE OLUŞTURAN LAKSATİFLER ( MÜSİLAJLAR)
GI kanalda sindirilmeyen ve absorbe olmayan, su tutarak-şişen ve böylece feçesin yumuşak kalmasını sağlayan bitkisel kaynaklı heterojen
polisakkaritlerdir.
Basit konstipasyonda 1. tercih olarak kullanılırlar. Barsak peristaltizmini de artırırlar.
Etkileri geç başlar: Yaklaşık 18-24 saatte etkileri ortaya çıkmaya başlar.
İstenen etkiyi genellikle 2-3 gün içerisinde gösterirler. Kullanımları güvenlidir
.
Metilselüloz / sodyum karboksimetil selüloz, kalsiyum
polikarbofil, agar, psyllium tohumları ya da saflaştırılmış kolloidi, kepek
.
3)OSMOTİK LAKSATİF-PÜRGATİFLER
Su tutarak barsak lümeninde osmotik basıncı artırarak motiliteyi artırırlar. Oral alımdan sonra etkileri en çabuk ortaya çıkan gruptur (2-3 saat, sulu diyare).
Barsak temizliği için en sık kullanılan ilaçlardır.
Magnezyum ve Sodyum tuzları: Magnezyum sülfat, magnezyum sitrat, sodyum sülfat,
Mannitol, sorbitol, Polietilen glikol
4)STİMULAN LAKSATİF-PÜRGATİFLER
Barsak kaslarını ve motiliteyi uyarırlar, suyun absorbsiyonunu azaltırlar. Mukoza üzerine direkt irritan etkiyle epitel hasarı oluştururlar.
Bisakodil, sodyum pikosülfat ve hint yağı
Hintyağı(2-3 saat) dışındakilerin etkisi genellikle 6-12 saat sonra başlar
.
Antrakinon türevi glikozidler ve bitkisel ürünler:
Senne glikozidleri (Senozid A ve B) (bu grubun en güçlü ilaçları)
Laktuloz
İrritan etkileri
http://intranet.tdmu.edu.ua/data/kafedra/internal/pharmakologia/classes_stud/en/
pharm/prov_pharm/ptn/Pharmacology/3%20year/14%20Gastrointestinal%20agenrs%20-1..
htm
Senna glikozidlerinin (antrakinonların) etki mekanizması
http://intranet.tdmu.edu.ua/data/kafedra/internal/pharmakologia/classes_stud/en/p
harm/prov_pharm/ptn/Pharmacology/3%20year/14%20Gastrointestinal%20agenrs%20-1..ht m
https://www.slideshare.net/indrajit18/laxative-and-purgatives Benarjee I.
Bisakodil ve sodyum pikosülfat’ ın irritan etki mekanizması
http://intranet.tdmu.edu.ua/data/kafedra/internal/pharmakologia/classes_stud/en/pharm /prov_pharm/ptn/Pharmacology/3%20year/14%20Gastrointestinal%20agenrs%20-
1..htm
Prokinetik etkinlik de gösterirler. Uzun süre kullanıldıklarında “laksatif bağımlılığı”
oluşturma riski vardır. Uzun süreli kullanımdan kaçınılmalıdır.
Gebelerde stimülan laksatifler uterus tonusunu arttırdıkları için kullanılmamalıdır.
Emziren annelerde süte geçerek bebekte
ishal oluşturabilirler.
http://intranet.tdmu.edu.ua/data/kafedra/internal/pharmakologia/classes_stud/en/pharm /prov_pharm/ptn/Pharmacology/3%20year/14%20Gastrointestinal%20agenrs%20-
1..htm
https://slideplayer.com/slide/5739687/
https://slideplayer.com/slide/5739687/
Sentetik bir disakkarittir. Kalın bağırsaktaki bazı bakteriler tarafından laktik asit, asetik asit ve formik asite dönüştürülür. Bunlar peristaltik hareketleri stimüle eder, öte yandan ozmotik basıncı artırarak feçesin su içeriğini çoğaltıp yumuşamasına neden olur.
Laktuloz ağızdan (şurup) alındıktan sonra mide ve ince barsaklarda absorbe olmadan kalın barsağa geçer
Kalın barsakta pH’ yı düşürerek protein kalıntılarından amonyak oluşturan kolonik bakterilerin sayısını azaltır. Ayrıca kolonik bakterilerin amonyak “uptake” ni artırmak suretiyle feçesle azot kaybını artırır ve amonyak emilimini azaltır. Bu nedenle karaciğer komasında hiperamonemi’ ye bağlı ensefalopatinin tedavisinde kullanılır
.
5)PROKİNETİKLER
Prokinetikler GI kanalın motilitesini uyarırlar. Bu aktivite sindirimi kolaylaştıran peristaltik dalgaların (itici) oluşmasına neden olur.
Metoklopromid, domperidon
( Sisaprid ve Tegaserod yasaklandı )
https://slideplayer.com/slide/3385357/ Asdaq S
